LES PLUS ANCIENNES CHARTES EN LANGUE PROVENCALE Hic est brevis rememorationis de ipsa convenientia vel divisione que fo*cit Petrus episcopus cum Rodgario, nepote suo, de sua honore, Petrone episcopo, [2] et de honore Rodgario nepote suo. In primis ipsa civitate Carcassona cuin ipso comitatu de Carcasense et cum ipsos alodes comi- tales et cuin ipsa honore [3] de ipso comitatu mittit Petrus episcopus ad de ipso episcopatu que ad ipsuin epis-[4]-copatum pertinent, et excepto ipsa sua sala de Petrone episcopo que est in civitate Carcassona, cum ipsas cambras et cum ipsas coginas et cuin ipsas marscalcias et cum [5] apendiciis vel agacenciis suis et cum ipsa ecclesia de Sancto Marcello et Sabroae et filios suos [6] cum illorum honore, et excepto Stephano, dis- pensatore suo, et filios suos cum illorum honore, et retinet ibi Petrus epis- copus suo senescalco cum suo botlario, Guillelmo Gualtario [7] et Ame- lio Poncione, et excepto ipso alode de Prexano et ipso alode de Burcafols, et excepto ipsas abadias qui sunt in ipso comitatu de Carcasense cum illorum honore que ad [8] ipsas abadias pertinent : hoc non misit Petrus in divisione. Et ad ipsum qui abuerit Carcassona aut Petrus aut Rodga- rius per ista divisione abeat ipso alode de Sancto God-[9]-rici cum ecclesia et cum ipsa honore que ad ipso alodepertinet, similiter ipso alode e Beced, similiter irpo castello de Cula cum itpa teira de Cules et I ipsa honore que [10] ad ipsum castellum pertinet, exceptu ipsa abadia de Camu cum ipsa honore que ad ipsa abadia pertinet. Et ad ipsum qui abuerit Carcassona per ista divisione abeat ipsum [11] aludem de Pra- das et de Canuecas et ipsuni alodem de Viveir et ipsa dominigadura que Petrus episcopus abet in Duncs, excepto castello de Duno, et ad ipsa parte de Carcasona [10] sia ipsum alodem de Vernola e de Gulag e de Vila Nova de d'Escoca cum ipsas ecclesias totum et ab integrum, et ipsa medie- tate de ipso bosc de Bolbona, excepto ipso pasqua-[13]-rio de Sancto Antonino et ipsa terra de Agarnages qui es de Bolbona eii la ves Erzs sial comtius d'aquel qui tenrra Carcassona ; et ipso castello de Saixag sia [14] d'aquel qui tenrra Carcassona ; et ad ipsum qui aura Carcasona per ista divisione sialo comtius seus de Vales et de Cocca et de Ve et de Gullax et de Vila Nova, excepto ipsa honore de ipso episco[patu] de Tolosa et excepto ipsa honore de ipsas abadias. [15] Hoc quod superius scriptum est quals que o aga per ista divisione aut petrus aut Rodga- rius sicut superius scriptum est, teneat in vita sua ; et qualis de illos ambos alio supervixerit, renianeat ad illum, in tali vero conventu quo Petrus prinius mortuus fuerit anteqam Rodga-[17]-rius, remaneat ista omnia suprascripta ad Rodgario, sicut Barnurdus, pater ejus, divisit illum; et si Rodgarius mortuus fuerit antequam petrus, remaneat ista omnia supra-[18]-scripta a Petrone, in tale conventu quod, si Rodgarius abet infantem de legitima muliere, remaneat in badlia Petrone episcopo cum sua honore; et si non abet infanteni [19] de legitima muliere, rema- neat ad Petronem episcopum ista omnia suprascripta. Et ipsas vicarias de Tindranes e de Ulmes, de Bolbona en la et del Banchels en la, cum ipso comitivo, remaneat ad illum qui tenra Carcassona per ista divisione suprascripta. [20] Et in alia parte mittit Petrus episcopus ipsum castrum de Fox et ipsum castrum que dicunt Castel pendent et ipsum de Roca Maura et ipsum castrum de Lordad, ipsam partem que Rodgarius ibi abet, et ipsa vicarias et ipso comitivo et ipsas [21] dominigaduras comitales que Pietrus episcopus et Rodgarius comes abent, de Pimaurent et de Marti- nala entro ad Arestad et entro a la Genesta et in aliam partem entro a Saurad et entro a Sancta Maria en Tramasaquas, [22] de Bolbons a en ca ves Aregia. Hoc quod superius scriptum est sia d'aquel qui aura Fox per ista divisione, excepto ipsa abadia de Fox et ipsa abadia de Fredalez et ipsa abadia de Asil cum illorum honores que ad ipsas abadias pertinent, et excepto [23] ipso avere de Val Aguleira qui fuit Arnal Ademar et excepto ipso avere qui fuit Senfred Raimun de Celas, et ipsa alia medie- tate de ipso bosc de Bolbona sia d'aquel qui tenrra Fox, excepto ipso pasquario de Sancto Antonino et ipso comitivo de ipso [24] Bancel qui es infre Lurag; e Casal Marcu tro ad Arcgia sia d'aquel qui tenrra Fox, excepto ipsa honore de ipso episcopato et de ipsas abadias. Hoc quod superius scriptum est quals que o aga per ista divisione aut Petrus aut Rodgarius sicut superius scriptum est, [25] teneant in vita sua; et qualis de illos ambos alio supervixerit, remaneat ad alium, in tati vero conventu quod, si Petrus primus moortuus fuerit antequam Rodgarius, remaneat ista omnia suprascripta a Rodgario, sicut Barnardus, pater ejus, divisit ista omnia suprascripta a Petrone, in tale conventu quod, si Rodgarius illum; [26] et si Rodgarius mortuus fuerit antequam Petrus, remaneat ista omnia suprascripta a Petrone, in tale conventu quod, si Rodgaris abet infantem de legitima niuliere, remaneat a badlia Petrone episcopo cum sua honore; et si non abet iafanteni [27] de legitima muliere, rema- neat ad Petronem episcopum ista omnia superscripta. E de Savardu tro a Justared d'Areiga en la e de justaied tro en Bolbestres sia d'aquel lo ista divisione suprascripta; et ad ipsum qui aura Fox per ista divisione non sia lo comtius seus de Vales ne d'Escocca ne de Vernola de ne Gulax ne de Vila Nova. De ista ora in antea no decebere ego Rotgarius, filius [2] Garsen, te Petrone episcopo, Elio Adalaiz, de tua vita nec de [3] tua membra que in tuum corpus se tenent, neque de ipsa civita-[4]-te Carcasona, neque de tua parte, neque de ipsis fortisiis que ibi sunt [5] aut in antea erunt ibi factas in ipsa tua parte, neque de ipso [6] castello quem dicunt Fuzo, neque de ipsa turre, neque de ipsis [7] fortisiis qui ibi sunt aut in antea ibi erunt factas, neque de ipso [8] castello que dicunt Castello pendent, neque de ipsis fortisiis que ibi sunt aut in antea [9] ibi erunt factas, neque de ipso castello quem vocant Kuola, neque [10] de ipsas turres, neque de ipsis fortisiis que ibi sunt aut in antea ibi [11] erunt factas, neque de ipso castello que dicunt Sexa, neque de ipsa [12] turre, neque de ipsis fortisiis que ibi sunt aut in antea ibi erunt factas, [13] neque de ipso castello d'Arzen, neque de ipsas fortesas que ibi sunt aut in antea ibi erunt factas. [14] Ipsa civitate suprascripta et ipsos castellos suprascrip- tos et [15] ipsas fortesas suprascriptas, sicut superius scriptum est, ego Rotga-[16]-rius suprascriptus a te Petrune suprascripto no t'o tolrei ne no t'en [17] tolrei ne no t'en deceberei, nec ego Rotgarius nec omo nec [18] femina per meum ingenium ncc per meum consilium. De ista ora in antea [19] no dezebera Rotgarius suprascriptus Petrone supras- cripto de ipso [20] episcopatu de Carcasona, neque de ipsa terra que ad ipsum episcopa-[21]-tum pertinet, neque de ipsa abbadia Sancti Johannis de Val Siger, neque de [22] ipsa terra de ipsa abbadia, neque de ipsa abbadia de Varnasona, [23] neque de ipsa terra de ipsa abbadia, neque de ipsa abbadia de Sancto [24] Stefano de Cabardes, neque de ipsa terra de ipsa abbadia, neque de [25] ipsa abbadia Sancti Petri de Caunas, neque de ipsa terra de ipsa abba-[26]-dia, neque de ipsu abbadia Sancte Mariae la Crassa, neque de ipsa terra [27] de ipsa abbadia, neque de ipsa abbadia de Sancto Ilario, neque de [28] ipsa terra de ipsa abbadia, neque de ipsa abbadia Sancti Antonini [29] de Fradelez, neque de ipsa terra de ipsa abbadia, neque dc ipsa abbadia Sancti [30] Velosiani de Fuz, neque de ipsa terra de ipsa abbadia, neque de suas civita-[31]-tes, neque de suos castellos, neque de suos alodes, neque de suos fevos que [32] Petrus suprascriptus odie habet au in antea cum consilio Rot- garii adquisi [33]-erit. Ista omnia suprascripta nec de ista omnia suprascripta ego Rotgari [34]-us suprascriptus a te Petrone suprascripto no lat tolrei ne no t'en tolrei [35] ne no t'en dezebrei, nec ego Rotgarius suprascriptus nec omo nec femina [36] per meum ingenium nec per meum consilium. Et sicut superius scriptum est, si u [37] tenrei et si u atendrei ego Rotgarius suprascriptus a te Petrone supra-[38]-scripto, for quan tu Petrus superscriptus me adsolveras, tuo graci-[39]-ens animo, senes forca. [40] De ista ora in antea fidel serai ego Rotgarius, filius Garsen, a te pe-[41]-trone episcopo, filio Adalaiz, per rectam fidem sine ingan, sicut omo debet [42] esse ad seniorem suum sine nulla sua deceptione, me sciente. Serment de fide*lite* pre*te* par Guillem II comte de Besalu, a* Guifre* archeve*que de Narbonne. De ista ora in antea non tolra ne dezebra Guilielmus comes, filius Ada- laiz, Guifredum archiepiscopum filiuni Guisle [2] comitissae de sua vita neque dc sua membra que in corpus suum portat et in suum corpus se teneat, neque de ipsa sede [3] Sancti Justi que est sita intra muros urbis Narbone, neque de ipsa forteza que est constructa insupra dicta sede, sedem pertinere debentur, neque de ipso archiepiscopatu [5] de supra- scripta civitate vel de ea que ad suprascriptuni archiepiscopatum perti- nere debent, neque de ipsos castellos [6] aut castellum quos Guifredus prescriptus hodie abet, neque de a;ios quos cum consilio Guilielmi pres- cripti acaptara, [7] neque dc ipsa terras, neque de ipsos alaudes, neque de ipsos fevos que Guifredus prescriptu hodie abet, neque de ipsos [8] que cum consilio Guilielmi prescripti acaptara. Adjutor erit Guilielmus pre- scriptus ad Guifredum prescmp-[9]-tum ad abere et a tenere prescriptam sedem et ipsum omnem archiepiscopatum prescriptum et ipsos castel- los [10] prescriptos et ipsas terras prescriptas et ipsos alodes prescriptos et ipsos prescriptos fevos contra ipsos [11] homines aut hominem, feminas vel feminam qui li tolran prescriptum archiepiscopatum o l'en tolra, de que [12] Guifredus prescriptus en comonira Guilielmum prescriptum per nomen de isto sacramento autper se ipsum aut per suos [13] missos aut missum sine deceptione prescripti Guifredi, si prescriptus Guifredus ad Guilielmum prescriptum non o [14] forsfa. Et si Guifredus prescrip- tus ad Guilelmum prescriptum o forsfa, Guilelmus prescriptus vin non prenra [15] entro l'en comonesca per nomen de sacramento ast se ipsum aut per suos missos aut missum que li o emen. [16] Et si Gui- fredus prescriptus emennar li o vol et li o emenda infra ipsos primos duos menses post ipsum comonimentum, [17] Guilielmus prescriptus emenda recebra o la perdonara. Et in antea ipsum sacramentum tenra ne infra ipsos pri-[18]-mos duos menses vindicta non prenra ne l'en comonra si per dreit comoniment non o fa. [19] Si com in isto pergamen es scrit et om legir i o pod, si o ten o atenra Guilielmus prescriptus ad Guifredum [20] prescriptum, fors quant Guifredus prescriptus l'en absolvera, suo gradiente animo. Serment de fide*lite* pre*te* par Peire, fils de Garsen, vicomtesse de bonne, a* Guifre*, archeve*que de cette ville. De ista hora in antea ego Petrus, filius qui sum Garsindis, non dece- brei Guifredum archiepiscopum de sua vita neque de suis membris que in cor-[3]-pus suum se tenent, ne li o tolrei ne l'en tolrei nec ego n ome [4] nec homines, feminam neque feminas, per meum consilium neque per meum ingeni-[5]-um, ni ab forsfait ni sanes forsfait. Et ego Petrus prescriptus non [6] decebrei Guifredum prescriptum de ipsum archie- piscopatum de Narbona, neque [7] de ipsa sede sanctorum Justi et Pas- toris, neque de ipsa turre que ibidem est [8], neque de suos catros aut castellos neque de suos fevos aut alodes [9] quas hodie habet et in antea cum meo consilio adquisierit. Ego [10] Petrus suprascriptus non dece- brei Guifredum archiepiscopum de ista omnia [11] suprascripta, ne li o tolrei ne l'en tolrei nec ego nec homo nec ho-[12]-mines, feminam nec feminas, per meum consilium neque per meum ingenium, si [13] Guifre- prescriptus a me Petrum prescriptum o forsfa, ego Petrus pre-[14]- scriptus suprascriptum sacramentum li tenrei usque comoneam illum Per [15) me ipsum aut per meos missos vel missuni, et per directum como- nimentum [16] per nomen de istum sacramentum que mihi emendet ipsas forsfacturas [17] aut forsfacturam que factas aut factam aura. Et si Guifredus [18] presciptus mihi emendare voluerit et emendaverit ipsas forsfactu-[19]-ras aut forsfacturam que factas aut factam aura infra pri-[20]-mos .xl. dis postquam comonitus fuerit, ego Petrus pre- scriptus ipsa [21] emenda recebrei aut perdonarei et in antea suprascrip- tum sacramen-[22]-tum li tenrei. Et si Guifredus suprascriptus mihi emendare noluerit [23] et non emendaverit ipsas forsfacturas aut fors- facturam que fac-[24]-tas aut factam aura infra primos .xl. dies post- quam comoni-[25]-tus fuerit aut comonire se veteverit, absolutus sum ego [26] Petrus suprascriptus de isto sacramento suprascripto. [27] Sicut superius scriptum est si o tenrei et o atendrei ego Petrus suprascriptus [28] ad te Guifredum suprascriptum, nisi quantum tu Guifredus suprascriptus me Petrum [29] suprascriptum m'en absolveras, sine forcia. Don a* l'abbaye de Saint-Victor de Marseille, par lsnart Boson et sa me*re, de la moitie* de l'e*glise de Velloron et de divers droits. Leges atuunt atque sascri canones discernunt ut, si quis dejure here- ditaria doto Deo offere voluerit, licencia adtributa sit. [l]-[2]-deoque ego in Dei nomine linardus Boso et mater sua Haicelena, audiens bonitatem Dei dicentis: << Date helemosinam het ecce omnia munda sunt vobis >> et revol-[3]-vens in animo meo quanta pro vite aeternae premio esse facienda, requisivi matri mee Aicelena unde nostra honore aliquit Deo offerre debuis-[4]-semus, scilicet pro vite eterne premium, in monasterio videlicet beati Victoris vel beate Mariae, matris Domini, pro animas nos- tras, patrum matrumque nostrarum [5] vel omni consaguinitate nostra, quod et valde placuit ei. Idcirco ego in Dei nomine lsnardus Boso et mater sua nomine Aicelena donamus domino Deo et sancte [6] Marie sanctique Victoris martiris et monasterio Massilie et monachis ipsius loci degentibus et beati Romani martiris qui est in episcopatu Vena- censi [7] illam nostram medietatem de illa hecclesia de Sancta Maria de Avellano* quejure nobis a*dvenit parentorum nostrorum, cum omnia que ad illam pertinet vel pertinere [8] debet vel que abemus vel abere debe- mus vel homo per nos, et de illis ecclesiis que in illius territorio sunt quan- tum abemus vel abere debemus ut abe-[9]-ant potestatem ad faciendum quicquid facere voluerint dandi, vendendi, comutandi, in decimis, in ter- ris, in vineis, in pratris vel omnia [10] que ipsis ecclesis pertinere debet. Donamus mansiones de Raianbert et de Robert-Crisbi et de Martinus porqerius el lur orto domenge ab uno [11] cassal, la medietate de lo prado de Petro Teubalt, la medietate de Rivo Friguo et pescar in sas aigas et in suos devensos, lo decimo de la [12] fibla del port, lo decimo de nuirimento que faciunt monachi et clerici, los decimis de las plan- tadas que sunt et que seran del devensio, lu decimo de la [13] [vi]nea de la Figuera et de las vineas de los alos delhz omines que aun in la sua terra cultis et incultis, per qualque guisa ho pogues abbere, et una [14 [pecia] de terra que fui de Poncio Inguilrada ; ipse consors ; de alio latus, Guodescalcus et Poncius Ravanel consortes. Rainardus Carles et uxor su[a cumÕ15] filiiås suis et filias donaverunt et f[irm]averunt. [16] Et Datulus de Launanicus dedit que abet in ecclesia et que abere debet etparte que abbet in orto. Wilelmus episcopus donav...-[17]-mus canonicus, et Petrus Cristoforus Poncius Bolonius, Galterius Bermon- dus, Folquerius, Bertranniis, Christoforus 1, poncius... , [18] Poncius Alariguo, Ranolfo, Guiqueranus2. Et ab lur consilio ho acabte Rodulfiis monachi. [19] Si quis contra hanc cartam ire aut inrumpere voluei'it, componat quantum lex docet. Si quis autem aut ego Isnardus aut mater mea Aice- lena et Datil dae launa-[20]-ngues aut parentibus nostris vel sconsanginieis- nostris aut quecumque alia persona cujuscumque ordinis et sexus istam donacionem annullare, inquietare, detruncare vel in aliqo [21] minuere temptaverit, non valeat vendicare quod voluit sed quogatur tres auri libras persolvere sancto Victori et abitatoribus ex ejus monasterii, ipsa queque donacione firma in perpe-[22]-tuum permanente, damnetur eciam in inferno infe*rioe cum Juda traditore nisi dig'na satisfaccione emenda- verit. 6 1090 7 juin. -- pays de Castres. Breve memorabile del mas del Pug de Boca d'Asen de Sancto Ylario que compred Agambert Gauda ad alo de Bernard Auret e de sons efants [2] e de Deusde Sicard de Venenc, etpost ec istum mansum supra- scriptum de Boca d'Asen comparavit et acabtavit Bernardus Agambert de Gauz-[3]-berto et de Ricardo fratres suos, et de Seger Emard et de sua filia et de totos homines et de totas feminas ce dret i avian. Bernar- dus Agambert[4] comparavit et acabtavit. Facto carta ista regnante Phi- 7 1102, 10 avril. -- Rouergue. In nomine Domini nostri Jhesu Christi. Carta que fecit facere Ade- maro Odo de tota sua honore. La meitat de la cleisa de Sancti Romani de Berleira, e la meitat de la detmaria, e del mas cleisatche la part in domini, e de pois Agut la meitat. En tota la val de ,Sancti Romani, la meitat [2] d'aquo que Romunz Willems i a*g, e la meit de tot lo ces e de tot I'usatche en achela val ag ni en achela honor, E la Fareta, la meitat cl mas que fo Raimun Willem. En Talamar, la carta part del feu, et e Congras la carta part d'u mas d'alo. E Ranccurel, za meitat d'un' apen-[3]-laria. E las Balmellas, za carta part d'u ma mas de Cabannas que fo'n Escodaca*, et el mas Ramundenc, la meitat d'aquo que Ramunz Willems i avia, e la detmaria. EI mas d'Arbusiel, za meitat d'aquo que Ramunz Willems i avia. Elz ortals et elz praz d'a Sancti Mauridi, [4] la meitat d'aquo que Ramunz Willems i ag, Al pont Aselias, la meitat d'una moiada de vinea. EI mas que fo Willem Fol- cran, d'una vinea la meitat. A peira Crossa, la meitat deu cap del detme ell' espoladidi que Raimunz Willems donet assa mulier per tot sa meitat, [5] e de las masos de Montpao que foro en Raimon Willem e de I'ort, la meitat, et un ort a Fundamenta, la meitat, ella meitat la eretat que Ramunz Willems pres ab sa mulier, entre me e Vediana. EN LANGUE PROVENCALE. La carta part del castell de Maderz in domini, e I'altra carta part [6] qu'enz pelacoz ten d'el essei cosi. Tota I'altra honor qu es torn lo cas- tell c'Ademars Odt i a, et ella vila delz Croses to quant Ademars Odt i a' et e las E'stauperas quant i a, e la meitat del feu de Campaia, e del mas de Cabannas, la meitat del cart, et lo ces qu'Ademars Odt i a, [7] e la meitat del mas de Tornadors, e d'aco de Musa la meitat. Dos mas e Canavols, ad alo. Dos mas el Poiol d'alo, l'un en domini et l'altre ab fesal. E la vila de la Roche*ta tot quant Ademars Odt i a. Lo mas de Duiro*, lu mas de Solacro, la meitat ad alo. Altre mas d'a Fundamenta que [8] Ramunz Guilfres ac em peignora, et altre soler a Monpao*, et las cortz et una meia vinea que Nizez i a. El bosc d'Altinanc, la meitat, et u mas de Fraissenos c'a vel faigs d'Aigfrei elz sirvent d'el e tota la honor, que fo'd Sechi, d a Castluz, qu'ac deus Elno en aval, quo melz [9] lai ag nillai tec Sechis. Tota equesta honor qu'assi es scripja qu'Ademars Odt a et tota I'altra que scripja no es qu'Ademars a*, los feusals et las aven- turas e las domengaduras c'a* ni avenir li devo, assi con aquesta honres scripja es tota ni clerches legir la i pot, [10] assi la dona Ademars Odt a Willemma se filla vocatda, et ad Arnal, fil de Chidenelz, et al efanz c'Arnalz de Guillema aura, essez doas versanas que gadanet de Ramun passarode. Eu Ademars Odt don aquesta honor qu'aissi es scripja [11] a ti Willema et a ti Arnall, a tot to pro* a fa*r, ct alz efanc que di Wil- lema auras, que Deus gran be dcl lags do] Aquesta carta fo faja ab cosel d'en Peiro Laget, en Peiro Elia, en Guillem Ramun et ab Berren- giier Moiolet et perro Amic. Facta carta istius [12] donationis s.iiii. idus aprilis, luna .xviiii., anno ab incarnatione Domini nostri Jhesu Christi .M. C. Il anno, regnante Filippo reie. petrus subdiaconus scripsit cum litteris rasis vel superscriptis in .viii. linea? Au bas de la pie*ce, en lettres capitales: PETRUS. Aus tu Adalax conmitissa, filia Adalax conmitissa.] Eu Ermensenz mulier Rostagno [2] Berenguerio, non ti decebrai de ta vida ne de ta membra que a tuo corpore juncta sunt, ne homo nec [3] femina per meum consilium ne per meum consintiment, ne non ti decebrai des cas- tels ne las civitates [4] de Provincia des Durencia cn za de las tres partes, non las ti tolrai ne tolre las ti farai, ne homo [5] nec femina ab meum cosilium ne ab meum consintiment. E sihomo t'o tulia o femin o [6] tolre t'o volia, aitories t'en siria sine inganno per celas vez que tu m'en conmonrias o conmon-[7]-re m'en farias per ti o per tuo missope nomen de sa[gra]ment]. EI castel de Fornchalcherii que [8] i es o ad in antea factus i erit per nomen de castel, redrai lo ti per celas vez que m'en conmonras [9] o conmonre m'en faras per nomen de sagrament enfra .xv. dies sine enganno, exez [10] lo quarto de daimundo quel divi- diras o a Bertranno cui lo coms o guirpi [11]. El castel de Manoa que i es o ad in antea factus i erit per nomen de castel, redrai lo ti in-[12]-fra .xv. dias que m'en conmonras o conmonre m'en faras per ti o per tuo misso per nomen de sa-[13]-grament sine inganno, exez lo quarto de Raimundo quel dividiras o a Ber-[14]-tranno cui lo coms o guirpi. El castel de Avinione que i es o in antea fa*ctus i erit per [15] nomen de cas- tel, redrai lo ti sine inganno infra .xv. dias que tu m'en conmonras o con- monre [16] m'en faras per ti o per tuo misso per nomen de sagrament, exez lo quarto de Raimundo quel [17] devidiras o a Bertranno cui lo coms o guirpi. El comonedor que de aquestz sagramentis [18] m'in conmonrau regard non i aurau per mi ne per los meus ne per las mias per zo que dans lur en venga, [19] ne per aquestz conmostz nunqua m'en vedarai ne meum corps non trasladarai. Exi o tenrai [20] et o tendrai sine inganno ves ti contessa Adalax si Deus m'aiud e2 scanz. Accord entre Pons de Lanc*n et Raimon Roustan, d'une part, et le comte de Forcalquier, d'autre part. Breve rememorationis de placito quem fecerunt Poncius de Alanc*one et Raimundus Rostagnus [2] cum comite Furcalcheriensi. Juraveriint eti suam vitam et sua membra et sua castella et suas [3] civitates quod illi non li o tolguessan ni om ni femina per lur consel ni per lur consen-[4]- timent, ni non lo guerreiun ni guerreiar nol fac*an, et adjutoriuni contra omnes [5] honiines excepto contra comitem de Barcilona, et si el o sui homines prennian aver de la terra [6] del comte, dedit ei obsides quod infra .xla. dies qu'en comonria unum de illis aut homo per suuni [7] mandamentum I'avers fos renduc* cabaniament, e si non o era, li ostage tornarian [8] in Manuasca pos o sabrian e non s'en deslurian sans consel del comte, si inanc* l'aver [9] non avian rendut, e quals que dones la dec*ena part fos deslures, et istar in ipsa [10] conveniencia quantum Poncius de Alanc*one viveret. Isti sunt obsides Vilelmus [11] Raimundus, Bertrannus de Vinone, Ugo de Gresols, Petrus Ugo, Vil. de Gresols, [12] Poncius Marselles, Petius de Sancto Juliano, Guigo de Monte Bruso, Gaufredus [13] de Genas Cervias, Ugo de Rianc*. Serment pre*te* a* Raimon de ,Saint-Gilles, marquis de Provence, par Haus tu Raimuns, fils Aialmus ] Heu Ponz, fils de Garsia, del1 castel de Fos et de Eiras et d'Aix not decebrai, ni nols ti [2] tolrai, ni om ni femena per mon conseil, las forzas qui i sunt ni que azenant faias i serant; et s'om era o femena [3] quels ti tolges, ab aquels fin ni socie- tad non auria, fors pels castels a recobrar, et con recobrati los auria, heuls te rendria [4] sens logre et sens engan. Aquels castels c'aici sunt escrit, euls te rendrai con m'en comoras o comonroe m'en faras sens engan. [5] Heu3 Gaufres, fils Garsias, a ti Raimun, fils Aialmos, aisi con en est breu escrit es et clerges leger o i pot, eu t'o tenrai de la mia part. [6] Heu Bertrans, fils Garsias, a ti Raimun, fils Aialmos, aisi con es escrit en es breu et clerges leiger o i pot, cu t'o tenrai de la mia part. [7] Ugo Geraldus. Petrus Raimundus. petrus de Fos. Berenger R. Ros- tain Isnar. Fredols d'Aix. Guullelnius Dodons. Guullelmus R. Rostain Dodon. [8] peire Gasc. Bertran Senioret. Donation par Bernart Peire et engagement par Raimon Peire en faveur du prieure* du Se*gur. Bernardus Petrus de Torisa dedit domino Deo et Sancti Petri del Segur lo moli-[2]-nar de Moleiras et molis, siessent ibi, la vigaria tota inte- grament pro an-[3]-ima sua. Factus est iste donus in manu Guilaberti prioris, videntibus multis. [4] Bernardus Petrus de Torisa misit in pignora Guilaberti priori la vigaria [5] d'Estacalo o de Moleiras cal mai se volria per .iiiior. solz Caorcensis [6] valenz ad terminum Vincula sancti Petri. [7] Raimundus Petr. et suus filius miserunt in pignora Guilaberti priori lo mas [8] de Reisac per..,1 solidos valenz Caorcensis, lo quart el ces [9] qu'eli avia, in tale conveniencia que ja nul tort no facha [10] alz omes del mas que ja lo prior nul clam agues. Lo terme de Ramis Palmis. Don au prieure* du Se*gur, pour se*pulture dans l'e*glise, par Argentel, femme de Daude* Peire, du mas de Fenachac, dans la paroisse de Saint-Marcel Notum sit omnibus hominibus quod ego Argentelz, uxor Deusde Petroni de Montirat, in salutate [2] mea, pro salute anime mee et corpus meum et parentum meorum absolucione, dono corpus meum [3] domino Deo omnipotenti3 et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo ac loco eorum Moysiaco, cum ad monasticum ordinem [4] tradiderim. Dono etiam illo maso de Fenachag I'alo el feu e la vigaria, et est in parrocchia Sancti [5] Marcelli. Dono etenim predicto loco Moysiaco et in obediencia de Segur et omnibus monachis tam presen-[6]-tibus quam futuris ibidem Deo servientibus, una cum consilio filiorum meorum petro desc Fau et Raimundo [7], fratre suo, et cognatos eorum Deusde Hugoni, Ademar dc Niuvoltoiri cum uxoribus eoruin, in tale conve-[8]-niencia si Raimundus de Camaleira neque uxor sua neque filii eorum neque nullus omo per eos [9] amparaverit, qu'en sio guireng petrus et Raimundus in vita et in morte sua omnique tempore [10] de toz omes. Asolserunt tota lor onor e lor aver ad monachos Sancti Petri et a toz omes que [11] lor pro vol- riunt. Bego de Montirad fianzha, Ademars de Niuvoltoiri fiancha, [12] isti duo pel faliment de tot, in vita et in morte sua omnique tem- pore, in tota onore sua. [13] Factus est iste domus in manu Guilaberti- prioris de Segur, in presencia Begoni et Bertrandi, fratri sui, [14] de Montirat, S. Rigal de Nartos. ,S. Huguo de Darniz. S. Petrus Guitbal [15] et alii multi. Petrus, monachus Sancti Petri, scripsit. Amen. Intrante aprilio, luna .via., feria .via. Aldebertus secundus episcopus Mimatensis fa laissa dessa onor [2] seguentre sos dias a domino Deo et sancti ,Salvatoris Quiriacensi monasterio : in primis ecclesia [3] de Altrenaz tota, alod e feu, sas negun retenement que om de son linadge ne femena [4] nulla causa demandar non i posca, et uno maso in Nicolangas I'alod ; ecclesia ,Sancti Andeoli [5] et uno maso de alod in ipsa vila; ecclesia Sancte Columbe tota, cum quinque masos d'alod in ipsa [6] vila ; ecclesia della Casa tota, ab quant i aperten, et quatuor masos d'alod in ipsa vila [7] et ipsos quatuor masos pro redencione anima Girberti, fratris mei; eclesia Sancti ,Salvatoris desoz [8] peira, el mas della Casota, et toz los alos elz feus elz dezmes que eu i ai enguadjaz [9] ella parrochia, et uno maso en Cumbetas d'alod ella luminaria, et manda et prega pi-optei- Deum ut [l0] sit facta... per Deu e pei- anima sua omnibus diebus; eclesia del Fau tota, ab [11] aquo que i aperten et uno maso de Remeisenc del riu I'alod; eclesia del Bezos tota, ab aquo [12] que i apei-ten, el mas del Cros l'alod in ipsa vila; eclesia Sancti Ylari de Capoleg tota, ab aquo [13] que i aperten, et uno maso d'alod en Camarillas; eclesia de Remeisa tota, ab aquo que i aperten, [14] et uno maso d'alod in ipsa vila que es lo dez..s della gleisa; eclesia de Al..., [15] ab aquo que i apei-ten, et uno masu in Bufeiras d'alod, el maset dellas Utas d'alod; eclesia [16] della Bacallaria tota ella capella del castel, ambas ab aquo que i aperten, et aquo que avia [17] ella villa de la Bacallaria tot; eclesia de Pino tota, ab aquo que i aperten,et uno maso el Bro-[18]-lio de alod, maso del Cherio l'alod, maso de las Fonz l'alod, pro redemcione anime Austorgii, fratris mei. [19] Qui aquesta divi- sion et aquesta almosna volra desfaire, ni om ni femena, ni omen ni [20] femenas, aquil ni aquellas non agon drech en tota I'altra onor de Aldebert, ne combatre ne [21] razonar pei- drech nolla poscun. Qui aizo desfair volra, el isteda in inferno cum Datan et Abiron [22] et cum Juda traditore. [23] Ego Aldebertus episcopus don e gig sancto privato la gleisa del Boison tota, I alod el feu, ab aquo [24] quc i aperten sans retenement, el mas major del Boison l'alod, el montet denant la [25] gleisa, la comanda, lo tor el drech, qued om de mon linadge ne femina [26] non i posca ren demandar; eclesia de Javols tota, ab aquo que i aperten, ella vegaria, elz torz [27] elz dreiz e tot quant i ag om de mo linad e ue alla gleisa aperten, et uno maso el Munt, lo feu major [28] e la vegaria, et uno maso el Almundesc I'alod; en Mala vetula lo mas que fu deAus- torg [29] lo jovcn, pro redenicione anime sue; la vila de pensojol, tot aquo qu'eu Aldebertus episcopus i avia, lo [30] tort el drech tot o dona e o laissa a Deu et sancto Privato pro redemcione anime sue et de [31] Aldeberto, avunculo suo, et patre suo et mati-e sua. [32] Eclesia de pensojol ab aquo que i aperten, el mas del Cros Vilar l'alod, Aldebertus episcopus seguentre [33] sos dias gic e dona domino Deo et sancte Fidis pi-o redemcione anime sue. [34] Eclesia del Foltonn ab aquo que i aperten, et uno maso e I'Esti- val d'alod, Aldebertus episcopus seguentre [35] sos dias gic e dona domino Deo et sancto Rotberto pro i-edemcione anime sue, [36] Eclesia Sancti Leodegarii, lo censum sol..xx. alla festa sancte Marie ad August, Aldebertus episcopus seguentre sos [37] dias gic e dona domino Deo et sancte Marie Podiensis pro redemcione anime siie, issez la stadga et aquo [38] donad avia a Bernard Bompar et ad suum infantem Aldebertum et ad uxorem suam Odam; et si Aldebertus [39] non abuerit de uxoi-e filium, sia a domino Deo et sancti ,Salvatoris de Chirac. Qui aquesta division et [40] aquesta almosna volra desfair, ni o ni femena, ni omen ni femenas, aquil ni aquellas [41] non aiun dreit en tota I'altra onor de Aldebert, ne combatre ni razonar per drech null [42] poscun. Qui aizo desfair volra, isteda in inferno cum Datan et Abi- ron et cum Juda traditore. [43] La onor de Girbert seguentre sos dias gic ellais ad suas filais, ma altra onor, se mort mem-[44]-brada non ei, gic ellais ad meas nepo tas filias Girberti, issez aquo qu'en ei donat a Deu [45] et ad sanctos, et quo qu'en ei donat ad meos homines, et aquo qu'en darei anquaraa Deu et ad [46] sanctos, et aquo qu'en darei anquara a mos omes. Qui aquesta division ni aquesta laissa volra [47] desfair, ne ad aquesta femenas ne allur efanz ne allur seniors, ego Aldebertus dig et [48] auc- torg que om ni femena fair non o posca per drech. [49] Ego Aldebertus episcopus dig e man a Bertran, lo fil Bernard Bozuga, que jur lo castel de peira [50], la sua maison e la forza, castel de Genebrer, allas filias Girbert et alz efanz qued aun [51] e que auraun de mariz et alz mariz, e se aizo Bertranz no fazia et ab ellz et ab ellas no s'en [52] tenia, que son feu I'en poguesson metre en forfax et en toz logs et en totas corz I'en [53] apelleson ell'en avogassun de tracion. Li senior de Cervaireta similiter, [54] li omen de Morers simi- liter, li omen de Chirag, de petra e de Maurcastel [55] similiter. Se Bertranz aissi non o fazia quon Aldebertus episcopus lo manda et en esta carta [56] es escriut non fo fillz de Bernard Bozuga... 14 Vers 11102. -- Albigeois. De*guerpissement par Raimon Gautiei- de ce qu'il tenait de I'e*gise Saint Ce*cile d'Albi. Breve de guirpement que fecit Raimunz Gauters de tota la onor [2] que tenia ille et suus pater de Sancta Cecilia et de tot los seniores de loco, [3] las terras et vineas els localz que d'els i avia. Aquesta guirpidos fuit [4] facta a Guirfre et a bernart Esteve in presentia Sicart Cairel e de Raimun [5] de Lascura, et Guitart Malaterra et Raimun Bernart et Amel suo frati [6] pi-opter istud guirpiment supersci-iptum acceperunt ... sol. a Bernardo Stephani [7], exceptis illis triginta sol. quos habebat in ipso guerpiment in pignoi-e. 15 Vers 11204. -- Rouergue. De*nonibrement que fit e*crire Guirbert, ai-chidiacre d'Entraygues, des possessions de l'e*glise Saint-Vincent de Palmas. Breve que fecit scribere Guirberz, archidiaconus d'apendaria d'al Perer a feu [2] honoi-e Sancti Vincencii d'a palmaz. Illa apendaria d'al perer a feu et ad alo. Lo prat [3] el cambo a feu et ad alo. Li duos mansos e Vetu- las Casas. Illo decimo in Au-[4]-nangas in duos mases. Illo decimo in Solatgue en tres mases illo decimo, [5] et de tota la parroquia in unum- quemque manso .I. st de frument de oferenz et .I. d. [6] r. et .I. st. de vi, et de una quegua apendaria .i. emina de frument et .i. medailla r. [7] et emina de vino seil mas son vestit, et se sunt erm, debent o elz orz et ellas parras. [8] Petrus sanescalcs tenent ista honore et reddidit ad illos clericos que illa [9] ecclesia deserviunt. EI Gaitnaguet .iiii. mases, et el Domenesc .ii. mases, [10] et e Vetulas Casetas .iii. mases e .ii. apendarias, et e Vetulas Casas .ii. mases, [11] et en Agazac .i. mas, et em Barbaresc .vi. manses e .ii. apendarias, [12] et in Aunanguas .ii. mases, et en Ebillac .v. mases, et in Serra .x. mases e .ii. [13] apen- darias, et e Molenas .vi. mases e .ii. apendarias, et el Begonesc .i. [14] mas, et illa ecclesia .iii. mas lo mas Soteira el mas Gafinellenc el mas d'al Larc, [15] et e Solinnac .v. mases, et el Luguet .ii. mases, et en Luc .v. mases e .ii. [16] apendarias, et illo prat et illo cambo d'Antre las Aiguas a feu et ad alo, et el [17] moli de Soz la Roca .iiii. d. r. de cen- sum, et el Moli Nou .vi. d. r. de censum [18] per illos cabs dellas pai- seiras et non debet ascendere que mal faza a neguna [19] re del preveire, et ...1 la meitat del moliper illo terrado en que [20] l'aigua corr, et illa mansione queis tenet al portgue de Sancti Petri a feu et ad [21] alo, et illas mansiones queis teno al portgue de Sancta Maria feus et alos elle.. [22] et de illa honore Sancti Vincencii vendidit Guirbertus archidiaconus [23] lo cart de duos mases et de uno capmas et illo decimo de .XVIII. mases : [24] d'Ebillac de .V., et en Agazac de .I., et em Palmaz de .III., et e Molenas de .VI., et el [25] Begonesc de .I., et in Serra de .II., ct en toz los altres la meitat, et de Lug et de Lu-[26]-guet la meitat, et em Bar- baresc la meitat, tot aizo vendet Guirberz a Ber-[27]-nart de Lugainac et al Colobri et ne .CC. soll. r. e .II. cavalz quec de [28] .LX. soll.; e pois Bernarz de Lugainnac el Colobris partiro d'aquesta honor .IIos. [29] mases et .I. capmas et escadec a Bernart de Llugainnac lo mas Colen- densc [30] el medio capmas et al Colobri lo mas Engelrandencs el medio capmas, [31] e se negus mal i fezes de que clamps adissi, qu'el o rederses tro a .XIIII. dias, [32] e se fait non ogues, que uon anpares re della honor entro fait o agues. [33] S. Bernart lo preveire. S. Rainal lo pre- veire. S. Guido. S. Radulfo. S. Aldegue-[34]-ri lo prebost de Sancte Marie. Aquesta carta fecit scribere Guirberz cant volc [35] annar a Roma. Et se contraz ni clamps issia, ad illos clericis nossau [36] a fer- mar esterias e ma del bistbe o de l'archidiague. 16 De*nombrement que fit e*crire Raganart, pretre, des possessions de l'e*glise Saint-Vincent de Palmas. Breve que scribere Raganaz lo presbiter de illa honore della eccle- sia de Sancti Vincencii d'a Palmaz. Illa apendaria [2] d'ai Perer a feu et ad alo. In Aunangas in duos masos totum decimum. In Vetulas Casas in duos mases similiter. [3] In So tgue in tres mases similiter. Illo cambo et illo prat Antre las Aiguas a fcu et ad alo, etillo Moli Novo .vi. d. r. [4] de ces perl cab della passeira o illo blat a molre sine moldura del preveire. Al Limenzo una vinea a feu et ad alo. [5] Illo maso Engelran- beneficio del mas Engel-[6]-randenc ct illa vicaria donet Guirberz l'ar- chidiagues a Sancto Vincencio ab .III. soII. de ces et dimidio et ab uno [7] arberc ab .III. cavallers c conveniencia que nol pot vendre ni empigno- rar sine consilio dell clergue quella [8] tenra. Et de toz los mases della parrochia in un quec .I. st. de frument de offerenz et .I. d. r. per vino et in illas [9] apendarias .I. emina et .I. medailla raimundenca seill mas so vestit, et seil nias son erm, elz orzt et ellas parras. [10] El Gaitnaguet en .III. mas, et el Domenesc e .I., in Vetulas Casetas .III. et .I. apenda- ria, et in Vetulas .II. et in [11] Agazac .I. et in Barbaresc .VI. et .I. apendaria, [12] et em Molenas .VI. et .I. apendaria, et el Begonesc .I., et ad illa eclesia .III. lo mas Soteira el mas Gafinellenc [13] el mas d'al Larc, et a Ssolatgue .VI., ct in Luguet .II., et in Lug .V. et .I. apen- In Christi nomine nospariter Tonatores Radiilffl et Bernardus donamus a Sancto Vincencio aliquid de alode [15] nostro in villa que vocant Galles .i. vinea que Petrus a quart plant tenet de uno latus terra alode de Ugo [16] Longo et de totas alias partes alode de ipsos donatores. Qui ullam rem vult tollere a Sancto Vincencio sit [17] excomunicatus ct anatemati- zatus de Patrem et Fiiium et ,Spiritum, Sanctum et de sancta Dei eccle- sia. Autores sunt Bernarz Guido [18] et Bego et Radulfo et Guillemps et Raimundus. 17. Notice que fit faire Daude* Petit des conditions de la remise par son pe*rea* a*Godalbert des Bordes de la possession de palmas. Breve que fecit facere Deusde petiz de Sancti Eusebii de commanda que fez suo pater de illa honor d'a palmaz [2] a Godalbert d'allas Bor- das et Godalberz ag I'en a redre la meitat de aco qu'en issiria vegaria [3] o a far tan de servizi qu'ella meitat valgues. per aquesta comanda ne donet Godalberz a Petro .LX. soll. [4] de raimundencs et per aizo dec ne redre sos usatgues al bistbe, sas tavernas et sos carreis et sos porcs [5] et sas gallinas. 18 Vers 11203. -- Nimois. Serment pre*te* a* Bernart Aton, fils d'Ermenjart, vicomte de Nimes, par Peire Roustan, Guilhem Roustan ct Enimon, fils de Belliel, de ne pas lui prendre le cha*teau de Bernis. De ista hora in antea ego Petrus Rostagni ni eu Guilelmus Rostagni [2] ni eu Emenus, filii Bellieldis, a ti, Bernarz Atton, filii Ermenjard, [3] lo castel de Berniz non ti tolrai ni t'en tolrai ipsas fortedas que [4] hodie ibi sunt ni adenant factas i erunt per nomen de castel; et si [5] om vel femina aquest castel suprascripti ti tollia o t'cn tollia, [6] ab aquel o ab aquella o ab aquls o ab aquellas finem ne societa-[7]-tem cum illo vel cum illis non aiiria, fors quant per lo castel a recobrar, [8] et si reco- brar eu lo potuero, per nullum ingenium a li, Bernard At, lo [9] redrai sine lucro et sine deceptionepcr ipso convenientia, per fi-[10]-dem et sine inganno . 19 Vers 11202. -- Albigeois. Notice des possessions de l'e*glise de Gil que firent e*crire Raimon de Mil- lau et Este*ve pre*tre. Hec est auctoritas que fecit scribere Raimundus d'Amelau [2] et Ste- phanus presbiter de illa ecclesia de Gil o melz i e*s el ma*s [3] de la Cumba que acaptero de illos seniores que a far [4] i avio, de Bego de Montirad e de sos efantz e de suos nepo-[5]-tes e de peiro Bernar e de Besenger et Esteve e de Bernard [6] de Castel Marri e de Bernard Ato* e de suos seniores e de Guillem Barba-[7]-rasa e de Aigfre. Toti isti homines o* donero domino Deo et a sancti pe-[8]-tri et al ospitali de Jherusalem pro pecata eorum redimere. Que Deus abeat [9] misericordia de illos.] Hoc donum factuni est per consilio Bertrandi, Albi-[10]-ensis episcopi, et cle- ricis Sancte Cecilie et Esteve Costantz archipresb. S. [11] S. Assalit, prior del Segur. S. Rotbert Nadal. S. Durant de pradinas. S. Rot-[12]- bert Guairal et aliis multis, Las ausedaz Guillem Oalric [13] en penz per .x. sol. de melgoires a I'Ospital. 20 Vers 11201. -- Albigeois. Notice des possessions de I'e*glise de la Capelle achete*es par Raimon de Millau et Guiral d'Artalpour le Saint-Sepulcre de Je*rusalem. Breve memoriale de illa honore [2] de la ecclesia d'a la Capella que [3] acaptec Raimonz d'a Mellau e Guiralz [4] d'Artall e onor de Deu e de Sancti Se-[5]-pulcri et als paupres de Jherusalem. Bego [6] de Mont- irat e Bertrannus, frater suus, e Peire [7] Bernarz e Berenguerius et ,Ste- fanus, frater suus, [8] donero la gleisa d'a la Capella el gleias-[9]-gue, tot aquo que ill i avio ni om de [10] lor, e donero tot aquo que avio ella Salve-[11]-tat a domino Dco et als paupres de Jherusaleni tot [12] ente- grament. Bertrannus de Monester [13] et ,Matfredus, frater suus, donero la carta part [14] del deime laignil, e Raimons de Vaor [15] avia o em penz per .xv. sol. de raimondencs [16] et a o donat et ell aun o donat tot entegra-[17]-ment o mels o avio ni om de*llor. Iste donus fu-[18]-it factus in manu Raimundi d'Amellau. [19] Sicarz d'Ambrez donet I'al- tra carta part [20] del deime laignil tot entegrament o mels [21] o avia ni om de lui, Raimonz de Vaor avia [22] o em pens per .x. sol. de rai- mondencs et a o [23] donat aquel pens Raimons Amels. Et [24] Antelms et Arveus donero tot aquo que [25] avio ella Salvetat ni om de lor a domino [26] Deo et als paupres. Arnals Dutranz e sei [27] fraire donero tot aquo que avio [28] ella Salvetat a domino Deo et als paupres. [29] Guirals della Capella e Raimonz donero [30] tot aquo que avio ella Sal- vetat a domino [31] Deo et als paupres, e Guirals della Capella [32] a a feu de I'Ospital que no do ces della [33] sua maio. Raimonz de Vaor e sos fraire [34] donero la gleia el gleiasgue d'a la Ca-[35]-pella e aun i donaz .ii. mases, lo feu que [36] tenio, et aun i donat tot aquo d'Aurllac, [37] I'alo qu'ell i avio ni om dellor, los omes [38] ellas ellor tenezas, et a o donat Tornmira [39] e sei fraire e Matfres de Totnach eisament. [40]-EI capmas Ebraldenc donec Raimonz de [41] Vaor e sos fraire e- Tornamira e sei fraire [42] e Matfres de Totnac a domino Deo e als pau-[43]-pres e Raimonz Aimerix e sa mu-[44]-lier e sei efantes tot aquo que ill i [45] avio ni om dellor a domino Deo et als [46] paupres de Jherusalem. Et in ipso Aurlac [47] medio aripen de vinea entro el rio [48] donech Matfres Bee e sos fraire, l'alo [49] el feu e la vegaria tot entegra- ment [50] a domino Deo et als paupres de Jherusalem. EI [51] boscal d'Aimert al Pas donero Matfres [52] Bee e sos fraire ellor maire. Rai- monz [53] Matfres e Alamanz donero .i. bordaria [54] al Toron a domino Deo et als paupres de Jherusalem. [55] Raimonz della Capella donet .ii. staira-[56]-das de terra a la Rustannia c la sua part del [57] deime de la bordaria d'a Salas pei- esenna-[58]-duras de so bot. E Rai- monz de la Capella [59] donec a domino Deo et als paupres de l'Ospital [60] la carta part dcl deime de la sua onor de la [61] parroquia d'ala Capella. Duranz Emposevols [62] e sos fraire donero la meitat del feu gleiasge [63] a domino Deo et als paupres de Jherusalem. Totz aquez [64] do foro faz in manu Raimundi d'a Mellau [65] e Guiral d'Artal e Raimon de Vaor. E totz aiquez [66] que aizi so escriot aun o donat e lauzat a domino [67] Deo et als paupres de Jherusalem per redemcio de lors [68] pecaz. Si quis vero quod absit] de pai-entibus vel [69] ex ere- dibus illoi-um contra hanc cartam vel [70] donacionem illorum venire tentavei-it vel contradictor [71] existerit, in primis iram Dei incurrat et omnes male-[72]-dicciones que in Veteri Testamenti et Novo continen-[73]- tur sustinead et cum Juda qui Dominum tradidit [74] in inferno parti- ceps fiat, nisi cito emen-[75]-dacione et satisfecerit. Amen. [76] Breve memoriale ...[77]... lom det a la ecclesia della Capella [78] e als paupres de Jherusalem ...[79]... moller ...[80]... parroquia d'a [81] la Capella ... et als paupres [82] de Jherusalcm. Auctoricis Gui- ral de ...[83]... e Bouzon en ... el Emposevoll [84] e Matfres Berarz e sos paire e dero [85] ... Deo et als paupres tot aquo qu'ell i avio [86] ni om de lor. Raimuns Brenguers [87] donech tot aquo que avia ella sal- vetat [88] d's la Capella a Deo et als paupres e Guira-[89]-Is Grimals d'eisement qu'o avia em pens [90] de lui. ponz Arnals a donat a Deo et als [91] paupres los omes e las femenas que [92] demandava per natura post mortem [93] suam. Esteves de Montirat e Berenguers [94] c peire Bernarz donero a Deo et als paupres [95] lo mas de poiz Meia que es del rio entro [96] sus ella strada qu'en va va Sanz Mar-[97]-cel. Guill. de Montirat e Bertranz dero [98] a Deo et als paupres la bordariad'a Ia [99] Vernna ab ces de .x. st. de seguell [100] e de .v. st. de civada e Guill. det a ... [101] ces als paupres de Jherusalem post mortem [102] suam se efant non avia de moller [103] que escazech a la sua part. Breu [104] que fez far Raimonz de Somart de [105] sa divisio. Lo mas de Gui- nal donet [106] a Deo et als paupres de Jherusalem tot aquo [107] qu'el i avia ni om de lui a vezenza [108] ... onet de Cant, so fraire, e d'Amel Empo-[109]-sevoll e de peiro Emposevol. Amels [110] Emposevols donet lo Caslar per si e pei- sos [111] efanz o mels o avia niom de lui a domino [112] Deo et als paupres de Jherusalem ab ces dc [113] .xii. diners caorcenx e Guirals cler-[114]-gues donet ne az Amel Empo- sevol [115] .xii. diners caorcencs a captazo. Autor [116] Bego de Nartos e Bego de Mazeiras [117] e Sicart capella. ponz de Salgues [118] laiset a sa fi .x. sols a domino Deo et als [119] paupres de Jherusalem e Tor- namira [120] venc ne az acorder ab Guizo de poic [121] Altenc qu'en donet la bordaria [122] d'al pas d'Aimert o mels o avia ni om [123] de lui. S. Raimon de Salas e Guillem [124] de Brando e Ato de Gavauzas. 21 Vers 1120. -- Castrais. De*nombrement des possessions de Gui Vedian. Breve de onore que fecit facerc Guido Vedias. Lo mas dels Bestiers lo feu de Guido Vedia, e ten lo de Guido Pelapol e de peiro Pelapol. Arnal de Polainol e tota la onor que tenet de Guido Vedia. Uno medio maso de la [2] Calm en domergue que a de peiro Vedia. Duos masos de Deusde de Castlusz que a de Guido Vedia a feu, alberg a la festa sanc Salvii ab .v. cavalers et ab uno sirvento, et acaptet o sos linatgues del linatgue de Guitart peiro. [3] Uno maso e demig de Lanter que a de Guido Vedia a feu ad Escabrin, e Gui Vedias a lo de peiro pelapol. La bordaria de Calms que te Raimunsza feu de Guido Vedia, e Gui te o de peiro pelapol. Una bordaria de Mancza-[4]-ns que a de peiro pelapol a feu, ipse Petrus a la en penz per .iiii. sols. La bordaria que avia Ermen- gaus Bofils de Guido Vedia a feu que Durans Ermengaus conte. [5] La vineas e l'ortal que a Gui Vedias a feu de Amil Bernart e de sos fraires. Uno aripendo de vinea et una mezalada que a de Guido pelapol e de sos fraires a feu, de oltra Baianac. Las terras de Polain que acaptet [6] Gui Vedias de Amil de Bardac a fevo. La vinea de Siur que li Guai- rel continent a feu. La vinea que li Garifre conteno a feu el logual del castel quan be i es que a de Peiro Ponsco e de Ugo Ermengau. 22 Vers 11202. -- Albigeois. Donations au prieure* du Se*gur par Begon et Este*ve de Montirat. Breve de honore quem dedi Bego de Monte Irato et sa mulier e sei efant. Donero illa medietate de illo alode del mas de Monte Calvi [2] o melius illi abebat a domino Deo et sancta Maria et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo in loco Securus in manu Guill., prior del Segur, et fecit se monacus Bego. S. Raimun del Fau. [3] S. peiro Bernart. S. Ber- nart Peiro capella. Esteves de Montirat donet la sua part del bosc de la Devesa o meillz la i avia [4] ni la tenia ni om de lui et Duranta del Cercofols et sos efantz essas efantas e tota lor tenenza o meilz la avia ni la tenia pro anima ... [5] et pro animas parentum suorum, et fecit se sepellire in loco Seguri. Iste donus fuit factus in manu W., prioris del Segur. S. Raimun del ... [6] etper ipsa conveniencia donet o peire Ber- nartz et laudet. S. W. de Montiral. S. Ugo de Montirat. S. Bernart peiro et a ... 23 Vers 1120. -- Quercy. Noverint tam presentes quam futuri que lo deimes es a ,S. Petri et a S. Germa a los endomengatz, aisi co esta la garriga Raino de Livro et esta [2] Camps Dozas, e'n va teirals drei a I'Albenqueta, e'n va dreit e poig de I'Acguile, et dreit en Bosc Raustit, e'n va cabval dret e la car- rera de Cananellas, [3] e I'ortal de Genolac que es el coforc de las carre ras, e aisi co la carreira ne va dreit en Estorz Vaca es lo deimes va1 la vila dc Livro de Camp Engeler. [4] Isarnz Raines et Folc, suus frater, et Ramiinz Durantz et Daide d'Anteiag dederunt domino Deo et sancto Petro de Moysiaco decimuni de Clopvanner ... vidente [5] Geraldo Ysarno de la Garriga, Durant Guiral de Livro, Bernat Vital .iii. qui hoc donum i-ecepit. Del mas de Comba Bei-tral es lo deimes S. Germa el parro-[6]-chianatques que a e%cclesia aperte e so proferent e sa caritat et suas vigilias. Del mas de Sollinag siniiliter, aisi quo va la strada que moi de Gencbreira [7] usque e la strada que moi de Bortnag e'n va de A la Nauda e dreit a Livro, on milz i es, es lo dcimes de S. Peti-iet de S. Germa de Livro. 24 Don par Guilhem Olivier a* Guilhem Rainon du Cailar du fief tenu par Raimon Pons de Lunel. sui cum fide [5] et dine inganno et sine retinimen-[6]-to ad te, Guilelmus Raines de Castlar,- [7] et a cui tu o guirpiras ni o dividi-[8]-ras. Facta carta hujus donatio-[9]-nis .x0..iii0.kl. aprilis, luna .xxa . .iii. .,[10] anni Domini .M. C;. XXVII., regnante [11] Lodoyco rege. Hoc donum [12] viderunt Poncius Raimundus, Ademar [13] de Monte Laoro, Petrus Frotardus, [14] Petrus Iterius Guilelmus de Castlar. [15] Stephanus scripsit. Serment pre*te* par Raimon, fils de Rocia, a* son fre*re Guilhem Rainon de ne pas lui prendre sa part du cha*treau du Cailar. D'aquesta ora ena*nt eu Raines, fil de Rocia, non decebraite* [2] Guil- lem Rainon, fil de Rocia, dc la tua part dcl castel de Castlar, de las forzas [3] que i sun ne adenant faias i serant, nel ti tolrai ne t'en tolrai, [4] ni om ne femena ab mun consel; e se om o femena od omens o fe-[5]-menas lot tollian ne t'en tollian, ab aquel ne ab aquella ne ab [6] aquels ne ab aquellas fiu ne societad non auria for per lo castcl [7] a recobra*r, et aito*ris t'en serai per fe e sanz engan, e quan re-[8]-cobrar lo podra*i, cn ta postad lo tornarai saus ton logre c sans ta [9] decep- cion. hicut superius scriptum est, si t'o tenrai e t'o atendra*i, [10] meun escient, sans ton engan, per est saiz. [12] Hoc sacramentum viderunt Guillelmus Iterius, Rostagnus Iterius, Petrus Fro-[12]-tardus, Raimun- dus Jatbaldus, Raimundus de Vizenobre, Guillelmus de Castlar, [13] Bernardus Petrus, petrus de Castlar, et alii multi. Serment pre*te* par Garin a* Guilhem, eve*que de Mende, de tenir fide*le- ment le cha*teau de Randon. Eu Garis a te Guillelm evesque non tolrsi lo castel de [2] Rando ni t'en tolrai las forcsas que i so ni adenant [3] isserau, ni ti descebrai t'en descebrai, te nilz eves-[4]-ques qu'adenant isserau; e se hom era ni femena quel [5] ti tolgues, ab aquel ni ab aquella fi ni societad n [6] auria, se pel castel a recobrar non o avia, e quant recobrat [7] I'au- ria, eu lot redria, et adenant en eis sacrament t'en [8] istaria. E quan tu lom demandaras per te o per to messatge, [9] eu lot redrai, et aquel messatges regard non aura de me [10] ni d'ome qu'eu tornar en posca, dessomoniment no [11] m'en gardarai. Aisi t'o tenrai e t'o atendrai a te et alz [12] evesques que seguentre te venrau sas lugre d'aver [13] d'onor essas engan, per aquez sainz euvangelis. [14] Guirent Raimond argidiaque, Benedeh prior, Rai-[15]-mond Bernard, Raimond Amblard Peiro Ricard, Jeremi-[16]-as, Manent, Guillelm de Monmerle, Peiro Vergili Ber-[17]-trand Guigo, Ricard, Esteve Cota, Esteveponzo Galteir, [18] Bernard Lautald. Aquest sacramenz fo fahz ella vegilia [19] de pentccosta. Ab incarnatione Domini anno mil [20]. C. XXXIIII., luna . viiii. , regnante Lotterio, im-[21 ]-peratore Romano. Don par Bernart de Virac au prieure du Se*gur, pour se*pulture dans l'e*glise, du quart du fief presbyte*ral de Campes. Bernartz de Virag donet la carta part dcl feu preveirilde la gleisa de Campas ...1 ac [2] et in obediencia del Segur senes tota rcteguda que Rotger e Raimunz e Guillem. Aquest do fero ab consilio de Rotger de Virag e de Tornamira e de [4] Hysarn de Salgas, e Bernart de Virag donet se per molge ab aquesta honor qu'om l'enmolge a la mort el ne sebellisca [5] e sa mulier qu'om ne sebellisca a la mort al Segur o a Campas, qual mai se vollia, se tan era que Bernartz no receubes [6] la molgia a la mort, qu'om lo fezes lo formiment a I'u dels efantz. Aquest do fetz Bernartz de Viracq essei efan...[re] [7]-dempcione anime sue et parentum suorum si fermament que ja en aquesta gleisa de Campas el ni sei efant ni om de...[li]-[8]-natge el feu preveiril ni e la gleisa jamai re no deman. Iste donus fuit factus i nianu Arnall, prior del Segur, cum ... [9] Sicart archid. e Guilfrc e Guillem li canonici. Autor Guido de Sancti Amancii et Adeniar de ,Sancti Amancii e peiro de ... [10] e Raimun de Sancti Marcell e Bernart Peiro capella et Aimerig de Val Videira et Ugo de Sancti Christofori et uliis multis- Don du fief d'Orgueil au Saint-Se*pulcre et a* l'ho*pital Saint-Jean de Jerusalem par Piere Raimon et Pons de Saint-The*odard. Petrus Ramun de Sancti Audardidec la honor d'Orgul3, lo dreit e la rado qu'el i avia-[2]-ni hom de lui a Deu e a Sancti Sepulcriet a l'os- pital de Jherusalem et als seinors que ospital [3] tenrau ni captenrau a-Bernard de Gaujag per I'arma so patre et sua matre e redemp-[4]-tio de sos peccaz. S. Bonet de Sancti Audardi. S. Ramun Bernard. Ademar de Sancti Loeofa-[5]-ri, so nebod. S. Guiral Bernard de Sanc- Loeofari. [6] Poncius de Sancti Audarde dec la honor d'Orgul1, lo dreit e la rad qu'el i avia ni hom [7] de lui a Deu e a Sancti Sepuleri et a l'ospital Jherusalem et als seinors que ospital [8] tenrau ni capteurau et a Ber- nard de Gaujag per l'arma so paire e sa matre [9] e per redemptio sos peccaz. A vedesa Bernard Jadeher de Gaujag. S. Gausbert [10] Durant. S . Ugo presbitero. Serment re*te* par Guiral de Peire et Richart a* Be*renger Raimon vicomte de Ge*vaudan et comte de Provence, de tenir fide*lement le cha*teaux de Gre*zes, Baldasse*, Montrodat, Morie*s et Marchastel. Eu Guirauldz de peira et eu Richard a te Berenguer Raimun, lo castel de Greden, las forzas que isson c que [2] faitas i seran, not tol- rem ni no t'en tolrem ne nol te devedarem ne no t'en decebrem ne om ne femna [3] ab nostr' art ne ab nostr' engen ne ab nostre cossel; e se om era o femna quel te tolgues o que t en,tolgues, ab [4] aquel ne ab aquela fin ni societad non aurem ni no tenrem al teu dan, nostr' ecient, fos pel castel a recobrar, [5] e dreiz aiutori t'cu cerem per fed essas engan, ellai un recobrar lo podrem, nos lo recobrarem et en ta fedaltat [6] lo tenrem. E se tul nos demandas per te o per to mes, nos lot ren- drem sas logre de ton aver e de [7] ta onor, et adenant en eus sagra- ment t'estarem, e de somoniment no non devedarem, et aquel que per te [8] non somonra, rcgard non aura de nos ne de nostre poder. Eu Giraldz de Peira et cu Richard a te Berenguer [9] Raimun tot aisi t'o ten ... atendrem sas engan. E per atretal coveneaza con aici es sobres- criut del castel de [10] Greden, per atretal covenenza a tenrem et o atendrem del castel de Baldasse e per atretal covenenza del castel de Mont-[11]-rodad, e per atretal covenenza del castel de Moreirs, dos mes genueir e febrcir elz dos mes qued as eu l'altra part marz [12] e jun not tolrem, e per atretal covenenza del castel de Maurcastel tres mes febreir e marz et abril ct aquelz qued as [13] ell' altra partenda noembre e dezembre e genuer not tolrem. Tot aissi t'o tenrem e t'o atendrem eu Giraldz [14] de peira et cu Ricardz per fe cssas egan a te Berenguer Raimun. 30 Serment pre*te* par Girbert a* Be*renger Raimon, viconite de Ge*vaudan et comte de Provence, de tenir fide*lement les chateaux de Gre*zes, Bal- dasse* Montrodat et Morie*s. Eu Girbertz a te Berenguer Raimun, lo castel de Greden, las forzas que i son e que fa*ctas isseran, not [2] tolrai ne no t'en tolrai ne nol te devedarai ne no t'en decebrai ne om ne femma ab mon art ne ab mon [3] gein ne ab mon conseil; e se om era o femna quel te tolgues o que t'en tolgues, ab aquel ne ab aquela [4] fin ne societad non aurai ne no tenrai al teu dan, meun ecient, fos pel castel a recobrar, e dreiz aiuto- ris [5] t'en cerai per fed essas egan, ellai un recobrar lo podrai, eul recobrarai et en ta fedaltat lo tenrai. E se tul me [6] demandas per te o per to mes o per tos mes, eul te redrai sas logre de ton aver e de ta onor, et adenant en eus [7] sagrament t'estarai, e de somoniment no m'en devedarai, et aquel que per te m'en somonra, regard non i [8] aura de me ne de mon poder. Eu Girbertz a te Berenguer Raimun tot aissi t'o tenrai e t'o atendrai sas engan. [9] E per atrctal covenenza con aici -- es sobrescrit del castel de Greden, per atretal covenenza o tenrai et o atendrai [10] del castel de Baldasse, e per atretal covenensa del castel de Monrodad, e per atretal covenenza el castel de Moreirs, [11] dos mes genueir e febreir elz dos mes qued as ell' altra part marz e jun not tol- rai. Tot aissi t'o tenrai e t'o a [12] atrendrai1 eu Girbertz per fed e sas engan a te Berenguer Raimun. 31 Vente par Peire Guilhem a* Arnal et a* sa femme Ermengarde d'une pie*ce de vigne dans le clos de Villeneuve. Constitutum est in lege Romanam [2] ut qui rem suam in qualicumque potesta-[3]-te trasfundere voluerit, per [4] paginem testamenti infunda, qua [5] prolixius secura et quieta permaneat. [6] Quapropter ego petrus Guilelmus [7] et matre sua et fratri sui et soror [8] sua Aimantia nos pariter vendidi [9]-mus una petia de vinea culta in [10] clauso de Vila Nova ad Arnaldo et [11] a mulier sua Ermengarda et ad in-[12]-fantes suos, sine ingano, unde nos [13] accepimus in pretio .xx. sol. et medium, ab [14] toto usu, et nichil Arnaldus et mulier [15] sua nec infantes sui non remansit [16] in debitum. Unde faciat Arnaldus et [17] mulier sua et infantes sui de ipsa vinea [18] quiquid facere voluerit, id est cedendi, [19] habendi, vindendi, dandi vel com-[20]-mutandi. Guilelmus Faral- dus fidem [21] ad Arnaldo et ad mulierem suam et adin-[22]-fantes tuos et ad homine que per illum [23] o requiria qu'atrestant de vinea, si [24] homo aut femina li o appellava, atres-[25]-tant de vinea in atristan bo loco. et a-[26]-trestan aiziva la li dones sine ingan-[27]-no. Et petrus Guilelmus reirefi cer [28] in zo que Gulelmus Faraldus falria [29] ad Arnal et ad mulier sua et ad infan-[30]-testes suos sine ingano. Et habet con-[31]-sortes ab oriente monegas de Sancto Teho-[32]-dorito, ab occi- dente Arnaldo emtore, [33] a ssircio Rainardo, cognato Petro Gui- lel-[34]-mo, et daves vento Petrus Guilelmus [35] que est vanditor. Pon- tius Ebrardus [36] testis. Bostagnus Aldebertus testis. [37] Agarnus cabatarius testis. 32 De*nombrement des possessions d'Este*ve Agulhon. Breve de honore d'Esteve Agullo..I. mas d'al dra de la Faia ad alo, .I. porc [2] de .X. diners, altre de .VI., .I. molto et .I. agnel. EI mas de Barec, .I. [3] espatla, .I. sester de civada, .I. vaciu, .III. diners de vacaggue. El mas del [4] masel de Miro ad alo, .I. pore de .X. diners, altre de .VI. et .I. molto et .I. [5] agnel, .I. costil, .II. st. de civada, .II. pas et .I. gallina, .I. st. d'anona ras, [6] .VI. diners de vacaggue. El mas de Joanna ad alo, de Vila Noveta .I. pore de [7] .X. diners, altra de .VI. et .I. agnel et .I. costil, .II. st. de civada, .II. pas et [8] .I. gallina e .VI. diners de vacaggue, .IIII. st. de froment ras. El mas Garner [9] ad alo, .I. pore de .X. diners, .I. agnel e .VI. diners de vacaggue, .I. costil, .II. [10] sesters de civada' .II. pas et .I. gallina. Rotbert ab quals tenen- zas te de Peiro [11] d'Auriae de cambos e de vineas e de maisos e d'ortz. El mas de Mondruil, .II. [12] moltos, .IIII. solz ad alo. Aquesta carta fo traita dc la carta qued avia Raimunz [13] Beruardz d'Auriae per autorici de Guillem Jorda e de Peiro Yeher e de Guillem [14] Rainal. 33 Amelius de la Sala, .II. sold. et dimedu per suo casalo. Bonet e suos frater de Petra, .XII. diner per suo casalo. Gillem d'Alciacamba, .XII. diner [2] per sua maiso. peironel, .XII. diner per sua maiso. Bonet de Lobaresas, .XII. diner per sua maiso. Uga de Lobaresas, .XII. diner per sua maiso. [3] Durant Rainal, .VIII. diner per sua maiso. Raimundus de Gallac, .II. solid. e .VI. dinarios per sua maiso. Deusde Vellet, .XII. diner [4] persua maiso. Sicardus, .XII. diner per sua maiso. Bernardus petit, .XII. d. per sua maiso. Forner, .XII. diner per sua maiso. [5] Petrus de la Miranda, .XII. d. per sua maiso. Mauris de Borni, .XII. diner per sua maiso. Raimun de Pontlauro, .XII. diner per sua [6] maiso. Raimun Jatb., .IIII. diner per sua maiso. Durant de Saviniago, .XII. diner per sua maiso. Petrus faber, .XII. diner [7] per sua maiso. Arnaldus Fillolus, .XII. din. per sua maiso. Bernardus esco- ler, .XII. diner. Domer coregerz, .VIII. diner per sua maiso. 34 De*nombrement des possessions d'Aimeric de Saint-Ce*re*. Breve memoriale quem fecit scribere Aimerigs de S. Sere*..... som paire. E la tor Blanca, .VII. mes d'estatga, ess'en aquelz .VII. mes afolla, rederga la, e s'e la statga delz altrcs [2] afolla, redergolla, e s'afollava que negus non i estes, redergolla. E Cornu, la meitaz de la gleisa de S. Sere* e la meitaz del dezme e del feus preveiril e tot cant a la mei- tad de la gleisa s'aperte. [3] mos lo ces e*s a la uxore Guillem de Torna- mira. E la meitad de gleisa d'a Sancta Speria, e la meitad del feus pre- veiril ... las maisos el feus qu'avia Guirberz del bosc d'aira [4] de S. Sere. E .VI. diuairadas de vineas e Mazuga. E .III. dinairadas de vineas el Poz. E .IIII. dinariradas e Cros. Las maisos delz fabres de la Costa es lo ces Guiral Guillem, e zo ue Guiralz [5] Guillems a e la Costa, si o a d'Aimerig, e per sa sennori a i Aimerigs so servizi. EI feus quell fabre d'a Saucta Speira au d'Aimerig. La maisos Bernard Durant deu .VI. d. de vestizo e .XII. d. de ze*s, las maisos Bernard [6] Buzata, .VI. d. vestizo e .XII. d. de zes, la maisos Raolfs boeir, .VI. d. de vestizo e .VI. d. de zes e la justizia, el feus Austorg de la Isla ded. .V. s. de ves- tizo. E la justizia d'al po*nt e d'a la Volpillcira [7] e d'al Cros e d a la Gallaetia e zo que Gui de Salgas i a sia d'Aimerig, ell obrador el orth de la plaza d'a S. Speria son Aimerig, ell orth d'alz molis Bezos son Aimerig, el camp d'a las Colz el camp [8] d'a Cantase*rp ell moli ellas albaredas e la Isla Redonda e la isla desoz lo pont e l'albareda de prad Vidal e la isla de Gorg Monteir, tot en domini. Em Broill doas dinair- das de prad. Lo camp [9] de la pestoria que te* Raolfs deu .VI. sesteirs de froment ra*s. Et e Vernnas, .I. mas que deu .V. solz de vestizo e .III. solz et .I. traina de ce*s ella tallada. Et aqui medeis e Vernas, en u mas, .I. traina, [10] .I. fais de fe* que te la Rosella, e sa spleita. Et aqui medeis e Vernnas, .I. capmas que te G. Rigalz dellui e deull'en .I. arberg ab .V. cavalleirs ella civada el dirnar. Et e Canzers, .I. mas que deu .III. solz de [11] vestizo et a Nadal .II. pas e .II. gallinas e .II. steirs de civada et .I. steir de seguel e .VI. d. per gaita e dezem et .VIII. dena- rios per pore e . XII. d. per molto e .III. dias saumeih ab .I. ase. E la terza partr [12] del bose de la Planeza. Et a Vargas, .I. mas que teno lli fabre, lla tallada. Et .I. bordaria e Leirr, la tallada, et altra bordaria que bordaria a la Ola per tot la tallada el servizi. E de dos mas e Codercas, la tallada. Et el bosc de Tarital, paison assos pores, e zo que Pelavezis ac en aquesta terra sia dellui, e la spleita del [14] molineir de Condad e la tallada del mas de Tremollas e zo queill Jatgairene i au siau dellui. Et en Eisauramila, so servizi, et aco que del mas eis sia om dellui. E sa spleita de Negasoriz. Et e .III. [15] mas el Se*r, lo servizi e la tallada e zo qu' om i a sia dellor. et ella pradella, .III. mas, lo servizi e la tallada, et aquo que Guiralz de Valon i a* sia dellui. Et aqui medeis ella Pra- della, la terza part de dos mas, [16] lo servizi. Et en Termenosa, .IIII. mas, la tolta el servizi e .III. solz et .I. moih de civada. Et a Faed, .I. mas que deu .III. solz de ce*s ella tallada. Et e Leborinas, .I. mas que deu .XVIII. d. per porc e dimeih moi [17] de vi e .III. steirs de civada et .I. steir ras de segel e .V. d. et .I. gallina. per las maisos qu'airas det Petro Bonafos n'ag .XX. solz d'acaptament, vedent Austorg de Montanes e Raolf de S.Joan. [18] De la onor S. Petre, .I. mas als Peireirs et altre al Monteillar et altre a la Roqueta et altre a la Genebra e dos a la Vaiseira et altre a la Brausa, et us quegs d'aquez mas qu'aizi son escrih de S. peire deu [19] us quegs .II. pas e .II. gallinas e .II. steirs devi e .II. de civada a Nadal e .VI. d. a la S. Julia esso servizi, aquez dineirs a dellui Guillems de S. Speria. Esteves de la Roqueta a lo mas de la Brausa, lo ces qu' Ai-[20]-merigs i avia, e deu n'esser sos om e deull'en .III. solz d'acapte essosservizi far. La meitad del quart del mas de Mejana Serra e delz dineirs parranensc. Lo quart del mas de plancza a dellui Duranz Mauris e deull'en [21] .III. solz d'acapte esso servizi. El mas del Segualar, la vestizo e la justizia, ct a i dellui Guiralz de Faed .IIII. sters de civada e .VI. d. e .II. gallinas, e deull'en .V. s. d'acapte, e la tallada es Aimerig. le*t em Boi-[22]-sorn, .i. bordaria que deu .I. traina et .I. franzesc de blad. Et e la Calmeta, .I. mas e que al quart et om al dellui, el ces e zo quel pelavezis i a a i dellui, ct Aimerigs a i e son domini .I. fais de fe et .I. tra-[23]-ina. Et em poi Meja, .II. bor- darias, la tolta e la tallada. Et e Moreze et e la Gariga asson espleih, el mas de la Cumba son espleih, aizo que l'om a* el mas sia dellui. Et e Crezo, la garda e .I. pore de .XII. d. [24] e .IIII. steirs d'ordi. E la garda d'una bordaria e Goellas que pannavida te, e .XII. d. de ces. E la garda del mas de Presep. E la garda de la terra S. Guiral que te Petrus de la Roqua. E la garda de la terra [25] S. Guiral de Lada Karreira. E la garda de ... e que esta petrus de Conqu ... mas. E la garda della bor- daria que te Petrus de Fontidern. E la garda de la terra S. Guiral qu'es del riu de Kar-[26]-teiras, ella i es Aimerig. E la garda del mas d'Estalz. E la garda del mas de la Vallella. E la garda del mas del Pradal e del mas de la Via, et aquest mas deu .I. ver de .VI. et aullo li Biclar de- llui, [27] E la garda de la terra S. Guiral qu'es en Aspred. E la garda del mas de las portas, e d'aquest mas a la garda dellui Arnalz del Fel- gos e deu n'esscr sos om e deull'en .V. s. dar. E la garda del bosc S. [28] Guiral qu'es e Milmarz. El bose de las Rokas en domini. E la garda de la bordaria Broeta. Et .I. mas e Fellinas que te G, de Banza totz en domini. El prad de laSSalleia en domini. Elz alos de las terras delz omes [29] de padirag, de Kasannas e de la Calmeta compred airas, e ded o at eis los omnes e deroll' en .II. s. d'akapte et .I. mas. Em Blas, la ves- tizo e la justizia e .IIII. sters de civada e .XII. d. e la tallada, e tello Aimenrigs. [30] Et .I. claus a Du en domini. Et e Segunzag, .I. sters de vestizo e la justizia e .II. pas e .II. gallinas, .I. ster d'ordi e .II. sters d e civada e .VI. d. a Nadal, et en aost .II, sters d'ordi, .II. de civada e .II. galz, e .IIII. sters de froment et .I. pore [31] de .XII. d. e. IIII. sters de noz a Caresme. et e la Boiseira, .I. mas, la vestizo e la justizia e .II. s. de ces el servizi. Et a la Campanna .I. mas, la vestizo e la justi- zia e .II. pas e .II. gallinas e .II. sters de civada, .I. ster d'ordi e .VI. d. [32] a Nadal et en aost .II. sters de civada c .II. d'ordi e .II. galz. Et en aquez .III. mas a feu Petrus Bernardz ni elz .VIIII. sters de froment e deull'en plaih far aisi con ab llui trobara. Lo mas delz Beus, [33] la ves- tizo e lajustizia e .I. pore et .I. molto e .II. pas e .II. gallinase .II. sters tange, .III. sters de fromen e sa tallada essosserizi. El mas de Mon- tanes, tot atretant. [34] Et e .II. mas que te Guiralz d'al Borg, en u queg atrestant. El mas de la Brozeira, la vestizo et la justizia e .II. pas e boaria Aemar Vassal et Ugo Vassal [35] de Coltiu au d'Aimerig e deuvo que teno lli fill Guillem de [36] S. Joan, e deu .II. solz d'acapte. E la veilanis qu'allui venrau, e devo n'esser toih sei ome e far so servizi e .XXX. solz dar de muda. [37] Lo dezme qu'airas avia e la gleisa de Tegra e l'al res qu'el i avia doned Guiral de palmas e fon sos om e fez ll'en sa fedeltad, e ded ll'en de son aver. E la meitad de la gleisa S. Jolia d'a Cardallag [38] e la meitat del dezme e del feus preveiril, et a l'un an arberg ab .V. cavalleirs del dezmeir, et arberg de quinque milites deull'en Ameilz Deusde, et arberg deulli peire auzbergeirs [39] ab .IIII. cavalleirs, e Guiralz, sos fraire, deull'en arberg a l'un an ab .II. ca- valleirs et a l'altre ab .III. e .XII. dineirs de vestizo. E las maisos Guirbert de Maimbert, .VI. d. de ces e .VI. d. de vestizo, e Bernarz lo prestre deu- [40]-lli .IIII. d, de ces e .II. sters de noz e .VI. d. de vestizo de l'ort. Ber - narz Raols, .IIII. d. de ces e u steir de civada e .XII. d. de vestizo de l'ort e de la maiso, e de l'obrador .IIII. d. de ces e .VI. d. devestizo. Rigal Rabi- nel, [41] .IIII. d. de ces e .IIII. d. de vestizo de l'ort. La gleisa de For- mannag cumpred airas de peiro Barasco aquo qu' elli avia ni om per sa ma ab lo cossell Barasco e Guiral Barasco, et avia i esson domini peire la quarta part del dezme [42] e del feus preveiril, e peire Gui deu en arberg ab .V. cavalleirs e .XII. d. La compra fez airas de Peiro e det ll'en .IIII. enaps d'arjent de .VIII. mares, e l'altra partenda que Deusde avia en eisa la gleisa [43] ni om dellui, det aira ab sa filla, el mas de penpeoll si con elli avia ni om per sa ma, e det lli la pennora de Meirmont, ella meitaz de la vila si es alos aira. Lo mas Vernnes det Guiralz de Cardallag aira [44] et eis ll'en .I. porcs de .XII. d. et .I. arbergs ab .V. cavalleirs et suum servicium. 35 Acquisition par P. C. Raspau, pour le prieure* de Saint-Jean d'Aureil, d'une terre ct d'une dime a* Bousogle. Notum sit omnibiis hominibus quam presentibus tam fituris quod P. G. Raspaus achaptet a l'ups Deu et sain Jhoaii d'Aureil [2] la terra e la disma d'aitant quan n'apertenia a la parrofia de Bosocle, a l'oups a la vestizo de Fonlop far, si cum lo cairois [3] de las Noailas o devi, e lo rivals de la Lemna s'en avala en Visio, e Visios o devi eu riu qui avala deves Gor-[4]-sas e la charrals qui mou deu chairoi efer eu fossat, eu fossat ajosta ab la chaussada, si cum la chau-[5]-sada s'en avala e devi la parrofia de Bosocle e la parrofia de Saint Aman o devien el rival qui mou [6] detras l'Angladura. Sso que avien dedins aisso que denopnat avem, la terra e la disma, doneren e autree-[7]-ren Durans Las Moleiras e Winels e n'Aemars e n'Aimerix Las Moleiras e Winel, sos frairs, Deu sain1 [8] Joan d'Aurell. Hoc donum fuit factum en la ma n'Esteve, au prebos de Benavent e Guio de Montoliu c S., lo prever de Mai-[9]-ri- nac, e Girau de Recolena, so frair e S., son genre, eill meeps autreeren, qui n eren baile, [10] aquest do. Aisso qu'il Las Moleiras avien en la desma de Mairinac d'aitant de terra quant achapten li chanorgue a la vestizo [11] de Fonlop far de la Faia tressia eu la chaussada, doneren. Aquest autreament fo fait auvent aques [12] que desobre avem diit- 36 Acquisitions par peire Girau Raspau pour le prieure* de Saint-Jean d'Auriel. Notam sit omnibus tam presentibus quam futuris quod petrus Geral- dus Raspaus achaptct a l'ups Deu e sein [2] Joan d'Aurel la terra deu mas quis te ab la terra de Fonlop qui es en la parrofia de Bosogle, de Rot- ger de Larunt [3] e d'en Vivia, frater ejus, a l'auvent don Girau de Sein Marz e n'Arbert, son frair, e Esteve Ferrachat e'n Willelme La Molleiras, [4] lo frair don Duran. Notum sit omnibus tam presentibus quam futu- [5] de Fonlop uies cn la pairofia de Bosogle a l'us Deu e ein Johan d'Aureil de Girau Larunt e d'en Gaucelme de Peira Bufei-[6]-ra, e autree- ren o en la ma don Girau de Murs a l'auvent u'Ato*, lo prior de Noalac, e'n Gaufre, lo prior de Benaven, [7] e n'Audoi de Noalac e"u Girau de Seinta Maria. Hoc fuit factum en la sala a l'ebesque, a Noalac. Notum sit omnibus tain presentibus ... [8] Aisi franchament cum il o doneren, o feiren autrear aus bailes G. de Recolena e Esteve, son genre, [9] a l'auvent aquestas meeissas testimonias que desobre sun dichas. [10] E n'Esteves, lo prestre de Mairinac, donet i autreet esgleija far a aisest loc de Fonlop. [11] E so que apertenia a la gleija de Mairinac i a aquela de Bosogle de mort e de vius, so que aperte a parrofianatge [12] d'esgleija, auvent aquestas meeissas testimonias, o autret en la ma a l'arcidiague don Ramnolf de Garait [13] e'n Bru de Borguet Nou. En Johans lo Gibols, lo mergues Sein Marcial, qui tenia la esgleija de Mairinac [14] fez aquest meeis autreamen. 37 Dons au prieure* de Saint-Jean d'Aureil de diverses parties de la terre de Fontloup. Notum sit omnibus hominibus tam presentibus quam futuris que P. Gaucel-[2]-me donet Deu e sanc Joan d'Aurel so qu'el avia en la terra de Fon-[3]-lop, e seguentre sa mort volc i metre nos P. G. Raspaus vesti-[4]-zo, e n'Aisilina, sa sor, ni G. Berau ni si frair, qui eren eriteir d'aquesta [5] terra, no laiseren. Nos P. G. achaptet o de n'Aisilina, a l'au- ven P. [6] Bru, lo chanorgue de Corpso, e P. Raspau, lo frair non P. G., Bo-[7]-zo deu Soleir, lo marit n'Aisilina. Aquest dos fo fait en [8] la maijo a Vileta. [9] Nos G. Beraus Ericos et Unber Ferrers doneren Deu e san [10] Joan d'Aurel la terra de Fonlop, a l'auven piulet de peirus-[11]-sa e non petronilla la Marbou e P. G. meesmes. Aisso [12] doneren a ves- tizo far a la vila sanc Marti. [13] E pois Guiromes demandet per una moler que era [15] nepsa n'Aisilina de Vileta e P. G. achaptet o en, [15] a l'up Deu e a sanc Joan a vestizo far, a l'auven Willelme [16] Las Moleiras de pairac e Rotger Libre e Steve de Vi-[17]-leta, lo chanorgue de Aurel. Aisso fo fait a Mairi-[18]-nac en la gleiga. 38 Donation par este*ve de Saint-Junien et Roger au prieure* de Saint- Jean d'Aureil, de droits sur le mas de Fontloup. So qu'Esteves de Sancto Juniano e Rotgers avien en la [2] vestizo de Fonlop donercn Esteves de Sancto Juniano e la [3] moler Rotger sancto Joanni en la tenezo Peiru Giraut, [4] au fil Raspaut, audiente Guildelmo de las Moleras [5] et Aimerico, fratre suo. E Daniel de las planchas par- chavalers, e s'eu non a fazia a la domna en gitat lo mes-[8]-chap en la soa part de la desma de Sancto Juniano. E donet [9] fianssa Aimeric e Guilelme de las Moleras. 39 Notice que fit fa*ire Raoul Cuilhem des donations consenties en se don- nant a* l'Ordre du Temple. Breu que fez Raolf Guillelms quant si donet a Deu et alz cavalleirs del Temple, e donet i las maisos d'a Segur c tot lo cortil, e la maiso d'al Col, e I'ort d'al Castcl Veil, e tot quant a eg Colna, el bosc de Colna, e tot quant a e Madinnag, e tot quant a el Pojet, e las tres partz del Cros, el mas de Gabrellac. E donet i la maiso d'a Creisel del pla e tot lo cortil, el camp d'a Melac que tornet d'en Bernart Amat, e la vinead meitadegea que te Ug Guiralz, elz pratz de Perolz, e sel mas vestia, lo carreig .XII. deneirs raimondegz, et e Monteilletz .I. prim ab l'aus, et el moli de Foisac .XII. den. delz meillors que corrau a Rodes, e la desgra- nado ab la moldura que do, e quan crebarau la paiseira, devon o far saber ad aquel que tenra aquesta bailia, e I'us molis a so conderzer el bosc de Colna, e la villa dc Colna .I. mas de feu e d'alo et a i .IIII. sols raimondegz et .I. molto et .I. agnum et arberg a meissos ab .v. caval- leirs et altre a Kalendas e .XII. garbas e .II. sesteirz de civada et a sir- In Dei omnipotentis nomine. Notum si cunctis tam presentibus quam futu- ris quod ego Radulfus Guillermi de Tross[i]to, in mea salute et recta memoria, pro remissione peccatorum meorum et pro remedio anime% me%e% et animarum patris mei et matris me%e%, pergens Iherosolimam dominicum visitare sepulcrum, dono et offero domino Deo et beate% Marie% et fratribus milieie% Templi Salomo- nis Iherosolimitani presenibus et futuris quamdam porcionem honoris mei, dono siquidem predicis fratribus Templi ipsas mansiones de,Segur meas cum toto curile, et meam mansionem de Collo, et ortum de Castello Veteri, et totum quicquid habeo et habere debeo in villa de Colna, et boscum de Colna, et totum quicquid habeo et habere debeo in villa de Madignago, et totum quic- quid habeo et liabere debeo ad Podietum, et tres partes de Croso, et mansum de Galbrellago. Dono etiam Deo et predictis fratribus Templi mansionem meam de Creissello de plano cum toto curtile, et campum de Melacco quem recupe- ravi de Bernardo Amato, et vineam meitadencam quam tenet Ugo Gelraldi, et prata de Perolz, et si mansus vasticbaur, to careg de .XI. raimondencos, et in Montelletis unum primum cum ausso, et in molendino de Foisax. denarios ex melioribus qui discurrerint Ruteni et desgranado cum multura quam donen, et cum crepaverint paxeriam, debent hoc mandare illi qui tenuerit istam baju- liam, et unos molendinos ad suum dominium construendos in boscho de Colna, et in ipsa villa de Colna .I. mansuin de feudo et de alodin et donat censum .IIII. solidus raimundencos ct .I. moltonem et .I. agnum et arlbergum ad messes cum quinque militibus et alium ad Calendas et .XII, garbas et .II. sextarios de vent .I. arberg ab .II. homes et .I. sestier d'anona et .I. aus de lana, et en eusa la vila altre mas d'alo et a i .II. sesteirz de civada et .I. agnum e .VI. den. raimondegz per carreig et .VI. garbas et a sirvent .I. arberg ab .II. homes et .I. sesteir d'anona et .I. aus de lana, et en eusa la vila l'apendaria que teg Gitbertz Ros .IIII. den. raimondegz el quart, et en esa la vila en altra apendaria .iIII den. raimondegz, e Madinnag .I. mas d'alo et a i .XII. sesteirs d'anona de teverna et .I. arberg ab .v. cavalleirs e .XII. garbas e .III. galz et a sirvent .I. arberg ab .II. homes et .I. aus de lana et .I. sesteir d'anona, et en eusa la vila en altre mas que fo feus d'en Raino d'Ameillau .II. sesteirz de civada e .VI. den. raimondegz de crreig e .II. agnos e .VI. garbas, el Pojet .I. mas de feu et d'alo et a i .Id porc de .VI. den. raimondegz a Kalendas e .II. sesteirz de civada e .II. pezas de carn, os et espatla, e .II. panes, lo mas del Cros ad alo e las tres partz del cart e d'un agnel las tres partz e .VI. den raimondegz de carreig, Ug Garneiis deu tener de Guillem de Trossit a feu la quarta part del cart et de agno, lo mas de civada et ad servientem .I. arbergum cum duobus hominibus et .I. sextarium annone et .I. aussum de lana, et in ipsa eadem villa alium mansum de alodio et donat censum sextarios .II. de civada et .I. agnum et .VI. denarios reimun- dencos per carreg et .VI. garbes et ad servientem .I. arbergum cum duobus hominibus et .I. sextarium annone et .I. aussum de lana, et in eadem villa ipsam apenderiam quam tenet Girbertus Rufus et donat .IIII. denarius raimundencos et quartum, et in ipsa eadem villa in alia apenderia .III. denarios raimunden- cos, et in Madignaco .I. mansum de alodio et donat .XII. sextarios de anuona de taberna et .I. arbergum cum .V. militibus et XII. garbas et .III. gallos et a d servientem .I. arbergum cum duobus hominibus et .I. ausum de lana et .I. sex- tarium de anona, et in ipsa vila in alio manso qui fuit feudum Rainonis de Amilavi .II. sextarios de civada et .VI. denarios raimundencos de carreig et .II. agnos et .VI. garbas, in Podieto .I. mansum de feudo et de alodio et donat porcum de .VI. denariis raimundencis et .I. moltonem et .I. agnum et .VI. dena. rios raimundencos de carreiag et .VI. denarios raimundeucos ad Calendas et .II. sextarios de civada et .II. pecias de carn, oss et espanlam, et .II. panes, mansum de Croso per alodium et .III. partes de quarto et de .I. agno .III. parte s et .VI. denarios raimundencos de carreg, Ugo Garnerius debet tenere de Guil- lermo de Trossit ad feudum quartam partem de quarto et de agno, mansum Gabrellac de feu et d'alo e dona de ces .IIII. sols et .I. agnum. E Ricartz, uxoi- sua, dona a Deu et alz cavalleirs del Temple .II. mas e la Cassainna queil donet sos paire, lo cart et .I. agnum elz pratz e sil mas ero vestit, lo ces que sona e las cartas de so fraire. Eil seinnor del Temple au la presa a Deu merce et a la lor que I'ajudo a capdellar aqui ond ad ella plazcra en Jherusalem e per la via servidor. Et aquest do laudet Bec de Veireiras ad Deum et alz cavalers del Temple ella ma Ponzon del Ludenzon, esse delz altres o podo cogquerre, dona lor Bec de Veire[iras] la sua radon. S. Bec de Creissel e Raolf Guillelms e Rigalz de Comppeire. Et Ugo deSSeveirac, suus frater, donet o tot per ipsam covenenza. etiam de Gabrellag de feudo et de alodio et dunat censum .IIII. solidos et .I. agnum. Totum supranominatum houorem dono et offero domino Deo et fratri- bus milicie% Templi per francum alodium presentibus et futuris et totum quic- quid ibidem habeo et habere debeo ego Radulfus Guillermi predictus ad haben- dum et possidendum suamque voluntatem perpetim faciendum absque mea meorumque successorum aliqua inquietudine. Et ego Ricardis, uxor Radulfi Guillermi predicti, ut Deus omnipotens idimittat michi et parentibus meis omnia peccata nostra, dono et offero domino Deo et fratribus milicie Templi presen- tibus et futuris duos mansos in ipsa Cossagna quos dedit michi pater meus, quartum scilicet et .I. agnum et prata, et si mansi fuerint vestiti, dono eis ce n- sum qui sonat in cartis fratris mei. Et istain donacionem quam Ricardis, uxor Radulfi Guillermi predicti, donat Deo et fratribus Templi laudo et auctorid ego Becco de Veireires et ego Ugo de Seveirag, frater ejus, in manu Poncii de Luzencione, fratris milicie% Templi, sine omni enganno et sine omni reserva cione sive retencione quaum ibi non facimus preter censum nostrum, et si de aliis adquirere potuerint fratres Temlpli, donamus eis ipsum censum nostrum Hanc supradictam donacionem faciu ego Radulfus Guillermi predictus per me et uxorem meam Ricardim predictam, in manu Petri di Roveria magistri, in capitulo Arelatensi, videntibus et audientibus fratribus Ugone de Besciano, Petro de Arcaz atque Poncio de Ludencione multisque aliis. Testes et videntes hujus donacionis sunt isti Becgo de Creissel et Rigaldus de Compeire et Sicar- dus de Vedigno et Raimundus Guillermi de Monte Ferrario et Ademarus Guil- dermi et Ugo Guillermi et Raimundi Petri. Scripta fuit hec carta anno domi- nico .M.C.XLII., in mense decembrio, feria .IIII., regnante Leudoico rege. Rogatus et jussus a Radulfo Guilleruio prcdicto pro se et uxore sua Ricardi predicta Petrus Magalati scripsit. 40 Serment pi-e*te* pai- Pons Rainuuai-t, fils de Pe*le*gi-ine, et pons Guilhcm, fils de Ricart, a* Bernart Aton, vicomte de Nimes, fils de Ce*cile, de tenir, fidelement le cha*teau de Bernis. De ista hora in antea ego Poncius Rainoardus, filii Pellegrina, et ego Poncius Guilelmus, filii [2] de Ricarz, a ti Bernart Atton, filii Cecilie, lo castel de Berniz non ti tolrai ni t'en tolrai [3] ipsas fortedas que hodie ib i sunt ni adenant factas i erunt per nomen de castel; et si om vel femina [4] aquest castel suprascripti ti tollia o t'en tollia, ab aquel o aquell a o ab aquels o ab aquel-[5]las finem ne societatem cum illo vel cum illisnon auria, fors quant per lo quastel a recobrar, et si [6] reco- brar eu lo potuero, per nullum ingeniu a ti Bernart At lo redrai sine lucro et sine deceptione [7] per ipsa convenientia, pei- fidem et sine inganno, per hec sancta evangelia. In presentia Raimundi Cantarelle et Gui-[8]-lelmi de Arenis et Raimundi de Remolinis et Fi-ancisci et Ber- trandi Pr ovintialis et Raimundi de Arenis et Raimundi [9] Vedenobren- sis et Petri Raimundi Roinna et Pontii Raimundi et Guilelmi Fulconis et Guilelmi de e enobi-io [10] et Bertrandi faisani et Guilelmi de Cast- laro et Emenoni et Bernardi Maliani. 41 E*tablissement, par le viconite Isarn, Guilhem Jourdan et peire, ses fi-e*ies, des coutumes de la ville de Saint-Antonin. In nomme Domini nosti-i Jhesu Chi-isti. Ego Ysarnus vicecomes et W. Jordani atque petrus, consilio [2] Azemai-i, Rutenensis episcopi, et R., Tolosanensis episcopi, et P. Gro*s, donamus et absolvimus illam malam [3] consuetudinem quam vocabant questa, preter hoc quod nobis voluerint donare sua propria vuluntate, do-[4]-mino Deo et sancto nino et omnibus hominibus qui modo sunt vel in antea futuri sunt in villa Sancti An-[5]-tonini, ita quod nunquam queramus eis suum aver supra suam voluntatem, et aseguram totz los omes [6] de la vila Sancti Anto- nini, aquels qui modo in ea sunt vel in posterum sunt futui-i, et totum suum [7] aver totumque suum honorem et cunctos alios homines vel femi- nas quicumqueper eam transierint, que [8] mal no lor fazam ni lor aver no lor tollam, nos nec ullus homo per nostrum consilium, se mal fait [9] non i avio o aver non i devio o en fianza non i ero ad alcun om aquo que sia adrezad per [10] laudament del omes de la vila. Et asegu- ram totz los omes e las femenas de la vila Sent Antonipre-[11]-sentibus et futuris que ja lor aver ni lo onor, se mudar se volio en altre log, no lor tollam ni lor [12] forzem e nulla guia, si per neleit conogud que aguesso non o* fadiam, et aquel neleit sia adrezadz per lau-[13]-dament dels omes de la vila, e si li ome o las femenas estadgua de la vila que senes enfantz o senes [14] altres parentz i serio a lor testaments volio dar lor aver o lor onor a cui se volguesso percarnal a-[15]-mistad o per amor de Deu, que ja* aquellas laissas que eil ne fario non tollam ni for- zem a nul ome [16] ni a nulla femena e nulla guia. Et asseguram totz los habitadors d'eissa la vila Sant Antoni de totz [17] los plaiz los quals e nostra ma* placitaverint que ja de negu* re non aiam por .X. sol. justi- zia [18] el veguers d'aquels que plaigar fara e sa ma* non aia por .II. sol exceptis homicidis et illis qui cum [19] uxore alterius deprehensi fuerint in adulterio et latronibus in aecclesia Sancti Antonini vel in aliis domibus deprehensis [20] in furto et exceptis illis qui aliquem irati gla- dio prcusserint. Et damus quod jam halicui habitatori ville Sancti [21] Antonini firmantiam non queramus si om de illis nos clamava ad nos et si nos ipsi nos clamavam de ali-[22]-co farem lo laudar a dreit e fait I dreit, aurem d'aquel .x. sol. justicia. E mandam als omes que [23] so fogit de la vila per logre ni per deude que deio que veniant segur e reddo lo cabal se redrel [24] odo e se redre nol podo, aseguram los en jusca que redrel posco perlaudament dels omes de la [25] vila. E los autres omes de la vila que deute i devo dreiturer et nol podo redre, asseguram per eissa [26] covenenza entro a ue redrel posco per lau- dament dels omes de la vila. E sobre aizo dam segur per co-[27]-seil dels omes d'esta vila que, se nuls om de fora son aver i aportara per salvetad, que nol sia toltz [28] ui forzadz e nulla guia, se non o era per deute que i degues o per fianza que faita agues. E totz aquels [29] omes uc per uidadgue venrau en esta vila asseguram1 aissement que ja per malafai-[30]-ta que faita aia ni per deute ni per fizanza garda ni seel non i aio. E sobre tot aizo per amor [31] de Deu e de sant Antoni donam segur a totz aquels omes e totas las femenas d'on que sio que [32] ja venrau en esta vila a la festa sant Antoni de setembre. viiito dies ante festum et2 post festum que [33] ja regard non i aio per deute ni per fizanza ni per malafaita que faita i aian se en eissa la cort [34] la mala- faita...3 o ent...t3 pres nou i eran que aqui...3 neleitz [35] sia adre- zadz per laudament dels omes de la vila. E sobrae aizo per ...3 ome [36] de Sant Antoni eutre lor que, se neguns om ni neguna femena e la gleia Sant Antoni o els o-[37]-bradors4 o e las maios o en altre log dinz la vila pres era en laironzi ni neguns gladi contra [38] negun omc iradz e la vila tradia e I'en feria ni omc ni femena i faitillava ni ab autrui moi- [39]-le pres era en adulteri, que nos ne traguam so dreit a aquel a cui lo mals seria faitz, e fait [40] lo dreit, lo cors e I'avers e la onors encorra a nos per nostra justicia. Et super hoc dederunt homines [41] istius ville suprascriptis vicecomitibus quod tota illa sals que in ista villa veniet veniat in unam domum [42] illorum et homines istius totam illam sal quam comprare voluerint habeant illam de sirvento illorum, [43] sesta- rium per una mezalla de gazan, et illam quam comprabunt ad suam dis- pensam hubeant senes [44] tot gazan, et aquel sirvens que la sal tenra no la contrast a lun ome d'csta vila ab mezalla [45] de gazan unum- quemque sestarium et illi qui conpradam habebunt vendant illam ad suam [46] voluntateni. E del blat que li ome d'esta vila vendrau a las pilas, uon dono palmada. E so-[47]-bre tot aizo aun cstablit li ome d'esta vila per nostre consilium de las vinnas e dels ortz e dels [48] blads serradz, si bestia de negun ome trobada i era, que aquel cui la onors seria aia [49] de quega ,iios. denarios et nos .i.; e si fedas ni cabras crant, de quega una mezalla et a nos lo [50] terz. E si neguns om per so mal talant sa bestia trobada e neleit no la volia redemer, nos [51] o nostre veguers fazam donar aquest prez sobre escriut ad aquel a cui lo mals seria fait [52] e nos que n'aiam .xii. d.justicia. E si lunz om lo fruit dels orts ni de las vinnas nil fruit de [53] las terras pannava, que n'aia lo furt aquel cui lo mals fait seria e nos .xii. d. jus- ticia, e si pau-[54]-bres era tant que non pogues donar la emenda ni la justizia, sia coitz e la cara ab fer [55] cal, e se per aizo no s'en castia e poissa i es pres, fazam li tolre lo pe*. E negus om las vinnas [56] no desfuste, e si o fazia, aquel cui om nc proaria don .v. sol. a aquel ccui la vinna seria c a [57] nos .v. sol. justicia. E li obrer c'om logara e las vinnas non porto los paissels ni las zocas es-[58]-ter l'esserment, e si o fadia, don .iiii. d. a aquel cui la viuna seria e a nos dos. E neguns om nun [59] comprc preda en csta vila seun etient si eis li omc d'esta vila o li sennor no la prendio per lor [60] guerra, e aquel que o faria, se clams l'en seguia, pergua la preda el predz que i daria. Li sir-[61]-vent dels vescomtes se comprar volun, comprou aissi colli altre omc d'esta vila comunal [62] comprarau senes forza. E se li ome o las femenas de Sant Antoni vaun el bosc, aizel cui li [63] boscs scrau, si los i atrobon, aio d'aquels lor selvatgue. E li ome d'esta vila aun establit [-64] entrelz et ab los sennors que li forner ni li poster non prengo re dels omes ni de las feme-[65]-nas d'esta vila por aitant quant ausad fo, scilicet de coiza .vi. d. o del sester .i. d., e si o [66] fadia ni per mal talant lo pa* delia a lun ome el vescoms clam n'avia ol veguers, fazo drez-[67]-zar lo neleit, e sel clams venia al vescomte, habeat .v. sol. justizia e del pos- ter .iii., c se denant [68] veguer venia, habeat .ii. sol.justicia e del pos- ter .xii. d. [69]1 De tot aizo sobre cscriut donam Deu e fizanza e man d'Azemar, lo bisbe de Rodes, et in manu [70] R., episcopi Tolose, a totz los omes de villa sancti Antonini presentibus et futuris que aissi o tenguam d aquest- [71] dia adenant en tota nostra vita semper bona fide sine enguanno, et mandamus nostris heredibus qui [72] post nos venturi sunt quatinus sic teneant ut suprasciptum est sine fine in perpetuum. Et si nos vel [73] aliquis de potestate nostra hoc suprascriptum in alico fregerit, consilio et voluntate hominum istius [74] ville erimus dreitureiras potestates et vera in omnibus suprascriptis justicia. Engagement par P. Aenric a* Amelh, abbe* de Loc-Dieu, de la moitie* du mas de Gresos. [C]onoguda3 causa sia a totz homes que eu P. Aienries met em pignora a te Ameil abas del Luc Deu, et alz abitadors [2] ... a Roia ad Ugo Raols que ara i esta et ad aquelz que adenant en aquel loc habitad- pignora de Bernart Raimun del Moluar e de Folco per. LX. sol. mel- goires. Tot aquesta meitat [4] ---quo que i apertain vos met em pignora per .CL. sol. de melgoires que tot lo pro el frug aiaz e tengaz a totz vostres pros en-[5]-tro aquestz ,CL. sol. vos reda euteirament. E sel moneda de Melgur abatia, marc d'argent fi per .XLVIII. sol. tro aquist [6] .CL. sol. pagat fosso. E no deg aquesta pignora redemer tro unas meisos n'aiaz avudas, e d'aqui enant terme a pascas. E s'aduu-[7]-cas i aviaz blat s....4 at devez I'en recolir, e se garag i aviaz o fcmada, devez ne II. blatz recolir ab lo quart qu'eu u'aia [8] pos redemut o auria. Hujus rei testes sunt Petrus Duranti, Bernardus Ricardi, Raimundus Curelli. Don par Bertran de Faveyrolles a* la Chevalerie du Temple du mas Lau- bardesc ou de la moitie* de Calmejane. In nomine Domini nostri Jhesu Christi. Ego Bertrandus de Favairo- las [2] damus suum corpus et sua anima ad domino Deo et a sancta Maria et a la ca-[3]-vallaria de Jherusalem. Et ego Bertrandus et suis infantis damus [4] ipso maso Laubardesco pro alode velfeve vel vegaria, [5] vel medietatem de Calmejana d'aco que abet Froterius [6] de Favai- rolas pro alode velfeve velvegaria vel decimo. Aquest [7] do fa Bertran- dus et suis infantis pro amore Dei et pro anima sua [8] et pro animabus parentorum suorum a domino Deo et a la Cavall ia. [9] D'aquest do devo esser guirenz Ugo Froterius et Bertranc, [10] suo fratri, et Bernarz Froterius. Autor Bego de Ferrailolas. [11] S. Ugo Guillem. S. Bernart Frotir. S. Iscafre. ,Signum [12] Engelran. Aquest dos fo faiz ab cossel Petro de la Ro-[13]-vura e fo faiz e ma Guillem d'al Bies e d'en Petro Guiral, [14] suo fratri. Facta sum carta in mense januarii, sub die feria .ii. [15] et luna .v. Berenguerius me fecit. Serment pre*te* par Austorc a* Guilhem, e*ve*que de Mende, de tenir fide*le- ment le cha*teau de Saint-Le*ger-de-Peyre. Eu Austorc a te Guillelm evesque non tolrai lo castel de S. Laugeir, [2] ni t'en tolrai las forsas que i so ni adenant isserau, ni ti decebrai [3] ni t'en decebrai, te nilz evesques qu' adcnant isserau; e si hom [4] era ni femena qucl ti tolgues, ab aquel ni ab aquella fi ni societad [5] [6] eu lot redria, et adenant en eis sacrament t'en istaria. E quant [7] tu lom demandaras per te o per to messatge, eu lot redrai, et aquel [8] messatges regard non aura de me ni d'ome qu'eu tornar em posca, [9] e dessomonimen no m'en gardarai. Aisi t'o tenrai e t'o atendrai a* te [10] et alz evesques que seguentre te venrau, sas lugre d'aver e d'onor [11] essas engan, per aquez sainz cuvangelis. Aquest sacramenz fo faitz [12] anno ab incarnatione Domini . Mo. Co. .XL. VII. Regnante Enrico1, impera-[13]-tore Romano, et Ludovico, rege Francorum, eo anno quo lerosolimam profecti [14] ,sunt. Guirent : Reim. archid. , Aldeb. prebost Guillelm del Planiol, Rei. [15] Amblard, Reim. de Mostogol, Peiro de Montrodad, Ponzo de Monlaur, [16] Peiro de Marcastel. [17] E se l'evesques o Austorcz avion efre se lur guerra duminia, quals [18] quel castel tengues, a l'altre ab lo castel malafacha far non deu; e s'o [19] fadia' deu esser esdrecha al conchabemeut de l'altre per cabal. Legs par Raimon du Soulier aux chevaliers du Temple de Je*rusalem du fief de Girargas. Ramun del Soler a sa fi dona la ohnor de Grargas a Deu et a sancta Maria et als cafalers del Temple de Jerusalem la onor que li ala deup- teno2, et aquesta ohnor laisa per Deu e per s'anima e per sus parentos. E Ramun del Soler a sa fi fo recebuts per fraire del Temple. E Stefena, la sua sor, e sei efains laudo e la dono per be e per fe senes tot retenccuda. E fe o a veucenda d'en ponsco del Caslar. ,Signum Ramun Gui. S. Peire Bernat Rula. S. Guilem, lo fil ponco del Caslar. Peire del Riu la vi far. Bernat Ramun de Curvala la vi far. Aquesta carta fe far Ramuns Peire e Guilem del Pog, sos fraire, e poc de Ludenco, luna quinta in mense julii, octavo kalendas augusti. Serment pre*te* par Guilhem de Randon a* Guilhem, e*ve*que de ,Mende, de tenir fide*lement le cha*teau de Randon. Eu Guillelms de Rando a te Guil-[2]-lelm evesque iion tolrai lo cas- tel de Ran-[3]-do, ni t'en tolrai las forzas que i son ni [4] adenant isserau, ni ti decebrai ni t'en [5] decebrai, te nilz evesques qu' ade- nant [6] isserau; e se hom era ni femena quel ti [7] tolgues, ab aquel ni ab aquella fi ni socie-[8]-tat non auria, se pel castel a recobrar non [9] o avia, e quant recobrat I'auria, eu lot [10] redria, et adenant en eis sacrament t'en [11] istaria. E quant tu lom demandaras per [12] te o per to messatge, eu lot redrai, et aquel [13] messatges regard non aura de me ni d'ome [14] qu'eu tornar en posca, e dessomoniment [15] no m'en gardarai. Aissi t'o tenrai e t'o [16] atendrai a te et alz evesques que seguen-[17]-tre te venrau, sas lugre d'aver e d'onor [18] essas engan, per aquez sanz evangelis. [19] Guirent: Raim. archidiaconus, Petrus [20] Ricardi, Jeremias, Raim. Amblardi, Si-[21]cardus, Gilber- tus, Garinus de Castro Novo, [22] Bertrandus de Marjarida, Guillel- mus de Ba-[23]-darosco Guillelmus de Aspras Johannes Amblardi, [24] Ge. Amblardi, Ste. Calveti, Ge. Faber [25] et Ge, filius ejus, et Duran- tus de Fregvilar. [26] Hoc sacramentum factum est in festivita-[27]-te Omnium Sanctorum, anno ab incarna-[28]-tione Domini millesimo .C. XL. VIII-, [29] in iirbe Boma papa Eug-enio, et [30] liodovico, re@e Don par Arnal du Monna aux chevaliers du Temple de ses droits sur le mas de Caussenue*jouls. Anno ab incarnatione Domini .CXLVIII. post. M. Conoguda causa sia a totz omes que eu Arnalz del Molnar do et ab aquesta present carta liurae a Deu et a te Elias de Monbru et alz cavallers del Temple, ad aquelz que ara isso ni adenant isserau, totas las dreituras que eu avia ni demandar podia ni mos paire ac el mas de Cauzunojol sas tot rete- nemeinz. Hujus rei testes sunt Uc Bertranz e Bcrtranz Bernartz e Guillem Raimunz de la Rocha e Raimunz de Moraval e peire Arnalz. 48 Don par Peire, abbe* de Vabres, aux chevaliers du Temple de la moitie* de la dime du mas du Be*s. Anno ab incarnatione Domini .CXLVIII. post .M. Conoguda causa sia a totz omes que eu peire, abbas d'a Vabre, ab cosseil delz seinors de la maiso do et ab aquesta present carta liure a Deu e a te Elias de Mon- bru et alz2 cavallers del Temple, ad aquelz que ara isso ni que adenant isserau, la meitat del deime del mas del Bez que acaptez de Bernart de Nant. Hujus rei testes sunt Bernartz de Rochafort, prior de Condabriac, e Guillems de Cerveira e Raimunz Giiilfres de Vendolovas. 49 Serment pre*te* par Guigue de Cha*teauneuf a* Guilhem, e*ve*que de Mende, de tenir fide*lement le cha*teau de Randon. Eu Guiguo de Castelnoi a te [2] Guillelm evesque non tolrai lo [3] castel de Rando, ni t'en tolrai [4] las forzas que i son ni adena-[5]-nt isserau, ni ti decebrai ni [6] t'en decebrai, te nilz evesqu-[7]-es qu'ade- nant isserau ; e se [8] hom era ni femena quel ti [9] tolgues, ab aquel ni ab aq-[10]-ella fi ni societat non auria, [11] se pel castel a recobrar non [12] o avia, e quant recobrat l'au-[13]-ria, eu lot redria, et adenant [14] en eis sacrament t'en istaria. [15] E quant tu lom demandaras per [16] te o per to messatge, eu lot redrai, [17] et aquel messatges regard non [18] aura de me ni d'ome qu'eu tor-[19]-nar en posca, e dessomoniment [20] no m' en gardarai. Aissi t'o ten-[21]-rai e t'o atendrai a te et alz e-[22]-vesques que sequentre te ven-[23]-rau, sas lugre d'aver e d'onor [24] essas engan, per aquez sanz [25] evaugelis. Guirent : Bern. [26] archidiaque, R. de Canilac, [27] maistrc Aldefres, G. Jamio, [28] Sicar- dus G. de Rocolas St. [29] pallets G. Morrebrus, R. [30] Ataina, Pons, R. Laugers, [31] St. Amblartz, A. Cabrer. 50 Don au prieure* du Se*gur, pour se*pulture dans l'eglise, par Gausbert Bouson et Guilhem de ,Salles, de droits sur la dime de l'e*glise ,Saint- Marcel. Notum sit cunctis hominibus quod ego Gauzbertus Bouzon, in infirmi- tate positus, Deo et beato Petro Moysiacensi et ad locum del Segur, pro animea mea et [2] patris et matris me*e*, dono ecclesiam ,Sancti Marcelli sicut pater meus dederat, et insuper pro sepultura mea dono meam par- tem de decimo quod pertinet ad [3] ecclesiam ,Sancti Marcelli de labore monachorum et omnium hominum del Segur. Hoc feci consilio uxoris et filiorum meorum et Guillelmi et Rainiundi[4] et Aimericus2 fratrum meorum videntibus istis Geraldo decano Vurinii, et Bernardo Petri, capellano del Segur, et Gauzberto de Najac, et Poncio [5] ,Amelii, et Willelmo Amalvino .xvii. k. julii obiit Gaudbertz Bouzonz. ,Similiter ego Willelmus de Salas dono domino Deo et beato petro Moysi-[6]-acensi et ad locum del Segur partem nieam de decimo quod pertinet ad eccle- siam ,Sancti Marcelli de labore monacorum et omnium hominum del Segur. [7] Hoc feci consilio nepotes mei Bouzon et Ademarus et fratres illorum. Et Poncius prior dedit illi propter hoc .lx. sol. [8] E per aizo devol ne sebellir al Segur senes altre so aver mora d'aitan quant sem volria donar per sa voluntat per amor de Deu. 51 Dons au prieure* du Se*gur, par Guilhem Amalvin, Martel, fils d'Afre*, et Guilhem de Montirat. Illa medietate de illo decimo de Vall Babi dedit Guillelmus Amalvis domino Deo et sancto Petro in loco Securi et fecit se monacus Guillel- mus. Iste donus [2] fuit factus in manu Poncii de Lantar, prior del Segur, et Guillelmus de Brando, filius ejus, dedit domino Deo et sancto Petro pro anima patris sui, sine nulla [3] reteguda que non fecit, extra mercedo. Autor peiro Raimun de la Bestorr et Raimun de Salas et Bernart peiro capella et aliis multis. [4] Martelz, filius Aigfredi, dedit illo maso de Altaribus pro alode in dominio o melius illi abet ni homo de illo, domino Deo et sancto Petro del Segur, in manu Poncii, [5] prioris del Segur, et ipse prior dedit ill... videntibus istis Bego de Caramanz et Raimun del Fau. [6] Guillems de Montirat donet la sua part de l'u arri- bador d'a Peira Lada a domino Deo et sancto Petro et a ponzo lo prior in loco Securi, sencs [7] nulla reteguda que non i fetz, el prior donet l'en .v. soll. Vezent Bernart peiro et Ugo de Sancti Christofori. 52 Don par Sicart d'Olans, au preure* de Saint-Pierre du Se*gur, pour la se*pulture de son fre*re Guilhelm, d'une partie de la dime de Ga- bausse et des fiefas de Sainte-Jeme. Sicarz d'Olans donec a Deo et a sanz Peire d'al Segur et a'n Ponzo lo prior la sua part del deime [2] ue avia a Gavauzas els feus d'a Sancta Jema per la soboutura de Guilem, so fraire, [3] e per redemicio do sos pecaz. Autoricis Peiro de Brazil lo capella e Peiro Barbot. 53 Don par peire Girbei-t, aii prieui-e* du Se*gui-, des di-oits de viguerie qu'il avait au mas de Lonzac. Peire Girbert doneg e vendeg a Deu et a sanc peire et a Pons, lo prior del Segur, et als abitadors de la maizo la vegaria gagea espica que avia [2] el mas de Losag que doneg na Odda quant se monget, et a covengut Peire Guirbert qu'en sia guirens a la maizo de tosz omes e de totas femnas a be [3] et a fe, i a o lauzat e la siia bordaria de pug Rodil. S. Willelm monge i Arnaut lo capella et Estcve Quog et Huc de la Bes- tor de Mirandol. [4] E Pons lo prior doneg l'en u sester desseguel e .III. sol. de raimondencs de que o trais de pens. 54 Dons au prieure* du Se*gur par Isarn Cabassut Carta que fez far pons, lo pi-ior del Segur. Isarns Cabazuz doneg doas versanas a la Garriga, tot aquo qu'el i avia e .IIII. [2] diners e la vinea que Bernarz Durantz tenia, a la luminaria, a Deu et a sanc peire et a sanc Fructuos, e I'autra terra [3] on mel la maizos la avia ni la tenia, doneg Isarns a Deu et a sanc peire et al prior. Aquet do et aquest autre- gament [4] fez Isarns el malaveg don morig e la ma Ponso, lo prior del Segur. S. Oalrig de Mirandol e Guiraud lo monge e Ponzo [5] de la Mota et Esteve Bonet. 55 Don par Guilheme, fille de Daude* Grimal, au prieui-e* du Se*gur, de ses droits sur la dime de Gabausse, et engagement au me*me prieure*, par Guilhem de Granollet et Peire, son fre*re, de leurs droits sur I'e*glis du me*me lieu. Guilleima, la filla Daide Grimall, donec et asols a Deo et a sancta Maria et a sanz peire [2] d'al Segur et a'n Ponzo lo prior lo dreiz e la razo qu'ela avia el sirventatgue del deime [3] d'a Gavauzas. Aquest do fez Guillelma e sos mariz ab cosell de sa maire na [4] Veziana e d'autres sos amics. Autor Guill. Auztorc e Rotbert Pelicer e Raimon Frotart [5] et autres molz. [6] Guillelms de Granollet e Peire, sos fraire, meiro em pens a'n Ponzo, lo prior d'al Segur, [7] e als abitadors della maio lo dreiz el tort el ser- vizi que demandar podio ella gleia [8] d'a Gavauzas ni el feu gleiasgue ni ell deime, o mels o i avio, senes reteguda que [9] non i fero, per LXX. sols de raimondenx, per terme de marteror, e se tort i fazio, deu [10] ne eser guirenz pouz Bertranz e Bertranz, sos fraire, e Guill. Bec, e lauzeron o ellor aver [11] et e lor onor, e ponz Bertranz e sos fraire e Guill. Bec meiron i peiro de Condat, [12] e Peire lauzet o e so aver et e sa onor. Autor Peiro del Fau e Gauzbert de Camaleira e Guillelm [13] Auztorc e Amel fraire et autres molz, 56 Engagement au prieui-e* du Se*gur pai- Raimonde, filIe de Gausbert de Camalie*res, de la terre que lui donna son pe*re In nomine domini nostri Jhesu Christi. Conoguda paraula sia que Rai- monda, la filla Gauzbert de Camaleira, la moller Guillem Boszo, mes em pens la terra e la honor quel doneg sos paire Gauzbei-t de Cauialeiza e Raimons, sos fils, a Deu et a sanc Peire del Segur [2] et a Pons lo prior et als abitadors de la maiso per .XX. sol. de rodenes, aisi quo esta la strada que mou de Darnis e va drec a Graissanteira e de Graissanteira e Font Cuberta e d'aqui en Seret e de Seret eSSains, que que i aga, [3] el ni hom de lui. Aquesta pennora mes Raimonda ab voluntad et ab aucto- ritad de Guillem Bozo, so marid, e de Gauzbert de Camaleira e de Rai- mon, so fraire, e devo n'estre guircut a be et a fe sencs engan. Signum [4] pons, lo prior de Laval, e Guiraud Raimon d'Orador. S. Matfre Bernard e Raimon Bernard de Laval e Ramon de Brafil. D'aquesta pen- nora e d'aquesta paraula a mandada guirentia Bastards e lauszada e tot so drestrec a Deu [5] et a sanc Peire del Segur s'om tort I'en fasia. Guillemus Moysiacensis monacus me fecit, fe*i-ia .ii. 57 Serment pre*te* par Girbert a* Raimon Be*renger, vicomte de Ge*vaudan, comte de Bai-celone et marquis de Provence, fils de la comtesse Douce, et e* son neveu Raimon Be*renger, fils de Be*atrix, de tenir fide*lement les cha*teaux de Gi-e*zes, Baldasse*, Monti-odat et Moi-ie*s. Ego Gii-bertus ad te Raimon Berenger, comitem Bai-chinonensem et Provincie mai-chionem, filium Dulcie cuniitisse%, et ad nepotem tuum [2] Raimundum Berengarii, filium Batricis comitisse%, lo castel de Gre- den, las forzas que isson e che faitas isseran, not tolrai [3] ni t'en tol- rai, ni nol te devedarai, ni no t'en decebrai, ni om ni femna ab mon art ni ab mon engen ni ab mo chonsel; [4] essi om era o femna chel te tol- gess o t'en tolgess, ab achel ni ab achela fi ni societad non auria ni tenria al teu dan, meu cient, [5] fos pel castel a recobra*r, e dreitz aito- ris t'en cerai per fe essans engan. E lai on recobrar lo podrai, eul reco- brarai et in ta fedeltad [6] lo tenrai. Esse tul me demandas per te o per tuum missum, o per tuos missos, eul te redrai sans logre de ton aver e de ta onor, [7] et adenant en euss sagrament t'estarai, e de somoni- ment no m'en devedarai. Et aquel que per te m'en somonra, regard [8] non i aura de me ne de mo poder. Eu Girbertz a ti Raimun Berenger suprascripto et ad tuum nepotem Raimundum Berengai-ii p[re]nomina- tum, [9] tot aissi vos o teurai eus o atendrai sine vestro engan. E per atretal convenenza chon aici es sobrescrit del castel de Greden, per [10] atretal convenenza vos o tenrai e vos o atendrai del castel de Bal- dasse e per atretal covenenza del castel de Mont-[11]-rodad e per atretal covenenza el castel de Moriers, dos mes, geuuer e febreir, et el dos mes ched as en I'altra part, [12] marz e jun, nous tolrai. Totum sicut supi-ascriptum est vos o tenrai et o atendrai eu Girbert pei- fed et sine engan, [13] pei- Deum et hec sancta .iiii. evangelia. Facto sacramento mese octobri, anno ab incarnacione Domini .M.C.L. 58 Don par Bernart Escodaca aux chevaliers du Temple de I'aleu qu'il avait dans le mas principal de Viala. Conoguda causa sia a totz homes que eu Bernarz Escodacas do a domini Deu et a s. Maria et alz cavalleirs del Temple de Jherusalem, ad aqdelz qiie aras isso ni adenant i serau, e per nom a te, ponz de Ludenzo, que es maistre de Rodergue, l'alo que eu avia el mas major d'al Vilar et avia i dc ces cad'an a calendas .xx. sols et alberc ab .iii. cavalleirs et ab .i. sirvent, e molto et anel a Sang Joan, et .i. porc de .ii. sols a mei- sos. Tot aizo vos do per m'arma e per redemtio de mos peccatz e per I'arma de mo paire e de ma maire. Et eu ai vos covengut que jamais re non i queira ni non i deman ni om ni femena per me. Hujus rei testes sunt peire Beruartz Deusde Guitbertz, Bernartz Guitbertz, Peire Deusde que era pages. Hoc fuit factum anno ab incarnatione Domini .M.C.L. 59 Don aux chevaliers du Temple, pa1- Ad'emar d'Auriac, de ses di-oits sui- le mas du Fraissinel. Omnes noverint homines hanc cartam audientes quod anno dominice incarnationis .C.L. post millesimum eu Ademars d'A[u]riac et eu Berengueirs, sos filz, et eu Ponza, sa moilleir, nos tug esems per bona fe e sas engan, per amor de Deu e per redemtio de nostras animas, donam et ab aquesta present carta liuram a Deu et a sancta Maria et a sancta Eulalia et alz cavalleirs del Temple de Jherusalem, ad aquelz que aras isso ni adenant i serau e per noin a te, Elias de Monbru, que es maistre de la maiso de Rodengue, totas aquellas dreituras et aquellas rados que aviam ni aver podiam el mas del Fraisel, aizo es I'alos el feus el benefidis el dezmes, e se re mais i aviam ni aver i podiam, tot vos o donam eus o desanparam sas reteneuient que non i fam de re. Tot aquest mas sobredig ab los apertenemenz aue i so, ab los erms et ab los vestitz, vos o desanparam cus o deguirpem per aras e per jase, et avem ne avut e receuput per nom de venda .I. caval de .CC. sols, e plus valia, donam vos o per amor de Deu e per redemtio de nostres pec catz, e qui re vos i amparava a vos ni alz vostres, devem vos n'ess devendor e guirent a dreg. Ilujus rei testes sunt Raimunz Bernartz de Ludenzo, Raimonz de Fabregas, Peire de Ludenzo, Bermonz, sos frair 60 Don par peire Aenric a* l'abbaye de toc-Dieu de droits de pacage et du droit dc prendre du bois a* Bevelpour l'usage d'une maison. In nomine Domini. Conoguda causa sia a totz homes que eu Peire Aenric [2] do et ab aquesta preseut carta faz liurado per amor de Deu et per redcmp-[3]-tio de mos peccatz a l'abbat d'al Loc Deu et alz morgues, ad aquelz quc [4] aras isso ni adcnant isserau, totz los pastu- rals que eu avia daus Dorbia [5] entro al vorz, csteirs de las bestias Doas Serors et del Vilaret e de [6] la Rouvira e del Crazos e de Revel d'aquelz bous que acessat isso [7] reire temps; et do vos alleinament en Revel a jasse ad una maiso, en [8] aital covenenza que non devez taillar lo bosc deves que d'altre n'i [9] atrobez. Tot aizo vos do per m'arma per .L. sol. que m'en dez per nom [10] de caritat. Et aquest do feide la ma d'eis l'abbat d'al Loc Deu. Acta sunt [11] hec anno ab incarn tione Domini .Mo.Co.Lo. Hujus rei testes sunt peire [12] Fillol et Ber- nartz Ricartz et Uc Radols. 61 Don par Bermon de Lusencon aux chevaliers du Temple d'un terrain Saint-Georges-de-Lusencon. Conoguda causa sia que eu Bermunz de Luzenzo done lo logal und es lo portals d'a San Jordi e la terra ond es bastilz entro e la quarreira, ab cosseil et ab voluntat le Peiro Aicfre e de sa moller de cui era benifidis, a Deu et a sancta Maria et alz cavallers del Temple, ad aquelz que aras isso ni adenant i serau per redempcio de mos peccatz e de mom paire e de ma maire. Et aizoz fo fag ella ma d'en Elias de Montbru et el det ne a P(eiro) Aicfre .X. sols. Autor R. de Fabregas e G. de leraz e G. Sudre a Deusde Ribeira. 62 Donation de divers droits par Raimon Este*ve au monaste*re de Saint- Pierre de la Salvetat. Hec est carta donationis quam dedit Raimundus Stephanus Beato Petro Salvitatis. Illam terciam partem de la bordaria d'a la Cassainna quem Rigaldus continet [2] compret Raimundus Stephanus in dominico et homo non habet ullam rem extras decimam. Aissi o compret ramun- dus Stephanus de Cavilla et detit Beatro Petro Salvi-[3]-tatis et Cavilla pres in pignore de Oda d'Albi alteram terciam partem de ipsa bordaria per .XXX. solidos de dineirs ramundencs de zes et aliam terciam partem pres in pignus [4] del preveire de Cabanes per .XX. sol. de ramundencs de zes et per convenientiam que ja non o dono ni o vendo ni o empein- noro a luin ome se a Bamondo Stephano non o fazio. [5] Et Bamundus Stephanus compreg o totum de Cavilla per .L. sol. de raimundencs de zes et dedit Beato Petro Salvitatis et facit de censu uno queque anno .II. solidus de ramundencs [6] dc zes e tres fogassas de oblia et alberga a si ... a la bestia lo dia que om quinta. Et extres Raimundus Stepha- nus dedit Beatro Petro Salvitatis la peciam de la [7] terra quod Petrus Vezianus et sua mulier dederunt Raimundo Stephano, et illam bordariam quam continuit Benedictus de la Crotz Baimundo Stephano, e l'an que blat i aura dona [8] quint et .IIII. dineirs, et uno aripen quae cuntinet Durandus petrus que es supra stratam de cruce, e la pe... de la terra quod est super Boso Duranto Petro quod Ugo [9] Geraldus continet et donat quintum e la terra el complant d'a Podio Acuto quod Matfredus de la Boula continet de Ramundo Stephano et donat quintum et obliam. [10] Et tutum huc suprascripto tenebatur Ramundo Stephano, et Ramun- dus Stephanus donat totam istam prescriptionem Sancto Petro Salvita- tis pro anima sua et parentum [11] suorum, et prior Salvitatis Sancto- Petri donet semper sextum partem de uno sextario olei Sancto Salva- torid'a Lombers ad Capud Jejuniorum, et sacerdos Sancti Salvutoris d'a Lombers [12] illuminet semper lampadam in Quadragesimam ut Deus faciat misericordiam Ramundo Stephano et parentibus suis, et monacus de Salvitatis illuminet ante sancto petro altcram lam-[13]-padam in Quadragesima. Et ego Raimundus Stephanus pregui totz los cavaleirs de Lombers ut faciant totam istam prescriptionem habere et tenere in pace mo-[14]-naco Sancti petri de la Salvetat. Signum Ramundo Ste- phano. Signum Amblardo Stephano. Signum Siguier. Signum Guillelmo Ramundo monaco. B. scripsit. 63 P. R. de Marges et Ols de Ture et frater ejus faciunt albere viceco- miti ad unum annum .VII. [2] militibus, ad alium ad .VIII. per a onor del Fesc. Bermundus dse Galazaneges et [3] R.P. et B. der Vilar ab lur pariers ad unum annum .VII. militibus, ad alium ad .VIII. Poncius de la Irla ad unum annum .VII. militibud, ad alium ad .VIII. [5] Gaufres de Blauzac et Arnauts de Liveiras et G. Folc de Melguor ad unum [6] annum .VI, militibus, ad alium ad .VIII. per la onor del Fesc que lur escazec de P. [7] Silvi. Arnals de Creisel per la gardia del Fesc ad .V. militibus. Omnes isti supradicti faci-[8]-unt albere vicecomiti pro honore de Fisco in villam Tellani. 64 A. Mansus qui fuit Bernardi Augerii de Cavairaco est alos viceco- mitis cum terris et cum vineis et cum hermis et cum hominibus que ad mansum [2] pertinent, et mansus qui fuit Pontii Profegt, filii Bernardi Augerii, est similiter alos vicecomitis cum omnibus que ad mansum erti- nent. Un parel de n'Arinian, [3] et altre parel Petrus Rostag, et .III. parels Bernardus Johan, et doa paira de peron [4] d'al soler de s'Anglada et de Rostag petit un capon, et Deurde Lan. altre capon, et Bernardus Rostang de Veu un capon, et entre Bernadus Rogerius et suis [5] here- dibus un parel, et Bertrandus Guirau un parel, et Stephano Rogerio un na Bova d'a Veu [6] dona tasca, la vinea d'a Coloniges de na Bova dona isti sunt donat tot [7] a la vescomtessa est filii sui. La vinea de Peiro Messoneneg que est subtus Alverns est alos de vescomte et dona .II. ss. de vino obtimo uno [8] quoque anno. 65 Don par Guilhem de Bruguie*res a* l'hopital Saint-Jean de Jerusalem de sa part de la dime de Dieupentale et de divers droits. Conoguda causa sia als presens e als devenidors qu'en Guillems de Brugueiras a donat per amor de De-[2]-u e de redemcio de sos pecaz, de si e de sos parens, e per l'arma de som para e de sa mara e de rensog de lors pecaz, [3] la tuta sa part del deimoz de la glisa de Diupantala a Diu e a santa Maria e al bonurad santi Joannis e l'ospit-[4]-al de Jherusa- lem e a n'Escafre que es seiner e commandor de la mason de Fronton que receub lo do per si e per l'ospital de Fron-[5]-tom e pels autres fraires de l'ospital, pels presens e pels endiveniders senes retenguda que ang Gill. de Brugeira [6] no i fe de re e la tota sa part del deime, e doned tata aqo que avia a far al bosc Brugareng e doned la terra [7] de Glisiolas. E de tot aquest do d'aquesta terra sobre escriuta e del bosc e del deime sobre escriut an mandada [8] Guilem de Brugeires per si e per sog ordin bona e ferma querentia a l'ospital de Fronton e en Asquefre e als autres [9] fraires de la maio als pressens e als endeveni- dors de la maio. E de tot aiso d'aquest do enaici cum sobrescriut [10] es son testimoni Seguis de Sten Sirc e en Reinon Gerssias de Cauzans e an Joan de las Eires e en Fort de Saugue-[11]-ta ct Guillem quiscrib- sit. Facta est carta mense novembris, feria .II. regnante Lodoico rege et Ramundo, [12] comite Tolosa, et Bernardo episcopo, anni ab incarna- cione Domini .M. C.L.I. de zes et per convenientiam que ja non o dono ni o vendo ni o empein- noro a luin ome se a Ramondo Stephano non o fazio. [5] Et Ramundus Stephanus compreg o totum de Cavilla per .L. sol. de raimundencs de zes et dedit Beato petro Salvitatis et facit de censu uno queque anno .ii. solidos de ramundencs [6] de zes e tres fogassas de oblia et alberga a si ... a la bestia lo dia que om quinta. Et extres Raimundus Stepha- nus dedit Reatro Petro Salvitatis la peciam de la [7] terra quod petrus Vezianus et sua mulier dederunt Raimundo Stephano, et illam bordariam quam continuit Benedictus de la Crotz Raimundo Stephano, e I'an que blat i aura dona [8] quint et .IIII. dineirs, et uno aripen quae continet Durandus Petrus que es supra stratam de cruce, e la pe... de la terra quod est super Boso Duranto Petru quod Ugo [9] Geraldus continet et donat quintum e la terra el complant d'a podio Acuto quod Matfredus de la Boula continet de Ramundo Stephano et donat quintum et obliam. [10] Et totum hoc suprascripto tenebatur Ramundo Stephano, et Ramun- dus Stephanus donat totam istam prescriptionem Sancto Petro Salvita- tis pro anima sua et parentum [11] suorum, et prior Salvitatis Sancti Petri donet semper sextam partem de uno sextario olei Sancto Salv- tori d'a Lombers ad Capud Jejuniorum, et sacerdos Sancti Salvatoris d'a Lombers [12] illuminet semper lampadum in Quadragesimam ut Deus faciat misericordiam Ramundo Stephano et parentibus suis, et monacus de Salvitatis illuminet ante sancto petro alteram lam-[13]-padam in Quadragesima. et ego Raimundus Stephanus pregui totz los cavale- de Lombers ut faciant totam istam prescriptionem habere et tenere in pace mo-[14]-naco Sancti Petri de la Salvetat. Signum Ramundo Ste- phano. Signum Amblardo Stephano. Signum Siguier. Signum Guillelmo Ramundo monaco. R. sripsit. 63 P. R. de Marges et Ols de Ture et frater ejus faciunt alberc viceco- miti ad unum annum .vii. [2] milrtibus, ad alium ad .viii. per la onor del Fesc. Bermundus de Galazaneges et [3] R. P. et B. dez Vilar ab lur pariers ad unum annum .vii. militibus, ad alium [4] ad .viiii. Poncius de la Irlaad unum annuin .vii. militibus, ad alium ad .viii. [5] Gaufres de Blauzac et Arnauts de Liveiras et G. Folc de Melguor ad unum [6] annum .vii. militibus, ad alium ad .viii. per la onor del Fesc que lur escazec de P. [7] Silvi. Arnals de Creisel per la gardia del Fesc ad .v. militibus. Omnes isti supradicti faci [8]-unt alberc vicecomiti pro honore d e Fisco in villam Tellani. 64 A. Mansus qui fuit Rernardi Augerii de Cavairaco est alos viceco- mitis cum terris et cum vineis et cum hermis et cum hominibus que ad mansum [2] pertinent, et mansus qui fuit Pontii Profegt, flii Bernardi Augerii, est similiter alos vicecomitis cum omnibus que ad mansum pertr nent. Un parel de n'Arinian, [3] et altre parel petrus Rostag, et .iii. parels Bernardus Johan, et doa paira de peron [4] d'al soler de s'Anglada, et de Rostag Petit un capon, et Deurde Lan. Altre capon, et Bernardus Rostang de Veu un capon et entre Rernadus Rogerius et suis [5] here- dibus un parel, et Bertrandus Guirau un parel, et Stephano Rogerio un parel et un parel de Guilelmus Malian et de suis heredibus. Lo patis de na Bova d'a Veu [6] doua tasca, la vinca d'a Coloniges de na Bova dona cart, la vinea de Guirat Boisser d'a Veu de la costa d'Anaja .ii. sol., et isti sunt donat tot [7] a la vescomtessa et filii sui. La vinea de peiro Messoneneg que est subtus Alverns est alos de vescomte et dona .ii. ss. de vino obtimo uno [8] quoque anno. 65 Don par Guilhem de Bruguie*res a* l'ho*pital Saint-Jean de je*rusalem de sa part de la dime de Dieupentale et de divers droits. Conoguda causa sia als presens e als devenidors qu'en Guillems de Brugueiras a donat per amor de De-[2]-u e de redemcio de sos pecaz, de lors pecaz, [3] la tota sa part del deimo. de la glisa de Diupantala a Diu e a santa Maria e al bonurad santi Joannis e I'ospit-[4]-al de Jherusa- lem e a n'Escafre que es seiner e commandor de la mason de Fronton que receub lo do per si e per I'ospital de Fron-[5]-tom e pels autres fraires de I'ospital, pels presens e pels endiveniders senes retenguda que ang Gill. de Brugeira [6] no i fe de re e la tota sa part del deime, e doned tata aqo que avia a far al bosc Brugareng e doned la terra [7] de Glisiolas. E de tot aquest do d'aquesta terra sobre escriuta e del bosc e del deime sobre escriut an mandada [8] Guilem de Brugeires per si e per sog ordin bona e ferma querentia a I'ospital de Fronton e en Asquefre e als autres [9] fraires de la maio als pressens e als endevenr dors de la maio. E de tot aiso d'aquest do enaici cum sobrescriut [10] es son testimoni Seguis de Sten Sirc e en Reinon Gerssias de Cauzans e an Joan de las Eires e en Fort de Saugue-[11]-ta et Guillem qui scrib- sit. Facta est carta mense novembris, feria .ii. regnante Lodoico rege et Ramundo, [12] comite Tolosa, et Bernardo episcopo, anni ab incarna- cione Domini .M. C.L.I. 66. Don aux chevaliers du Temple, par Peire de Creissels et sa me*re, de ce qu'il ont a* PurCau et Bozole. In nomine Domini. Eu Peire de Creissel et eu Uga, sa maire, dam et ab aquesta present carta [2] liurani a te Elias de Monbru, et alz cavallers del Temple de Jherusalem, ad aquelz que aras is-[3]-so ni adenant isse- rau, tot quant nos avem ni adenant aver idevem cm poig Cau [4] ni em Bozole, esteirs aco quel mornga de l'hospital de l'Avenc ne te, en aital ma-[5]-neidra que nos devem aver las doas partz del cart ella meitat del deime en [6] nostravida esseguentre nostres dias dam vos tot lo deime, e dam os los pastu-[7]-rals en aital guisa que no los devez devendre ad aquelz de I'Avenc, n'il a vos; [8] esse nulla contraria i fadiaz entre vos, devez vos en partir per laus de fos prosomes. [9] Tot aizo vos dam per .CLX. sol, que iios en deist per nom de caritat. Acta sunt hec [10] anno ab incarnatione Domini .M .C .L .l. Hujus rei testes sunt. Guill. sascalcs [11] e Deusde de Verccigas e Peire Aldebertz del Molnar et Guill. Esteves et Jovenz [12] de Combaleiras et Peire Deusde et Ber- nartz de Nivolers. 67 Don par Daude* Grimal et P. Grimal, au prieure*, de Saint-Pierre du Se*gur, de leurs droits sur la dime de Gabausse. In nomine Domini nostri Jhesu Christi, anno ab incar-[12]- nacione ejus- .M.C.L.I. Eu Daide Grimals e p. [3] Grimals nos esems donam e solvem e guipem e desam-[4]-param a Deu et a s. peire d'al Segur et a la maiso et [5] a P. lo prior et als abitadors de la maiso, ad aquels que devem el deme de Guavauzas, zo es a saber de-[8]-meig moig de blat, .IIII. st. de froment e .iiii. de mes-[9]-tura, los quals teniam del prior e de [11] la maiso e donet ne a nos per nom de caritat .LXX. [12] sol. de raimondencs. S. pontz Bertran e'n Guillelm de Granollet [13] e'n Guil- lelm de la Vaiseira e R. Frotart e P. [14] de Isartels lo capella. 68 Serment pre*te par Garin a* Aldebert e*ve*qu de Mende de tenir fide*le- ment le chateau de Randon, Eu Garis a te Aldebert evesque non tolrai lo castel de [2] Rando ni t'en tolrai las forcsas que i so ni adenant isserau, [3] ni ti descebrai ni t'en descebrai, te nilz evesques qu'ad-[4]-enant isserau; e se hom era ni femena quel ti tolges, ab [5] aquel ni ab aquella fi ni societad no auria, se pel cas-[6]-tel a recobrar non o avia, e quant recobrat I'auria, [7] eu lot redria, et adenant en eis sacrament t'en istaria. [8] E quant tu lom demandaras per te o per to messatge, eu lot [9] redrai, et aquel mes- satges regard non aura de me ni [10] d'ome qu'eu tornar en posca, e dessomoniment no m'en [11] gardarai. Aisi t'o tenrai e t'o atendrai a te et alz evesques [12] que seguentre te venrau sas lugre d'aver e d'onor essas [13] engan, per aquez sainz euvangelis. Guircnt Raimond [14] argidiaque, Guigo prior, Guillem lo sagresta, Benedech [15] Blau, Aldebert de peira, Raimond Merle, Scicard, ponso [16] de Servaireta, Peiro Golfeir, Raimond Amblard, Geremias, [17] Peiro Arnald, Rar mond de Castelnou. Ab incarnatione Domini [18] anno millesimo .C.LI., in urbe Romana papa Eugenio [19] et Lodovico, rege Francorum, regnantibus sub Domino. Amen. 69 Serment pre*te par Austorc a* Aldebert, e*ve*que de Mende, de tenir fide*le- ment le cha*teau de Saint-Le*ger-de-Peyre. Eu Austorc a te Aldebert evesquc non tolrai lo castcl de S Laugeir ni t'en tolrai las [2] forsas que i so ni adenant isserau, ni ti decebrai ni t'en decbrai, te nilz evesques qu'adenant [3] isserau, e si hom era ni femena quel ti tolgues, ab aquel ni ab aquella fi ni societad no auria, redria, et adenant en eis [5] sacrament t'en istaria. E quant tu lom demandaras per te o per to messatge, eu lot redrai, et aquel [6] mes- satges regard non aura de me ni d'ome qii'eu toinar em posca, e desso- monimen no m'en gar-[7]-daria. Aisi t'o tenrai e t'o atendrai a* te et alz evesques que seguentre te venrau sas lugre [8] d'aver e d'onor, essas in-[9]-carnatione Domini .M. C.L.II. Regnante te Conrado, imperatore avion efre se lur guerra duminia, [11] quals quel castel tengues, a I'altre ab lo castel malafacha far non deu e s'o fadia deu esser es-[12]- drecha al conchabement de I'altre per cabal. Guirent : R. archidiaco- nus, Eraclius, R. Amblard, [13] Guigo de Castelnou Fredolo de Morers, Ponicio de Mondrodad, Petrus Agfredus, Berard [14] de la Roca, Vedia de Rochablava. Vente par Pons Malras, a* I'abbaye de Loc-Dieu, des trois quarts du quart du demi mas de la Rouquette. Conoguda causa sia a totz homes que eu ponz Malras ven et ab aquesta present [2] carta liure e do a te Uc Raols et a l'abbat del Loc Deu et alz habitadors de la [3] inaiso del Loc Deu, ad aquelz que aras isso ni adenant isserau, las tres partz del cart [4] del meig mas de la Rocheta que eu avia ella partenza que Raimunz de Cassaiunas [5] te, per .L.X.II. sol. melgoires que m'en deist per nom de do. E qui re vos i anpa- rava, jur vos [6] per estz evangelis que eu sia guirenz a dreg. Et eu peire el mas [8] del Bosquet per eisa covenenza, tot cant i aperte. Et Antelms [9] se aquesta laisa desfazia, eu Ricart do e laude la meitat [10] de la terre e de la honor que mos paire e maire gazanero ni eu [11] aver deit, a I'hospital. Aquest dos fo fait lo jous de Cena [12] Domini a Boloc sobrel altari. S. Rostainz de Monpeiros. [13] S. Guiral Paret de las Salas. S. Falco de Cambolaz. S. Bernart [14] de Rovairolas e D., sos fraire. S. W. Artal. S. G. Teisedor. S. Don [15] d'a Malvas. S. G. de Marcils. S. B. de Boloc. S. Durant per[16]-tavi. S. B. Raino*. Aizo donet Ricartz cum consilio Petri, [17] episcopi Rutenensis. Anno ab incarnatione Domini . M. C. L. V. 73 Don aux chevaliers du Temple par Aldebert du Monna de droits sur le mas de Crassinel, et par Audiart de Tournemire, de ses droits sur Este*ve des Fragous. Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice% incarnationis .M.C.L.V. eu Aldebertz del Molnar [2] e ma moleir, per amor de Deu e per bona voluntat, donam et ab aquesta carta liuram a te [3] Elias de Monbru et alz cavallers del Temple de Jherusalem, ad aquelz que aras isso ni adenant [4] isserau, tot quant nos aviam el mas de Crassinel, esters lo meig quart que retenem a nostre [5] ops, totas las altras drer turas que nos i aviani vos donam per .c. sol. que nos en dez per nom [6] de do. Hujus rei testes sunt Bernartz Garsabalz et Guill. de Pegar rolas et Guill. Manalas. [7] Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice% incarnationis .M.C.L.V. eu Aldiarz de Tornamira [8] per amor de Deu e per bona voluntat do et ab aquesta carta liure a te Elias de Monbru et alz [9] cavallers del Temple de Jherusalem, ad aquelz que aras isso ni ademant isserau, tot quant eu [10] avia ni demandar podia en Esteve delz Fraguos ni essos efanz, per .XXX. sol. que m'en do-[11]-nez per nom de degurpiment. Hujus rei testes sunt Bermonz de Ludenzo et Bernartz Raimunz [12] d'a Creissel et Guillems de Trossit lo negre. 74 Don par Daude* Raimon de Roquefort aux chevaliers du Temple, de Ber- nart Fe*lix et Raimon, son fre*re, avec ce qu'ils tiennent. In nomine Domini nostri Jhesu Criristi. Eu Deusde Raimunz de Roca- fort per bona voluntat essas [2] engan do et ab aquesta carta liure a Deu et alz cavallers del Temple de Jherusalem, [3] ad aquelz que aras isso ni adenant isserau, per aras et per jasse essas retenguda [4] que non i faz, Bernartz Feliz et Raimun, so fraire, e tota lur tenenza, et aquest do faz [5] ella ma de n'Elias de Monbru e dona m'en .VII. sol. per nom de do. Hujus rei [6] testes sunt Raimunz de Sang Mauridi et peire de Roca- fort et Guiralz Raimunz [7] et Esteves Manalas et Deusdc Blancs. 75 De*nombrement que fit faire de ses possessions Raimon de Cassagnes quand il partit outre-mer. Breve que fez far Raimonz de Cassanas, quant anet oltra mar, dessa honor. Lo mas d'alz Ortalz per alo e per feo elz omes ellas femenas tot en domini, el deme de totas res cn domini, esters tant cant [2] om i a de castllania, et do l'om d'el de ces .VII. de. e .III. espatlas e .III. et emina de civada et...vindimiador fais d'erba .XV. faisde pals .XV. del- leina. Lo mas de pomaret per [3] alo e per feo, de ces .xii. deniners, .IIII. st. de civada, .ii. espatlas, .i. fais de fallas, alberg .vi. cavallers el dezme de totas res esters del vi, lo cart del vi es de catllania, e dirnar a .II. omes al colar, de pa [4] e de fromagge. Allas Gibertas, I'alo el feo, de ces .ii. st. de civauda1, .ii. vindimiadors. En aquo d'en Folco, eissament l'alo, et ella tenedo delz Gof, lo cart el deme. Al padret, ella vinea de Gillem [5] Gasco, .i. st. de civada, .vi. d. Ella vinea que te Ug delz Ortalz, .i. st. d'avena. La vinea d'Ugo Aribert ten om d'el a feo. All'Om, lo meg mas, l'alo el feo que ten om d'el, ella sua part della ribeira [6] en domini, los nogers elz pibolz ellas megas latas e tot lo servidi d'en Folco e de sos fraires. Alla Costancia, l'alo el feo, de ces .III. d..II. st. d'avena, el cart el dezme en totas res, eisez tan con om ne [7] te delleis de castllania. Aquo d'al Castllar, I'alo el feo. El2 mas del Boschet desobre Millau, I'alo en domini el feo qu'om te d'en, de ces .I. porc de ...3 solz et ...3 molto ab l'aus et..I. st. de civada. [8] Lo mas Aldinencs es feos de Raimon de Cassanas, de ces .i. porc, .IIII. solz, .I. prim tondut. El mas della Blacheira, l'alo el feo com ten d'el li vila pel benefidi .II. prims tonduts, ell'apendaria [9] quessi te per alo. El mas de Cogula per alo elli vila pel benifidi, .XVIII. d. El mas de Cogulla et el meg mas della Blacheira et ell'apendaria Peire Bernart [10] essei fraire ao lo feo de Raimon de Cassanas del cart e per aquest feo devo portar en Carerme .i. cartal d'oli et a mesan Johan servidi e pa et en car. [11] El meg mas della Blacheira a peire Ciretz lo cart e ten o de Rar mon de Cassanas et es ne sos om e deo servir. El Cata parz de vila per alo lo [12] cart el dezme en domini .vi. d. de ces4. 76 Engagement de divers biens par Raimon de Cassagnes a* Bernart Raimon. Eu Raimunz de Cassainnas, ab cosseil de mos efanz, de Guillem e de Berengueir, met em pig-[2]-nora a te Bernart Raimun et a totz aquelz homes a cui tu o volrias .i. porc de .iiii. sol. et .i. mol-[3]-to quc cu avia [4] ni en aquel de Cogulla ni ell'apendaria de portas, aizo so .iii. mol- tos et .XVIII. d., ella [5] tolta ella quista el servidi delz homes de Steve e de Guiral e de lur efanz el servidi delz [6] feusals. Aqucsta pignora ti met per .CCXXX. sol. melgoires nous. Esse s'afollavo, deus aver lo [7] mare d'argent fi a rado de .XLVIII, sol.; et eu Guill. Alamanz et Berengueii's ni hom per nos' esse o fadiam e vos [9] clam n'aviaz, donam vos aquo que pres n'auram e nostr'aver et e nostra honor, e per nom [10] sobre aquesta pignora. Terre a S. Andreu. Hujus rei testes sunt Esteves de Paris et Peire [11] Raimunz d'a Molnar et Peire Aldebertz et Raimunz Aldebertz et Raimunz Uc et Tortorelz. 77 Legs par Daude* Airal aux chevaliers du Temple de Je*rusalem, du mas superi*eur de Larzac. Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis Mo.Lo.Lo. VIo. eu Deusde Airalz [2] per redemptio de mos peccatz lais e do a ma fi a Deu et a sancta Maria et alz cavallers [3] del Temple de Jherusalem, ad aquelz que aras isso ni adenant isserau, lo mas Sobeira de [4] Lazarac, tot quant eu i avia ni mos paire i ac. Aquest mas lur lais per feu e per alo. [5] Hujus donationis scilicet dcmissionis sunt testes Raimunz lo capella que l'adorde-[6]-net essos nebs et Guill. d'Aurella, prior de Sang Lionz, et Uc lo clergues et peire de [7] Rausaz et Raol Fornelz. 78 De*termination de l'une des quatre parts du cha*teau de Parisot. Eu nom de nostre seignor Jhesu Crist comenza la partizos de tota la terra et de la honor que au .. [2] li siegnor d'aquest castel de Paris, zo es W. Jordas de part de sa moiller et Grimalz et Bertranz de paris [3] Et Audois. Aquesta partizos es faita en .IIII. partz, de las quals la una comenza enaici ab I'airal [4] que es entre la sala et la torr, es n'Olrics et P. Uc et li effant d'en Tardiu et W. Bernatz de Sainta [5] Crotz et li Engelran et p. Morguel et li effant d'en Bernat de poig Doza, toig aqueig ab tota [6] lor apertenenza on que la aio la qual teno delz sei gnors d'aquest castell. Et aquesta partz d'aquest castels2 de [7] paris es ab aquesta meteissa part, aici co dreig linna de I'ort d'en W. Jorda entro al Morter, [8] et aici co la via del Morter s'en va entro a la porta de la Genebreira, et fora la porta aici co [9] esta lo vallatz de I'ospital entro la carreira Ratairenca, et aici co mou d'al vallat et dc part [10] la fazenda R. de la Gresa et d'en Tardiu de Saint Aigna entro al cap del claus, e aici co la via [11] mou del cap de la Vaur entro en Soia, et aici col rius de Soia s'esten entro ad Estrevol et cntro [12] a poig Auriol et entro a Loc Deu, et aici co es partitz lo mas del pla et aquell de la Broa, ec d'aqui [13] entro en Soia, et aici col rius de Soia deissen tro en Avairo Ab aquesta part es lo fornz de la Genebreira, [14] et la parroquia del forn aici co esta la via de la maio del morgue entro al mercat, la quals par roquia [15] es d'aquesta yia en aval, et la vinea que fo d'en Durant Romeu, et la fazenda que fo de n'Escuder et d'en [16] S. de paillairols, el ces del prat del morgue el ces de I'ort de n'Airal, cl ces de la fazenda J. lo Cort, [17] et tota la honors de Memur et del Vas si co meilz i cs, mos d'aquesta partida es ostatz l'steancs et l'aba-[18]-dia et la honors de Cornuzo et de Condades et Audois del Pomer, W., sos cuinnatz, et Grimalz d'Estre-[19]-vols- Mos pero aizo sia conogut que nostras leidas et li pezatgue remano comunal. Mos pero n'Audois no a [20] mos la quarta part en la meitat del mercat quar no a re en la compra que fetz W. Jordas [21] delz seinnors de Penna. E la clausura del castell deu esser faita de totz coniunalment- E li bosc que so [22] viro lo castel, zo es aqueil que aperteno als seignors, remano comunal, eisses aquel qu'en R. dc la Gresa ac [23] em peirgz que es ab la meia sala davas la torr. E la torrs de n'Aimo es comunals. Se alcus o alcuna que [24] no sia de neguna de las autras partz se volra mudar o acasalar cn qual se voilla de [25] las partz, pot o far, se primeirament en l'autre part no s'era aca- salatz. Se li home d'aquesta part au [26] plaig ab los omes de I'autra part don lo seignor aia clam, li seignor prengo fianza cadaus del [27] seu et fazo los plaeiar, mos se l'us no volia far dreig a l'autre ol seinnor nol fazia plaeiar, l'autre [28] seinnor aia poder quel peinnore, mos .III. vetz lo deu somonir, et aia .VIII. dias d'espazi cutre I'u so-[29]-moniment et l'autre. Se barrailla don dams esca es facha entre homes estrainz en la via que [30] es comunals a las doas partzo a las .iii.,li segnoi'dc las doas partz o de las .III. aio fianza de lor et [31] la justizia sia comunals entre lor. L'intramentz et l'issirs del castel et I'aigua et li poutz et las fontz [32] so comunals et la plaza d'al Morter es comunals per conoguda delz partidors. Alcus delz seig-[33]-nors no deu far forn en aquest castel mos aquellz que aora i so. Qualque causa au li leider el mercat, [34] au de nos comuualment et a nos totz devo rcspondre de las leidas et delz usatgues del mercat. [35] La onors de Mondomerc no es devezida en aquestas cartas, mos la maios Bofillenca et ortz [36] el batutz que aperte a la maio et a l'ort es majorie et ancabanza d'en W. Jorda et de sa moil- ler- Totz [37] lo dreigz et tota la razos que n'Audois de paris ac en tota la parroquia de Fellinas ni alcus [38] ni alcuna per lui es eissement majorie et ancabanza d'en W. Jorda, eisses S. de la Treilla el [39] mas de la Treilla. Se alcuna discordia era entre los seinnors d'aquest castel de las honors que so en [40] aquestas cartas esciutas o per ocaio o per doptanza o per doptosa entencio de las cartas sia devezit [41] per jut- gament et per entcncio delz partidors, et se li partidor se desacordavo, que la majer partz de [42] lor fos crezuda. Hoc fuit factum anno ab luna .viii., indictione .v. Testes et divisores cartarum so R. Olrics et Olrics et P. Austores [44] et R. de Sainnas et P. Malers et Rainals de Caunbranas et Grimalz de Taissairolas et B. Frotar-[45]- di qui h nc cartam scripsit. 79 Vente par Isarn de Monnac de la maison principale de I'Anel a* Raimon de C'usnac et a* Rernart, son fre*re. In nomine domini nostri Jhesu Christi .M.C.L. VII. Isarnus de Munnaco vendet la capmasura de I'Anel [2] per feu e per alo e per bene- fidi e pervegaria ses reteguda que non i fa a Ramun de Cusnac et a Ber- nart, [3] so fraire, e dero I'en .XX. e .VIII. sol. de ramundens e .X. sol, de melgoires. S. peire Va..l. S. peire [4] de Torenna. S. Willem Gur tart. S. Aimeric Durant. S. Bernat de Cusnac. 80 Don a* l'abbaye de Loc-Dieu par Raimon de Miraval et ses fre*re, du demi mas de la Rouquette, pour I'entre*e en religion de leur saeur. Anno dominice incarnationis centesimo quinquagesimo septimo post millesimum. [2] Eu Raimunz de Miraval et eu Raimunz Ug et eu Ber- nartz, nos tug que em fraire, donam [3] et ab aquesta present carta liu- ram a te Rigal e a I abat del Loc Dieu et alz abitadors de la mar[4]-so que aras i so ni adenant i serau, per nostra seror qu'enzmorguez, lo meg mas de la Rocheta [5], tot aquel dreg que i aviam. Et qui reus i anparava devem vos ne esser guirent per dreg. Et dam [6] vos ne e fidanza Folco del Molnar et el a o donat e so aver et e sa honor a mort et a vida, [7] qui ren perdia, que tot o emendes. Hujus rei testes sunt Rar munz Bertranz e Bernartz Ricartz [8] et peire Arnalz et Gauzfres, le filz que fo de n'Ugo Fabre, et Ug d'Artviu. 81 Adandon en faveur des chevaliers du Temple par Guilheme, fille d'Alde- bert Guilhem de Castelnou, et autres, de leurs droits sur le mas de Larzac, appela* de I'Albespi. Omnes noverint homines hanc cartam audientes quod anno dominice% incarnationis .M. C. [2] .L VII. eu Guillelma, filia de Aldebert Guillelm del Castelnou, et eu Guiralz Mascarelz, [3] maritz de Guillelma, et eu peire Guillelms et eu Guillelms Aldebertz, nos tug de bo cor e [4] de bona voluntat, laissam e guirpem a Dominideu et alz cavallers del Temple, [5] ad aquelz que aras isso ni adenant isserau, et a te Elias de Monbru tota aquella [6] rado et aquella dreitura que nos aviam ni demandar podiam el mas de [7] Sazarac que hom appella de I'Albespi. Aquest mas et aquesta honor, los erms elz [8]vestitz que isso, sas totz retenementz, laisset Deusde Erailz alz cavllers del Temple [9] et il em plag radonat e laudat poteron1 o denant me Guiral Mascarel que o de-[10]-mandava per Guillelma, ma moleir. Et tu Elias de Monbru per be e per amor dones [11] ne .L. sol. de melgoires a me Guiral et a ma moleir e per zo que be remases ab me [12] et ab los meus. Hujus reitestessunt Uc Ber- tranz et Raimunz de Brazac et Guillelms [13] Gauzfres et Bernarts Rar munz d'a Creissel et Ebrartz d'a Millau et Guillelms Durantz. 82 Notice de divers dons faits a* I'Ordre du Temple. In nomine Domini. Carta del Temple de Jherusalem. Lo mas de Cau- cenojul dona Raiinonz Ademars, aquo qued el i a ni om i a dellui, lo ces que [2] i es, .I. porc de .III. solz melgoires et .I. os all'un an et .I. espatla all'altre. Lo mas de Caucenojul que Raimonz Garssabalz avia em penora [3] donet Deusde Galters essos fraire ellur maire, tot quant i aviun ni om i avia d'elz, aquesta pignora es de .II. solz e demeg de rar mondencs [4] aico donero al Teniple sas totz retenemenz. Deusde pur- celz donet al Becet lo meg mas al Temple, aquo que i avia ni om i avia dellui. Ug della Ro-[5]-ca e ponz ellur sors Resta et Una dono las tres partz del mas del Fraissencl, tot aquo que i aviun en aquel mas ni elz altres, aico so las tres [6] partz, aico dono al Temple sas totz retene- menz ab .X. solz qu'en agro, ab cosel de Bernart, lor fraire, e vedenca d'Esteve lo capella e de per[7]-ro Raimon e de Giral Angilbert. Li cavaller del Temple gadaineron .I. agnel de Bernart Gilfre de Bornag = el mas de peiro Deusde el [8] Vilar ab .XV. solz quell"en doneron. Autor Miro de Bornag et ponco. 83 Serment pre*te* par Auzias de Sauve a* la vicomtesse de Nimes, Gur lheme, veuve de Bernart Aton, de tenir fide*lement la cha*teau de Bernis. De ista ora in antea ego Ylisiarius de Salve, filius de Stephana, a te Guilelma vice-[2]-comitissa que fuist moller de Rernardo Aton, tant quant tenras la sennoria del [3] castel de la Arena, et ad aquel eres que auras d'en Bernart Aton de qual tu es [4] preinz, lo castel de Berniz non vos tolrai ne vos en tolrai ipsas fortedas que hodie [5] ibi sunt ni adenant factas i erunt per nomen de castel; et si om vel femina aquest [6] castel suprascripti vos tollia os en tollia, ab aquel o ab aquella o ab aquels [7] o ab aquellas finem ne societatem cum illo velcum illis non per nullum ingenium a te vicecomitis-[9]-sa o a I'eres que auras d'en Bernart d'Aton lo redrai sine lucro et sine decepcione [10] per ipsa con- veniencia, per fidem et sine inganno per, hec sancta evangelia. [11] Hoc est factum in presencia Ugonis de Brodito, Petri Guirardi, Pontii de Vedenobrio, Rai [12]-mundi de Brodito, Guillelmi Raimundi, Stephani Signeriik Petri Aldeberti, Pontii Rar[13]-mundi, Bernardi Raimundi, Guillelmi Sancti Johannis, Guilelmi de Calmis, Bernardi Ma-[14]-liani, Bertrandi de Anglata, Guillelmi Fulconis majoris et minoris, Bernardi de [15] Clarenciaco, Petri Arnaldi. Hoc fuit factum in castro de Arenis. 84 Notum sit omnibus hanc cartam audientibus quod anno dominice [2] incarnationis .M.C.LX. eu Deurde Vergilis ven e ab [3] aquesta carta liure e do a te Guillem de la Cassana, [4] abat del Loc Deu, e alz fraires del Loc Deu ad aquelz [5] que ara isso ni adenant isserau per jas- sempre, lo feu del [6] mas de la gleisa d'aLLescura, e s'alcuna altra cau-[7]-sa posc demandar el mas de la gleia o en to-[8]-ta la terra deLLes- cura, tot vos o autorgue per .c. [9] solz de melgoires que m'en donez per nom de ven-[10]-da e pel be fait de vostres locs en que m'avez [11] acollith, e qui tort vos i fazia, deiht vos n'es-[12]-ser guirenz. D'aizo so testimoni Deurde [13] de Castrias, capellas de Sainh Lionz, Ber-[14]- narz Ricartz, peire Arnalz. 85 Don du mas de Frontinet et de droits en Azinie*res fait a* I'Ordre du Temple par Vergile de Vezins, sur le point d'aller a* Je*rusalem. Conoguda causa sia a toz,omes quod ego Vergilis, de Vezin, quant volc anar in Jherusalem, donei e fiz o donar a Bego, mo fraire, a Deu et alla maiso del Tcmple lo mas de Frontinet per alo el deman que faziam en Aseneiras ni far i podiam per uos o per Bcrmon de Veirer ras, nostre cosi. Aquest do fezem d'altal guisa, eu Vergilis e Beg, mos fraire, nos ue dcspolem e revestiin ne la maiso dcl Templc ellas mas d'Elias de Monbro sas toz retenemenz, al seu entendement. A Sancto Leoncio, el gimel de Sancto Petro. Hujus rei testes sunt Deusde, capellanus Sancti Leoncii, e Peire de Melars e Deusde Vergillis et Uc de Morers e peire Bernarz de Vezin, Guillem; Bertrant e'n Guiral Gaucelm. 86 Don a* la Chevalerie du Temple par Peire Rainal, sa femme et ses neveux, de ce qu'ils ont a* Saint-Gre*goire. Conoguda causa sia per bona fe esses cngan eu Peire Rainalz [2] e ma moller e mei nebot donani e guirpem tot quant aviam el mo-[3]-li et elz ortz et el prat et el camp et el mas Sancti Gregorii a Deu et [4] alla Cavallaria. S. Rainiunz de Brazac que aizo plagiget. [5] El enz Guit- bertz Bernartz. S. peire de Mauriac. S. Bernartz [6] Grassetz. S. Deusde de Colna. Bernartz Capils. S. peire [7] Moliners. Aizo done- ron a n'Elias de Munbru et a'n Bernart [8] des peleu ab .LX. sol. mel- goires que lur en donet. E d'aizo [9] so fizanzas Nizez de Montelz, enz Berenguers, sos fraire, enz [10] Uc de Montelz, enz peire Rainalz. ple- vida guirentia. 87 Don par R., abbe* de Saint-Guillem-du-De*sert, aux fre*res du Temple de Je*rusalem de la moitie* de la dime de Massenal. Eu R., abbas de Sant Guilem, ab cosel et ab voluntat del prior e del cellarer e dell'abat de Lodeva e de R. Pelet e de P. d'a Gamarz e de G. d'a Radas e d'en Sicart, e toit aquest ero morge de S. Guilem, donei la meitat del dezme de Massenal a Deu et a s. Maria et alz fraires del Temple de Jherusalem, ad aquelz que aras i so ni adenant i serau. Et aizo fo fait e la ma d'Elias de Montbru, al pont de S. Guilem, a la e%ccl[esia] de Sant Joan. S. G. Rose e B. Paliut e P. de Monpestler e P. Cap d'Estopas. 88 Notice de diverses donations faites a* la Chevalerie du Temple. Breu de la Cavallaria de Jherusalem [2] de la cofrairia de San Gre- gori. [3] Aldebertz Artalz dona a Deu et alz [4] cavallers del Temple .III. d. melgoires per jase [5] e Rocolas. Esteves de la Turre, a sa fi, lo [6] caval o la mellor bestia u'aiira c sas [7] armas e .III. d. per jase el mas de lus Ar-[8]-taus. Beruartz de Rocarnald, a fi, lo ca-[9]-val e las armas o .XX. sol. melgoires se caval [10] non avia. Bereggeirs Ricartz, .I. emina [11] de froment el mas de Vezode per jase. [12] Ugo Balzas, .IIII. d., a fi .XII. d. Peire [13] Rainalz, .II. d., a fi .XII. d. Radolf Ma-[14]-taros, .II. d. el mas delz Vernz per jase. [15] Deusde de Corri, .VI. d., a fi lo caval e las ar-[16]-mas, se cayal non avia, .XX. sol. el mas [17] d'Unia. Ug Gauzles, .IIII. d. per jase e I'ort [18] et e las maisos. Raimonz de Rocolas, .VI. d. [19] per jase e I'apendaria d'a Rocolas que Raimundus [20] Almeras te e sos fraire. Ug Chatbertz, .I. d., [21] a fi .XII. d. Peire Apostolz el moli del [22] Montat, .I. emina d anona entre l'Ospr[23]-tal e la Cavallaria per jase. Bernartz Vina-[24]-da, .II. d., a fi .VI. d. Guillelms Artalz, e Ro-[25]-colas, .III. d. a jase Ug de las OOlme- ras .II. d., [26] a fi .XII. d. Guiralz .II. d. el moli de prat [27] Cros a jase, a fi .XII. d. 89 Dons par Frotart, vicomte de Broquie*s, et ses feudataires a* l'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem. Haec est carta que Frotardz, 1o vescoms de Broq---, [2] dona a domino Deo et a I'ospital de Jherusalem. La ecclesia de S. [3] Laurentii el gleisastgue, o mells el o a ni aver o deu, per fe, senes [4] engan, aquella gleisa de Sancto Laurentio que es entre Curvalla e [5] Copiag, e per eisa convenientia dona la Eschafres de Curvalla qu'en es [6] feua- ter de Frotard, tot aquo que el i a* ni ave*r i deu, per be e per fe, [7] seues engan, enteirament, co mells Eschafres ni sei infanti o an. Ense- gen-[8]-tre to*ts aquests dona la gleisa el gleisastgue Raimuns [9] Gui de Comba Orseira essa moller Guida e sei infanti que so* [10] feuater de n'Eschafre d dono i Bertran, lor fill, a l'Ospital et ad ar[11]-cella gleisa per remessio de lo*rs a*rmas e de lor parentor. Tot ... [12] enaisi con en aesta carta escriut e*s dona Raimuns Gui essa moller essei [13] infanti la gleisa el gleisatgue e la meitad del ma*s d'a la Crodz e tot [14] lo deime de sa maiso e dona ad usa et ad espleiga tot sos boschs [15] ells paisiu*s per condersers a far maisos et a fug ardre on que Rar[16]-muns o agues, per be e per fe e per I'amor de Domrideu, a'n Raimun [17] Arr bert et a totsz los homes que Raimuns i aduzeria per estadgua [18] ni per maisos a far. Elseguentre tots aquest do*s donero o* et o* [19] guer- piro et o* def..a*ro autra vedz insz e la lor maiso de Comba [20] Orseira Raimuns G... moller e sei infanti enteirament, co mells [21] ells luna rado i aviu, senes totas retegudas que non fero, a domino [22] Deo et a I'Ospital et a'n Raimun Aribert et tot los autres ospitalers [23] que per l'amor de l'Ospital i venriu, a vista d'Eschafre de Cur-[24]-valla e de Jorda de Curvalla e de Peiro Audeguer e n'[25] Adalbert de l'Ospital. 90 Don par Bernart Esquint a* I'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem du chef- mas du Monestier. Conoguda causa sia que eu Bernartz Esquintz do....[2] e mon.....s el capmas d'al Monestiri per jasse a Deu et a I'hos-[3]-pital de Jherusa- lem et alz paupres et alz abitadors que ara i so [4] ne azenant i serau, per bona fe e ses engan et ella ma d'en [5] Galter de panat, ses reteguda que no i fas, tot quant [6] i ai ni hom de me, e mei efaing W Esquinz et Esquinz [7] e Bernartz Esquinz per eisa covinensa, e devon esser guiren [8] et aun o jurat subre sains evangelis della part Deusde [9] Esquint e de sos efangs qu'en sio guirent. E Raimuns del-[10]-la Garda e Gormunz o au jurat per disa covinensa en...[11...fizansa per guirentia e dat e son aver et e sa honor [12] a toz aquelz homes que per bona fe de I hos- pital o deman-[13]-dario, e l'ospials det lor ende caritat .LXXXX. sol. rod. [14] e fon sebelitz ab ... og e fez non las messios. S. G. Uc de [15] Peirola. S. Ribeira. S. W Ug de Cambo. S. Nizez. E. Ber-[16]-trans I'escrivas que aquesta carta scri[us] . 91 Legs par Gracias a* I'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem d'une rente d'un setier de froment sur un moulin a* Curlande. Carta de la laisa que fetz enz Gracias a Deu [2] ez a I'ospital de Jhe- rusalem .I. ster de froment [3] quez avia el molinar ez ela terra quess'i aperte [4] a la font a Qurlanda, e sa uxor e sei efain [5] doneron o e zo autorg uero aital dreit [6] quon el i avio ses tota reteguda, e l'ospitals fe lor ne caritat de .XV. sol. r. S. Nizetz. [7] S. ponz de la Guarda. S. Gineis. S. R. [8] de Moret. S. D. Ot. E Bareira e P. d'al [9] Nat que aquesta carta escrius. 92 Legs par fides, femme de B. de la Garda a l'abbaye de Bonneval. Carta de laisa que fo*cit Fides, li mulier B. de la Garda, a sanctae Mariae et al bos omes [2] de Bonaval. Laiset tot lo quart del blat que avia a Solpiac. S. R. de Mon-[3]-tauac et ponz de la Guarda et B. de la Guarda et Petrus de San Gineis. 93 Legs par G. Bertran I'aveugle a* l'abbaye de Bonneval de ce qu'il avait a* Bona-Cara. G. Bertranz l'orbs laisa e dona tot aquo que avia em Bona Cara, lo tort el dreit, per sa anima e peraquelas de so paire e [2] de sa maire, a Deu et a S. Maria de Bona Val, a I'abbat et abitadors del loc, ella ma Peiro de Beisencs que I'en fez [3] caritat. Hujus i'ei testes sunt ponz S. Ursicii e R. de S. Ur e Bertranz S. Ui e Bernarz de la Roca e P. Morruz. Aisi co I'abas de Mas Adam [4] fez bolar Bona Cara e p. de S. Ursicii e Rigalz de S. Jori e ponz del Saillenz e B. de la Roca e Beren- gers de Ribena et alii multi plures, aquo que Vedias de Gran-[5]-mont avia dinz aquelas bolas de Bona Cara, gurp e laisa lo tot aquo de queis rancurava enans queis fos donaz ni vestiz de la cavallaria, e la ma ponzo de S. Ursicii e de P. de Camses lo capella [6] e P. de Beisencs que I'en donet .XXX. sol, et anet en em Bona Val donar et autreiar a l'abat et al coven e fon receubuz el be fait de la maiso. [7] La vegaria e tot aquo que% avia Benavenz e sos fraire em Bona Cara donero em Bona Val et agron en caritat. Autres et vededors [8] p. Bermonz e Bompar de Pru- neiras e Bernart de Serroil lo capellas e P. Willems e P. de Beisencs. 94 Notice rapportant le partage de Longue-Roque et divers de*me*le*s de l'ab- baye de Bonneval. Longa Roca fo partida e .VII. tenensas et e .Vll. endomergadu-[2]-ras, el feus eil vegaria eil pajesia es delz feusals de Condoz [3] en domini dae las .VII. endomergaduras, e quadauna de las .VII. [4] tenensas fo partida en .IIII. partidas e d'aquestas partidas [5] te ne D. Guiralz .III. quarteiras, Getalroire .I., li Gineis .II., li [6] Marcastel .II., li Sel- leir .IIII. P. del Soler .II., li Autguer .II. [7] Andreus Guiralz de Cassojol .I., B. Bodornz .I., Echer .I., [8] B. Rotbertz .I., G. Bernartz .I. G Rigalz .I. Rotbertz del poi [9] .II. G. Seguis .II. G. Rigalz .I. endomergadura, Estaca .I. endo-[10]-mergadura, Ugo de Maarsils .I. endomergadura P. del Soler .I. endomergadura, [11] D. Autguers .I. endomergadura. [12] ponz Senglars ella sazo que mori nos avia toltas ... d a Ver-[13]- ruga et a'n B. Gauzfre que valia be .XI. sol. p., altra...[14] qu'en valia atretan et .I. gonella nova et unas calczas et us calzos [15] et uuas cza- batas novas e .VI. cabestres et unas pelz. Toz aquesta [16] mala facha Rigalz juret sobressainz ad adobar al prior e de [17] part det en e fianza B. Ademar e'n Ronat, e res non fo cobrat [18] mas las pelz et una flezada. poisas Ri. requis nostres fraires [19] e .II. moltos tolz e man- jaz. Enapres Ademars tolc nos ne altre et una flezada [20] altra vez. Ri. e Verruga requis fraire R. Drago e pres la flezada [21] de son leig e doas de sos boers et una pelliza et unas zabatas [22] novas et uua cera. 95 Carta de remembrament que na Guillelma la vescomtessa deg lo dreg el tort quc avia el deime de pug Cavaler dcc a Deu [2] et a san Salvador e als abitadors de la gleisa e Biule niade Guillem lo capela. Testr moni Esteve de Vilars e n'Hug de Cantamerle [3] ee1 Huc del Broll. Per aquest do li deu far so anniversari a leis e a'n Ugo de laRRoca, so ma rit, a la festa Crispini et Crispiniani. [4] Conoguda causa sia que na peironela* la vescomtessa dec lo deime de tota sa terra e de tota sa honor que avia en la parrochia [5] de la gleisa de Biule ab amor e am voliintat de tots sos homes. Aquest do autregec n'Arnaus Bernats, sos fils, e sa filla na Braida a de .i.... [6] e a la gleisa de Biule e a la maiso de Moyssac. Per aquest do l'a om receuta e la maiso de Moyssac per morga e donat e autreiat sa part ... [7] que sera faits ni dits e la maiso de Moyssac. E I'abas Rotberts d'Alba Roca la'n receup e'n Guillems lo morgues e'n Guillems lo ... [8] D'aquest Monbo e n'Audiarts de la Verna e na Roauca e n'Au ... [9] del Cas- tell e dels autres gran massa. per sa voluntat volc mai dar la terra que na Grossa tenia de leis, aquesta terra del Poh [10] e de la Golbertia e la terra de la Barreira el feus que tenia na Vinareira ni'n Bernats, sos fraire, de leis. [11] Conoguda causa sia qu'en Bernats de la Riba deg e autregec los dos casals que avia a la Barta a la Riba a Deu e a la gleisa de Biule [12] per sa arma salvar e ma d'en Guillem lo capela. Testimoni S. de Vilars e n' Huc de Cantamerle e dels autres gran massa. [13] Conoguda causa sia qu'en Bernats de Biule dec lo deime de tota sa terra a Deu e a la gleisa de Biule e ma d'en Guillem lo capela. Test- timoni [14] Ramon Salvatge, Arnaut Gauter e'n Ponso Baudi e n'Huc de Cantamerle. [15] Conoguda causa sia qu'en Ratairets e sassor na Maenssa dero e autregero lo deime de tota lor terra e de tota lor honor [16] a Deu e a san Salvador e als abitadors de la gleisa de Biule. Testimoni Guillem lo capela e n'Huc de Cantamerle e'n Guillem de la [17] penha e dels autres gran massa. [18] Conoguda causa sia qu'en Bernats de Batpalmas e na Ricarts, sa moler, dero lo deime de tota lor terra e de tota lor honor a Deu e a san [19] Salvador c als abitadors de la gleisa de Biule per lor arma sal- var, e ma d'en Guillem lo capela, e'n Guillems lo capelas aculic los ne en tot [20] lo be fah de la gleisa. Testimoni S. de Vilars e'n Bernat de Roilac e n'Aruauda del Broll. [21] Conoguda causa sia que n'Audiarts de la Verna deg a Deu e a la gleisa de Biule lo feus que na Caercina del Gres ni sos marits [22] teniu de leis, lo cals es I'airals del barri e I'orts de la broa del valat el casal d'aqui meteis detras lo castell, a sa fi, per Deu e per s'arma, [23] e ma d'en Guillem lo capela. Aquest do autregec Guillems, sos fils. Tes- timoni Ramons Salvatges e Esteves de Vilars [24] e'n Ramons Julias e n'Huc dc Cantamerle e'n Ramon Verroll e dels autres gran massa. [25] Conoguda causa sia que n'Amels Sicfres dec a Deu e a la gleisa de Biule .III. casals el casal del Pesquer lonc la nausa a sa fi; [26] per aquests casals li deu om far so anniversari a la festa de san Nicholau. Aquest do receup Guillem lo capelas. Testimoni [27] S. de Vilars e'n Ramon Verroll e n'Arnauda dell Broll e dels autres gran massa. [28] Conoguda causa sia que n'Audiarts de la Verna dec lo dreg el tort que avia e la parrochia de la gleias de Biule, [29] lo cals es lo deimes, per eis caps lo dec Guillems, sos fils, el profergo a I'autar de san Salva- dor e a la crots ab voluntat [30] d'en Guillem de Boisset, so marit, que y autreiec so que podia. Aquest do fes ab voluntat de sos homes del castell. [31] Aquest do fes e ma d'en Guillem lo capela. Testimoni Julia e'n Borssacoll e'n Ramons Salvatge els cavaers e las donas [32] del castell, a per nom n'Uc del Broll e'n Pons Baudi e n'Amels Sicfre. E n'Arnauda del Broll per aquest do es re-[33]-ceuta en tot lo be fah de la maiso de Moyssac assenespart de tots homes que no au re que far el deime [34] ue ela avia e la terra ni en la honor de la gleisa de Biule [35] Conoguda causa sia que n'Audiarts del Castell e'n Guillems, sos fils, dero lo deime que aviu en la parrochia [36] de la gleisa de Biule a Deu e a la gleias de Biule. Testimoni Guillem lo capela e'n Bernat Gur ral e S. de Vilais [37] e'n Ramon Verroll e dels autres gran massa. Per aquest do los a om aculits en tot lo be fah de la gleisa. 96 W. R. d'Espeg deu .cc. sol. de morlas e .XVIIII. sol. a'n B. Amigo et a so orden et al ne mesa en pens aquela nau faisal que fa W. R. e dad torn tro pagaz [2] ne sia, a sa volontad, de cabal e de gazan, et a'n dad poder a'n B. de Castans et a'n B. de Vesa que la tengan per ma de B. Amigo tro que sia pagaz, els .CXXVII-[3]-II. sol. estan de prumer lus en sa panal. els .LXX. sol. estan panal. de las .III. setmanas part Sent Zoan aenant. E la barata fo -faita .VIII. dias denant [4] Sent Zoan. E'n W. R. a jurada sobre .IIII. euvangelis la barata que si de re menspe- cava en la nau, en so poder ne tornes e'n tinges austage. Fid. e de Sanc de [5] Montger e'n Vidal de Castans qui ag an manad e jurad sobr .IIII. euvangelis que fid. e de B. de Devesa e'n B. de Castans que si de re menspecava en la nau, en so [6] poder ne tornesan e'n tingesan aus- tadge a volontad de B. Amigo tro pagaz ne sia a sa volontad. Totas las fid. ved. Amel Ros e n'A. ponc e'n B. de [7] Camort. 97 Ramonat d'Espeg quan s'en ana* en Jherusalem laisa lo casal de la Bena a Deu e las comonias [2] ke i auia laissa als omes del casal, que nuls om for nols poges fer per laurar. Aico que en aquesta [3] mostra laissa n'Aramonat a Deu e a la maiso del Temple per sa arma, e fe ag adorgar als fils [4] que james no i tocasan a ren per forca. E despuisas n'Aruggers, sas fils, forcal casal, e de la forca pen-[5]-dis, e redeg s'en culpals a Deu e als senors de la maiso del Temple, e puissas lo senori de la [6] maiso deren ne cent .XX. solz que james no li forcas n'Arug- gers ne nuls om de sa natura. [7] Valete. 98 Breu de Montelles, delz usatges que I'evesques hi deu aver e li channonje de Vale*nza, e delz ce*s. e de las malas preiso*s qui sun [2] fachas en la terra de I'evesque e* delz channonjes e elz alo*z delz alo*os, e I'alo* sun a I'evesque, li ga*rda e li justizia e li compra. [3] L'alo* Andreu de Chalvenzanjes que I'evesques Gontartz ac en domenge e sos meiers per lu*i. En I'alo* ponzo Sairebalt, sas coroa*a*s [4] e sas preisos. Los aloz Amalric de Lonza* e Yoart so fraire, las coroaas e las preisos. Los aloz Esteven Almuraor de Sant Disder e de so fraire [5] Chatbertz, la coroaa e la preison. Elz alo*z Ponzon Espero e de sos cosis, a coroa*a* e la preison. De la vigna Rotbert e Atoin de Jarronnas, [6] tres eminas de vin. Los aLoz peiron Almancip un que que sian sun a I'evesque. [7] Sos preve*ires e sos chavallers e sos bailes e son cellarer e sa maisnaa ses justizia d'autres omes. Li pastura*l e las vias e li tre*vie [8] a l'evesque, domenge. L terra que Freirics compre* de Rotbert e de som paire a la riba de Gumant es en domenge a I'evesque. [9] Del tenement Freiric de Gumant, .I. porc e dos agnel; del tene- ment Marti, so fraire, I. porc e dos agnelz. Le mas del Deve*s, coroa*a* e preison e .I. molto*n [10] vesti e dos agnelz e .I. porc. Bernartz Charltz, .I. porc, coroaa e preison per la chabannaria. Del tene- ment Oddo, .I. porc e .II. agnelz. Aams Otgeutz, .V. sol. [11] e .II. agnelz e una gallina e la coroaa. Del tenement Rainols, .I. porc e .II. agnel. Del tenement Ponzo Sairebalt, .I. porc de .II. sol. [12] e una gallina e tres jornz de coroaa. Del tenement Aam Avere*t, .I. porc de .II. sol., una gallina e tres jornz de coroa*a*. Del tenement [13] Aalart de l'Olme, .l. porc e .ii. agnelz. Esteves Ferretz, .i. porc de .il. sol. e una allina. Del tenement Lautart Alroe*r, .l. porc [14] de .lll. sol., .IIII. pas e .i. sext. de vin. Del tenement Granota Me*ll, .i. porc de .III. sol., .ii. agnelz e una gallina e coroaa. David de las Moto*sas, .I. porc [15] e .ll. agnels. Freirics Garners, .i. porc de .il. sol. e .II. jornz de coroaa. Duranz Monics, .i. porc de .ll. sol. e .i. gallina e .III. jornz de coroaa. [16] Chabertz de Charpei, .l. porc de .lli. sol., .I. gallina c .lil. jornz de coroaa. Del tenement Girbaltz, .i. porc de .II. sol. e .II. gallinas. De Saramant, [17] .i. porc de .lll. sol. e altre porc de .il. sol. e .l. gallina e .lli. jornz de coroaa. Del molin Nove*t, .VI. sol. Del tenement Une*ut, .ll. chapos. [18] De la chabannaria Gra- nota Mell de jauna*c, .l. porc e .ll. s. de civaa e la coroaa. De la chaban- naria Arnalt piulet, .l. porc, .ll. s. de cr[19]-vaa e la coroaa. De bannaria Amalberga* de Chabra Mo*ta, .I. porc [20] e .I. agnel, .II. .s. coroaa. De chabannaria Girart Bastarz, .i. porc [20] e .l. agnel, .ll. s. de civaa* e la coroa*a*. Li meitaz de I'eissartaria de jalna*c e de Chana- vella es a l'evesque. De l'ort Guichart Alberbier, [21] .II. pas et .II. cha- pos e .I. sext. d'orge e una gallina. De I'ort Arnalt piule*t, atretant. De l'ort peiro Jalle*r, atretant. De l'ort [22] Bertrant, altretant. De l'ort Guitbert Raolf, atretant. De la terra Johan Vauge*r, .VI. den. De las teo*r- ras ponzon de l'Olme de Malbosc, [23] .VI. den. e la coroa. Del mas Deo*n de Luzaias, .l. agnel, .l. semoia de civaa. Del mas Oalric de Luza*ias, .I. agnel, .I. semoia de civaa. Li terra de Mal Pass [24] qui fo Granota Mell a l'evesque en domenge. L'ortz de la Mala preison que Richartz Seutruz tenia es a l'evesque. La vigna que l'evesques [25] Gontartz done Chatbert de Charpei sotz la maison qui fo Berenger e retenc hi lo senebe a sa taula a Montelles. [26] De la le*i de Montelles, des .XII. d. en amo*nt, las doas part a l'evesque. De las terras raceiras de Borboreia, si con las vias las ter- menan, [27] li coroaa a l'evesque e li meitaz del ce*s. La meiaria Aalart de l'Olme e la Davi e l'Aimo*n Raino*ls e la meiaria Oddon [28] e la meiaria Jausfre de Gumant. [29] Le claus a l'evesque el mareso si col termenan las aiguas el fon- tanil. Li granja a Marjaria a l'evesque e le cortils. [30] Le mas qui fo Ponzon Durant ab lo claus e ab las condaminas e ab los praz, ab los autres tenemenz qui sun del ma*s. Le mas qui fo Lautart [31] Alroe*r a l'evesque en domenge. La condamina del Perer, si con las vias la ter- menan e l'aigua. La terra del Zaboz que l'evesques Gontartz compre de [32] Bernart de la Blacha. La terra que l'evesques Gontartz compre de Chatbert pauchimeis e done la Gontart de Montelles, sobrel deves lonc la via de Valenza. [33] L'evesques Heustachies acesse* a Montelle*s sas meiarias : li meia- ria Davi de Cogule*t, .VIIII. semoia d'annona e .VIIII. semoia d'orge. Le mas de l'Olme, tria semoia d'annona e .VIIII. semoia d'orge. [34] Le mas Rainols, tria semoia d'annona e .VIIII. semoia d'orge. Li meiaria* Giralt Chambo*, .VIIII. semoia d'annona e .VIIII. d'org'e. Garners Chal- vetz, .VIIII. semoia d'annona e .VIIII. d'orge. Aams Otgeut e Chavis, tria [35] semo*ia d'annona e .VIIII. semoia d'orge. De las terras raceiras de Borbore*ia que gaannava ponz de l'Olme, Chatbertz de Charpei .II. se- moia d'annona. Tot aizo* a mesura legal. [36] Peire de Montelles a de l'evesque per la baila lo mas qui fo Arnalt Grasset e a en a feu lo tenement qui fo Guio Sennor'et e l'olcha Richart Maroa*. [37] Ponz de Saon, lo chasament qui fo Berenger e la chabannaria de Jaunac qui fo Granota Mell. Ponz Oalrics, per la cella- ria, son chasement e ,lo mas de Jaunac. [38] Lo feu Peiron Archimbert e de so fraire que an de l'evesque, lo borc de lonc la gleisa el tenement desotz la gleisa lonc la charreira. Lo tenement [39] Guillelme Ainart e la vigna Bertrant el tenement Bernart de la Fieira tro a la vigna Ponzo Oalric e lo mas de Jaunac. Lo feu Saramant e de Bernart, [40] so fraire, lor chasament et la vigna s'otz lo chastell el moliu de polvorell e la con- damina de Mil Mo*ia Guio Saramant ab so feu e ab so chasement. [41] Lo feu Richart de Chanavella que a de l'evesque .i. ma*s en Jaunac. Oidels e sos fraire a feu de l'evesque .l. mas en Jaunac. pra pertusa* que avia [42] Saramanz le sort a feu de l'evesque lonc Gumant e .III. ortz a Rosias. Lo chasament del Ebrardencs e lor feu. Lo borc lonc la mota e las vignas e las olchas sobre lo [43] chastell el tenement Giraut de Baiss e li meita* de la terra d'Escota*i c la terra soz la via de Sant Disder e a Luza*ias des la forna*cha tro al ma*s [44] Lodoic. Lo feu Bonafillenc. Lo claus sobrel chastell el claus de Gruisan e las do*as pa*rtz de Boscvell el pra Ponzon Oalric a Januac. Lo feu [45] Ugo de Breisseu. Li conda- mina que ten Ugo ostanz e sei nebon denant lo chastell. Lo feu Oddo Chatbert Aiquin. Quant cil de Chabeoll an a Montelles ni om per elz, la chaslania e la veiaria, tot o an per l'evesque. E toch li [47] chasament delz chavalers de Montells son a l'evesque fors le Rostan. Li fill Richart de Montelles e li Chatbert an de l'evesque lo claus del chastell. La con- damina [48] a la maison Davi a las Moto*sas, e las vignas de Longoira*n, el tenement a Autru, el peiron Raschatz, e I'Andreu Garbill e Borbo reia, el mas de Tenza. [49] L'evesques Heustachies compre I'alo* Chaliene*nc .c. sol. e mes e*n en gatge Lantelme Chanavella lo tenement Aemar de Sant Achilleu el Rotbert per .XXXXV. sol. e retenc en zo [50] lo tenement que Bernartz Charlletz n'avia ; es d'aquest alo* Champs a*uries. El maresc a Chalven- za*njes, una pe*za, sobre la maison Esteve Brune*t, autra peza, dedinz Gumant, [51] antre las aigas, una peza, desotz lo deves,. II. pezas; es li via per mei. En la chabannaria Saramant al sort a Sevina*z, la coroa*a*. Quant Rostanz de Montelles avia a Ma*rjaria ni om per lu*i [52] avia de l'evesque. Del maresc, .III. porcs e .III. gallinas. 99 Vente par Nizie*s de Buisinol a* l'e*glise de Bozouls de ses droits sur la dime de la paroisse. Notum sit omnibus tam presentibus quam futuris quodanno ab incar- natione Domini .Mo.Co.LXo.Io. eu Nizez [2] de Buisinol, ab bona fe e sas engan, em presenza d'en p. l'avesque et ella ma, done e ven alla [3] gleisa d'a Boazo et alz tenedors tota la mia ai ne tein elz dez-[4]-mes della parroquia ses tota retenguda, m'en des- vesc e vesc ne la gleisa, m'en desaseinno-[5]-risc et gleisa clz tenedors, si que re non i retein ne elz veguers ne en alre, [6] eisez ma dreituira delz dezmes d'Albinnac quals que sia no i don ni no i ven. D'aquesta venda [7] e d'aquest do ai fermada guirentia de tot molinatgue que* re no i deman pen W. Jorda [8] e pen B. della Garda et eil aun o donat alla gleisa en tot lor aver et ellor onor, e de totz altres [9] omes ai fermada guirentia a dreig per eisas las sobrescruitas fer- manzas. E Raimonz de Montain-[10]-nac dona mi per aquesta venda D. solz de rodenes. E d'aizo do alla gleisa testimonis Ugo delz [11] Angles G,. Foisset ponzo della Garda, W. della Garda, W. de pror nas, B. Esquint, R. [12] della Garda, W. Ugo de Peirola, Rigal de Savarzac, D. de Solatgue, Aldebert Ugo, p . Gauz-[13]-bert, p. Mon- tainna, B. delz Angles, Raimun Vezia que* aquesta carta escrius. 100 Lods par Isarn de Vitrac a* Uc de Bosseguin de la borderie de Vol- plende. [Anno-ab inÕcarnacione Domini. Mo. Co. LXo. et. Io. Eu Isarnz de Vitrac laudi ad Ugo de Bossegui et assos effanz la bordaria d'a Volplenda [2] ... minael prat o meillz i o ei, fora de la meitat de las nozes et o meillz em peinz o a de pousz de Malpas e dessa moiller, per .L. sol. [3] ... a bos ed a dreitz e per .IIII sestiers et emina de froment e per .VI. sestiers de mestura al seu eminal veill, et els. VIIII. sll. d'aquesta peinnora [4] et el blat assa part Bernatz de Bossegui, e per terme de Marteror a .II. blatz cabals e d'aqui enant d'an en an. Et eu Isarnz de Vitrac ei li coven... [5] que gu.iienz lissia d'aquesta peinnora sobrescriuta per be e per fe ab los .il. sestiers de froment que do per ces a Guillem pelapoll e .I. sestier de civada a la [me]-[6]-sura cessal de Vitrac et ab la meitat del quint dels serodes de la bordaria, senes autre servidi que ja non fazc*a. E per lo ces que a Ramonz [7] pousz ni sei cosi e la bordaria per lo quint del blat gros, mes ne effizauc*a Pousz de Malpas essa moiller Isarn de Vitrac ad Ugo de Bossegui [8] que l'au covengut a pagar Et aquest ces es .II. sestiers de froment a la mesura cessal de Vitrac. Autor Vedia de pozols e'n Bernat Sicart e'n [9] ... peiro de la C*oqua. Ermen- gaudus de Gairaco me scripsit. 101 Donations a* la Chevalerie du Temple. In nomine Domini nostri Jhesu Christi. Anno ab incarnatione ejus .Mo.Co.LXIIIIo. Eu Ramons de Vila Nova doni mon cors e m'arma a Deu [2] et a sancta Maria et a la cavallaria del Temple de Jherusalem per remissio de mos peccatz e doni lo meu mas de Lubur, o meilz I'i ei, enteirament, [3] .... paire .. ni om de lui per alo e per feu e pervegaria, els omes e las femenas que natural ne so, senes reteguda que non i faz de re, els [4] .... civada et .II. fais de fe que li omi de Gauretz me devo de ces dels pratz de Bosc Gros, e .lii. d. de l'airal Guillem de la Noga- reda, e la terra [5] ... aigas teno de mi, el cambo d'a la Unda, d'a la Nogareda e lor teneuza, o meilz la teno de mi, eisses de Guillem que ei donat ...[6] ... lo meu ort que ei en domergue, el meu cambo desoz lo moli de Guillem de Colas, e la mia vinea d'a Calmeilz. Et eu eis R. de Vila Nova [7] doni a Guillem de la Cavallaria e als cavallers del Temple de Jherusalem Vila Nova els omes e las femenas que natural ne so, o meilz eu o i ei, enterament, per alo e per [8] feu e per vegaria, senes reteguda que non i faz de re. E Guillems de la Cavallaria donec me .cc. sol. ab que paguei mos deutes. S. R...... [9] e peiro Vassal e Peiro, so fil, Guillem e R. Guillem de la Seura e Guillem Vassal e Ber- tran so fraire. Isarnus scripsit. [10] ... filla que fui Bernad Guido e peire de Rabastencs, mos maritz, guirpem et assolvem a'n Guillem de la Cavallaria e als frar[11]-res que i so ni adenant i serau los. II. st de la civada et .I. fais de fe que devo li omei de Gauretz de ces dels pratz de Bosc Gros els .III. ... de l'ar [12]-ral Guillem de la Nogareda, senes reteguda que non i faz de re, e tot aquo que R., mos fraire, avia donat a la Cavallaria. S. R, de Coia [13] e'n Frotart de Najac e'n Bernad Veil e'n R. de Vissencs. 102 Don par Jourdan de Se*gur aux chevaliers du Temple de Je*rusalem, de ses droits sur le mas d'Azinie*res, pour e*tre rec*u a* sa mort dans la maison du Temple. Omnes noverint homines qui hanc cartani audierint que eu Jordas de Segur [2] per bona voluutat e sas engau do e guirpisc, per amor de Deu e per redcmtio de mos pec-[3]-catz e per l'arma de mo paire e de ma mairc, a Dominideu et a sancta Maria et alz cavalleirs [4] del Temple de ,Jherusalem, ad aquelz que aras isso ni adenant i serau, e per nom a te, Elias [5] de Monbru, que es maistre de Rodergue, totz aquelz dreg et aquellas rados que eu [6] avia ni mei ancessor agro el mas de Aseneiras, siu ome o femenas, siu erm, siu [7] vestit, tot enteirament e sas totz retenemenz vos o do per .CCC.XX. sol. de melgoires nous [8] que m'en donez per nom de caritat. Et eu Elias de Monbru ai promes e covengut a te [9] Jorda que en aquella sado que de te esdevenria ti deg recebre e la maiso del Temple [10] a ta fi e far aitant de be e d'onor con om deu far ad .I. delz altres donatz. Et eu Jordas [11] ai plevit e jurat so bre sang euvangelis que jamais re nom queira, eu ni om de [12] mo linatgue, en aquesta honor, e qui re vos i amparava, deg vos n'esser guirenz [13] a dreg de totz homes. Anno ab incarnatione Domini Mo,Co.LXo.IIIIo. Hujus rei testes sunt [14] Ug Guiralz et Raimon de Brazac et Guirel del Mercadil et Alamanz et Ug de Cainniaic. 103 Engagement par Be*renger Raoul a* Guiral du Mercadial, aux chevaliers du Temple et a* Uc du Teron du champ du mas de Saint-Gregoire. Omnes noverint homines anc cartam audientes que eu Berengueirs Raols ....1 [2] ab bona voluntat de ponzo Raols, mo fraire, e d'en Rar mon Raols, me ... [3] a te, Guiral del Mercadil, et alz cavalleirs del Temple de Jherusalem, ad aquelz ... [4] i so ni adenant i serau, et a te, Ug del Teron, et a ta moleir et a tos efanz et a to .... [5] quelz homes a cui vos o volraz, lo camp d'al mas d'a S.Gregori, zo es l'alos elfeus el bene-[6]-fidis, totz aquelz dreg que eu i ai ni demandar i posc, siu tort, siu dreg, tot enteirament [7] e sas totz retenemenz los met per .CCC. sol. de melgoires nous, e sel moneda s'afollava, [8] deg vos redre marc d argent fi a rado de .L. sol., et aquest camp voil que tengaz et aiaz, [9] el be el frug que d'aizi issira sia vostre. Et eu Berengueirs Raols ai vos plevit que ja en a-[10]-quest camp re no queira ni deman. Et eu ponz Raols plevit que ja re non i queira ni [11] deman. Et eu Rar monz Raols plevit que ja re non i queira ni non i deman entro a [12] que nos l'aiam redemuda de .CCC. sol.; et aquesta pignora devez tener entro a que [13] vos n'aiaz avuz .ii. blatz. Terme a S. Andreu. E daus aqui adenant se vos i aviaz blat ni [14] garag ni femada, auraz la'n a levar. Et eu Berengueirs se o redemia el garag ni el blat [15] ni ela femada a la S. Andreu, non i deg re quere mas lo cart el meisonenc.E qui re[16] vos i ampararava, devem vos n'esser guirent de totz homes. Anno domr nice incarnationis [17] .Mo.Co.LXo.IIIIo. Hujus rei testes sunt Peire Benedeg d'a Lopiac et Bertranz de Corri [18] et Raimon Forbit et Rar monz Elias et Bernart de Longa Font. 104 Vente par Gausbert de Castres a* Peire Escudier de la moitie* d'une mar son et de la moitie* d'un jardin a* Saint-Antonin. Conoguda causa sia a totz homes que Gauzbertz de Castres vendec et guirpic et assols per se et per Audiartz, [2] sa moller, a Peiro Escuder, so cunnat, a tot so devesiment, senes engan, aquella heretat laqual li avia do-[3]-nada eis Peire Escuder ab Audiart, sa seror, a las Portas Vermellas scilicet una dimeia maios et u [4] dimeig ort que es intre la maio d. B de Cervanac et la maio d'eis P.Escuder, e deu li n'esser gur[5]-rens a dreit per se et per sa moller, senes engan, per bona fe. Aizo fo fait per cossel et per testimoni de P. [6] Porquet et de Johan de Calcedia et de Arnal Rotbert et de P. Bernart. Facta carta ista anno dominice [7] incarnationis .Mo-Co-LXo-IIIIo-, indictione, -XIIo1' mense februarii sub die fe*ria .iiii. Alexandro [8] .iiio. papa Rome, Ludovico rege regnante. [9] Martinus scripsit. 105 Don par peire de Belmont, Raimon de Vielmur et Sicart de Riofreg a* Peire de Puylaurens de droits de protection sur la paroisse de Bona- Jonga. Eu Peire de Belmont et eu Ramons de Veilmur et eu Sicartz de Rio- freg donam a'n peiro de Pug Laurenz et assa moiller et assos effans [2] et a tot son ordeng .v. sol. de melgoires per capteng per u quec an a Pentacosten e la onor que nos avem e la perroquia de Bona Jonga* et ells omes et [3] e las femenas que i estrau. Et eu Peire de Pug Laurenz dic a vos' Peire de Belmont' et an Ramon de Veilmur et a n Sicart de Riofreg [4] quet eu vos captengua aquesta onor sobrescriota els omes e las femenas que i serau e totz lors avers per be e per fe. Et eu peire de Pug Laurenz [5] faz vos conveneuzca a vos Peire de Belmont et a'n Ramon de Veilmur et a'n Sicart de Riofreg quet eu ni om ni femena per mi no fazcam [6] tort ni quista ni forsca en aquesta onor ni ells omes ni e las femenas que i estarau oltra lor voluntat d'aquestz. v. sol. de melgoires sobrescriotz enant. S. [7] Bernad de Montesquio. S. Gauz- bert Remeg. S. ponz de Montesquio. S. peiro d'Araguo. S. Bernad de Cervias [8] Poncius scripsit anno a incarnacione Domini .M.C.LX. V. 106 Serment pre*te* par Begon, fils de Rengart, a* ses fre*res Isarn et peire, de ne pas leur prendre le cha*teau de Dourgne. Ego Beg, filius Rengardis,juro tibi Isarn et tibi Petre, filii Rengar- dis, castellum de Dornna de la porta eninz. [2] Nol vos tolre ni von tolre ni no von dezebre de isto die adenant. Et si homo vel femina erat quil vos tolgues [3] ni von tolgues, fidelis adjutor semper vobis essem pro fide, sine inganno, usque recuperatum haberetis, absque omni mercede de vestro [4] avere et de vestro honore. Per hec sancta evangelia. Testes hujus rei sunt B. de Montesquiu, Poncius de Montsequiu, Petrus Malipili, Una-[5]-ldus, R.Arnald, Guillelm Matfre, R. Aldebald. Facta carta anni Domini .M.C.LXV., regnant Lodoyco rege. 107 Don par Bernart de Lusenc*on a* l'abbaye de Loc-Dieu de ce qu'il a au mas de la Rouquette et dans d'autres lieux. Notum sit omnibus hominibus que eu Bernartz de Ludenzo per redemp- tio de ma anima done a Deu [2] ct a Sancta Maria d'al Loc Deu et alz fraires que aras isso ne i serau per adenant e per nom [3] a te, Arnal d'Albin, que tes la maiso d'a la Roia, tot quant eu avia ni aver devia [4] el mas d'a la Roqueta ni e l'Escaillo ni el Peirafoc, sas negu retenemein que non i fdaz, [5] e de tot aizo sobredig desveisc ne me e veisc ne te. Et ai te jurat sobre s. evagelis [9] tocatz que jamais re non i deman, ni om ni femena daus la mia part, e que [7] t'en sia guirenz e de totz altres-homes. E per aquest don e per aquest guer iment ai re-[8]-ceu- butz de te Arnal .XL. sol. de melgoires per nom de be e de karitat. Autor Peiro [9] Jorda e P. Frotart.que aquest acordi adobero e peiro Raimun pellicer e Bernart Peiro. 108 Don par Amblart Cairel, Pons, son fils, et Be*atrix, a* l'ho*pital de Je*ru- salem, de la moitie du mas de Caille, d'une borderie, et de droits sur des maisons a* Olargues. Anno ab incarnacione Domini nostri Jhesu Christi .M.C.L.LXVI. Ego Amblartz [2] Cairellz e Pousz, mos filiz, donam nostres corses e nostras animas a Dieu [3] et a l'ospitalde Jherusalem e donam i per alo del mass de Cailla la meitat et una [4] bordaria de Pouc*o de Cailla. Et ego Amblartz Cairellz e pousz, mos fillz, avem [5] per peinz e I'autra meitat del mas de Cailla et en una bordaria ques ten ab [6] eis lo mas .CC.XX. sollz de melgoireses de na Biatritz e dessos effanz. Et ego Bia- tritz [7] e mei effaint Ermengaus et Isarnz e Bertranz et Aimerics donam et [8] assolvem e guirpem a Dieu et a l'ospital de Jherusalem et ad aquellz que ara isso [9] ni adenant isso a venir per totz temps, per bona fe e per bona voluntat, laz [10] nostra part del mas de Cailla et una bordaria enteirament o meillz [11] i o avem ni om de nos e la nostra part de las maisos que avem ad 0-[12]-largue, o meills i o avem, senes neguna reteguda que non i faim [13] en aquestas onors, nos ni om ni femena per nos, et aissi donam o per [14] salut de nostras animas e de nostra parentor. E l'Ospitals sobre [15] aquesta peinnora que auzetz en aquesta onor allor donatz [16] .CCCCC. sollz de melgoireses a na Biatritz et assos effanz et eill [17] devon esser guireint dreiturier. Et aquest do faim e guirpem [18] e la ma de n'Ugo de Sordeza e d'en Bernat de pre- mia e de n'Amblart [19] Cairell, eu Biatritz e mei effaint, a jassen, per totz terminis, per tota lor [20] voluntat affar. De tot aizc*o son testimoni en Ramonz Salamos, [22] enz peire de Bellmont. Ermengau de Gairac scripsit in mense [23] junio, sub die sabbato, regnante Lodoyco, rege Francorum, [24] Guillelmus 1 episcopus gubernante diocesim Albiensem. [25] E na Biatritz essei effaint devon esser [26] guireint d'aquest do d'aquesta onor. 109 Don par Guiral Bernart a* l'abbaye de Loc-Dieu de ses droits sur le fief- du mas de la Gleyse. Anno dominice incarnationis .M.C.LXVI. Eu Guiralz Bernartz [2] done a te Arnal, abbas del Loc Deu e alz fraires del Loc Deu, [3] ad aquelz que aras isso ni adenant isserau per jassempre, tot quant [4] podia demandar el feu del mas della Gleia, e se negu-[5]-na altra drer tura i podia demandar ni en aquel della Lan-[6]-da, tot lor o autorgue ellor o guerpisc sas totas rete-[7]-gudas per jassempre. Ell'abas elli fraire donero m'en .L. e [8].VII. solz Autor d'aquest do Ponz lo preire d'a pradas, [9] Steves Maldiras, p. del Bosc. 110 Don par D. de Mirabel a* l'Ordre du Temple de ce qu'il avait a* Drulhe. Eu D. de Mirabel pro salute anime mee et parentum meorum done et autree tot quant avia a Drulla ella parroquia ella onor [2] per alo, e tot quant eu i devia aver per paire ni per maire ni per natura, elz feusals elz veguiers elz pageses ellas terras ermas [3] e vestidas, elz boses ellas aigas ab los intrars et ab los issirs, e tot aizo ai aut e tengut eu e ma natura per sennhoria e per alo, e tot [4] aizo doni et autree e rede a Deu et alla maio del Temple et alz fraires que arai so ni per adenant i serau. Et aquesta vila so-[5]-bredicha per nom Drulla es bastida el capmas Guillelmenc et ella Britolia et e I'Engorgadenc. EI fieus della Britolia dona .XII. d. [6] alz sennhor per alo. Enz P. de Mirabel, mos fraire, donet los .VI. a Deu et alla gleia de S. privat elz .VI. retenc per alo. El cap-[7]-mas on so li ort donet .I. annell, el prat della Britolia que hom apella la Mezallada, ella terra, et en dos mases dellas [8] Cumbas det en quadau .XII. d. per alo, et el capmas de Rinnac .VI. d. per alo, el capmas de Bell Anar .VI. d. per alo, el mas d'Ucafoll [9] .XII. per alo, et en dos mases que hom apella della Manira que so ella parroquia de S. Amanz .XII. fers ab los clavelz et ab la ferra-[10]-dura- Et aquest fieu tenia R. della Mota d'en D. de Mirabel e dessa natura, et aizo devia hom redre l'endema de Nadal a [11] Drulla. Et e Cenill tenia ne el R. della Mota e sei parzonier .XIIII. entre mases e capmases a fieu, e d'aquesta terra que es el [12] cauze devia redre el e sei parzonier lo ses a Drulla, alla font Cenilles. Et en la parroquia de I'Alo tenia R. della Mota la [13] terza part a fieu d'en D. de Mirabel e desso linatgue, e d'aquest fieu deu donar .III. sol. cad'anz e servizi al sennhor de [14] Drulla Et a uest dos fo fahz en la ma de n'Elias de Monbru que era comandaire d'aquesta terra, d'aquo quel Temples i avia. Autre [15] enz Esteves del Bosc, G. Jouquetz, W. de Campelz, enz Estolz de Mala Vila enz Esteves de Mala Vila, enz Raines de Ma-[16]-la Vila, enz Echer de Mirabel, enz Frotartz de Mirabel, enz Ademars della Garda e G. Guirbertz e P. Barasc et Echer [17] Eroegz e P. Mercadiers e P. lo capellas quella gleia tenia. 111 Hec est carta diffinicionis sive transactionis de rancura que era entre Raimun de Mira-[2]-val e I'abbat del Loc Deu, Arnal, e fo aissi plaigada li terra de que era li rancu-[3]-ra, zo es lo megz mas de la Roqueta, em poder de peiro Aenric, per laudimi de [4] Gll. Raimun de la Roca, e fo en aissi plaigat que jamais Raimunz de Miraval ni [5] hom per el aquesta terra sobredicha laqual avion dada, el e Raimunz Uc, sos [6] fraire, ab lur seror Vediana al Loc Deu per morga, nom remogues ni anpares, [7] e qui o fadia deu n'esser guirenz per dreg, et a o jurat sobre s. evagelis to-[8]-catz. Fidanza, peiro Aenric. Hujus rei testes sunt Elias de Monbru e Gur[9]-chart, maistre de I'Hospital, e Tortorel e Raimun de Rodes e Raimun de [10] Brazac e peiro Arnal et Arbert e Raimun Curel q'e demandet lo sagrament [11] davant la gleisa a Boissa, e vedenza d'aquez tres sobredigz e de [12] peiro Canas e de Ademar d'Esparro e de Levedo e de Bernart Ugo, prior de la [13] Roia, qu'en det a Raimun de Miraval de be e de karitat .LXX. solz. 112 Anno dominice incarnationis .C.LX. VI. post millesimuni .xii. k. aprilis. [2] Eu Jordas de Segur ab bona voluntat e sas engan done a [3] Deu e alz habitadors del Loc Deu, ad aquelz que aras isso ni ade-[4]- nant isserau per jassempre, ella presenza de I'abat Arnal, la per[5]-nora que avia de .cc. sol. de rodenes d'Ugo Boeti e I'alo e el-[6]-la vegaria e e ella pajesia e el servizi e en tot quant a I' [7] alo s'aperte del mas que hom apella los Maselz Soteiras. [8] Aquesta-peinora e tot quant podia demandar en aquestz [9] Maselz done alz fraires del Loc Deu per salut de m'arma [10] e que sia parceres del lur be faith. E plevisc lor per ma fe [11] e jure sobre sainz evangelis tocatz e sobre l'altar [12] saint Sal- vador d'a pradas que jamais re no lor i deman per [13] me ni per altre, e qui tort lor i fazia que lor ne fos guirentz. [14] E eu Willelms Doeitz faz lor ne fizanza que s'el lor portava [15] mala fe, que eu la lor ne porte bona, e lauze o e mon aver [16] e ma honor. Testimonis d'aquest do lor do ponzo, lo pre-[17]-veire d'a pradas, Esteve Maldiras, p. Toquart. per aquest do [18] me donero .LX. e .V. solz de caritat, audientibus supradictis testibus. 113 Conoguda causa sia a totz homes que aquest escriut ligirau et auzirau que Guirals Fabre vendec a'n Johan de la Garriga et a'n Esteve Celebru a tot lor deveziment aquella [2] maio desotz lo portal de carreira Rode- nesa que es entre la maio dels effants Johan Icter e la maio d'en Kares- mantrant tota entegradament ab sos a perte-[3]-nentz et ab la co*rt que es defora lo mur, si co meils G. de Brivas la a*c et la conques de Bernart Rotguer et de na Estevena, sa moiller, et covenc lor e*n esser [4] guirents a dreig de tots homes et de totas femenas. Aquesta sobredicha vendezo laudec P. lo vezcoms de cui es la sennoria a'n Johan et a n'Esteve que sobredig [5] so et ac ne sos vendas et son acapte et retenc en aquesta honor .VII. sol. de reire acapte et .VII. d. entre oblias et servici cad'an a Marteror et tot son autre [6] sennoriu entegradament quant li avenra. D'aizo so testimoni P. Malers et Johans d'Arcvolt et Stephanus Beruarts et W. Forner et Stephanus Fabre. Facta carta [7] ista anno ab incarnatione Domini .M.C.LX. VII. indictione .xv. mense septemb. in die sab- bato. Alexandro .iiii. papa Rome, Lodoico rege regnante. [8] Petrus Artus scripsit. 114 Notum sit omnibus hominibus tam futuris quam presentibus quod anno dominice incarnationis [2] centesimo .LX. VII. post millesimum la rancura que Guiralz de Nantojol e peire fadio sobrel mas de [3] la Roia fo aisi determenada e plaijada em poder de Guiral de Ludenzo e per laudimi de Bernart Gur[4]-ral d'a las Salas, em presenza de I'abbat Arnal del Loc Deu e de sos mongues Rigal e Bernart Uguo, co-[5]-man- dador de la Roia, e per guirentia qu'en fez peire Aianrics et Arnalz del Molnar e Deusde de Cor-[6]-nuz et cui queil pes, sobre sainz evangelis tochat, per la maiso del Loc Deu. E fo aisi determinat et a-[7]-cordat que de tot cant avio el mas de la Roia Guiralz ni peire guerpiro la meitat, zo es la seis-[8]-ena partz del cart, a I'abat et alz seinors sobredigtz per bona fe e sas negu retenemein que no i [9] feiro, e det ne I'abas a Gur ral de cui es en part partida .XL. sol. de melgoires en caritat. Hujus rei tes-[10]-tes sunt et auditores P. Enrici, Guiraldus de Ludenzo, Bernar- dus Geraldi d'a las Salas, Arnaldus [11] d'Ozilgas et Bernardus, frater ejus, Petrus Ot, Raimundus Malteinz, Petrus Armanz, Bernardus pel- [12]-liceirs. Et aizo fo fag el cimiteri davant la ecclesia Sancti Georgii. 115 Aqesta carta es de I'estar qe ac a Berniz Elesiars de Salve et sui infantes. Anno ab [2] incarnatione Domini .M.C.LXVIII. s'esdevenc que n EI- siars de Salve e sos fraire en Rostanz [3] annerun a Sang Jacme el vescomtessa de Nemse na Guillelma venc ab elz a parolament e [4] dis lur que ela avia auzit dir que il voliun vendre tot quant avion a Berniz e vedet [5] lur que non o vendesson ad altre, se a son fil oc, qe d'el o teniun, et ela daria lur [6] en aitant con altre e mais. Rostainz de Salve et Ilisiars, sos fraire, conogron qe del [7] veseomte teniun tot quant aviun a Berniz e disserun qe ja non o volriun ad altre ni [8] o vendriun. Apres la vescomtessa dis lur qe I'estars d'a Berniz lur, I'avia obs, et il trame-[9]-serun a la vescomtessa las claus del lur estar d'a Berniz per Peirun de la Torre. E sun ar[10]-zo esas qe aizi sun cosidas. 116 Conoguda causa sia a toz homes que aquesta carta veiran ni uziran ligir que eu, R. Guilabert [2] de Sant Feliz, et eu, G. Jorda, amdo fraire, metem em pens toz les servizis que nos avem a Sant [3] paulle Cors Sanz el casals a vos, G. dels Casers, per .CCC.LXX. sol. tol., dels cals nos nos de toz amparadors toz tems [5] a vos et als vostres. Termes es d'aquesta penhora a traire d'an en an a Martror. E si G. [6] dels Casers volia cobrar son aver, eu, R. Guilabert, et eu, G. Jorda de Sant Feliz, redrem a vos, [7] G. dels Casers, tot vostre aver o lauzareni aquesta penhora a tot home a cui la volge-[8]-setz metre en pens per .CCC.LXX. sol. tol. tota via. Et eu G. del Caser presi en pens aquesta pe-[9]-nhora d'aquests ser- vizis ab voluntad d'en Bernad de Sant Michel, abbad de Soreze, e d'en [10] Arnaut R., morge de Soreze, prior de Sant Anatoli, e d'en Ramun des Felgar, morge de [11] Soreze, prior de Vilapancha, e d'en Ramun sacresta, morge de Soreze. Et eu B. de Sant [12] Michel, abbad de Soreze, ab cosel et ab voluntad de toz les morges de Soreze recon-[13]-oisem a vos, R. Guilabert, et a vos, G. Jorda de Sant Feliz, et a tot vostre orden aquests servr[14]-zis quels i devetz aver per toz tems en aissi co en aquesta carta so escriuti per tota vostra [15] voluntad a far. EI casal Laureus .X. d. tol. et .I. st. de civada et .I. gualina. Casal Be-[16]-rame .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. gualina. Casal dels Duravols .X. d. t. et .I. st. de cr[17]-vada et .I. gualina. Casal de la palarga .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. gualina. [18] Casal Crestia .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. gualina. Casal p. Arsen .X. d. t. et .l. [19] st. de civada et .I. gualina. Casal dels Domercs .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. ga- [20]-lina. Casal Vidal .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. gualina. Casal Vila Nova .X. [21] d. t. et .I. st. de civada et .I. gualina. Casal Joan .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. gua-[22]-lina. Dos casals dels Som- plezis .XX. d. t. et .II. st. de civada et .II. gualinas. Casal [23] de Catalencs .X. d. tol. et .I. st. de civada et .I. gualina. Casal Baudrot .X. d. t. et .I. st. [24] de civada et .I. gualina. Casal dels punetz .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. gualina. [25] Casal de na Baudezia .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. gualina. Casal ponc novel .X. d. t. [26] et .I. st. de civada et .I. gualina. Casal dels Efans .X. d. t. et .I. st. de civada et galina. [27] Casal dels pelatz .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. gua- lina. Casal dels Laufrezes .X. d. t. et [28] .I. st. de civada et .I. galina. Casal d'en Rossinhol .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. gualina. [29] Casal papusan .X. d. t. et .I. st. de civada et .I. galina. Casal ponc punet de la Boaria .X. d. tol. et .I. st. [30] de civada et .I. gualina. Et sabedor que li endevantdit servisi de la civada devo donar [31] a festa sant Jolia a mesura de la pila els diners a festa de Toz Sanz e las gualinas [32] a Nadal. E d'aisso so vezens et auzens d'aquesta carta n'Aimerics Bernadz, cava-[33]-rs de Soreze, en Maurels de Soreze, en R. de San Marti de Sant Feliz, en [34] P. Barrau de Sant Feliz, en Barraus de Sant Feliz, en B. R., le fils que fo d'en [35] Duran de la planhola, en P. Bofils dels Casers, en ponc Isarn dels Casers, en [36] P. Isarn, so fraire, en ponc Faure dels Casers. Faita es la carta el mes [37] de juli, feria .II., reg renhant Lodoic, R. , comte de Tolosa, Guiraut, bisbe [38] d'aquela metessa ciutad, anno ab incarnatione Jhesu Christi .M.C.LX.1 e G. [39] Marques que aquesta carta escrius. 117 Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXVIIII. Berenguers de Cambo- laz [2] dedit fratribus deLLescura I'espleita del mas del Bosquet [3] sas totas retegudas et omnium terrarum quas circa illos possi [4]-det, denec persolvat tres solidos. Fianza et testis Raus-[5]-titz . Testes lo Lops de Cambolaz et fr. Stephanus. Annus [6] .M.C.LXVIIII. 118 Ano ab incarnatione Domini .M.C.L.X.X. Ego Petrus Luneniciis [2] laisi mon cors a Dio et a sancta Maria e laisi a Dio et a sancta Maria pro redmeio de mos [3] ecatz u mig cartal d'oli de la mia viia d'a la Roqueta qui qui I'aia ni la tenga. [4] Et aqucst mig carta d'oli laudet sa moiler e siei efan. Testimonias [5] e vedent G. capelas, G. Bre- mont, P. Teisere, P. Dutrans, Masal, G. Marsal. 119 ...rament que Guiraud de Monvalra ... venguz a fi e az acorder ab I'abat ... [2] ... d'Alba Roca e ab los senors en I'almoina davant los pros omes d'esta vila de .DCCCC. sol. de caorcenc[s] [3] que Guirautz avia el cabez de la obra em pengs ... Guillem de paratge, e de las par seiras e del cabez de [4] Guilaran, a per nom dels condersers e de* las paiseiras que I'abas fazia el feus de Guilaran e en aquel de Gur[5]-rau de Monvalra, per que dizia Guiraud que I'abas ... deseretava e fasia paiseiras e so feu on a far no [6] avia. E fo paraula conoguda e jutgada que Guirau de Monvalra e sos ordengs agues toz sos feus ... [7] dregs en las paiseiras e en las agas e en las ilas, per bona fe, senes engan, aisi co anc melgs Esteves Guilaran [8] ni Bernard Guilarans ni sei ancen- sor o ago ni o tengo. E a per nom fo dig e conogud que om cerques lo plus sotira pal [9] de la paiseira de Guilaran quant las agas serio pau- cas e aqui ateires om .IIII. molis a cab val s'i pusco anar e rr[10]-bar avant e areire largament, e aitant reconoc li abas Rotbert e li senor monge per son feu. E conogo li pro ome e li [11] jutge per dreg que, se I'abas ni om per lui avia fag conderser el feus de Guiraud de Mon- valra ni de Guilaran que no des-[12]-fezes, e fo couogud e jutgat que l'abas no fezes conderser en la sua endomergadura per quel feus de Guiraud afoles, [13] mas en aisi cum li ancessor de I'abat o avien ten- gud ab los ancessors de Guiraud de Monvalra, per fe asenes engan. [14] E per aquesta fi e per aquest acorder laiset Guiraud de Monvalra a I'abat Rotbert e als senors monges .DCCCC. sol. de [15] bos caorcencs que avia el cabez e en las agas de la obra per .CCC. sol. de morlas, e I'abas Rotbert autreiet e mandet [16] a'n Guiraud de Monvalra e a son ordeng la fi e I'acorder, aisi cum parlat e escriout es, e I'en baiet en la boca. [17] E d'aizo fo jutges e testimonis pons de Monlanart e'n Gur raud Bonetz e'n Boacers e'n Bernart Ugoles e'n [18] Reinaud Pasa joglars, e'n pons de la Mora e n'Esteves Ugoles, e testimoni Guillem Bernart escriva e'n Ramon de la [19] Mora e Arnaut escriva qui scrip- sit hanc cartam anno ab incarnatione Domini .M.C.LXX., regnante Lodovico, re-[20]-ge Francorum, et Geraldo, Caturcensi episcopo. 120 Connoguda causa sia a toz los homes quie aquesta carta ligerau que l'abas [2] Isarns avia a pennura las doas parz de la leida d'a Concas per .VIIII. marcs d'ar-[3]-jent. Li una parz apertenia a'n B. Frotart et avia la a pennora per .IIII. marcs d'arjent, [4] e l'altra parz apertenia als effanz Aimeric de I'Erm et avia la a pennura per .V. marcs [5] d'ar- jent. Enz G. Ortolas qu'era covenensers d'aquesta honor acordet se am B. Fro-[6]-tart et am Guillem de Conchas quc erom batlie dels effans Aimeric de I'Erm [7] e redemet la de I'abat. Aquesta carta laudet et autorguet B. Frotarz e'ns Guillems [8] de Conchas a'n G. Ortola et assa molier et assos eddanz et a toz aquels homes que per lor pro [9] ho demandario e feroil fiansa que guirent I'en fosso de toz homes tro .VIIII. marcs [10] d'arjent l'en aia hom reduz. Ens Uc de Conchas e'ns Guaris viguers feirol fiansa [11] eisament per la guirentia. Signum S. Lobreir e'n Ponson Odo e'n P. Guirart e'n P. [12] de Guolinahc e'n Ra Maetre e'n P. Odo e n'Uguo Faral. 121 Conoguda causa sia que eu Vierna ven e do et ab aquesta present carta liure e desanpar a Dominideu et alz cavalers [2] del Temple de Jherusalem, ad aquelz que aras i so ni adenant i serau, e per nom a te, Elias de Monbru, que es maistre de la maiso de [3] Rodergue, tota aquela razo et aquela dreitura que eu ni Benezegz, mos maritz, aviam el mas ni e la fazenda que l'om apel-[4]-la del Destel, tota aquesta onor aquesta tenenza sobredigha vos ven eus degorpisc per bana fe e sas engan e sas retenguda [5] que nom faz, per .XXIIII. sol. de melgoires que n ai avut per nom de prez, e d'altra part aig ne unas pelz d'ainnelz per .VIII. sol., [6] e Benezegz, mos maritz, ag ne .XV. sol. d'en Guiral del Mercadil cant anet a S. Jacme, pois pres ne .XXXII. sol de [7] melgoires de la soa part e de la soa dreitura d'eis Guiral, d'aquelz .III. bous que aviu esems. Tot aizo aisi con desobre es escrr[8]-ut eu Vierna ai jurat sobre s. evangelis tocatz e la ma de te, Bertran Gal- quier, que eras comandaire de la maiso de S. Eula-[9]-lia, e que jamais re non i queira ni d'aizo re non remova, eu ni om ni femena daus la mia part, [10] per mon grat ni per mon cossel. Autor Bertran Galquer e Raols Fornel e Bernart Raimon d'a Creisel et Ugo de la Sala. 122 Conoguda causa sia a totz homes que eu Raimonz de Monferrer, ab cosseil de ma moiller e de mos efanz, do e laude, per bona fe [2] e sas egan, a Deu et a sancta Maria et alz fraires del Temple, ad aquelz que aras isso ni per adcnant i serau, la vinna de Martel, .VII. eminas [3] comolas de froment a mesura d'Ameillau, elz ortz d'a l'abeurador, el camp de las Olmedas, de P. Durant .II, eminas de civada et .I. de fro- [4]-ment a mesura de Saint Africa. B. Gauzbertz .I. emina de froment a mesura dc Saint Africa et altra de civada a mcsura d'Ameillau. [5] Bernartz Calzatz .III. eminas de froment et .I. de civada a mesura de Saint Africa. P. Caucilz .I. emina de civada a mesura d'Ameillau. [6] Et a la Ugonia .I. porc de .IIII. sol. el mas Martinenc et .I. ainel e la Costa que teno il de Ferro. Et aquest dos fo faitz e la ma n'Elias de [7] Mon- bru. Autor Bego de Savarzac e Deurde Arle e Bernart Gavalda e Ber- tran de Nogaret e P. de Raullac et Esteve Guiral [8] Ugo Codorz. 123 Conoguda causa sia a totz omcs que eu Gac de peira Bruna et eu Morgua, sa moiller nos dui essems, per bona [2] fe e sas engan, donam et autorgam, per aras e per totz tems, a Deu et a sancta Maria et alz Cavalers del Temple, ad aquelz [3] que aras isso ni per adenant i serau, e per nom a te, Elias de Monbru, que es maistre de la maiso de Sancta Eulalia, lo [4] mas de las Portas, totz aquelz dregz et aquelas razos que nos i aviam ni demandar i podiam, zo es a saber l'a-[5]- los el megz cartz el megz demes e I'ort de la Vaiseira que Deurde Sargez tenia. Aquest sobredig mas et aquest [6] ort vos donam et autorgam e'n vistem vos e'n derrevestem nos per .I. caval que eu Gac n'ai aut per prez de [7] .CCC. sol.; et eu Gac ai jurat sobre sainz evangelis tocatz que d'aquesta ora adenant, eu ni om ni femena daus [8] las mias partz ni per mon cos- seil, re nous i queira nius i deman, e qui o fazia, ai vos ne ad esser gur renz de totz [9] omes. Autor Deurde Arles e peire Guifres e Jordas e Bernartz Guifres e R. de Monferrer e Berenguers Amalvis [10] et Uc Codorz e Bernartz Gavaldas e Bec de Savarzac e Bertranz de Nogaret e peire de Raulac. 124 Conoguda causa sia a totz homes que eu Benezegz Moliners ven e do et ab aquesta present car-[2]-ta liure a Deu et a sancta Maria et alz fraires del Temple, ad aquelz que aras isso ni per adenant i se-[3]-rau, e per nom a te, Elias de Mobru, que es maistre de la maio de Sancta Eulalia, la seiena part de la [4] apendaria, aisi com escadec a partizo ab mos fraires, per .CLX. sol. melgoires e .IIII. st. de froment [5] e .IIII. d'anona que n'ai avut per prez, et ai jurat sobre sainz euvangelis tocatz que d'aquesta [6] ora adenant re non deman ni queira en aquesta parzo ni en aquelas de mos fraires, ni om ni [7] femena per me ni per mon cosseil. Autor Bernart Gavalda et Ugo Codorz et Jorda de Mon- clarat e'n [8] Rebuf e'n Bego de Savarzac e n'Oliver, lo capla, e Guiral del Mercadil. 125 Notum sit omnibus hominibus guod ego Raimonz Ricartz de Cornuz et eu Beren-[2]-guers sos filz et eu Bernartz et eu Guillema, sa mor ler, nos essems, per bona fe [3] e sas enguan, metem em pignora a Deu et a sancta Maria et al fraires del Tem-[4]-ple ad aquelz que aras isso ni per adenant isserau, e per nom a te, Elias, que [5] cs maistre de la maio de Sancta Eulalia lo meg mas del Bezet que tenia Guir-[6]-bertz Ponz per .CC. sol. de melgoires nous, lo .C. per Ricart, mo nebot,e .C. per me, [7] e se la moneda afolava, devem vos redre argent fi a razo de .XLVIII. sol. lo [8] marc tro an fossez pagaig en amor del tot, si que aquist .CC. sol. sobredig nous [9] siu comtat elz bes ni elz frugz que d'aici issirau. Terme a Pascas. Autor Guiral del [10] Vilar. Et eu Rar monz e mei efant avem vos jurat sobre sainz que re noiis mo-[11]-vam nius i anparem, e qui o fazia, devem os ne esser guirent Autor Deusde del [12] Vilar e Raimonz Mir e Bernartz Bertranz e Guillem Arnal e 'n Ozliver, lo capella, [13] e'n Bego de Savarzac e'nz Guiralz de Limosa e'nz Deurde Austris. 126 Conoguda causa sia a totz homes que aquesta carta audirau que eu Jordas de Monclarat et eu Adalaiz, [2] sa moleir, nos dui esemps, per bona voluntat e sas engan, donam e guirpem, per amor de Deu e per redemptio [3] de nostres pecc[az], alz fraires de la maiso del Temple de Jherusalem, ad aquelz que aras isso ni adenant isserau, e per nom [4] a te, Elias de Monbru, que es maistre de la maiso de Rodergue, tot aquo que nos aviam e Vila Veilla, zo es .I. [5] anelz et .I. gallina et .I. st. de civada, et el mas del Castel .I. anel et .I. gallina et .I. st. de civada, et e Flaviac [6] u meig anel et .I. meia gallina et .I. meig st de civada, tot aizo vos donam eus guirpewm que jamais re no i [7] queiram ni demandem, nos ni om ni femena daus nostra part, per nostre grat ni per nostre cosseil, e vos avez nos en [8] donat de be e de caritat .I. caval de .L. sol., e nos avem vos jurat sobre s. evangelis tocatz que mais re non i [9] queiram, e qui re vos i amparava, devem vos n'esser guirent a dreg, e donam vos o e la disida de I'apendaria [10] delz Molineirs. Hujus rei testes sunt Bec de Savarzac, Esteves de la Roca, Olricx, Peire de la Selva, Bernart, lo capellas, [11] Cedal, Deusde, lo cappella de Mon- clarat, peire Fabre, Joan, lo cappella d'Espeleu. 127 Conoguda causa sia a totz omes que eu Ricarz, filla que fui de Bolfal, moiller de peiro Azemar [2] et eu Peire Raimonz, sos filz, et eu Uc de Belvezer, sos fraire, et eu Raimonz et eu Peire Azemars, [3] nos tug essems, per bona fe e sas engau e sas retcnement que non i fam, ven- dem e desanparam, per, [4] aras e per jasse, a Deu et a Sancta Maria et alz cavalers delz Temple, ad aquelz que aras isso ni per adenant [5] isse- rau, e per nom a te, Elias de Monbru, que es maistre de la maiso d'a Sancta Eulalia, totz aquelz drgz [6] et aquelas razos que nos aviam ni demanidar podiam a la Cavalaria e Larzac, on que i o axem, el [7] deme per nom, fos blatz o fromatgue, o que fos, tot enteirament, enaisi com Bolfalz anc meilz [8] i o ac, aisi vos o vendem per nom de venda per .CCCC. sol. melgoires et .I. poli de .L. sol. que n'avem aut [9] per prez et aizo avem jurat sobre sainz evangelis tocatz eu Ricarz et eu peire Raimonz et eu Uc [10] de Belvezer et eu Raimonz et eu peire Azemars que d'aizi enant nos ni om ni femena daus la [11] nostra part re non i queira ni deman, e qui o fazia, devem vos ne esser guirent. Et aizo fo fag al Mon-[12]-nar, e la maiso de n'Ugo dc Belvezer. Autor Berenguer Bertran e peiro Arnal e Raimon Esteve e Guillem [13] Esteve e Berenguer de la Sala e Bego del Monnar e Tortorelz e Guiralz de Limosa e Deurde Austris [14] e Guiralz del Mercadil. 128 Conoguda causa sia que eu Elias de Monbru ai redemuda la honor que peire Moliners e Deusde, sos fraire, e Raimon-[2]-da, lur maire, aviu messa em peinnora a Girbert de Creissel, zo es a saber la lur part et aquella de Durant, lui fraire, [3] dc I'apcndaria d'a la Losqueira e del moli, e donei ne a Girbert .CCCL. sol. melgoires. Et eu peire et eu Deusde et eu Raimonda, [4] lur maire, nos essems laudam et autorgam aquesta dicha peinnora a te, Elias, et a la maio per aquest aver, eus donam de bon [5] dreg los frugz que n'aurez, si que nous siu comtat en paga. Autor Berenguer Bertran, Bernart d'Auriac, Ugo Mr[6]-ro, Bene- zeg Moliner, Guillem de Sancta Eulalia. 129 .... [4] paire .... lr[5]-natgue .. a Deu et a l'ospital de [6] Jherusa- lem ella ma de Guirbert I'ospr[7]-taler lo bosc del Batut, senes tota [8] retenguda, per feu e per alo. Testes G. [9] Foisetz, Bernartz pellicers, B. G... [10] H. de Tom... ... Azemars Br... [11] Carta que fez far Froters d'Auriac [12] de do que fez a Deu et all'ospital de [13] Jherusalem per l'arma de so paire e de sa mar[14]-re, lo bosc del Batut ella ma de Guirbert [15] I'ospitaler, senes tota reten- guda que no i [16] fa, per feu e per alo, et ac ne .XX. sol. de carr[17]-tat Testes sunt P. clergues, P. de Luguan, [18] B. Azalbertz, P. de la Vaisa, p. Aime.... [19] B. Bosom, p. Barraus, ponz Mal[ras], [20] B. de G ..llmota. 130 Abandon par Barnart At en faveur des fre*res de l'Ordre du Temple, de ses droits sur l'e*glise de Cambon. In nomine Domini. Eu Bernatz At, filz d'Esteve de Cambo, tot [2] quant queri ni deman ni mos paire demandava e la gleia [3] de Cambo ni e la onor qui i aperte, esters la quarta part del [4] deime que ai e la parochia, per amor de Deu e de salut de [5] m'arma e de tot mo linaege, guerpisc e desampar a Deu e als [6] fraires del Temple Salamo ue ara il ni azenant i serau, e la ma [7] Guiral de Castel Pers, comandador d'Albeges, e'n Guilem de la [8] Quavalaria e de n' Elias de Monbru ab ma d'aquestz tres fraires del [10] Temple lo do que Ramonz Faralz a fag gleia de Cambo e totz [12] enteirament lo servizis del preveire el quarta partz [13] del deime dc la parochia el mas Sanzones et u meg prat [14] e des Castilo entro en Chausac e las doas partz de totz [15] los boschals la terza part; tot quant avia ni aver devia en to-[16]-ta aquesta onor fraires del Temple, az aquelz [18] quc ara i so ni azenant i serau, errendi eguan, a jase- Aquesta gue-[20]-[r]pizo et aquest desamparamen faz em patz e per ma volon-[21]-tat e do a guirenz Sicart e peiro de Banoida e n'Ato de [22] Candor e'n Beguo de paulin e'n Bernat de Roqualaura, lo qua-[23]-pela, e'n Daide, lo chergue. [24] Anno ab incarnacione Domini .M.C.LXXI. Carta scripta .V. [25] .II. idus aprilii. Barnardus Corna scripsit. 131 Confirmation par Isarn de la Vallette du legs du mas de Salvargues fait par son fre*re Aimeric a* la maison du Temple de Rayssac. Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXI. Eu Isarns de la Valleta conosc e dic que Aimerics, mos [2] fraire, a so derrer testament done a Deo et a la maiso del Temple lo mas de Salvargues que peire [3] d'Araguos avia em peinz de nos, et eu Isarns de la Valleta doni et asolvi e guerpisc per totz [4] temps eis aquest mas sobredig a deo e a la maiso del Temple et alls fraires de la maiso, e serei [5] lor ne guirentz a be et fe, e se guirentz no lor n'era laudi lor o en totas las mias onors d' la [6] Valleta. E coras que eu Isarns de la Valleta me volgues partir d'aquest segle, devom recebre co-[7]-ram volgues, li frairi de la maiso del Temple, a be et a fe. E se de mi Isarn de la Valleta desa-[8]-nava que no fos intratz ni donatz e la maio que recepio u de mos cosis, Peiro Ramon o celu [9] de sos fraires. S. Guillem Beguo. S. S...onad, S. Aimeric Gauzfre. S. peiro d'Araguo. S. [10] Daide Peldequat. Facta carta sub die fe*ria .II., in mensejulii. Poncius scripsit. [11] E sia conoguda causa que Guillems de ia Quavallaria de l'aver de la maiso del Temple trais de peinz [12] d'en peiro d'Araguo de mil sol. de melgoires e de .VIII. cenz de ramondenes e de .VII. mugs de fro- ment [13] lo mas de Salvargues. 132 Engagement dux moines de Beaulieus par Bernart de Murel, sa femme et ses enfants, de leurs droits sur des terres tenues par eux desdits moines. Conoguda causa sia que Bernards de Murel e Ramonda, sa moler, e lor fil [2] Bermuns e Bernards, e Aimeriga, lor fila, e peire Favars, lor genre, me-[3]-sero en pens per .L. e .V sol. de melgoires als morgues de Belloc tot lo [4] drech ela rezo que eil avio ni tenio eu totas las ter- ras que foro de na Cons-[5]-tancia que eis Bernards de Miirel e sei fil tenio d'eis los morgues so-[6]-bredichs, e devo lor en esser guirent a drech de tots homes e dc totas [7] femenas, e si melgoires pejuravo, d'argent co per razo levaria. Termes d'a-[9]-questa peniora es de Mar aquesta peniora li morgue devo ne levar lo frug [11] d'aqucl laorad que adonca seria cn aquesta peuiora c de varag si i [12] era. Aquests .LV. sol. sobrescriuts ago Bernards de Murel e sei fil dels [13] morgues de Belloc, si que s'en tcngo per pagad entre deude quc [14] cil eisse lor devio e diners que ago de lor. De tot aiso so testimo-[15]-ni Grimals de paris, Ramons Austorgs, Guilems de Falgairolas e Ar-[16]-mans, sos fraire, Grimals de Teisairolas, peire Malers. Aquesta carta [17] fo facha anno ab incarnatione Domini .MI.C.LXX.I., fe*ria .III., luna .XX. [18] .vt., indicione .II. Alexandro papu .II., Ludovico, rege Franco- rum, reg-[19]-nante. 133 Don par Raimon de Saint-Michel a* l'hopital de Je*rusalem, du demrmas de la Fajette et d'un autre demrmas dans la me*me tenence. Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXX.II. In nomine ejusdem domini nostri Jhesu Christi. Ego Raimundus de Sancto Michaele, cum consilio [2] et voluntate atque laudatione mee uxoris et nostrorum infan- tum, dono nieum corpus et meam aniniam dumino Deo et pauperibus hospitalis Jherusalem [3] presentibus et futuris et dono me ipsum pro fratre in mea vita et in morte et dono a l'ospital de Jherusalem et alz fraires d'eis l'ospital le meig [4] mas de la Fajeta per alo e per feu e per benifizi e per vegaria, et en eisa tenenza altre meig mas per alo* elz fcu- sals ara e perjasse [5] ab los intrars et ab los eisirs et ab tot quant alz sobredig meig mases pertaing, tot quant aqui ai ni aver deig ni om [6] ni femena de me aqui a* ni aver deu. Per aquest donum receubro me pro fratre in vita mca et in morte. Hoc fuit factuni in pre-[7]-sencia et in manu Raimundi de Cornucio qui est frater de pauperibus hospitalis Jherusalem. Hujus rei sunt testes Geraldus Radols, [8] capellanus de Robiac, Guilelmus de Cantobre, Aimericus de Treve, Rernardus de Sancto Michaele, Fredol de Breisac, [9] Geraldus de Treve. 134 Abandon aux chevaliers du Temple par Guilheni Peire de Cornus et sa femme, de Peire Maurin et son fre*re Guiral. Anno incarnationis dominice .M.C.LXX.II. Eu Guillems peire de Cornuz, filz d'Azalaiz, [2] e ma moleir Loncbarda, nos dui esems, per bona voluntat e sas engan, asolvem e guirpem [3] a Deu et a s. Maria et alz cavalleirs del Temple de Jherusalem, ad aquelz que aras isso [4] ni adenant i serau, e per nom a te, Elias de Monbru, que es maistre de la maiso d'a [5] S. Eulalia, peiro Mauri e Guiral, so fraire, e tot quant d'elz isira, tot vos o asolvem [6] eus o guirpem que jamais re no lur queiram ni lur demandem, ni om ni femena [7] per nos. E per nom d'aquest asolvement aguem ne .LXXXX.II. sols de melgoires e .II. [8] fedas. Et aquest asolvement fedem e la ma d'en Pertran Galqueir que era coman-[9]-daire de la maiso d'a S. Eulalia e d'en peiro Miro. Hujus rei testes sunt Guillems [10] d'a Vena, Berengueir de Nogaret, lo cappel- las, e Guillems, lo clergues, et Ug de Sacde [11] et Bernartz Espaza. 135 Vente par Aze*mar d'Auriac, sa femme et son fre*re, aux chevaliers du Temple, du champ des Verquie*res. Incarnationis dominice anno .C.LXX.II. post millesimum. Eu Ade- mars [2] d'Auriac e ma moilleir e Guillems d'Auriac, mos fraire, nos tug esemps, per [3] bona voluntat e sas engan, vendem e donsam et ab aquesta present [4] carta liuram a te, Elias de Monbru, et alz cavalleirs del temple de [5] Jherusalem, ad aquelz que aras isso ni adenant i serau, lo camp d'a las Ver-[6]-queiras, totz aquelz dreg que nos i aviam, zo cs a saber l'alos el feus [7] el benefidis, tot vos o donam eus o guirpem que jamais re nous i quer[8]-ram ni nous i demandem, ni om ni femena per nos. Et eu Ademars d'Au-[9]-riac e ma moilleir e mos fraire avem vos o jurat sobre sang evagelis. [10] E per nom d'aquest camp donet ampa*rava, devem vos ne esser guirent. [12] Hujus rei testes sunt Esteves riac, peire dc Boram, W. Borrelz, W. d'Auriac, lo [14] filz n'Aiglina, Raimunz peire, Guillems Rainalz, Guiral d'a la Junqueira. 136 Accord entre Este*ve, abbe* de Loc-Dieu et Guichart de Dissignas maitre en Rouergue des maisons de l'ho*pital de Je*rusalem, a* propos des paturages des Olmieres. Hes est carta diffinitionis de rancura que era entre Esteve, l'abat [2] del Loc Deu, e Giiichart de Dissignas qu'es maistre de las maios [3] de Rozergue que so de l'ospital de Jherusalem. Aquist rancura so-[4]-bre- dicha era delz pasturals de las Olmeiras, los quals pasturals [5] afer- mava per seus l'abas del Loc Deu per Celebru de la Roclia de cui [6] ero e quelz avia donatz per s'arma a Deu e ala maio del Loc Deu, alz [7] fraires que leras i ero ni per adenant isserio, e per nom ad Ugo Raolf que [8] tenia la maio de la Roia, ab una liura de pebre que deu li maios [9] del Loc Deu donar de ces a Celebru cad'an, el maistre negava a l'[10] abat tot aquest fait sobrediht e tenailz per seus per l'alo e pel fe 11å dellas Olmeiras que Ilospi tals avia conquistz de Celebru de la Rocha. [12] Auzidas las razos d'ambas partatz e proat deus partz de l'abat [13] per bos guirenz e per leials tot aissi co l'abas o avia affer- mat [14] e quel maios del Loc Deu enanz n'agues acapte de Celebru .V. anz [15] que l'ospitals, fermat amdui em poder de P. Gaubert e per laus de [16] lui mezeis e de Guirbert comte, fo defenit e jutgat que l'abas [17] agues sos pasturals e las Olmeiras aissi com primers o ayia acap-[18]-tat ab una liura de pebre qu'en do cad'an de ces a Celebru o alz [19] seus, e l'ospitals aia so feu e son alo sas negu servizi qu'a la maio [20] de Loc Deu non deman. Testes sunt Deodatus Austris, Gui [21] Garners e Raimundus, filius ejus, enz Guirartz, Raimundus [22] Ueberti, monachus Loci Dei. 137 Lods par Be*renger d'Auriac et ses deux fils, a* la prieure et au couvent de Nonenque, de la moitie* de l' << honneur >> de Poicalm achete*e de Be*renger du Clapier et autres. In nomine domini nostri Jhesu Christi. Anno incarnationis ejusdem .M.C.LXX.III. [2] Conoguda causa sia a totz omes que aquesta carta auzirau que eu Berengers [3] d'Auriac et eu Guillems d'Auriac et eu Berengers d'Auriac, nos ambedoi fil [4] de Berenger d'Auriac davant dich, nos tuih tres esems, per bona fe e ses engant, [5] cadaus ab cos- seil et ab voluntat de l'altre, autorgam e lauzam a te p., prioressa [6] d'Elnonencha, et a tot lo convent que aras i es ne per adenant i sera, tota la honor que [7] avez comprada de Berenger del Claper e de n'Amat e de Berenger Ciret, zo es a saber [8] la meitat de tota la honor de por calm. E sobre tot aizo nos tuih tres sobredih [9] donam vos eus liuram eus desamparam, per aras e per ja sempre, ses tot retenement que [10] no i faim de re, totas aquellas dreituras que nos i aviam ne querre ne demandar [11] podiam, ne om ne femena per nos, en aquesta honor so- brescriuta, per alo o per qualque [12] maneira que rerem acsem, e des- amor de Deu e de redemptio de nostres peccatz e de las armas [15] de nostres paires e de nostras maires revestem ne lo monester d'Elnonen- cha [15] elz abitadors que aras isso e per adenant isserau, et ab aquesta present carta vos en metem [16] en dreitureira possessio per jasse. E nos tuih tres avem jurat sobre sainhz [17] avangelis tocatz de nostras mas que jamais re no i queiram ne om ne femena per [18] nos, e ja sempre serem vos eu guirent per razo de dreitura- E peraquest do e per aquest [19] autorgament que nos fezem al monester d'Elnonencha, tu, Amatz, e tu, B. Ciretz, [20] donez nos .C. sol. de melgoires nous. E d'aizo es autre Guillems Malfagz, Berengers [21] Malfaihz et Escafres, sos fraire Guillems Jordas e Bcrengers Froteirs. 138 De*termination de l'une des parts dans un partage entre Isarn de Dourgne et ses fre*res peire et Begon. In nomine Domini. Hec est carta de partizo quam facit Isarnus de Dorniano cum fratribus suis, cum petro scilicet et cum Begone. Ad istam partem mittunt la boaria de l' [2] Escout aissi co Sors esta, et venit entro a Costancia, sicut rivus de Merdalo* o* part, e va tro sus en la car- reira que vadid de la font del bug [3] dreit a la estagga dels Siefre- zenes,qet volvit ad en sus vas la porta de Arnald Isarn, et vadit tro inz dunt e l'aigua de Sor stat, sicuti illi melius habent vel tenent, vel homo vel femina pro illis, e la carreira supradicta [5] o enclau, los boscs e las aiguas, eremum, et condirectum, homines et feminas cum suis tenenciis suis, totuni hoc venit ad istam partem; et illi homines [6] et feminas qui de istis predictiis tenenciis sunt; el malol del castel et ortum, tot aissi co ara esta*; et totum podium ubi Isarnus de Valcrosa stetit [7] aissi co las bozolas de la Cassanna o parto e li riu o clauzo, tro sus e la carreira de- osz la terra de Guillem de Nouvilla et Cauzbertum Ro-[8]-dill et tenen- ciam suam et homines et feminas qu'en so*; els Guaufress els Rufels et totas eorum tenencias ubicumque habent; et Guilabertum Airald [9] et nepotes suos atque eorum tenencias; el malol de Guillem Ferald; el casal de la Costa quod fuit Guillelmi Ferald ad Sanctum Germanum; [10] el casal que fo de peiro Landesc; e peiro Bret; e la tenencia que fuit de Rainald Girbern et homines et feminas qui'n so; e'n Pe* de [11] Lob et tenenciam suam; et tenenciam de Guilabert Go*d; e'n Bernad de la Sala, que ja negus de re no l'adempre, d'aquel e fora a cui aquesta parts aven- [12]-ra*; e'n peiro Guarsiaz; e'n Sicard del Cun et suos nepotes et eorum tenencias; et Petrum Isarn et tenenciam suam et omnes et feminas qu'en so; e na Ricsen Guoza et infantes suos et tencnciam suam; e'n [13] Bernad del Cu*n e'n Sicard, so fraire, et eorum nepotes et tenencias eorum et homines et feminas qu'en so; e na Ricsen del Mal et infantes suos et eorum tenencias; et a Sa-[14]-gornag la tenencia del poig et homines e feminas qu'en so. Ad istam ipsam partem mittunt aissi co mou del cab del malol de Ramun de Nou-[15]-vila et ferit sus en aquel de n'Al- sipi, et aissi coss part lo malols de n'Alsipi ab Ramun Laura, et vadit inz e la estrada que ve* de la [16] Cassanna, et aissi co la estrada s'en poia vas lo castel e'n va* vas la peireira entro* aqui on se part Bernardui celarers e Guilabertz de la [17] peira, et cadit inz en la Gotina, et ipsa la Gotina ne davala tro* inz en Areg, aissi co las bozulas se parto ab la Cassanna e po-[18]-ga a desu*s tro el bosc de na Flandina, aissi col riu ne po*ia tro el cab del malol de Ramun de Nouvilla, aissi cos part ab la Aze-[19]-mar Revul. Et tot aiszo sicuti suprascriptum est es ad aquesta part, excepto hoc quod Ramundus de Frontorgue habet, quod non est de quintal, et Amelius de [20] Valcrosa, et Azemars Revuls, e d'aquo e fora que Azemars Revuls habet, quod non est de quintal. Et aquo del barri aissi cos art de l'ort [21] de Guillem de l'Estap, et aissi co la carreira n eiss que venit dava*s lo castel et volvit davant la porta d Soria*, et aissi quo va da-[22]-vant la porta de Guarrigua e'n davala tro sus e la carreira, et aissi co la carreira torna vais bisa tro sus e l'altre cab [23] de ipso orto de Guillem de l'Estap, e tot aissi co aquestas cai, reiras supradictas o clauzo entro sus e l'ort de Guillem de l'Estap e [24] de ista ipsa partizo, excepto hoc quod Amelius de Valcrosa i a*. Et ab aquesta eissa part vadit lo loguals d'en Boter el logal [25] de Ramu Sadorni el logual que Bernarda i a*. Et aquel quae aquesta part aura donet tres semales de vindemia a l'ospr[26]-tal del castel, que lor pair 139 Conoguda causa sia que Peire vezcoms ac plaig e sa ma* ab na Mauc%a, que fuit filia Rotgucr, [2] el plaigz fuit d'una d'aquellas .IIII. taulas que . so el mercat entre las pilas e lu maio Ramun de Gra-[3]-noillet, c%o es a saber de la sotirana que es davas la maio peiro de Sang Circ. D'aquest plaig foron lauda-[4]-dor proetz de Caissa*c e W. Bonifacis e Johans d'Arcvolt, et audidas las razos davas quega part, aquest [5] .III. proi home sobrescriut que ero laudador d'aquest plaig feiron entre peiro vezcomte e na Mauc%a [6] aital concordia et aital fin : peire vezcoms donec e lau- dec a na Mauc%a aquesta taula sobredicha a tot so de-[7]-veziment senes engan e mandec I'en esser bos guirentz de totz homes et reteg i .VI. de- ners cad'an cessals a la [8] festa sang Antoni de setembre et .XII. deners de reire acapte quant si avenrau e tot son autre sennoriu enteirament [9] quant si avenra. Per aqucst absolvement et per aquesta fin sobredr cha de*c eissa Amanc%a .XXX. sol. de melgoircs ad [10] eis peiro vezcomte. De tot aic%o que aici es sobrescriut cs testimonis eis Proctz de Caissac et W. Bonifacis et [11] Johans d'Arcvolt et W. Guirbertz et Bernartz de la Casa. [12] Facta carta ista anno ab incarnatione Domini .M. C .LXX.III., indictione .vii., .xviii. kalendas januarii. Alexan-[13]-dro .iii. papa Rome%, Lodoico, rege Francorum, regnante. [14] Petrus Artus scripsit. 140 In nomine Domini. Anno nativitatis ejesdem .M.C.LXX.IIII., regnante Lodoyco rege. Notum sit omnibus homr[2]-nibus quod ego Engelbertus Cairelli seguentre los dias de ino paire e de mo fraire faz aquest asedement, si negu [3] deman podia far e la honor de Caila per negu dreit ni per neguna rado, el solvi el doni el gurpisc domino Deo [4] et hospitali Jherusalem Sancti Johannis et domui Sancti Vincencii et fratribus que niodo ibi sunt, scilicet Bernardus de Premiano et Isarnus [5] et Deodatus presbyter et illis qui in antea venturi sunt presenitibus et futuris. Et sit certum atque manifestum quod ego Rernar-[6]-dus de Premiano dono tibi Engelbertus Cairelli .xl. sol. melg. propter hanc difr nicionem. Et ego Engelbertus Cairellijuro [7] super .iiii. evangelia quod totum hoc quod supradictum est tenebo per bonam fidem et sine omni inganno. Hujus rei testes sunt [8] Petrus Ermengaudi, Guillel- mus Ermengaudi, Guillelmus de Olargio degas, Bernardus de Olarg, Ugo sacerdos, [9] Jacobus qui hanc cartam scripsit. 141 Conoguda causa sia a totz aquels omes que aquesta carta legirau ni audr[2]-rau que% eu pous de la Mota e Bernatz del Teralg, mos fraire, avem vendut et [3] assout e liurat tot aquo que% aviam e tot los dcmans que% far podiam el mas de Cam-[4]-mun que peire Frotartz tec de nos, a vos, n'Aimeric de Farico, et a'n W. [5] de la Cavalaria et a totz los fraires del Temple de Jherusalem que% ara isso* ni adenant [6] isserau, senes deguna reteguda que% faita non i avem de re*, e per aquesta vendoa [7] sobredicta avem ne* preses .L. sol. de melgoires, e de tot aisso tenem nos per [8] pagag, e la maivaleussa avem vos dada ad ecient, e serem ne guireng de [9] tot nostre parentor. Et eu Rotbert I abbas, ab cosselg del capitol, ei donat [10] e liurat tot aquo que eu avia en aquest mas sobredig e totz aque%ls demans [11] que% far i podia a vos, n'Aimeric de Farico, et a vos, n W. de la Cavalaria, et als [12] fraires del Temple. E de tot aquest fag sobredig es autoricis Bernartz Vr[13]-dals e W. Vidals e W. Davalatz e Bernat Grans e Bernartz Gaufres e d'autres moutz. [14] Petrus scripsit anno ab incarnatione Doniini .M.C.LXX.IIII. 142 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis M.C.LXX.IIII. Eu Rar[2]-munz Bertranz et eu Berengueira, sa moiller, amndui essemps, per amor de Deu e per [3] redemptio de nostres peccatz, donam et autorgam et ab aquesta present carta liuram, [4] per aras e per jasse, a Dominideu et a sancta Maria et alla maiso del Loc Deu et alz fraires [5] que aras isso ni adenant isserau, e per nom ella Ima de te, Esteve, que ara es abbas [6] de la maiso, aquel quart et aquel dezme tot enteirament que nos aviam el mas [7] et ella tenenza del Chaudunesc, ab .VIII. st. de seguel que nos en devez ca-[8]-d'an donar de ces, essobre tot aizo avez o redemut de .CC.V. sol. de mel- goires [9] nous de Guiral de la Gleisola. Et eu Berengueira, moiller de Raimun Bertran, [10] se tant es que efant non aia don et autorg seguentre mos dias a Deu et [11] a la maiso del Loc Deu tot aquest ces et aquesta fadenda sobredicha. [12] Autor Raimun Peiro e Bernart Gauizfre e Guillem Amat et Esteve Durant [13] e Bernart Ricart e Ber- nart Curel e Nicholaus qui hanc cartam scripsit. 143 Anno dominice incarnationis .M.C.LXX.IIII. Conoguda causa sia a totz omes qu'enz Gui de panat vendet [2] lo meig mas gleiascgue d'at Iz, e las cumbas ponzonencas aici co las vias o clauso, zo es a saber lo feu e I' [3] alo* e la pagesia e la vegaria el de*me del meig mas e de las combas atretal, esters lo dezme e la seiena part [4] del mas ponzonenc de feu e d'alo e la dotzena part de la dezmaria la cal avia en tot la laor d'els de la [5] cavalaria de la maio def Limosa e de la lana e de la carn atretal, et arberc ab .v. cavalers que avia el mas de [6] Tres Caisilz, e tot cant avia a peinnora de P. Raimon per .L. sol. e la parroquia d'Iz, e las terras que avia [7] a peinnora d'en Migairo en eisa la parroquia per .XXV. sol., e demeig moig de blat que avia e la dezma-[8]-ria sobre- dicha a mesura veilla a peinnora del veger que i avia per meiso. Aizoa vendet e lauzet e donet [9] a Deu et a sanctaMaria et a la abat Randolf et al monester de Bonacumba et alz fraires de la maio [10] que ara i son ni adenant isserau. E juret Gui de panat sobre sainz evangelis tocatz e na Ibelina, [11] sa moiller, que tort no lor fezesso en aquestas terras sobredichas ni en aquestas drechuras, e s'altre o fazia, deu lor [12] n'esser Gui guirenz a dreig, e fermet lor en guirentia per n'Ugo, l'avesque de Rodes, e pen B. d'Arpaio* [13] e pen B. Bofill e pen P. de Panat. S. W. Seinnorels. W. de Vaureillas. P. Alafres. W. Ros. Gui Ussers. [14] W. de Sainz Entoni. Esteves Ussiers. B. Foillatz. Uc, lo priors de Bona Cumba. Ademars Raols. Gui de [15] Nova Cella. B. de Born. P . Bonecis. Aus tu, Aldebert, fil de Maria, bispe de Nemse] D'aquesta ho-[2]-ra adenant eu Bernartz d'Andusa, filz d'Azalaiz, tos fidelz serai sens [3] egan, con om, deu esser de son segnor, e ton cors non requerrai ab [4] forgag ni sens forgag, et aitoris ti serai contra totz omes, eissetz de [5] mos omes naturals, quc a dreg tc poirai aver. E qui la gleisa de [6] Sancta Maria de Nemse, ni las maisons avescals, ni la claustra dels canno-[7]-negues, nil castel de San Marzal, ni la vila de Garonz om te tollia, [8] aitoris t'en serai per totas las sadons que m'en comonras, per te o per ton mcs-[9]-satgue, ni non esquivarai que non posca esser somons per te o per ton [10] messtgue. Per aquestz sanz evangelis, per fe e sens engan, aisi t'o atendrai. [11] E iegonosc que tenc a feu del bispe de Nemse lo castel de Monpesat, [12] el castel de Lecas, el castel de San Bonet, el segnorieu que pertang [13] al castel et al mandament del castel, e la garda e la defension qu'eu [14] ai el monesticr de Tor- nac, el molin de Magal, e totz los mases que [15] eu ai ni om a de me en Salaves et en Andusene, que tu trobas en tas ear-[16]-tas antigas. Factum est hoc anno dominice incarnationis .M .C.LXX.[17].IIII. mense marcii, .xiiii. kalendas aprilis, juxta castrum de Salvannanicis [18] videntibus istis : Bernardo, Nemausensi preposito, Bonopari archr diacono, [19] Raimundo sacrista, Bernardo vestiario, Ainerio, Petro Salo- mone, canonr[20]-cis Guidone de Seveiraco Arnaldo de Monte Aleno, Bermundo de So-[21]-merio, Raimundo Gaicelmo et Poncio Gau- celmo, fratre ejus, Petro [22] de Venedobrio, Poncio de Andusia, Guil- lelmo Arnaldi, domino Montis pesati, Ber-[23]-mundo de Eisunaz, Pon- cio de Venedobrio, Bermundo de Venedobrio, Se-[24]-guino de Calcadr cio, Stephano Vitulo, Geraldo Ymberto, Guidone Porrato [25] et poncio, filio ejus, Ugone de Bagarnz, Gervasio de Venedobrio, Fre-[26]-dolone de Monte Disderio, Guillelmo Bernardo, bajulo Bernardi de Andusia, [27] Arberto de Soquantono, Raimundo de Venedobrio de Balma, Chris- toforo de [28] Armazanicis, Bernardo Cadello, Geraldo de Sancto Mar- tino, Ramundo de [29] Lecas, Bernardo de Lanzanicis, Raimundo de Cros, Petro Poncio de Salva--[30]-nnanicis, Guillelmo Rostagno, priore de Somerio, Petro Garnaldo, Bemiardo de [31] Scata, presbiteris, Petro de Arneto, Genciano, Raimundo Olma, Guillelmo Otone, [32] Guillelmo Bertaldo, Bernardo Milone de Calvicione, Petro Bidocio de Mando-[33]- lio et Gervasio Conilleria. 145 Sciendum est quod Grimaldz de Gaujag doneg per si e per tot so orden a Deo et ad sancto Petro e a I'abad Rotger de Moisag et domo de Moisag et ad omnibus ejusdem loci habitatoribus presentibus et futuris, bonament, [2] la gleisa de Gaujag els gleisiasgues el delme e tot quant e la gleisa aperte%, so qu'e%l i avia, bonament, ab convenenza que i reteg per si e per so orden que%, quant se morio, c'on los sebelis a Moisag e los receubes al port [3] a Escorsag e los morgues ab aver, si n'avio, o senes aver, si no n'avio. Tot per eissa covenenza que% Grimaldz de Gaujag doneg aque%st predit do, o doneg Bernadz Tagiers, sos fraire, per si e per tot so orden, bonament, tot aquo [4] qu'e%l i avia e la gleisa de Gau- jag ni els gleisiasgues ni el delme, tot a la conoisenza de I'abad Roger ni dels morgues de Moisag, bonament. Sciendum est quod Ramons Ber- nadz e Olivers, sos fraire, tot aques%t do sobredit [5] au lauzad e autreiad e donad bonament per lor e per lor orden e mandada bona guirentia de totas senoirias e aun o lauzad en tota lor terra e lor honor als seinors de Moisag, aqui on eli mels tornar s'en volrio. [6] E sobre tot aizo aun ofermad per Peire de Gaujag e per Guallard, so fraire, e aun o lauzad a lor e a lors effanz en tota lor terra e or honor, aqui on mels tornar s'en volrio bonament. Et ambidoi fraire pcire [7] dc Gaujag e Guallardz, sos fraire, de tot aquest do sobredit au mandada guirentia per lor e per tot lor orden als senors de Moisag de totas senoirias e ann o fermad e lau- zad en tota lor terra e lor honor als senors [8] de Moisag, aqui on mels tornar s'en volrio, tot a la lor conoisenza dels senors de Moisag. Aquest dos sobrcditz de Ramon Bernad c d'Oliver, so fraire, e la fcrmanza Peiro de Gaujag e de Guallard, so fraire, fo [9] faitz e la ma de Ugo Durant, lo morgue de S. Leofarii. Testes sunt W. Bernadz e W. Berles e Guiraudz Ramons e Arnaldz de Cabanas e Azemars del Guaiig. Facta carta in mense julii, sub die feria .iii., luna .xiiii., [10] anno incarna- tionis Christi .M.C.LXX. V. R. Lodovico, rege Francorum, et Ra- mondo, Tolosano comite%, et Ugo e%piscopus, W. scripsit. 146 Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXV., regnante Ludovico, rege Francorum, R., Tol. [2] comite, G., Caturcensi episcopo, mense augusti. Guillelmus Bernardi accepit in pignus pro se et ordi [3]- nio suo de Guillelmo Arnaudi vineam et terram de Carsigas que est juxta motam de parat-[4]-ge et terram que est deforis usque in via publica de Castello Serraceno, et casalem qui est juxta [5] vineam de Raimondo Arnaudi per .c. sol. de morlanis et debet illi e%sse% bonus garens [6] de omnibus amparatoribus, tamen si Guillelmus Bernardi vel heres ejus vellet recuperare pecuniam suam, [7] deu li redre ab que lo fasa a sabent per unum mensem. Hoc pignus laudavit et concessit Ar-[8]-nau- dus de Monte Lanardo, Guillelmo... et omni ordinio suo cum .ii. sol. de obliis [9] annuatim, el pengs devom solvere de Martror e Martror. Hujus rei testes sunt Arnaudus [10] paismainada, Arnaudus Mazelers, Poncius de paratge, Bernardus Johannis, Bernardus de la Mora, [11] Raimundus de Castilo et Guillems de Castilo e'n Raters. Arnaudus, communis notarius de Moysiaco, [12] scripsit. 147 Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M. C.LXX V. , regnante Ludovico, rege Francorum, R., Tol. comite, G., [2] Cartucensi episcopo. Bernardus Faber et uxor sua et filii eorum miserunt in pignus Guil- lelmo Bernardi et [3] ordinio suo vineam et casalem d'a las Tapias et omnes terras laorativas quas habent et tenent [4] de monachis apud pre- dictas Tapias per .lx. sol. de morl. et per missiones quas bona fide [5] pro hoc pignore faciet. Hoc pignus suprascriptum laudavit et concessit Poncius de Monte [6] Lanardo cum .viii. sol. de obliis annuatim Guil- lelmo Bernardi et ordinio suo et pignus debent [7] solvere de Martror e Martro, et debent illi esse boni garentes de omnibus amparatoribus. [8] Hijus rei testes sunt. Arnaudus Paismainada, Arnaudus Mazelerius, Guillelmus de Berencs, [9] Bernardus Martini, Bego monacus, Boque- rius. Arnaudus, communis notarius de Moysiaco, scrip-[10]-sit. 148 Manifestum sit omnibus hominibus tam presentibus quam futuris quod ego [2] Raimunz Peire et ego B. Sicartz et ego W. Sicartz, nos tuit tres [3] fraire, per bona fe e sas tot inal eingein, donam et autorgam la vr[4]-nea d'al Cabanil a Deu et a l'hospital de Jherusalem et alz abita- dors [5] d'a Bolog que arai so* ni adenant i serau, e la ma de Berenguer de [6] la Tor, et aquesta vinea donet a l'hospital D. Espolegatz per [7] s'arma, e Sicartz, nostre paire, autorguet la*, e nos autorgam la* aisi [8] col vallatz esta deves orient entro e l'altre vallat deves occr[9]-dent, daus meridie e la via que ve daus Roca Viran e'n va [10] a pin.-1 daus l'altra part cofronta si e la via que ve d'al Gres, [11] aisi con dinz aques- tas fronteiras estau donam et autorgam, I'erm [12] el vestit, a I'hospital de Jherusalem, et avem ne receubut per aquest [13] do .L. sol. de caritat delz fraires de l'hospital. 149 conoguda causa sia qu'en S. de Maor, lo priors de la gleisa de Sancti Antonini, venc ad acorder ab Fort Santz que era bailles [2] e maestre de la maio del Temple en esta terra, e I'acorders es aital quel priors sobredigs donec a'n Fort Santz et als au-[3]-tres fraires de la maio del Temple presens et avenidors, pastatgues a lor bestias et esplecha a lor et de Mairessi et de Mont Ricolf, et fetz covenenza eis lo prior a'n [5] Fort Santz que d'aquestas onors s'acordes ab lui et ab la maio Temple a bona conoguda, per cosseil d'amics comunals, [6] e donec et assols eis lo priors sobredigs a'n Fort Santz et a la maio del Temple tot aquell deime de lor bestias, d'aquellas [7] que pastengario en las parroquias d'aquellas gleisas que aperteno a la gleisa de Sancti Antonini. E per aizo Fort Santz per si et [8] per la maio del Temple donec et assols et gurpic al prior sobredig et a la gleisa de Sancti Antoninitot aquell conquist que a-[9]-via faig de n'Ameil de penna et d'en p. Guillem, so fill, en aquell deime de la vila de Sancti Antonini que om apella lo [10] deime de Sancta Eulalia et de Sancto Antonino, zo es tot lo dreig et tota la razo et tot lo deman que anc n'Ameils de penna [11] ni'n P. Guillems, sos fills, i agro ni aver i pogro e neguna guisa. E tot aizo fetz lauzar et autorgar Fort Santz a n' [12] Ameil de penna et a'n P. Guillem, so fill, al prior sobredig et a la gleisa de Sancti Antonini, si que eis n'Ameils de penna e'n P. Guill-[13]-ems, sos fills, per manda- ment d'en Fort Santz donero et assolsero et gurpiro al prior sobredig et a la gleisa de Sancti Antonini tot [14] quant anc querre ni demandar pogro en aqiiest deime sobredig et tot quant querre ni demandar i podio, eil ni autre per lor, en [15] neguna guisa. E si negus om ni neguna femina venia encontra aquest do ni encontra aquest assolvement, covengro ne a far [16] bona guirentia a la gleisa de Sancti Antonini de totz omes et de totas feminas, per bona fe, senes engan. Aquest do et aquest [17] assol- vement receup lo priors sobredigs per si et per la gleisa de Sancti Anto- nini e'n Fort Santz receup lo do et la covenenza sobredicha [18.] per si et per la maio del Temple. De tot aizo so testimoni pregat R. de Granol- led e'n W., so fills, e'n Johs. de Fontanis e n' [19] Ug de Mollac e'n P. de Mollac e'n P. del Vallat e'n R. de Fontanis lo canorgues e'n W. Garsias e'n G. Donadeus e'n [20] ponz de Brunequell e'n G. Ra- monda et Geraldus Bontos qui hanc cartam scripsit, que fuit laudata et confirmata ab [21] omnibus supranominatis in capitulo Sancti Antonini, anno incarnationis Domini .M.C.LXX.V., pridie idus martii, Alexan-[22]-dro .iii. papa Rome, Ludovico rege regnante. 15O Sciendum est quod n'Alpais a venduda e donada tota la terra e tota la honor que avia ni aver de-[2]-via davas sa maire na Broles, entre Tarn e Guarona, erm c condreit, et homes e femenas, [3] e boscz, e bartas, e vineas, e pradz et aigas, tot o* a* vendut e donat, ab cosseil et ab volon- tad [4] de na Broles sa maire, a'n Guillem de Deupantala et a'n Gur raut, suo fr., et a lor hordein, [5] per .L. sol. de tolsas que li'n donero e per .c. sol. dc tolsas per que eil eisi o* avio em peinz. Et a lor plevit [6] per sa fe e jurat sobre sainz evangelis que jamais re no lor i deman, ela ni hom ni femena [7] per. so cosseil. E que per toz temps aia estabblitad, et a lor ne mandada guirentia de toz amparadors. [8] Vedent de tot aiso n'Od de Cavaldos e Bernardz Belis et Ameil d'Albars e Pous R. de Caval-[9]-dos et Ot de Saugueda qui ista carta escrius. Facto carta in mense madii, feria .vii., reg-[10]-nante Lodovico rege, R, Tolosano comite, et Bertrando, episcopo Tolosano, anno Domini .M.C.LXXXI. 151 Conoguda causa sia que na Vierna que fo moiller d'en Rotguer de Ca-[2]-barez, et Daide Grimels, sos botz, mesero em pengs per .XX. sol. de melgoires a'n [3] peiro Malcr, a tot so deveziment, senes engan, la sua part del deime de la gler[4]-sa Sang Peire de Cornuzo, zo es a saber la carta part de tot lo deime, ab totz sos [5] apertenentz, enteira- ment, si co meilz l'i avia el tenia eissa Viena ni hom per lei, et [6] devo I'en esser bo guirent de totz homes e de totas feminas. Se melgoires pejoiravo, devo [7] l'en redre argent fi per valenza a razo de .L. sol. lo marc. Termes d'aquesta peignora [8] es d'an en an a la festa sang Johan Baptista. Aquesta peignora sobredicha receup [9] Olivers del Mazel per P. Maler sobredig, per testimoni peiro de Maurdania [10] et Peiro Boquer et peiro de la Casa. Anno ab incarnatione [11] Domini nostri Jhesu Christi .M.C.LXX.VI, indictione . viiii., mense julii, sub die feria .vi. [12] Alexandro .iii. papa Rome%, Lodoico, rege Franco- rum, regnante. [13] Petrus Artus scripsit. 152 In nomine Domini. Eu Pe. de Sant Feliz e B. de Sant Feliz, mos fraire, et filii mei Guill. [2] Petri e P. Guill. e Bertrans e Galards, a tu, Ro., comte de Fois, fil de Eissamena, et a tu, Ro., [3] fil de Cecilia, juram tota la forsa de Sant Feliz, achela forsa que ara i es e totas ache-[4]-las forsas que a adenant i serant, que no las te tolam ni no t'en tolam, e nuls om [5] ne nula femna qui las te tolges ni t'en tolges, que nos dreitz aju- toris t'en siam, se-[6]-nes cost de to aver e d[e ta o]nor, entro recobra- das las [a]gessas, senes engan, o tu o li [7] teu; e quantas vez achel[as forteåsas demandaras, ni om ne [f]emna per tu, que eu las te [8] redam, iraz e pagaz, a[b for]fait e senes forfaid, senes nula ocaso que nos no i metam; e [9] que tu poscas d'aque[las for]tezas garregar totz omes e totas femnas, de nos e foras e [10] dels nostres omes e qu[e]... que i esta ja a dreid; e en quelas redoas que i ta farem, [11] qu'en decebuz no i siam...tu volz tas fortesas recobrar per ta senoria reconoisser, [12] que eu las te reda, e tu ades que las me redas; e quan garrejar voldras d'aque-[13]-las fortesas, si nos ajudar no t'en voliam, que las tengas entro ta gerra sia fenida [14] et ab ta messio, et nos que com... em nos- tras fortesas senes engan; e si nos ajudar te vo-[15]-liam de la gerra per be e [per] fe, que nos tengam nostras fortesas e che tu garregesses [16] de las fortesas ab ta messio; e chels las jutoris que nos te faiam serian fait per t'a-[17]-mor, no per destreid de las fortesas cobrar, E si aches- tas sobreditas fortesas om [18] ne femna tolia a mi o als meus ni a tu o als teus, tu o li teu dreit ajutori [19] devez esser a mi o al meus, senes costa de mo aver o dels meus, entro recobrad-[20]-as agues las fortesas eu o li meu, senes engan. Tot enaisi co sobredit es o [21] juram nos sobre .iiii. evangelia a tu, Ro., comte de Fois, et a to fil Ro. et als teus. [22] S. Pe. B. de Asnava et Ra. d'Artuina et Ra. de Varnola. Facta carta ista mense [23] augusti, feria .ii., regnante Ludovico rege, anno domr nice incarnationis .M.C.LXX.VI. poncius presbiter [24] scripsit. 153 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXVI. Eu Ademars Moliners et [2] eu Guillema, sa moiller, nos dui essems, per bona fe e sas enguan e sas retenement que no i fam, liurm [3] e desanparam per aras e per totz tems, a Deu et a sancta Maria et alz fraires del Temple, ad aquelz quc aras [4] i so ni per ade- nant i serau, e pernom a te, Beg de Savarzac, que es maistre dc la maio de Sancta Eulalia, la seic-[5]-ua part de I'apeudaria que om apella de la Losqueira, totz aquelz dregz et aquellas razos que a me Ade-[6]-mar escazegro per partizo ab mos fraires cant ab elz parti, vos ven per aras e per totz tems eus desanpar, que [7] eu ni om ni femcna per me ni per mon conseil re nous i queira nius i demau d'aqucsta ora enant, ab .CC. [8] sol. melgoires que n'ai autz per nom dc prez. Et ai jurat eu Ade- mars et eu Guillema sobre sainz evangelis tocatz [9] qu'enaisi o ten- guam per be e per fe con es desobre escriut. Autor Guillem peiro e'n Guillem Durant e n'Esteve L10å de Paris e Bego del Monnar e'n Peiro Arnal e Boazo et Ugo de Cainnac e Guiral del Mercadil e Guillem de [11] Sancta Eulalia. 154 Anno ab incarnacione Domini nostri Jhesu Christi millesimo centesimo septuagesimo sexto. Eu Raimunz de Saing Roma do a Deu et a [2] saing Vera per salut de m'arma ella ma de te, Uc de Saing Vera, comandaire del loic, qui receubts aquest do per te [3] et per totz los abitadors del loic presentibus et futuris, zo es assaber la onor de doas maios de lo vallat en oltra, lo feu [4] e I'alo e tot cant eu i deig aver ni ai, tot o do, m'en despoil e vesc ne lo loic per m'arma e per ponzo, mon bot. Hujus rei sunt [5] testes qui viderunt hanc donacionem et audierunt quod ego juravi ne contra scriptum venireni tactis sacrosanctis evangeliis : [6] Ricarz de Montpaon, Raimonz porcelz, peire de Mont Alegre, Guilems Raimonz, peire del Moli, peire pamut, Arnalz de [7] la Tor. 155 In nomine domini nostri Jhesu Christi. Eu Imberz de Curvalla, per amor de Deo e de m'arma e de [2] mom paire e de ma maire, done a Deo et a sancta Maria et a sang Joan et a l'espital de Jherusalem, per [3] nom al formiment dels malautes, lo mas de Casellas e toz los cogquistz que eu ei [4] fait e la parochia de Sang Laurenz ni azenant i farei, e la vinna d'a Croset, e tota [5] la bordaria, el mas de Codairolas per alo que Bernaz Certas e sei fraire et sei oncle teno, [6] tot aizo enteirament, aissi con eu melz o ei ni mos linuatgues o ac ni o tenc, doni [7] per jasse, sas tota reteguda que de re nom faz, que ja om de mo linnatgue mai re a [8] far non i aia. Autor Sicart de Valiel Ada et Arnal de la Tor et Uguo Isha-[9]-fre de Copiac e Guizo Blitguer R. Bonafos P. de Curvalla, Ponzo del Poiol. 156 Willems de Glavenas e Jarentes, sos fraire, e lor maire engatgerunt e pois venderunt la chalm de Garmentes a Saint Agreve .LXX. libras et ant o jurat qu'il d'aisi aeuant re no i queirant, et si om re iqueria, qu'i lo defendrant a dreitura. D'aiso sunt garentias W. Sauners, Armans de Mirmanda, Vidals, Joans Ebrarts, paulians, P. Rotberts, G. del Boschet G. del Moli G. de Sain Laurens, Bertrans Esteves, Jordas, Pons de Chalanco, Pons Austachis, W. parpoils, Ber. Disders, P. de Chauscle, Deudonats, Thomas, Berauts Chaudarassa, Silvis Malets, Jaucerans, Launarts, P. de Nualac. Fermansas sunt W. Disders, Ugo Pelos, Arnauts e P. de Glavenas per la gatgeira. 157 Vente par dame Calva et Daide* Sanz, son mam-, a* l'ho*pital de Saint- Antonin, de leurs droits sur un four et une maison. Notum sit omnibus hominibus que na Calva e'n Daide Sanz, sos maritz vendero et assolsero et [2] grepiro, per bona fe, senes engan, Deo et pau- peribus de l'ospital d'a las portas Vermeillas presentibus [3] et futuris, et Geraldo David qui erat eo tempore ospitalers hujus domus, tot quant querre ni dem-[4]-andar podiu el forn d'al prat ni ella maio en que esta ni en totz lor apertenemens, per qual [5] razo3 demandesso, et quicquid in his supradictis habebant et tenebant vel habere vel tenere vide-[6]-ban- tur. En Guirals David propter hoc dec lor .LXX. sol. de melgoires, si que s'en tengro per pagat. [7] Sciendum vero est que en aquest sobredich forn avio la meitat de quega couza esters de .ii. [8] d. e meala qu'en escaziu assennor e devio eil far la meitat de la messio. E na Calva [9] e'n Daide Sanz, sos maritz, covengro far guirentia a dreit de omnibus hominibus et feminis [10] a l'ospital de las Portas Vermeillas et ad aquels que i serau, de tot aizo que sobrescrut4 es, [11] e lauzero ne gur rentia en totas lor causas. D'aizo so testimoni pregat Joans de Fon-[12]- tanas Bernatz Frotartz, peire Verroils, Joans Guilabertz, Bernatz Bon- tos et [13] Geraldus Bontos qui scripsit anno .Mo.Co.LXXo. VIo., indic- cione .xa., [14] Alexandro .iiio. papa Rome, Ludovico rege regnante, mense marcio, feria [15] secunda. 158 Liste des redevances dues par le mas de Vernet donne* aux Templiers par Peire de Joannas. Ec es carta Petri de Joannaz. [2] Notum sit omnibus ominibus tam presentibus quam futuris quod ego [3] petrus de Joannaz me ipsum atque mansum de Vernet domino Deo et domui [4] Templi, partem meam, omnino dono, alodium et feu- dataria atque omne censum [5] quod mihi jure donabat. Hoc laudave- runt atque supra catuor euvangelista ma-[6]-nibus juraverunt, silicet Azalaiz, ucxor ejus, et filii ejus Giraldus Ebrardus et Guigo. [7] Carta ista facta est in mense junii, feria .iii.1, luna .xxi., [8] rengnante Lodoico, rege Francorum, N. presidente Vivariensi episcopo, [9] .Mo. Co.LXX. VIIo. ab incarnacione Domini. Ujus rei sunt testes Jordas [10] de Joannaz, Petrus de Casers, Petrus de Leugeira, Giraldus Martr nus [11] et filii ejus et Borna. Hoc factum fuit in nianu magistri Bego de Savar-[12]-dac et propter mansum del Vernet domus de Cales -cccc- sol- podiensium [13] petro de Joannaz et filiis ejus dedit, et isti supradicti quidquid in manso abuis-[14]-ent omnino sine retinemento dederunt. [15] Lo mas del Vernet donat annuatim -IIII- cartas de se el et -VII- de civada [16] el cart e panabeurc d'ous e de fromatihc et uua fraiseniha, a Calendas [17] .I. porc et .I fraiseniha et .I sester del mel, e pel recet .I. porc e dos pas, una es-[18]-pala e dos pas, a Sancta Maria de febrer una fogaza et una galina, [19] a Pascas .II. anelz, a festa Sancti Andree -xxxx. sol. podiensium. Per lo prenemen [20] Petri de Joannaz donant Girauz Martis e sei parer la maiso del Temple in uno [21] quoque anno. 159 Accord entre Este*ve de Maur, prieur de l'eglise de Saint-Antonin, et Peire Pelat, a* propos d'une terre. Conoguda causa sia que Esteves de maur, lo priors de la gleisa Sang Antoni, fetz acorder ab P. Pela*t d'a-[2]-quella terra que es en la costa de Marza*c que eis p. pelatz tenia de Sang Antoni per sa moiller, e l'acorders [3] es aitals que eis lo priors acre*c ad eis p. lo pheu que tenia de Sang Antoni, zo es a saber enaici com lo teirals veilz [4] s'en deis- sen ad en aval entro a la vinea que tenia Ug de l'ospital et las boulas o* mostro que i foron messas, [5] et eis lo priors retenc per adenant en aquesta honor .VI. d. de reire acapte quant si avenra et .VI. d. cad'an a la festa [6] Sang Antoni de setembre, entre oblias et servizi, et tota altra sennoria enteirament quant si avenra. Et en eis aquest [7] acapte sobre' dig sia saubut que es la terra que dona cart que tenia eis p. pela*tz, que es defora lo teiral sobredig [8]-et te d'eis lo teiral entro a la vinea p. de la Casa et entro a la vinea sobredicha que tenia eis Ug de l'ospital, [9] et en eissa aquesta terra que es fora lo teiral reteg eis lo priors lo cart el deime, et els noguers que aras i so ni ad-[10]-enant i serau retenc lo cart et tota altra sennoria enteirament quant si avenra, et eis lo priors covenc ne esser [11] bos guirentz a dreig de tota aquesta honor ad eis P. Pelat et a sa moiller et a lor efantz, a tot lor deveziment, [12] senes Engan, de totz homes e de totas feminas. De tot aizo es testimonis Ber- nartz Bontos et B. de Genebre-[13]-da et Gauzbcrtz Ruta et W. Bonr facis. Anno ab incarnacione Domini .Mo,CoLXXo. VIIo., indic-[14]- tione .xa., mense odtobri, sub die feria .iii ., Alexandro .iii .papa Rome, Lodoico rege regnante. [15] Petrus Artus scripsit. 160 Don par Guilhem de Calmont e* l'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem, d'un terrain pour ba*tir une maison. In nomine Domini. Anno incarnationis ejus .M.C.LXX. VII. [2] Ego W.d Calmont, per amor de Deu e de remis-[3]-sion de mos peccatz, done e liure all' ospital [4] de Jherusalem lo meun airal en que era lo garrix d'a [5] la Gleia, a far maio alz fraires, ella maio un [6] esteth Uga Rauca ell'ort et aquellas vinnas que [7] Peire Lo*cas tec, tot aquo que eu i avi'a far, ella terra [8] desobres, aici coll vinna'n poja tro all' altre [9] ramdal el mas del pog Bertolmeu, tot quant eu [10] i avi'a far, e man de maestre Frezol, et aquest do [11] fa*s que aia jasempre tenguda, e laudeth lo ma [12] moiller Martra, e done ne per guirentia Mun-[13]- tarsi de Calmont e Ponzo, so fraire,e W. Bego [14] et Ugo, so fraire, e W. Pelaca* e Guirall de [15] Cardallac e Peiro de Calmont e Gago e [16] Raimun Azemar. Ug Montana l'escrius. 161 Vente par Guiral du Batut a* Bernart de Ge*ne*bre*de, des droits seigneu- riaux a* lui dus pour la terre tenue a* Tauhsac par ledit Bernart. [Co]noguda causa sia que Guirels del Batut vendec per pretz de IIII. sol de [2] [m]el oires et uir ic e assols a'n Bernartde Genebreda al seu devesiment, senes [3] [en]gan, tota aquella sennoria que eis Ber- nartz de Genebreda li avia a far per la terra [4] ... a Tauhsag que tenia de lui, zo es a saber .XII. deners de reire acapte et an cad' an [5] ... .II. deners intre oblias et servizi, et tota s'autra sennoria, laquals terra te del poig [6] ... salas entro e la terra dels canorgues, e deu l'en esser guirens a dreit de totz [7] [ho]mes et de totas femenas. D'aizo es testr monis peire Remesis et Johans d'Arc-[8]-[v]olt et S. Bernart et Gauz- bert Roca et Johans de Cairander. Facta carta ista anno dominice [9] [i]ncarnationis . Mo. Co.LXXo. VIIo. , indictione .xa.3, mense februarii, sub die feria .iii. [10] [A]lexandro .iiio. papa Rome, Ludovico rege regnante. [11] "artinus scripsit. 162 Legs par peire de Lusenc*on aux fre*res du Temple de Je*rusalem, de ses droits sur le mas et la tenence de Blassao. Notum sit omnibus hominibus qui hoc scriptum audierint quod anno dominice incarnationis .Mo.Co.LXXo. VIIIo. eu [2] peire de Ludenzo do e lais per amor de Deu e per redemptio de mos peccatz, per bona fe e sas engan, a Deu et [3] a sancta Maria et alz fraires del Temple de Jhe- rusalem, ad aquelz que aras isso ni per adenant isserau, e per nom ella [4] ma de te, Guillem de S. Elari, que es maistre de la maiso de Sancta Euladia, tota aquella rado et aquella dre-[5]-chura que eu avia e podia aver en aquel mas et en aquella tenenza que hom appella Blassao. Tot a-[6]-quest mas et aquesta tenenza sobredicha, zo es l'alos el feus el benifidis e tot zo que s'i apertain, sion [7] erm, sion vestit, o que que sia que ad aizo apertanga, tot vos o do eus o lais per vostras voluntatz a far, mas [8] vos mi devez redre cad'an solament lo meig quart del blat que d'aquesta honor eissira aitant quant [9] eu viurai, e seguentre mos dias deu esser tot de la maiso. E vos avez o redemut de .CC.XL. sol. de [10] melgoires per los quals era em peinnora. Et eu en aquest meig quart que eu i retenc a mos ops, abanz que eu [11] ja re n'aia ni vos ja re m'en redaz, do vos et autorg vos .CLX. sol. de melgoires nous que eu ai avutz [12] e preses de la maiso sas rado que eu non avia, e quant aquestz .CLX. sol. sobredigz n'aurez avutz e le-[13]-vatz del blat per aital prez con ira daus meissos entro a paschas, eu pois deig recobrar aquest meig [14] quart sobredig e tener e ma vida em be etem paz. E seguentre mos dias voil que sia de la maiso [15] sas retenguda que non i faz de re, e voil que aquelz fruigz que vos farez en aquest mas, daus blatz [16] e foras que sio vostre en domini. Et eu Guillems de S. Elari, maistre de la maiso de Sancto Euladia, et eu [17] Bernartz Escafres, comandaire de la maiso, ab cosseil delz fraires, avem ti acuillit el be faig de [18] maiso e nos devem ti recebre ella maiso quant a te adautara, se venir i potz, sas clams, mas [19] daus las nostras partz sias quitis et assolz de totas las rancuras que podiam far de te entro en a-[20]-questa sado. Tot aizo enaissi cum desobres es escriut avem jurat sobre s. evangelis tocatz eu [21] peire de Ludenzo et eu Pruneta, sa moiller, que o fazam et o atendam et en aquesta honor so-[22]-bredicha plus nom queiram ni demandem, nos ni hom ni femena daus la nostras partz, per [23] nostre grat ni per nostre cosseil, e qui o fadia, devem vos ne esser guirent a dreig. E se deveiro a-[24]-quest mas sobredig aviam erbas ni pasturals que ops vos aguesso, volem qui sion a vostre pro [25] et a vostre ser- vidi. Autor Berenauer Bertran, Bernart Gauzfre, Guillem Durant, Esteve Durant, Jo-[26]-han lo capella, e Bernart de Rocacedeira, e Sicart, so fraire, e Peiro de Seveirac, e Bertran de Cor-[27]-ri, e Per ronet, e Bertran de las Fonz, e Peirabruna, et Andreu Metgue, e Rar mun de [28] Trossit, e Catala lo baille, e Guiral de Limosa e Raimun del Castelnou. 163 Vente par Guilhem de Saint-Jean et autres aux chevaliers du Temple de leurs droits sur les sept mas de Villevieille. Notum sit omnibus hominibus hanc cartam audientibus quod anno dominice incarnationis.M.C.LXX.VIII. eu Guillems de Sain Johan et eu Berengueira sa moiller et [2] eu peire Vergilis et eu Jordana, sa moiller, et eu Gaucelms de la Roca et eu Estevena, sa moiller, et eu Peire Raimunz, fraire d'aquestas donas sobredichas, [3] et eu Peire de Ludenzo et eu ponz, sos fraire, nos tuig essems per bona fe essas engan et ab aquesta present carta, vendem c solvem e liuram per aras et per [4] jasse, a Deu et alz fraires de la Cavallaria del Temple et a te, Guillem de S. Elari, maistre de la maiso de Sancta Euladia, et a totz los fraires d aquella mar[5]-so que aras isso ni per adenant isserau, e per nom ella ma de te, Bernart Escafre, comandador d'aquesta maiso, zo es assaber tota aquella rado et aquella [6] drechura que nos aviam et aver deviam elz -VII- mases de Vila Veilla, ab los vestitz et ab los erms, ab las erbas et ab los pasturals et ab las ar[7]-gas et ab la vegaria d'aquestz .VII mases et ab tot zo que ad aquesta vegaria et ad aquestz .VII. mases apertain eissez aquo que Bermunz de Luden-[8]-zo donet a ponzo de Ludenzo ab Bermunda sa filla. Et eu Peire de Ludenzo et eu Ponz, sos fraire, nos amdui essems vendem e solvem et ab [9] a uesta eissa carta liuram a Deu et alla maiso sobredicha et alz fraires que aras isso ni adenant isse- rau, l'alo e tota la drechura ue nos a-[10]-viam o aver deviam en tota aquella fadenda que la maisos sobredicha e li fraire del Temple teno el terrador de Mala Bona. Totas aques-[11]-tas honors et aquestas faden- das sobredichas, sas retenemein que non i fam de re, alssi cum desobres es dig, nos tuig essems sobre escriut [12] vendem e donam et ab aquesta present carta liuram a Deu et a la maiso de Sancta Euladia et a totz los fraires que aras isso ni per adenant isserau, [13] per .CCCC LXXX sol. de melgoires nous que n'avem avutz e receubutz de te, Guillem de S. Elari, maistre sobredig, e se plus val o plus pot va-[14]-ler d'aquest aver sobredig, tot o donam per amor de Deu a la maiso sobredicha et alz fraires, e desvistem ne nos e vistem ne la maiso elz [15] fraires, e juram sobre s. evangelis tocats que aissi o tengam per jasse e re no'n removam, nos ni hom ni femena daus las nostras partz, ab [16] nostre cosseil ni ab nostra voluntat. E d'aquest aver sobredig eu Peire de Ludenzo et eu ponz, sos fraire, avem avutz .CCC. sol., et eu Peire [17] Raimunz sobre escriutz ai ne avutz .LXXX. sol.; et eu Guil- lema, moiller que fui de Bernart de Ludenzo,'ven e do e guerpisc per aras e per [18] jasse, sas retenemein que non i faz de re, a la maiso de Sancta Euladia et alz fraires, tota aquella rado et aquella drechura que eu avia [19] et aver devia en totas aquestas honors sobredichas, e per aizo ai ne avutz d'aquest aver sobredig .C. sol., ejur sobre s. evangelis tocatz que [20] aissi o tenga e re no'n remova. Et eu peire de Ludenzo et eu ponz, sos fraire, nos amdui essems, prometem e devem esser gur rent a dreig [21] de totas aquestas honors sobredichas a la maiso de Sancta Euladia et alz fraires. E de la venda e del do e de I'autorgament e del sagrament [22] que au faig Guillems de S. Johan e Berengueira e Peire Vergilis e Jordana e Gaucelms de la Roca et Esteyena e peire Rar munz son au-[23]-tor ponz d'al Tor et Ug Peire de S. Bandili e Rar munz peire, sos filz, e Bernartz de Cannac e Guiralz de Limosa e Guillems de Sancta Euladia [24] et Echeir de la Roca e Guillems Esteves et Esteves Costa e peire Rebolz. E de la venda e del do e de l'autorgament e del sagrament que fez [25] peire de Ludenzo e Ponz, sos fraire, son autor Peire de Gabia, priors de Creissel, e Bernart Raimunz Vaca e ponz d'al Tor e peire Frotartz et Atidailz [26] et Ug Raimunz d'a Ludenzo e Guillems Duranz et Esteves de Cairac e Deusde Aicbranz et Esteves de Sils e Ug de Cainnac e peire Raimunz lo pellicers [27] d'a Creissel, e Nicholaus qui hanc cartam scripsit. 164 Don par Frotart et Guirbert, son fre*re, aux fre*res de l'Ordre du Temple de ce qu'ils avaient au terroir appele* PurBlacous. Conoguda causa sia que eu Frotartz de .... et eu Guirbertz, sos fraire, ab cosseil et ab voluntat de nostra maire Es-[2]-chiva, donam et autorgam a Deu et a sancta Maria et alz fraires del Temple, ad aquelz que aras i so e per adenant isserau, [3] tot quant aviam et aver podiam o deviam, o hom de nos o per nos, en aquel terrador que es apellatz Pugz Blacos, per totz [4] temps, ses retenement que no i faim. Autor Bernart de la Grava e Benenguer de Monferrer e Peire Raustitz et Esteves [5] Noelz e peirabruna. D'aquest do per apel que Guillems Jor- das ne fazia a la maio, si fermero li fraire de la maio de Sancta Eula-[6]- lia, per nom Bernartz Eschafres que era comandaire de Sancta Eula- ia, celi altre, ab Guillem Jrda sobredig, em poder de KRcart de Rr[7]-beira, et el fe los en jutgar a Raimun Curel. Et juret Eschiva, maire de Frotart e de Guirbert, que aquest dos fo faigs seu ve-[8]-zent et ab sa voluntat. Et juret peire Raustitz e Berenguers de Monferrer et Esteves Noelz e Peirabruna que aquest do viro [9] far a Frotart et a Guirbert ab cosseil d'Eschiva lur maire. 165 Conditions de l'amodiation du mas de Lanue*jol faite par les Templiers a* Uc Guilhem et ses fre*res, leur vie durant. Carta1 que fez far Galis de Montalt, lo maistre de la maio de Sancta Eu-[2]-lalia, ab cossel et ab voluntat d'en Bernart Iscafre qu'era coman- daire [3] d'eisa la maio e d'en Berenger d"Auriac e delz altres fraires de la ma-[4]-io, d'acapte que d'elz fez Uc Guillems e sei fraire Berengeirs e Ber-[5]-nartz Uc e Galabrus. Lo mas de Lanojol ab totz sos apertene- menz'[6] ab .ccc. sol. qu'en dono a la maio de melgoires nous e devol redemer [7] d'en Bernart Guavalda de .lili. liuras de melgoires, et aquist diner [8] sobredig devo esser pagat lo dia de la festa sancti Juliani, esse non [9] ero pagat ad aquest dia sobredig, no au re acaptat en aquest mas [10] ni d'aqui enant re no i podo ni devo demandar. EI termes de redemer es [11] a la San Jolia d'aco que Bernartz Gavaldas i a. E d'aquest mas sobre-[12]-dig devon dar cad'an de ces .ii. st. de fro- ment a mesura d'a Monclarat a la [13] San Jolia. E qui d'aquest luas movia negu plag a la maiso ni az elz, [15] la maisos no lur n'es tenguda et il devo ne esser guirent a la maiso [15] a dreg. Et aquest mas deu tor- dig e li altre fraire de la maiso rece-[17]-bo los en tot lo be faig de la maiso del Temple, et a lor fi deu los la mar[18]-sos sebellir, se podo esser sanes clam e sanes devet. Et il au la maiso [19] presa en garda et e mantenenza de tot lur poder. Hujus rei testes sunt Ber-[20]-nardus Iscafres, Guillelms de Sancta Eulalia, Raimonz Evralz, peire de Ga-[21]-bia que era prior de Creisel, Raimonz de Sancta Eulalia, Benenger d'Auriac, [22] Guillems d'Auriac trecheir, Benengers Esqur rol, Aldoartz d'Auriac. Fac-[23]-ta est carta in niense januarii. E tot aizo fo autorgat defra la cort de [24] Sancta Eulalia, el plaitz fo jutgatz a Monclarat, davant la gleisa. 166 Venete par Ale*gre de Messione*s a* l'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem, d'une terre sise sous le Puy-Lortinan, et d'autres biens. Sabedor es que n'Alegres de Meissones doneg e vende a Deu e a I'os- pital de [2] Jherusalem et a'n p. de S. Andreu e a'n Troia e a'n Bertran de S. Andreu la terra [3] desos Pog Lortinan que es entre la terra n'Ar merig de Meissones e na Gur[4]-lelma el prad e la nausaque s'i aperte e la coutura del Pi que es entre la terra n'Ar[5]-merig entro la terra S. Peire, el feus des Catalencs, e la vina d'al Pi, el ca-[6]-sal d'al Columber quel de W. del Verned, c la sua part de la terra d'al Cortr nals [7] ab .CCXXX. sol. de tolsas qu'el ne dero de caritad. E n'Alegres a'n man-[8]-dada bona guirentia a I'ospital de Jherusalem e als abita- dors e a'n Tro-[9]-ia e a'n Bertran,e a lor o lauzad e tot so aver e sa honor. Aquesta con-[10]-questa a facha P. de S. Andreu, e au arculit n'Alegre el be fac de la [11] maio de Jherusalem. Testimoni R. de Mar- caud' n Aimerig de Meisso-[12]-nes, W. des Bosquet. E de tot aiso es caudad n'Ug de S. Andreu, p. d'en Grimoard, [13] Esteve Audebert. Facta carta mense febroarii, feria .iiii., Lodoico rege [14] regnante, Raimundo, Tolosano comite, Bertrando episcopo. Anno ab incarna- tr[15]-one Domini .M.C.LXXVIII. Bernardus scripsit. 167 Engagement par Bos Lutrans a* Guilhem de Nielle, de ses droits sur le bois Marridenc. Sabedor es que Bos Lutrans a empeinad tot lo dreith e la razo que avia el bosc Marridenc, el bosc ni els plas ni e I'erm ni el condreith, [2] a Willem de Niella et a so hordein, per .c. sol. de melgoires, el terminis d'aquest peins sobrescriut traire es d'an en an a la S. Andreu. De tot aiso [3] tot enaisi co sobrescriut es so vezent e testimoni Durant Andreu e peiro Guiraud e Arnaud Veguer e Ramun Aimeric. Facta fuit carta [4] ista in mense marcii, feria .ii., luna .xxiiii., anno ab incar- natione Domini .M.oCo. LXXo . VIIIo. , regnante Lodovico, Francorum rege, et in Tolosa Rar[5]-mundo comite, Geraldo, Caturcenci episcopo. Ug Andreus esta carta escrius. 168 Don par Tardieu de Corbarieu a* l'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem, d'une digue et d'un cours d'eau. Sciendum est quod Tardius de Corbarivo doneg per si e per tot so orden lo cabez de la estepa d'a za Oltra el cabez de la [2] Oltra e tota la agua e tot aquo que* el i avia ni om de lui, a Deo e al'ospital e als paubres de Jerusalem e a'n Peiro de S. [3] Andreu, maetsre de la maiso de Fronton, e n'Aimo de Brazolz, e Aim donel ne u bo roci, et illi aculerol ne en tot lo [4] be fait de I'ospital. Ez el Tardius sobre escriutz doneg aquest do sobre escriut propter amorem Dei et anima patris et ma-[5]tris ejus et pro amicis ejus, bonament e franca- ment, sas tot retenement que no fe per si ni per so orden. Testes sunt Peire W. de Corbarivo [6] e n'Amaneus e'n Bertrans de Brazols e'n Jor- das Bonavina e'n peire Artmans. Facta carta in mense marcii, sub die feria .v., [7] luna .iiii., anno incarnationis Christi .Mo.Co.LXXo. VIIIo., regnante Lodovico, rege Francorum, et Ramundo, Tolosano comite, et non habet [8] presulez. W. scripsit. 169 In nomine Domini. Notum sit omnibus ominibus preteritis,presentibus et futuris quod ego Poncia de Basinaneges et filie mee, cum consilio cognatorum meorum Tericci et Raimundi, [2] vendimus et donamus et omnino dimitimus domino Deo et beate Marie et fratribus Templi pre- sentibus et futuris, nunc et in perpetuum, illam terram quam ego habe- bam in calmis de l'estrada en amon [3] que mou de Sanc Salvador e termena el riu de Fon Maior e fer e Montagut et e I'estrada que ven de Barjac entro e Crugeira asi com aqua verz e sai ves Divol e partis ab los omes [4] de Marican et ab los autres qui d'aqui causa aian, eremum et cultum, arbores et fructus arborum, et aquas et erbas [er p]ascua et totum rectum quod ibi abebam vel habere debebam, sicut dici [5] vel intel- ligi potest, et exuo me et induo illos. Et propter istum onorem ego Pon- cia supradicta et filie mee recepimus...de Rialaco et ab aliis fratribus septuaginta solidos [6] podiensium, et si supradicta terra magis valeret' ego Poncia et filie mee bono animo et bona voluntate donamus et concedr mus domino Deo et bcate Marie et vobis, fratribus supradictis, pro anima conjugis [7] mei atque parentum nostrorum. Testes et fiducie sunt ujus rei Stefanus de Bana et filius ejus Bertrandus, Bertrandus de Berjac et frater ejus, Tericus et frater ejus, et isti faciant tenere domui Templi in toto [8] tempore. Facta est carta in mense marcio, feria .vii., luna Lodoico, rege Francorum. 170 Eu Rostagnus, filius Stephane femine, et eu Bertrandus et eu Raimun- dus, filii Saurne femine, et eu Raimun-[2]-dus, filius Berenguerie femine, tibi Aldeberto, Nemausensi episcopo, filio Marie femine, lo castel de San Marzal ni alcuna causa del [3] castel ni aquellas forzas que nos ara i avem ni azenant i aurem not tolrem ni t'en tolrem, ni om ni femena per nos ni per nos-[4]-tre consel ni ab nostre aitore; e si om o femena lo castel o las forzas de castel te tollia o t'en tollia, nos ab aquel fin, societat ni [5] amor non auriam, si perlo castel o per las forzas a reco- brar non aviam, e si nos recobrar lo castel o las forzas podiam, en ton poder [6] las tornariam cora que tu nos en comonrias per te o per ton messatgue. Et atressi si las forzas que i avem o i aurem tu recobrar vo-[7]-lias, nos las ti redrem cora que tu recobrar las vollas per te o per ton messatgue. De tot aizo sobredihc non t'en egannarem [8] nit dece- brem e t'o atendrem sens engan e sens deception, si Deus nos adjuvet et hec sancta .iiii. evangelia. Factum est [9] hoc anno ab incarnatione Domini .M.C.LXX.VIll., mense marcii, feria .i., juxta ecclesiam Sancti Petri de Salve, presentibus testibus rogatis [10] et mandatis Ber- trando, priore de Salve, Petro Raimundo et Raimundo de Brozeto mona- chis, et petro Mascharono archidiacono, [11] et Poncio de Venedobrio, et Guilelmo de Sancto Marciali, Bertrando Regort et Ainerio canoni cis, Arberto et Berengario et Petro de Salve [12] et Raimundo Guilelmi vicario, Guilelmo de Castlar, Bertrando de Brozeto, Ugone de Sancto Johanne, Petro de Sancto Marciali et Cuilelmo de ,Sancto [13] Marciali, Guilelmo de Cambon, Guilelmo de Sancto Romano, Bernardo et Pon- cio de Castelleto, Petro de Mata, Guilelmo de Fontibus, Raimun-[14]-do Bonello, Poncio de Canaolis, Petro Lobarico, poncio de Sordonicis et Bernardo de Floiraco archipresbyteris, Guilelmo Raimbaido, Gen-[15]- ciano. Et in eodem loco et eisdem testibus videntibus fecerunt hominium episcopo et recognoverunt quod quicquid habent in mandato predicti [16] castri ab episcopo tenent ad feudum. Guilelmus Odo ex mandato predic- torum juratorum hec scripsit. 171 Ad istam partem Raimundi Dorniani Riqua d'Arzila et infantes suos et ejus tenenciani et Amiada et suos in-[2]-fantes et tenenciani eorum et homines et feminas qui inde sunt vel esse debent, el mas d'al Boschet els omes e las feminas qu'en [3] so, el prat que Guillems Bovers te de nos a megas el mas Bernad Jatbert de Sagornag els omes e las feminas qu'en so, [4] el mas de Pero Sicard els omes e las feminas qu'en so, et tot aquo que avem ad Estrevol, et .I. saumada de vino [5] in Ponc del Pug cad'an et e sa tenencia, Bernad Aspre e so fill Guillem Ortola, R. la pasca, el quint de la vinea [6] de Ramon de Frontorgue el uint de Ramon Espert, et .VI. d. pro locale, et .VIIII. d. d'Esteve Bover, .VII. de del logual [7] d'Azemar Reul et de Ramon, so fraire, et .VI. d. d'Isarn Lager, et .VI. d. del logal Guillem Fabre, .II. d. de Pero de Romeni. [8] Et cum istaparte la bovaria qu'en Beg avia ad Dorna els ortz que i avia om de lui, el prat, els efantz Peiro [9] Torner e lor tenencia, els efantz d'Esteve Bret ab lor tenencia, e tot aquo que om a de nos e la gleisa Sancto Petri de [10] Dorna, e tot l'adempriu dels omes de la gleisa, e tot aco ue avem in eclesia Sancti Ypoliti e la onor del Fossat que fo gua- da-[11]-nada de n'Isarn Bernad e de Bernad de Soreze, e l'espleiu d'a la Landela, el feu que om te de nos in eclesia de Mazac, e la [12] quarta part qu'en Bec avia e las vineas de Dornia quintals e no quintals, e tot aquo que om te de nos [13] in eclesia de la Landela et .VI. d. tolsas de Gausbert Rossinol de Sagornag. Et ab aquesta partido tercia pars [14] dels forns de Cuc e dels logals, et onor de Tolosa que% te Petrus Faisa- camba, et medietas de la senoria del [15] castel de Verdala e I'adem- prius de S. Sebastia. Et hoc totum predictum ut suprascriptum est juraverunt super [16] .iiii. evangelia Petrus de Pug Laurenz et Raimun- dus, filius ejus et Petrus de Tripol et Sicardus Podii L. et Isarnus, fra, ter ejus, quodsic [17] hoc totum teneantin omni tempore et ulla voce non disrumpant. Testes sunt hujus rei Unaldus, Guillelmus Matfres, [18] Pelegrinus Guilabertus de Foissac, Raimundus de Frontorgue. Facta carta anno ab incarnacione Domini .M.C. [19] LXX. VIIII., mense aprili, feria .vii., Lodoyco rege regnante, Raimundo, Tolosano comite. [20] Petrus de Cauce scripsit hanc cartam mandatus ab utraque parte. 172 Sciendum quod Gilem de Codz empena totz los dreitz que en la de*zma [2] de la puiola auie els que auier1 i deuie de la font deire*r la bor-[3]-da entro a Montsalnea a'n Gilem de la Garriga, qui comanair era [4] al die, e als alters frais de la mason de Montsalnes, per .VIIII. [5] sol., d'aqera Martror en .V. ans, e de I'artigal que aie la dezma. [6] E, si la mason de Montsalnes fazie artigal el dezmari, ne nuls om [7] per lo*r, que dels .V. ans non deuen dar dezma. En Gilem de Codz aso*lta [8] la primizie iasempre d'aqest dezmari, tant quant sober 1u* si*a, [9] a la mason de Montsalne*s. Bonsom d'a Roqafort, e n'Ane*r, sos fils, e n' [10] Arnald Gilem, e'n Gidbe*rt, el de Nase*ls, e'n Bertran, son fidan- zas e be-[11]-ze*nz d'aqe*sta para*ula, e n'Arnald de la Ca*sa, e'n Gilem de Sen Ger-[12]me*r be*e*ntz, e n'A. de Martras, e'n Bernad d'Osa*s. [13] Notum sit omnibus hominibus quod Bernad de Codz deg a De*u e a la mason [14] de Montsalne*s la terra que entre amas las comanies de Montsal-[15]-ne*s auie a Esponamort. En Gilem de la Garriga qui e*ra comanair [16] al die despena* aqesta terra per .III. sol.; e so*ber azo* asol- beg [17] Bernad de Codz totz los padoe*ntz e totz los erba*gges els bo*ses [18] e las a*iguas a Deu e a la mason de Montsalne*s, a'n Gilem de la.[19] Garriga, qui era comana*ir al die, e als alte*rs abitadors de la [20] mason, a n'Arnald de Martras e a n'Arramon Amel d'Ardeia e a'n [21] Bernad d'Osas, e a totz los a*lters qui ladoncs en la mason, e als qui [22] en- deant i sera*n. Aqe*st do*num e aqe*sta solta fe Bernad de [23] Co*dz tot assi cum la carta ag didz e ag inostra, esteus enga*n, [24] per si e pels sos, a Deu e a la mason de Montsalne*s, e per azo*, los [25] seno*rs de Montsalne*s arcebe*ren lo en la mason per fra*i. E tot [26] azo que a las pare*dz demana*ua ni clamaua, [27] asolbe*g a De*u e a la mason de Mont- salne*s, e [28] fe* ag i aso*lber to*t a'n Girald e a n'Ugo*n, sos fra*is, e [29 å a totz sos fils. Hoc fuit factum videntibus Bonome [30] d'a Ro*qafort e'n Bezia*n e n'Ane*r, sos fils, e n'Arnald [31] Gilem, el de Nase*ls, e'n Gid- bert e'n Gilem de Codz qui tot [32] ag parla* e ag aida* a fe*r, e'n W. de la Garriga qui co-[33]-mana*ir era al die de Montsalne*s, e bezent A. de [34] Ma*rtras e n'Arramon Amel d'Arde*ia e'n Bernad d'O-[35]-sa*s et alii ipsius domi. Facta carta anno ab incar-[36]-natione Domini .M.C. LXX.VIIII. et mense septembri, [37] epact..xx., luna .xii., A,, epis- copo Convenarum vivente, B. [38] comite. 173 Sciendum est quo anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXVIIII., regnante [2] Ludovico, rege Francorum, R. Tol. comite, G. Caturcensi episcopo. Guillems Bernart pres em pengs per si e per so-[3]-n ordeng tot lo deime de las suas terras e de las suas vineas d'a Pug [4] C..bert per .xx. sol de morlas d'en Bernart de Moysac e deu I'en eser garens de toz ampara-[5]-dors, el pengs devom solvre de Martro en autre. D'aiso so testimoni pons [6] Fortaiz e Ramons de pelicer e'n Beneeg Aisa e'n Ramon de Rater [7] e'n Bernart de la Mora e Ramon Manent e'n per tavis qui o autreiet. [8] Arnaudus, communis notarius de Moysiaco, scripsit. 174 Conoguda causa sia e saubuda que eu Jordana, filla de n'Oliver, e Peie*e Revelz, mos [2] maritz, aviam lo quint en aquella bordaria que om apella d'al pojet, e de tot aquel [3] quint que nos i aviam donam la meitat per be e per fe, eu Jordana e peire Revelz, mos maritz, [4] a Dominideu e a sancta Maria e als fraires de la maiso del Temple de Jherusalem, ad aquelz que [5] aras isso ni adenant isserau, a jasempre, per totz temps, e I'autra meitat d'aquest quint [6] sobredig retenem a nos medeisses. Et aqucst do nos avem faig per nos e per totz nostres en-[7]-devenidors e la ma d'en peiro Costanti, comandador d'Albejes, e serem loi1 ne [8] guireng tota hora a be et a fe. E peire Costantis donec nos en .XX. sol. de ramondencs [9] de caritat. De tot aizo o meilz es aici sobrescriot so fidauzas e guireng e testimoni [10] Bertranz de paulign, en Bernad At, enz Peire de Farico, enz Arnaudz de Farico, en [11] Guillems Sicardz. petrus de la Va scripsit hanc cartam rogatu et jussu omnium predic-[12]-torum, in mensejulii, feria .ii., anno ab incarna" tione domini nostri Jhesu Christi .M.C.LXXX. 175 Sciendum est quod anno ab incarnacione Domini .M.C.LXX[X]., regnante Lodovio, rege [2] Francorum, e G., Caturci episcopo, e R, Tolozano comite. Guillelmus Bernardius accepit [3] in pignus de Wil- lelmi Bernardi Grio et de matre sua vineam et teram que est [4] juxta vineam Estephani de Bragairag abequi per .l. solidos Morlanos [5] ab autreg. de Petro ponci que n'ag sas lauzaduras e qu'en deu estre girents [6] de tots omes ab .I. st. de sivada oblia a mezura vela e ab .XII. d. mudas. E sels [7] .L. sol. no pagava al prumer dia de mag Will. B. Grius, deu Will. B. escrivas [8] prendre poder del pens, e si pagava oblia per mala girensa del Grius, deu o [9] aver sus el pens. Testes sunt B Leodarius, A paismainada, R de Cantamerle, [10] R de Bragar rag. E Pons Fortaiz autregeg aquest pens a'n Glm. B. escrr[11]-va. Testimoni Glm. Elias, en R. Manent, A. Anarti. 176 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXX. Eu Flors, filla que fui de Esteve [2] Rainelm, et eu Berengueirs de Revel, sos maritz, nos amdui essems, bonament essas engan e sas retenemein [3] que non i fam de re, donam et ab aquesta present carta liuram a Deu et a sancta Maria et alla maiso de Bonas [4] Valz et alz fraires que aras isso ni per adenant isserau, e per nom a te, Ugo del Poig, que es bailles etamr[5]-nistraire de la maiso d'a la Roia, per salut de nostras animas e de nostres pairos, totas aquellas drechu- ras et [6] aquellas rados que aviam ni aver podiam en .II. mases e demeig de Boissanz, zo es assaber en u mas [7] e demeig que fo de Guillem Sascalc, .III. eminas de civada cessals a mesura veilla, et .I. ainnelz e demeg [8] cessals, et .I. fromatgues et .I. meigz, et una gallina et una meia, et .I. aus de lana et .I. meigz, e se ort [9] i avia, .I. fais de cauls et .I. meigz, e se pailler i avia, .I. fais de pailla et .l. meigz, et el mas que fo de [10] Bertran Guirart, .I. sesters de civada cessals a mesura veilla, et .I. ainnelz cessals, et una gallina, et .I. fro- mat-[11]-gues, et .I. aus de lana, e se ort i avia, .I. fais de cauls, e se pailler i avia, .I. fais de pailla, e tot aizo [12] sobredig es cessal et aviam o per vegaria. Et aissi con en aquesta carta es escriut autorgam o et o donam [13] e desvistem ne nos e revistem ne vos e la maiso elz fraires de Bonas Valz per totz temps. Et avem [14] ne avut de be e de karitat de te, Ugo del poig, .LXX. sol. de melgoires, et Esteves Rar nelms, paire de me, [15] Flors, avia ne avutz .XL. sol. melgoires et .I. sester d'anona. E qui en aizo sobredig re vos anparava, devem vos [16] ne esser guirent a dreg. Et avem vos jurat sobre s. evangelis tocatz que jamais d'aquesta hora ade-[17]-nant en aquesta honor sobredicha re non queiram ni demandem, nos ni hom ni femena daus las nostras partz, per nostre grat [18] ni per nostre cosseil, e qui o fadia e ren per- diaz, conoissem vos en eis sagrament queus o [19] retcem al vostre somonimant, e donam vos o e nostre aver et e nostra honor. Et eu Guil- lem Gaugis so vos bo-[20]-na fidanza sas engan de tot aizo sobredig e do vos o e mon aver et e ma honor, a vida et a mort. Autor [21] Bernart Curel e Peironet e Peiro Prodome e Marti Rossinnol et Esteye Ricart et Ugo Negre et Albert d'al Olm e Rar[22]-inun de Rodes e Nicholaus qui scripsit. Et aizo fo faig a Mala Terra, desotz I'olm. 177 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXX. eu Guiralz de Solatgue et eu Estevena, sa moiller, [2] et eu Peire, lur filz, e totas mas serors, et eu Guiralz Ot, et eu Deurde, et eu Esteves, et eu Aldis, et eu Marcenca, lur sorre, e mei [3] effant, nos tug essems, bonament e sas engan e senes retenement que non i faim, donam a Deu et a sancta Maria et alz frar[4]-res del Temple, ad aquelz que aras isso e per adenant isserau, totz aquelz dregz et aquellas razos que nos aviam et aver deviam el deme del mas [5] de Famulescas, per amor de Deu et per salut de nostras animas e per aquellas de nostres pairos e per annoal qu'en devo li fraire de la maio tar [6] a me, Guiral de Solatgue, et a mos effanz. Et aquest dos fo fagz e ma de B., lo capella, e de Guiral de Larzac que i eo per mandament de [7] B. Escafre que era maistre de la maio de Sancta Eulalia, davant la gleia de Sancta Maria de Larzac. Et eu Deurde Ot sobredigz, et eu [8] Guiralz, et eu donam a Deu et a sancta Maria et alz fraires so-[9]-bredigz tot quant aviam et aver deviam e la faissa d'entre las mas d'al Olm del Farao, zo es assaber.. deme. Autor so. 178 Conoguda causa sia que eu Biatriz que fui moiller de Esteve Guitart solve d de-[2]-sampar d Domrideu et a s. Jhoan et alz paupres de l'os- pital, ad aquelz que aras isso ni ade-[3]-nant isserau, et e la ma de te, Guichart de S. Germa, que es maistre de Rodergue, tot aquel [4] deman et aquella rancura que eu fadia del mas ni de I'apendaria d'a las Viletas, [5] com ja sia zo que eu non i avia drechura ni rado, mas eu non era certa ni savia en aquela [6] sado que peire Erailz, mos paire, ni Deusde Erailz, mos fraire, aguesso donada ni lais-[7]-sada aquesta honor sobredicha a I'ospital, e quant lo maistre de I'ospital ac aferma- [8]-da la soa causa per Guirbert I'ospitaler, lo quals juret de la calom- nia, e proada per .V. gur[9]-renz bos e leials, li qual foro Deusde de Castelmus e Bernartz de Boloc e peire Ricartz [10] et Uc de la Vileta e Deusde de la Vileta, conoc Raimunz Bertranz el cosseilz que el [11] i avia, zo es assaber W. Duranz e Raimonz Curelz, que eu en aquesta honor re nom [12] podia demandar, e per aizo eu Biatritz, bonament essas engan essas totz retenemeinz, [13] ai facha guerpido e desampara- ment a Domrideu et a I'ospital, d'aquesta honor sobre-[14]-dicha ab los apertenemeinz que isso e delz homes e de las femenas e de la vestido [15] que i es ni adenant issera, ab .L. sol. de melgoires que m'en a donatz Guichartz, lo [16] maistre, de be e de karitat, e .VII. st. de blat, essobre tot aizogitet mi de las [17] messios de la cort en que siam fermat. Et eu Biatriz ai jurat sobre s. evan-[18]-gelis que d'aquesta ora adenant re no i queira ne i deman en aquesta honor, eu ni [19] hom ni femena daus la mia part, ab mo vol ni ab mo cosseil. Aizo fo fag [20] ab cosseil et ab voluntat de Raimon ponzo e de Ricart Alaman e de Ra-[21]-ols Vergili e de W. de Causac. 179 Conoguda causa sia a totz homes que eu Guillems delz Planteirs desan-[2]-par e guerpisc per aras e per jasse a Dominideu et a sancta Maria et alla maiso [3] del Loc Deu et alz habitadors que aras isso ni adenant isserau tot aquo [4] que eu avia ni demandar podia el Vorz ni ella tenenza que al Vorz [5] apertain, et aquest guerpiment fiz ella mi de Raimun Ucbert, lo morgue [6] del Loc Deu, e per aizo donero mi capa e gonella e calzas per nom de [7] be d de karitat e per nom de deguerpiment. Tot aissi lur o do e lur o [8] desanpar per amor de Deu e per redemptio de mos peccatz, si que eu ni hoin [9] ni femena daus las mias partz jamais re no i queira ne i deman. [10] Autor Raimun Curel e Bernart Curel e peire prodome. Et eu Guillems delz [11] Plan- teirs ai aizo jurat sobre s. evangelis tocatz e vista d'aquez autors [12] que eu tot aissi cum desobres es escriut o tenga et o persega ejamais [13] re no i queira. 180 Eu W. de Vezin et eu Ug de Vimenet sem pagat [2] de .M. sol. et avem ne solta la maio de Bona Val et [3] avem jurat que mai nolz quer ram. Et au Ug de Vime-[4]-net ai jurat qu'ella terra de Cornoszatgas los meta. S. [5] ponz d'Arne e W. de S. Laurenz, S. de S. Marti, D. de [6] Pard...de Fornols, W. Cairelz, Ponz de [7] Vezin, P. de G..., G. de S. Mar..., P. Sudre. 181 Carta della honor Sancti Petri de Cureiras que l'om i a do-[2]-nada Guillems della Gleis...apendaria de Marti lo quart el [3] dezme et un ...Arnalz de la Gleisola, lo feu [4] e l'alo e tot lo dezme...de Ponzo de Condorz que sos filz [5] i donet per I'anima de ... Et altra apendaria de las Lau-[6]-.....chas queil moiller...i giqui. Et en la vila delz [7]..., la quarta part del feu e de I'alo e del dezme. E tot [8] aquo que ... peire essos fraire avia en la parrochia de Cu-[9]-reiras el dezme. Et el mas de la Fabrega, .XVIII. d. rar[10]-mundencs quel moiller d'Aldebert de la Rocha i donet. Et en [11] ... camps quartius et elz pradals, la meitat del dez-[12]-me ... meitat .VII. solz poges a peinnora. EI mas [13] ...az camps quartius, la meitat del dezme. En [14] la vegaria de Combra- das, .I. molto et .I. agnum et .VIII. d. [15] raimundencs et .III. sesters de civada, ella meitat del dezme delz [16] camps quartius el ces que alla vegaria aperte*. E Rigalz Bernartz [17] ....na.... donero lo tot per amor Deu quant ane-[18]-ro a Roma, e d'aizo fo autre Rai. d'Estaing, Jo. del Peiros, Ro-[19]-queta presbiteri. W. de Ver..as tot lo dezme. Et en Rocha Musa, [20] la meitat dellas parras e delz pradals e della ves- tido de la vr[21]-la, elz camps quartius, las tres partz. En Longa Faia, elz camps [22] quartius, la meitat del dezme. EI mas del Cros, la mer tat del [23] dezme. Et en la .... aria, tot lo dezme. En Raigazeira, tot [24] lo dezme. La meitat del dezme delz camps quartius de la Gar-[25]- riga. La terza part delz camps quartius d'Estolzerda. La [26] meitat del dezme de totas Ca...elleiras. Et em Bezairola, [27] tot lo dezme. En la vinna de Forcas, lo quart el dezme el [28] ce*s, zo son .II. sesters de civada e .IIII. raimundenc. Et altra vr[29]-nna sobre Flaujac. Et Richartz Guillems donet Flotas a Sain [30] peire. Et en Solaitgue So- beira del mas a Boillerc, la meitat del [31] dezme, et en tres mases et ... apendaria, lo dezme. Del mas [32] d'a Verinnas d'alz Olmps, lo dezme. E Vill. Peire donet [33] la meitat del dezme d'a Verinnas Sobeiranas. En la vila de [34] Solaitgue, el mas Rigaldenc, tot lo dezme, elz altres dos [35] mases, lo dezme delz pradals e de las parras e delz ortz [36] e la terza part del dezme d'alz camps quartius e de tot lo [37] bestial. Del mas de la Rocha, lo dezme quel donet Aldebertz Ug. [38] Del mas Elgentrudenc de Bella Comba, tot lo dezme. ponz Alde-[39]-bertz donet la dezme del mas de Bella Comba de Rotbert Guillem. [40]. La meitat d'amdos los Marsils e del mas de la Fabrega. E de [41] la Rocha, tot lo dezme. pe. Andralz laisset aquo quez avia [42] en la landa daus lo riu en oltra et en la costa de za oltra entro [43] el cementeri, totz los seus dreigtz, et en prat Daus, una secho-[44]-rada de prat. D'aizo es autre Deusde Guillem et Oalrics, sos capellas, [45] essa moiller autreet o* a' n P... lo preveire et a Deusde Aigfre. [46] EI meig mas que com- pret Bernartz d'Uzoire d'Ugon Ato .c. sol. [47] et ag nom lo Mas An- dral ... donet eissamen. pe. del poig [48] et Ug, sos fraire, per sen e per totz los lur donero a Deu et a [49] Saing peirce de Cureiras per ... a perpetua tot lo dezme del po-[50]-ig e de tot son pertenemen ... dero ne et o auctorguero en [51] la gleisa, auden lo pobol et auden en Johan del Peiros, Pe. [52] del Soler, Sichart, D. Guill. de Cureiras, Pe. del Peiros, Ge. Marti [53] Ge. de Longa Rocha et aliorum multorum. 182 A Rredezan, .I. peza de terra que fo de Ponzon Rodel e dessos eres, a la via Molnaressa, e dona tasca a vescompte e confronta daus orien en la via de Bezoza, daus mcidia en la teri'a de Guiralt [2] de I,edenon. Autra peza d'en Rodel e confronta daus orien en la via de Colonizes. La mole de W. Yranan, .I. peza, confronta daus cers en la via de Bclcaire. En la Felgueira, .II. pezas [3] e confronta za una en la onor de Rainoart de Boiseras, I'altra en la terra de S. Maria daus sol colgan, altra peza e confronta daus sol levan el camin. En las Combas, .I. peza e confronta daus [4] sol levan en la terra de Baldo. Peronella, .I. peza en la Fel- gueira e confronta daus cerz en la terra de W. de Cart. Peironella e sa sore, .l. peza e confront'a daus ceiz en la terra de Gr[5]-li. S. Rrengas de Mandoil, en Camps Polgers, .I. peza e confronta daus occident en terra de P. Brun. Del Seguins, .I. peza, daus sol levan el camin. En las Combas, altra peza e con-[6]-fronta daus sol levan en la terra de Baldo. A la Lona de Gervaiz, .I. peza e confronta daus cerz el camin de Bel- caire. Altra peza a Gravesson e confronta daus cerz en la terra de W. Folcart. [7] A Mal passet, .I. peza e confronta daus sol colgan en la terra de P. Guiralt. Altra peza als Ortz e confronta daus certz en terra Bernat Guiralt. A Corchamban .I. peza confronta daus sol golgan en la via [8] de Margaridas. A la Ferragen, .I. peza, confronta daus orien el pati d'en Gaufre de'Agarna. A Bufalon, las vinas de nos mezeus eres e donon cart e confrontun daus meidia en la vr[9]-na de W. Gor- fateu. [10] D'al Vilar. p. Baltugatz, .I. peza ad Asperels, confronta daus meidia en terra dels Clapaironz. A Laga peira, .I. peza, confronta daus cerz en terra de Barbavaira. A Mazaoatz, .I. cam de P. Guiral [11] e dessos eres, confronta daus sol levan el bocs Senairenc. Feliz Pau, .III. pezas, una a fon Garonega, altra a za Lobeiras, altra a Faisola Longa. Aldebert, .II. camps a passadiz. A Bocastan, [12] .I. peza dezotz la vina dels Ventalon .I. peza al Prat .I. peza a la via Brozanesca .I. peza a las Bozigas .I. peza a la vina dels Arzons. Altra peza a Ferr gola .I. peza aqui eus. Altra peza a Canoyillas .I. peza [13] a Codaler .I. peza al Forn .I. peza a la Condamina. Altra peza Andreu e sos eres .I. peza a Ferigola a la carreira Brozanes .I. peza a I'Argilargueira .I. peza dels Arzons .I. peza a la Croz. P. Bernatz. P. de Cabreiras [14] .I. peza a las trelas de Yrinan, confronta daus sol levan en la terra de Chaubaut Faison. A Cadaboison, .I. peza. A I'Anglada, .I. peza. Al mas de Bonalt, .I. peza. A Valagueira, .I. peza. A Vergens, .I. peza. [15] A Gainac, .I. peza. A Cazal, .I. peza. A Cam Limois, .I. peza. A la Folia, .I. peza. A Femadiz, .I. peza. W. Nicolau. W. Aonanz de Cabreiras ab sos eres per alberc .VIII. sol. a Caremantran. Maria [16] ab sos enfanz de Cabreiras per alberc .III. s. L'omen de San Gervazi, Pon Esteven ab sos eres e'n ponz Gatbert ab sos eres donon .I. gal per la onor de Fornel. 183 Connoguda causa sia a totz aquelz que aquest escrig veiron, que aizo son las partz [2] que le dons en Dragonetz a faig a sos fils : ab la part d'en Dragonet e d'en Rar[3]-mon de Mondragon es Cairana ab son mandament, fora li seisena de Raimon de Mont-[4]-alban que es d'en Dragonet; Suza es cominals d'en Dragonet e d'en Raimon, e Cabrr[5]- eras ab lur tenement; en Dragonetz e'n Raimonz aion denfra Mondra- gon Peire Ail-[6]-linieu e Targuier e sa moiller e Barbot ab lur tene- ment, et en aqiiestz homes aia [7] ponz de Mondragon la moltura el fornage e a clausura del castel, e gacha en Peire [8] Aillinieu e cerca en Targuier et en Barbot. Li condamina de Camp Redon es cominals [9] entre en Dragonet e'n Raimon, el faissa dejosta, el faissa de San Joan, e li terra de [10] Jullaraz que a* en W. Ugo en peignora per .M. sol. de raimonencs viels, e las plantadas [11] desobre l'olmada, e li vigna dels Descauz el pratz d'en Bertran Rainaut que a* le donz en [12] peignora per .CC.XXV. sol. de melgoires, e I'ortz viclz, el ficus que a* en W. Girautz e* [13] sa moiller per lo don a Bouzezon, e aquo de San Paul e de San Restezun, el gazainz [14] d'Estaignol, el quarta partz d'al Bar gnanet, el quarta partz del seignoriu de la Garda [15] pariol, e tot aquo que le donz a* a la Palu ni el mandament, e aquo dels Duranz de San Saor-[16]-ni, el seignorius de peire Lapta e I'abcrcs, e las condaminas e las vignas de Peire Lap-[17]ta de Ponz de Mondragon, e aquo de San Marcellin, cominal entre en Dragonet e'n Raimon, e aquo [18] que le donz a* a Cortezon ni el mandament, el fieus que ten en Peire de San Quentin e* [19] sa moiller perlo don ad Aurengua, e aquo de Causanz, e aquo d'a Mornaz cominal entre [20] totz tres, e aquo de Sant Esteve e de Soz e de Luog cominal [21] d'en Dragonet e d'en Raimon. Et ab la avia a Mondragon ab son mandament, fora aitant con en dona [23] a'n Dragonet et a'n Raimon; e ab la part d'en Ponz de Mondragon va* li Mota ab [24] son tenement, e Vila Nova ab son tenement, e tot aquo de San Just, e tot aquo de Dar-[25]-boz, el terra partz d'aquo d'a Mornaz, e las condaminas e las vignas de peire Lapta. [26] Et en aquestas partz aiza con son escrichas eu, en Dragonetz le dons, fas heres en Dragonet [27] e'n Raimon de Mondragon e ponz de Mondragon lo tos, e voil que s'en tengon per pagat; [28] e si uns d'els mesfaillia ses leial here, li partz d'aquel tornes als dos, et si d'un dels [29] dos mesfailla ses leial here, tornes al terz, et si del terz mesfaillia ses leial [30] here, tornes als fils d'en peiron de Cadarossa. En Dragonetz e'n Raimonz de Mon- dra-[31]-gon jureron las partz en la gleisa de ma donna sancta Maria del castel de [32] Mondragon, per mandament del don, que aissi o* ten- guesson con le dons avia dich ni [33] fag retraire, en vedenza et en audenza d'en W. Ugo de Mondragon e d'en Gaufre, [34] son fraire. En W. Girautz le dons, en Bernartz de Trescas, en Dragonetz de Bocoiran [35] en Rostaing de Mornaz, en Vaqueiras, en Peire W., sos fraire, en Peire Aimerics, [36] Raimonz de Montalban, W. de Maranzan, Peire d'Aurenga, Ponz le preire. 184 Noscant tam presentes quam futuri quod Hugo de [2] Martines emit de G. Costanz redditum quem ipse G. [3] conparaverat de R. de Sancto Quintino, milite, quem Sibilla, [4] uxor ejus, ipsi G. concesserat, de quo postea jamdictus R. coram ma-[5]-gistro S., capellano de Sancto Quin- tino, et Ramnulfo Tronel, sacerdote, [6] et Johanne Maset supradictum Hugonem investivit. Hic est redditus : [7] a Buisaireta .II. sol. e .III. d.; al Cros .I. emina d'anona e .I. d'avena [8] e .XIIII. d.; en la peza B. La- prada, entre las doas vias, .I. emina d'anona; [9] al Cher Baio .I. ses- ter d'avena a veila mesura. 185 Notum sit omnibus hominibus tam presentibus quam futuris [2] que la terra que es del Cassaus de la Manga, ques part [3] ab las vinas de Jelabes que R. Benec tolie a Deu e a [4] I'ospital de Jehrusalem e a Sancti Johanni de la Manga, a sout [5] e renduda R. Benec e sun sener n'Od, tot quant [6] i avient, e a Deu e a Sancti Johanni e a I'ospital de Jehrusalem e a [7] an Peire de Sent Andreu. Testes sunt Ameri de Mes- [8]-soners, B. R. de Sen Salvador e Beraut e Julien [9] Audebert e R de Vila Longa, A. de Rossilo. [10] P. Amaneu e sa moler au donat e redud perlor e per lor [11] ordenc la terra e la vina de Sent Andreu a Deu e a [12] l'ospital de Jehrusalem e a en P. de Sent Andreu e al fraires [13] que ara i so ni aenant i serant. Testimoni Unaut de [14] Messoners e Ugo de Messo- ners e Bernaz, lor mant. 186 Sabedor es ue Gauters de Verceiras e'n Tonduds de la Garda e Guillems de Deopantala e n'Ug de la Vinna, il tuig .IIII., an donad a Deo et a sancta Maria et a I'espital [2] et a I'espital1 de Jherusalem de Sen Joan et a'n P. de Sent Andreu que es seiner e comandaire de I'os- pital de la maio de Fronton et a tots sos successors et als fraires de la maio de [3] Fronton, als presens et als endevenidors, tot le desme de la gleia de Sent Marti de Molis, tot aquo que li predit donador i avio ni i tenio ni i deyeo aver ni tener [4] per deguna re, quel predits P. de Sent Andreu e tut sei successor e li fraire de la predita maio de Fron- ton, li present e li endevenidor, tot le predit desme ahio e tengo [5] et espleito e possedisco e tota lor voluntad ne fassan per tots termenis, et au ne mandada far bona e ferma girentia li predit donador de tots anpa- radors a Deo et a sancta [6] Maria et a tots les abitadors de I'espital de la predita maio de Fronton. En Tonduds de la Garda avia tots sols en aquest desme la mitad, e'n Gauters de Verceiras e W. de Deo-[7]-pan- tala e n'Ug de la Vinna avio i I'autra maitad. En P. de Sent Andreu sobredits a faita carita de .CCCC. sol. de malgoires als predits donadors d'aquest predit [8] desme. Anno ab incarnacione Domini .M.C.LXXX.I. T. B. de las Eras, A. de Mont Bosaud, W. Auriol, G. qui istam cartam scripsit, in mensejunii, feria .iiii., [9] regnante Filipo, rege Francorum, R., Tolosano comite, Folcrando ephiscopo. 187 Sabedor es que Gauters de Veceiras dona si meteis e so* cors e sa arma a Deu [2] e a sancta Maria e a sant Joan e a I'ospital de Jherusa- lem e a Peire de Sant Andreu, prior [3] de la maiso* de l'espital de Fronton, e a trastost les autres fraires de I'espital, als [4] presents e als avenidors, e dona tot aquo que el avia ni aver devia per nula [5] mesura de la riba de I'aiga de Tarn de Molis a essavas Orgol e la ribade [6] la outra devas Molis eissament, so es a saber totas l'aigas e las terras e tot so [7] que el avia a far per nula mesura en d'aisa vas Orgol, senas totas retengu-[8]-das que anc no i fe, el ni om ni femna per el. E Gau- ters sobredits lauda e do-[9]-na per si e per so* paire e per so fil sin cents souds de malcoires o .CCL. tolsas en [10] tota la terra e en tota la onor e en tots les omes e las femnas que el i avia ni averidevia e en tot aquo que el ni sos paire avio* a far per nula [11] mesura en tota la onor de Molis, per redemcio de sos pecads e de so* paire e per sal-[12]-vament de lors armas e de lors parents. Tot aisi co desobre es escriuts o doneg [13] e o autreieg Gauters de Veceiras per si o per so paire, per bona fe, senas engan, a Deu [14] e a santa Maria e a sant Joan e a l'ospital de Jherusalem e a peire de Sant Andreu, [15] prior de la maiso* de l'espr tal de Fronto*n, e a trastots les autres fraires de l'espital, [16] als pre- sents a als avenidors. E Gauters predits coveng e mandeg far bona e fer-[17]-ma guirensa de tots amparadors de tot aiso sobre escriuts a Deu e a l'ospital, per [18] bona fe, senas engan. De tot aiso sobre escriuts so* testimoni Bouvila, W. [19] Ugs, A. de Mont Bosaud, B. dc las Eiras, B. de Bosiag. Facta carta in mense junii, [20] feria .IIII., regnante Filippo rege, R, Tolosano comite, Folcrando episcopo. Anno ab [21] incarnatione Domini .M. C.LXXX.I. Oddo scripsit. [22] er sunt testes W. Auriols et R. Berseus. Qui aquesta onor sobre escriuta de Molis [23] voldra recobrar, no la deu recobrar mens d'aquest diners sobre escriuts per nula mesura, 188 Don par Aze*mar Guilhem et son fils Ugs de la Vernhe, a* l'hopital Saint- Jean de Je*rusalem, de leur terre et honneur entre Moulis et Orgueil. Sabedor es que Asemars Guilems e sos fils Ugs de la Verna dono per si e per [2] tot lor orden, senas totas reteo*ngudas que no i fan, tota la terra e la onor que [3] avio ni aver devio per nula mesura, de la riba de l'aiga de Tarn de [4] Molis a essa vas Orgol, a Deu e a sant Joan e a l'ospital de Jherusalem e a peire [5] de Sant Andreu, prior de la maiso de l'espital de Fronton, e a trastots les au-[6]-tres fraires de l'es- pital, als presents e als avenidors. E Azemars Guilems e sos [7] fils Ugs de la Verna donero* so es a saber tots les omes elas femnas e tota l'aiga de Tarn quanta el n'i av-[8]-io* e tota la terra e la onor quanta n'avio* e la onor d'Orgol, senas totas retengu-[9]-das que anc no i fero, ni om ni femna per els, de merce e fora, e covengro e man-[10]-dero* far bona e ferma guirensa de tots amparadors que nula* re amparesso [11] en aquesta onor sobre escriuta, per bona fe, senas engan, a Deu e a sant Joan [12] e a l'ospital de Jherusalem e a Peire de Sant Andreu, prior de la maiso de l'espital [13] de Fronton, e a trastots les autres fraires de l'espital, als presents e als ave-[14]-nidors. E peire de Sant Andreu deg per caritad per aquesta onor sobredicha [15] a'n Azemar Guilem e a so fil Ug de la Verna .C.L. sol. de bos malgor[16]-res. E el dero* e autreiero aquesta onor sobre escriuta per lor e per tot lor orden, [17] senas totas retengudas que auc no i fero, a Deu e a I'ospital de Jherusa- lem, aisi co [18] desobre cs escriut, per bona fe, senas engan. D'aisso sobrescriut so* testimoni [19] Unauds Tro*ia, Amaneus de Corbariu, Isarns de Vilamur, Bouvila, [20] Joaus de las Eiras, Corrumpis de Montelar, Joans, espitalers de la Boissa, [21] et Oddo qui istam cartam scripsit in mense junii, feria .IIII., regnante Filippo rege, [22] R, Tolo- sano comite, Folcrando episcopo. Anno ab incarnatione Domini [23] .M.C.LXXX.I. 189 Don par Guilhem de Castelnou et autres, a* l'ho*pital Saint-Jean de Je*ru- salem, de leur terre et honneur entre Grisolles et Fronton. Sabedor es que W. des Castclnou et Ods Elias de Cavaldos et Jorda*s de Caraman donero tota [2] la terra e la onor, la erma e la condreja, que el i avio* ni aver devio per nula mesura, del riu de [3] Gausinag entro la onor de Glisolas aisi co la via Tolosana deisen, e de l'autra part entro a [4] Fronton, tota aquesta terra e aquesta onor sobrcscriuta dero* aitanta co el i n'i avio de part de [5] lor maire, dels casals de Sant Ros- tizi e fora que aquels no dero* ges, aisso tot sobre escriu-[6]-t dero* a Deu e a santa Maria e a sant Joan e a l'ospital de Jherusalem e a peire de Sant Andreu, prior [7] de la maiso de l'ospital de Tolosa, e a tras- tots les autres fraires de l'espital, als presents e als ave-[8]-nidors, senas totas retengudas que anc no i fero, de merce e fora. E peire de Sant Andreu deg [9] les ne per caritad .XXX. sol. tolsas. E W. del Cas- telnou et Ods Elias et Jorda*s de Caraman [10] covengro e mandero* far bona e fcrma guirenssa de tots amparadors d'aquesta onor [11] sobre escriuta a Deu e a santa Maria e a sant Joan e a l'ospital de Jherusa- lem e a peire de Sant [12] Andreu, prior de la maiso de l'espital de Tolosa, e a trastots les autres fraires de l'espital, als [13] presents e als avemidors, per bona fe, senas engan. Hujus rei sunt testes W. Deupan- [14]-tala et Bouvila et Joans de las Eiras et Peire Joan des castelnou et Forts de Saugue-[15]-da et Garsia Escoboners et Oddo qui istam car- tam scripsit, in mense julii, sabbato, regnante [16] Filipo rege, R, Tolosano comite Folcrando episcopo. Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXX.I. 190 Don de leurs biens e* l'ho*pital Saint Jean de Je*rusalem par Forton, sa me*re et son neveu. Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXX.I., mense octubri, feria .VI. Conoguda causa sia a totz omes que aquest [2] escrig veirau quez eu Fortos e na ponza, ma maire, e Deusde peire, nostre nebs, donam et autorgam nostres cors e nostras armas [3] a Deu et a s' Maria ara i so ni adenant i serau per redemptio de nostres [4] pecatz e per salvament de nostras armas e de nostres paires e de nostras maires e de tot nostre linnatgue, e rendem nos per fraires, e doman [5] e laudam toig trei totz nostres erctatges e totz nostres avenimentz e nostras ter- ras e nostras honors on que las aiam, maisos e molis et ortz [6] e vinnas e bosx et aigas e mases e vegarias e pratz e verders e totas causas que nos aiam ni avenir nos deio. Aquest do [7] fazem nos toig trei ella ma de fraire pelegri, maiestre de Roenge e d'Albeges e de Lotves, e de fraire Raimon de S Elena, coman-[8]-dador della maiso d'a Boazo e de Rodes. Aizo fo faig em presenza de na Fidas l'abadessa e de na Guil- lema de Cumpeire e de n'Alda de [9] Combret e d'en Calcida, tenedor de l'ospital, e de n'Ugo de Costanz, lo capella de S. Estefe, e d'en Marti de Cambolaz l'arquipreveire. [10] D'aquest don e d'aquest rece- bement son autor dels fraires de l'ospital R. Peire de Cassainnas, D. de Nubia, Rozolis, p. Isimbartz, [11] ... del Cloquer, D. de Flaz. E d'altres autors forom P. Guitbertz lo preire e Raimonz, lo capellas d'a Laisac, e Deusde del Riu preire [12] e Guirals Arles et Uc de Merlet preire e Bernartz Garrix et Aimois e Ferminnax et Uc Martals [13] et Uc Serrazis e Durantz, lo botz peiro Guitbert, e peire Sala et Esteves del poig e Riols lo cler-[14]-gues. 181 Accord entre R. Matfre*, pm-eur de la baillie d'Albigeois de l'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem, et le chapelain Uc Tinel, a* propos de la mar son de Monestier. In nomine domini nostri Jhesu Christi. Anno ab incarnatione ejus .M.C.LXXX.I. Conoguda causa sia als omes [2] que aquesta carta veirau ni audirau que eu R. Matfres, priors de la bailia de l'hospital de Jerusalem d'Albejes, vcngui [3] ad acordier ab Ugo Tinel lo capella, dels contrastz que avia ab lui, e l'acordiers es aitals quel priors l'a coman- [4]-dada e donada la maio d'a Monester e la vinna e l'o*rt e tota la bailia que s'i aperte, on meillz la tegro aqueil [5] que i so, e s'escuig davant lui a tota sa vida, per si e per aquellz que seguentre lui i venrau. E de .CC. sol. de r. que [6] Ug de*g metre e la maio can s'i autorguet per fraire, autorga ne e la peinnora de Gavauzas que trais [7] de pouzo Rater .LX.VI. sol. e .VIII. d., et e l'o*rt de na Bega .V. sol., et e la peinnora que a de lor de Cara-[8]-manz .X. sol., et en dos tonellz que so e la maio .X. sol., e .XX. sol. qu'en paguet a Salas, e .XXX. [9] sol. de melgoires que donet al prior que so en aquesta paga, el sobreplus tro en .CC. sol. deu metre Ug [10] e la maio quant poira a be et a fe. E de tota aquesta onor sobredicha deu donar de ce*s cad'anz [11] .L. sol. de melgoires a pantacosten, e desobre aquestz .L. sol. lo priors ni l'hospitals nol podo nil devo [12] forzar de quista. E de tota aquesta honor sobredicha lo priors ail donat a guirent e ad autor [13] W. peire lo bisbe. Autorici Gaillart lo preboide e'n Durant de Moutauti e'n Bernat Boet e'n Bertran dor e'n p. Guilabert e'n Daide de Ca-[15]-usa*c lo capella. 192 Vente par Arnal Vaque' sa femme et son fils, aux fre*res du Temple, de leurs droits sur le mas de Roussilhon. Anno dominice incarnationis .M.L.LXXXI. Eu Arnalz Vaca et eu Ala- manda, sa moiller, et cu Raimunz lur filz nos essenis [2] bonament e ses engan e ses retenement que non i faim de re, vendem e donam et ab aquesta present carta liuram per aras e per totz temps, [3] a Deu et a sancta Maria et alz faires del Temple, ad aquelz que aras i son et ade- nant i serau, e per nom a te, B. Eschafre, que es mais-[4]-tre de la maio de Sancta Eulalia, totz aquelz dregz et aquellas razos que nos aviam et aver deviam el mas de Rossillo et e las moiadas [5] ques parto ab aquellas de S Marti de pris per .LX. sol. melgoires nous e per .I. blizal e per .I. camisa que n'avem aut e receuput [6] per prez, e se plus val o plus per adenant podia valer d'aquest denant dig prez, donam aquest do recep e prenc e conosc que ai a tener de Deu e de la maio la o tot per amor de Deu a Deu et a la maio. [7] Et au Arnalz seguentre aquest do recep e prenc e conosc que ai a tener de Deu e de la maio la meitat del cart d'aquesta de-[8]-nant dieta onor, et ai jurat sobre s. evanelis tocatz, et eu Alamanda et eu Raimunz, lur filz, eisament, que d'aquesta ora enant [9] en aquesta onor sobredicta re non queiram ni demandem, ni hom ni femena pcr nos ni per nostre cosseil. E qui re vos i queria nius i ampa-[10]-rava, devem vos ne esser guirent a dreg. E donam vos o en aizo et en tota nostra altra onor a vida e pos mort. Et aizo fo fait [11] denant la gleia delz eferms d'Amillau. Autor Ber- nart d'Aseneiras lo capella e Joan Aiefre e Bernart de Boissa e Guiral d'Ar-[12]-paio e Raimun Esteve e peiionet, so fraire, e n'Ugo Esteve e Benart, so fraire, e Benart Arnal d'a Creisel. 193 Arbitrage par Ricart Comte d'un de*bat entre Este*ve de Laval et l'abbaye de Bonnecombe inte*ressant la page*sie du mas de Laval et du mas Brengairene. Conoguda causa sia a totz homes que eu Ricartz Coms, auzidas las razos del plaig qu'avia Esteves de la Val [2] de la pajesia que deman- dava el mas de la Val et el mas Brenguairenc, ab la voluntat d'ambas las partz, ne re-[3]-trac aital plaig d'amor qu'Esteves de Laval guor- pisca e desanpar que que pogues per pagesia demandar el sobreditz [4] mases a Deu et a sancta Maria et a l'abat de Bona Cumba ponzo et al covent que ara i es ne ja i sera. Et eu Esteves della Val [5] jur sobre saings evangelis que teina a be et a fe aquest plaig per totz temps e gurpisc et desanpar las sobre-[6]-dichas pagesias ella ma de n'Ugo, lo prior de mezeissa la maiso, e de n'Ademar Radolf. Et eu Uc sobre no- minatz, [7] prior de Bona Cumba, autrei te la karta part de la pajesia del moli ab zo que l'aias el teinas de la maiso e'n pagues lo [8] cez, ta part de tres ters de seguel aitant quo per ta parsso te n'esquaira, et a nuil seinor que re deman el mas de la Val non [9] deus re far mas pel moli Ainart de fais quol molis deu portar per se. Testes sunt B, de la Co..., Anthelm de Peira Bruna, [10] Arnals Hot, Uc de la Verngna, Uc de paule, Bernartz Bocart' Guillem de Brocmac- 194 Vente par Aimeric Ermengau a* l'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem, du mas de Caire et d'autres biens. In nomine Domini nostri Jhesu Christi. Eu Aimerix Ermengaus doni e vendi e guer-[2]-pisc a Deo et a l'ospital de Jherusalem lo mas del Caire qued es venggutz a part par-[3]-tida a mi, ques te ab lo mas de l'espital de Mont Bertran, l'alo el feu e la vega-[4]-ria e tot aquo qued leu i ei per be e per fe, e l'alo e la vegaria ela meitat del [5] feu de la bordaria de la Mauqueta, e l'autra meitat del feu de la Mauqueta [6] que l'om i te de mi, e l'alo de la bordaria ques te ab aquella de la Ricar- dia el [7] feu e la vegaria que l'om i te de mi, e la meitat del mas del Tenetz per feu e per alo [8] e la vegaria que i ei em pengz per .XII. sol., e tot lo deman qued eu fadia el mas [9] de Mont Bertran ni far i podia assolvi e guerpisc a Deo et a l'espital de Jherusalem. Et eu [10] Ermen- gaus, fraire d'Aimeric, assolvi e guerpisc tot aquest de e tota aquesta lem per be e per fe et als tene-[12]-dors que aras i so ni per adenant ven-[11]-doa e tot aico d'aquest escriut a Deo et a l'espital de Jherusa- isserau e l'espital de Jherusalem- Et eu eiss Ar[13]-merix Ermengaus, se de ni desannava ses effant de moller, doni lo mas de Monredon a [14] Deo et a l'espital de Jherusalem per redemcio de mos pecatz e de mo parentor, et eill quel tra-[15]-go de peinz de la pengora que i a Uc de la Roca et Amelz Clapers, e laudi la lor [16] d'aitant con eill la redeme- rau, e'n aquest mas maiss no pot re vendre ni em-[17]-pengnorar a negun ome ni a neguna femena d'aici enant. Esse de tota aquesta [18] vendoa ni en aquest do omn ni femena re vos antparava, laudius o el mas de Mon-[19]-redon entro tot aders vos o aguess. Essed eu Aimerix rede- mer volia aquest mas [20] de Monredon, que tornar lo volguess a profeg de mi medeiss, ni mos fraire, devem lo cobrar [21] ab aquo que a l'es- pital costaria. Et eu Aimerix Ermengaus doni e vendi tot aico so-[22]- brescriut a Dieo et a l'espital de Jherusalem et als tenedors que aras i so ni per adenant iss-[23]-rau, et tot aquell frug que d'aquestas onors sobrescriutas issirau vos sia em [24] bon dreg et em bona rado que ja empetar nous estia. Esserai vong guirentz [25] drejurers pe be e per fe. E Guiralz de l'Espital dona m'en .CC. sol. de bos raimondenx a dregz. [26]å Et eu Aimerix Ermengaus, se re en aquestas onors sobres- criutas, om ni femena, re vos [27] antparava, qued eu guirentz nous ne pogues esser, Ermengaus, mos fraire, emendar [28] vos o ia. Et eu Ermengaus, fraire d'Aimeric, serei vong guirentz et emendar vos ia [29] aquo qu'en perdratz d'aquestas onors sobrescriutas entro aders vos o aguess per la vostra [30] conoguda de vos ospitalers, e meti vong per pengnora tota ma mia part de la deimaria [31] de Bona Vall entro fag vos o aguess per be e per fe. Et eu Bernartz de la Roca et en Frotartz et [32] eu Adalbertz, per mi e per mo fraire, et eu Remegz de la Roca et eu Amblartz de la Roca et en Rar[33]-monda, sa sorr, nos tog sengnor sobrescriutg assolvem e laudam per nos e per nostres [34] effantz totas las sengnorias que nos aviam en aquestas onors sobrescriutas per be e per [35] fe, a Deo et a l'espital de Jherusalem et als tenedors que aras isso ni per adenant isserau. [36] Testes sunt Bernartz Remegz e Guil- lems Gasc e peire Isarnz e pouz Gasc e Bertranz Gasc [37] e Bertranz de la Roca et Ermengaus Folquers. Arnaudus de Prato scripsit hanc cartam mense febro-[38]-ario, feria .III., anno .M.L.LXXX.I. incarnationis Domini. [39] Aico fo fag e la ma d'Aimeric d'Aiguilena l'ospitaler e tota ora deu esser per [40] la soa conoguda e dels autres ospitalers que seguentre lui venrrau. 195 Don de divers biens par Gat de Peirebrune a* l'hopital Saint-Jean de Je*rusalem . In nomine Domini nostri Jhesu Christi. Amen. Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXX. [2] .II. anz. Conoguda causa sia a totz omes que aquesta carta legirau ni audirau-[3] que eu Gat de peira Bruna, per la amor de Deu et per redemptio de mos [4] pecastz et de l'arma de mo paire et de ma maire et de totz mo linagge, doni et [5] laude et autorc per ara et per totz temps a Deu et a sancta Maria et a s. Johan et a l'ospital [6] de Jherusalem et als fraires que ara i so ni per adenanti serau, so es a saber lo bostc de la [7] Gariga et la terra en que lo bostc es et lo boscalt e l'erm et lo vestitz, ab sos entras et ab [8] sos eisirs, et tot so que om ni femena i a de me ni per me. Et do lo mas del Codol, totz [9] so que om i a de me ni per me et totz so que eu i ai ni aver i deitz, sia erm sia vestitz, [10] sio boscalt sio pastural, sio ome sio feme- nas, ab los intras, ab los isirs, ab totz sos aper-[11]-tenemensz. Et do et autorc al sobreditz ospital et laude tot so que mos paire ni ma [12] maire i donet ni autorget ni eu i a donat per me ni per elsz, sia dos sio com-[13]-pras, sio vendas, sio peinoras, ara o do et o laude et o autorc per almorna et per carr[14]-tat, per aras et per totz temps, per bona fe et sas tot engan et sanes tot retenemen que [15] nom fas de re, al sobre- ditz ospital de Jherusalem et als fraircs que ara i so ni per adenant [16] i serau so es a saber per nom lo terador de Nespolos et totz so que al terador se [17] apetan, sio ome, sio femenas, sio mases, sio capmases, sio apendarias, sio bostc, [18] sio pastural, sio aigas, ab lur intrars, ab lur isirsz. Et per atrestal maneira au-[19]-torge et aferme totz so que eu donei per ma maire e la parochia de Figat ni [20] en aquela honor om ui femena i a per me ni de me ab totz sos apertenemens. Et per atres-[21]-tal maneira autorge et afermc et done lo mas del Mont et lo mas del Fau ab totz [22] lur apertenemens et ab los omes et ab las feme- nas que ad aquestz mases s'aperteino, [23] so que eu i avia ni aver i devia. Et per aqui medeis done et autorge et afirme sanes [24] tot engan tot aquo que I'ospital a cogquist de me ni de mo paire ni de ma ma-[25]-ire ni de negu ome ni de neguna femena aia cogquistz per do ni per compra [26] ni per peinoi'a que eu re d'aisi adenant demantdar ni quere n'i posca per ne-[27]-guna maneira daus Tarn e saiz. Et a l'os- pital no deitz far mal ab me ni [28] ab altrc per neguna maneira ad ecicnt, et se nescis o fadia, deit o rederger per [29] esgarda ..... del maestre o delz altrcs fraires entro a cap de catorze [30] duas. Et per aquest do et per aquest autorgament ai avolz et reseubutz [31] de carr tat .L. sol. del maestre. Et en aisi quo desobre es escritz ni meilz i pot [32] om entendre ni legir a be et a fe de l'ospital ai pelvit per ma fe et jurat so-[33]-bre sanz evangelis toquastz que aisi o tenga et o persega per tot temps. Et [34] tot aquest dos et aquest autorgament fo faitz el Pla a Peira Bruna, davant [35] la gleisa, lo dia de la festa si Michael, e la ma de G. de Montalegre, ma-[36]-estre de Roderge. Et eu Ricart, fraire del comte de Rodes ret me de tot aiso [37] sobreditz fidansa et guirentz a I'ospital. D'aiso so autor Bertrans d'Artviu lo [38] preire et Bernart de la Costa et Ejor de la Roca et Sicart dc Banoida [39] et Rainal de Renac et P. Bertran et Antelm de Peira Bruna. 196 Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXXII. Conoguda paraula [2] sia que eu S. ponz de la Roca doni mon cors e m'anma a Deu et a s Maria [3] et a s. Jhoan et a I'ospital de Jerusalem, e doni tot mon aver e ma onor [4] e totas mas drechuras per on que las aia ni om ni femena aia de me [5] ni per me, et aiso fatz e las mas de fraire pelegri maestre de Rosengue, e de [6] G. de Montalegre, comandador de la maio de Boloc, e de tot lo capr[7]-tol. Et eu ponz ai jurat man bes sobre sanchz evangelis1 tocatz que d'aque%st [8] do ni d'aquesta almorna sobredicha que ren no'n do ni'n venda ni [9] n'empennora d'aisi ade- nant per que I'ospitals o perga. Et eu maestre pele-[10]-gris, ab cossel de G. de Montalegre e de tot lo capitol, recebi te per fraire e la [11] maio de I'ospital cora que vollas venir, senes dam, et en est meg coman- [12]-di te tro que tu vennas per fraire aquest do et aque%st, almorna sobredicha, [13] esters aquo que Deusde del Masel e sos fraire dette- niu, et aquella onres [14] que detteniu dona de ces .X. sesters de vi et .I. fogasa ab fromatgue, ab [15] .III. omes, e de la vinna d'a la Font la meitat d'al troil, e las vinnas [16] meitadencas d'al pojet, el meg mas d'a Prunz per alo e per feu. Et aiso deu [17] traire I'ospitalz de pennora de .CLXV. sol. de rodenes, aquo delz Ma-[18]-selz de .L. sol., e las vin- nas meitadencas d'al pojet .LXXX. sol., el meg [19] mas d'a Prunz de .XXXV. sol. Autors B. de Pagaz, Wirbert, Ricart [20] de la Peira, P. del Broil, Willem de S. Mikel, Bertran, Gual-linosa, B. Garrr[21]-ga, Echor della Roca. 197 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXX.II. Eu Bernartz Gaucelms [2] ct cu Frotartz, sos fraire, et eu Prioressa, lur maire, nos essems, de bon cor e de bona volun-[3]-tat, donam Et autorguam et ab aquesta present carta liuram per aras e per totz temps, per amor de [4] Deu e per rezemptio de nostres pecatz e per emenda delz mals e delz tortz que aviam fagz a la maio, a Deu [5] et alz fraires del Temple, ad aquelz que aras isso e per enant i scrau, e per nom a te, B. Eschafre, que es maistre [6] de las maio de Sancta Eulalia, totz aquelz dregz et aquellas razos que nos aviam et aver deviam el Mas Aismar [7] que conoissem que teniam d'eisa la maio, zo es a saber .VIII. sesters de blat cessal a mesura veilla, del mel-[8]-lor que fora el mas a meisos cad'an. E per aquesta sobredicta almorna eu B. Eschafres recep vos-[9]-tres pairos elz bes esperitals de la maio et ai vos donat de caritat de las almornas de la maio [10] .LX. sol. melgoires, los quals avem autz e receubutz eu B. et eu Frotartz et eu Prioressa, lur maire, de [11] te B. e delz altres fraires de la maio, et avem jurat sobre s. evangelis tocatz tug trei que jam ai [12] re no i queiram ni demandem ni hom ni femena per nos ni per nostre cosseil, e qui o fazia, eu Ricartz de [13] Munpao so'n bona fermanza ses engan a la maio. Et aquest dos fo faiz a Sancta Eulalia. Autor Bernart [14] lo capella e Peiro Lentilla e Guiral de Limosa e Guillem de Sancta Eulalia et Ug de la Costa e Mar-[15]-tis de la Roca e Ricartz de Cornuz e Guiralz del Mercadil e Ricartz de Munpao. Aizo aissi con es [16] sobrescriut ai jurat eu Prio- ressa sobre s. evangelis tocatz que ja non o remova. Et avem autor-[17]- gada aquesta carta cu e B- Gaucelnis c Fro-[18]-tartz a Cornuz. Autor P. de Baissac et V. de Cornuz [19] et Ug de la Costa. 198 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXXII. eu Uga et eu Autgarz et eu Guillelma, [2] fillas que foim d'Ugo de Mala Val, et eu Uc Raimunz et eu peire de S. Feliz, lur marit, nos essems, bonament esses engan e ses rete-[3]-nement que no i faim de re, solvem e desamparam et ab aquesta present carta liuram a Deu et a sancta Maria et alz fraires del Temple, ad [4] aquelz que aras isso ni adenant isserau, e per nom a te, B. Eschafre, que es maistre de la maio de Sancta Eulalia, totz aquelz dregz [5] et aquellas razos que nos aviam et aver deviam ni nostre paire ac el Mas Boet que es camgen a Berenguer Ciret, et avem jurat sobre s. [6] evangelis tocatz que jamais re no i queiram ni demandem, ni hom ni femena per nos ni per nostre cosseil. Et en quant que failliraz [7] en ellas et en elz, eu Estoltz et eu Clarenzacs sem ne bonas fermanzas, sas engan. Hujus rei sunt testes [8] Estotz de Curvala, Petrus de Clarencag, Petrus Eecclesia, Bernar- dus pelverz, Guiraldus de [9] Limosa, fraire de la maiso del Temple, Guiraldus que fo escudirs de n'Estolt, Ugo sacerdos. 199 Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXXII. Conuguda paraula sia [2] a totz omes que aquesta carta audirau que eu Echer della Roca doni mo [3] cors e ma anima a Deu et a sancta Maria et a s. Johan et a l'os pital de jerusalem per fraire [4] e per servidor, e doni a I'ospital de ben e de karitat lo mas del Masel per feu e per [5] alo e per vegaria, elz omes e las femenas elz erms elz vestitz, e tot quant [6] al mas s aperte, esters lo deme, e si que lunz om re no i a ni demandar [7] no i pot, el mas dona de ces arberc a Kalendas a .X. cavallers, manjar [8] e dirnar, e devon aver .IIII. st. de civada e .II. espatlas e .II pas e .II. [9] gallinas et .I. annel et a meisos manjar a .V. omes, et a vendemias [10] manjar fogasa a .IIII. omes, e .IIII. galz, el cart del pa e del vi, el [11] servizi delz omes. E doni I'apendaria de la Bertlandia per alo. E doni [12] l'apendaria del Bancarel per feu e per alo e per vegaria, e dona de ces foga-[13]-sa e vi e fromatgue a .V. omes a manjar, el cart del pa eltertz del vi. [14] E doni ad Alsac lo capmas delz Alos per feu e per alo e per vegaria, e dona [15] de ces .I. annel et arberc a .III. omes a meisos. E doni a Versols la maio [16] que Berartz de las Martols te d'a la Vit, e dona de ces .I. emina mercadal [17] de civada. E doni l'ort d'al Tuire d'oltra Sorga. E doni lo meu mas d'a la [18] Calmeta per feu. Et aquest dos fo fagh e la gleia a Boloc, e la ma de fraire [19] pelegri, maestre de Rosengue, e d'en G. de Montalegre, comandador [20] de Boloc, inz en capitol a presensa delz fraires Ricart de sa Peira, en Gal-[21]-linosa, B. Garriga, P. Blanc, Willems de S. Mikel, B. de pagatz, D. de Bar- [22]-res Wirbert P. del Broil, At de Candor, Esteve Amblart. 200 Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXX.II. Conoguda causa sia que eu Beren-[2]-geira, filla que fui d'en P. Bernart, done e laude e gerpisc per totz tems, ab bona fe [3] e ses engan, a Deu et a s Maria et a s. Johan et a I'hospital de Jherusalem tot aquo que ai [4] elz mases de Nozeiras ni e las apendarias ni el mas de Velnac, ni W. Guifres, mos [5] maritz, i ac, ni om ni femena i a de nos ni per nos, ses neguna reteguda que de re no i [6] faz, e done alz dos mases d'Espinazas en quec .I. st. de segel cad'an de la primeira qu'issr[7]-ra del cart. Et aquest do et aquesta almorna faz per amor de Deu e de I'arma de W. [8] Guifre, mo marit, e de so fill e de me medeisa, e done mon cors per seboltura a I'hos-[9]-pital ab aquestz dos mases d'Espinazas s'eu efant non avia, e s'efant avia, ab aquo qu'en [10] pladeria. E tot aizo ai fag ab cosseill et ab autorgament d'en Bouzon, mo [11] marit, et avem o amdoi jurat sobre sainz avagelis1 tocatz que jamai en tot aquest [12] do sobredig re no queiram ni demandem, ni om ni femena per nos ni ab nostre cos-[13]-seill. Et aquest dos et aquest autorgamenz fo fagz e la ma d'en G. de Montalegre [14] que era maestre de I'hospital de Ro- dergue, denant I'us de la gleia de S Maria de Ro-[15]-des, deves s. Johan Babtista, em presenza et ab autorgament de n'Ugo, I'avesque de Ro-[16]-des, que i fez fermar so sagel. S. Rozolis, Guirbertz, Fortos, Helias, que so fraire [17] de I'hospital, e Martis I'arquipreire, B. de Salelas, D. Durantz, R. Jordas, Uc [18] de Merlet, B. de la Costa, Fer- riols, Aim de Cambolaz, B. Echer. 201 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXXII. Eu Raimunz Balzas, de bon cor e de bona voluntat, done mon [2] cors e m'anima e tot quant ai e per adenant aurai a Deu et a sancta Maria et a la maio del Temple per totz temps, e per nom e la ma de te, Ber-[3]-nart Eschafre, que es maistre de la maio de Sancta Eulalia, e non puesc annar ad altre orde ni ad altra religio e doni e i liure em pre-[4]-sent ab me de be e de caritat .CCCC.L. sol. melgoires que ai el camp d'al Mal Pas de la gleia de S. Grigori, e la gleia am donat et au-[5]-torgat a tota ma vida totz los bes elz frugz d'aquest camp, de bon dreg, e pos ma mort deu lo recovrar de la maio ab .CCL. sol., [6] et e la onor de Berenguer Raiinun .XXXVIII. sol. melgoires entre .I. camp d'a Terras Rojas et .I. ort el Poig et .I. faisa a l'olm d'a las Airas, [7] e .C. sol. melgoires que ai el camp d'a Fonteneillas de la inaio de la Verna lo quals camps es entre la Comba e Contenzonniolas, et e la meitat del vin-[8]-nal delz Nestz .XVI. sol., et a Germail en Comba Redonda .X. sol. e .VI. d., et el camp d'Ugo Bellida d'al moli Rainart .XIIII. sol., et en altre .XI. [9] tras eis lo moli, et el pradal d'a Bisatgue et eu .I. eminada de terra aPrat Berter de B. de Rocarnal .XV. sol. et st.. d'ordi, e la comba d'al Cereis la [10] faissa daus la via en domini, cl mcg mas del Monteil de Mala Peira .XV. sol., et el camp de Gandalgas desobre aquel de Guirbert .XII. sol., et el camp [11] detras S. Mari .XXX. et .I. emina d'ordi. Et aizo sobredig e tot quant ai et aurai done a Deu et a la maio et ai ad estar et a tener zo que aurai e manda-[12]-ment de la maio e de la tcner e venir a la maio al lur mandament e ses clam e ses daun dee I,ae maio. Et ab tot aizo deg donar a la maio deus aquest Na-[13]-nal a S. Joan .C.XXX. sol., e d'aqui a I'avinent pancostcn .LXX., e se no i podia venir ses clam sol non pec e la maio, voil que tot o aia aissi con es dig. Et aquest [14] dos fo fagz el capitol a Sancta Eulalia. Autor B. lo capella e G. de Sancta Eulalia e G. d'Arpaio e R. de la Selva e P. Andreu et Ugo Zabater e G. de [15] Barre e R, Galquer e Guillem Fabre e R. de la Selva e R. Fornel etAimeric de Farico e Joan Rainal e G. de Limosa. 202 Conoguda causa sia que eu D. Baldois mi do a Deu et a I'ospital de Jerusalem et [2] a la maio d'Audiz per sebultura, e doni de karitat totas las mias drechuras [3] las cals eu avia e la vila de Lugan ni mos paire ni ma maire i agro, ni om [4] ui femena hi a de me, de las careiras ad eninz. Aquest do faz per m'anma e de [5] mo paire e de ma maire e de mo linnatgue e las mas Austorc, lo coman-[6]-dador de la maio d'Au- diz, e delz altres fraires qu'era i so ni per adenant hi se-[7]-rau, et aquest do autorguet na Uga, sa moller, e sei efanz. Autors R. lo ca-[8]- pella e'n B. d'Abirac e n'Ugo de Maurlo e n'Oliver e n'Austorc e n'Ugo Rar[9]-nal e'n P., so fil. Conoguda causa sia que eu Baldois de Lugan doni [10] a Deu et a I'ospital dc Jerusalem et a la maio d'Audiz e ma vida, de karitat, to-[11]-tas las mias drechuras las cals eu avia e la vila de Lugan in mos paire ni [12] ma maire hi agro, ni om ni femena hi a de me, de las careiras ad eninz [13]. Aquest do autorguero mei amic a ma fi, et aquest do donei e ma vida, [14] e la ma Austorc, comandador de la maio d'Audiz, e d'en R. Peiro e d'en [15] G. de Montalegre, maestre de Roengue, e delz altres fraires qu'era i so ni [16] per adenant i serau, per Deu e per m'anma e de mon paire e de ma maire e de [17] mo linnatgu'e. Autors R. lo capella e'n P, d'Audiz e na Uga, sa conada, [18] et Uc, sos filz, e B. d'Abirac e n'Ugo de Maurlo e n'Oliver e n'Aus- torc. [19] Conoguda causa sia que eu R. de Frotgairesc d'a la Crotz fesi acordament [20] ab Austorc, comandador de la maio d'Audiz, et ab Echor Odoi et ab los altres [21] qu'era i so, cant volc anar oltra mar, so es saber de la mia part dela onor [22] que m'escazec cant aic partit ab B. de Cambreu, mo fraire, donei a I"ospital [23] de Jerusalem et a la maio d'Audiz, per l'anma mon paire e mainaire e de mo lin-[24]-natguc, s'en aquest viatgue moria, et aic ne .X. sol. de rodenes de karitat, de I'[25]ospital; e s'eu tornava e li maios hi avia bastit ni om per ella, es de la maio [26] domini, e I'alre posc recobrar e ma vida e, pres ma fi, que o cobres la mar[27]-os quiti. Autors R. lo capellas e'ns Olivers e'ns D. Dauna e B. de [28] Cambren e ponz Azemars e D. Fabre e'ns Esteves Garrigas e P. Palla-[29]-fi e B. d'Abirac. 203 Aizo es carta d'acorder que fau Siquardz de Pug Laureus et Isarns, sos fraire, ab Peiro [2] de Tripol et ab R de Dorna et ab Guilabert de Pug Laureus. E I'acorders cs aitals del cas-[3]-tel que bastisso el pug de Moncuc, que Siquardz dc pug Laureus et Isarns, sos fraire, au [4] la quarta part en aquel castel et en totas las seinnorias que ara i so* ni per azeiiant [5] i serau, e Peire de Tripol la quarta part en totas las seinnorias d'aquel castel, en aque-[6]-las que ara i so* ni per azenant i serau, e'n R. de Dorna la quarta part en totas las seinno-[7]-rias d'aquel castel, en aquelas que ara i so* ni per azenant i serau, e'n Guilabertz de Pug L [8] la quarta part en totas las seinnorias d'aquo*el castel en aquelas que ara i so* ni per azenant [9] i serau. E se degus o*m ni deguna femna venia en aquest castel, que de lor onor uo [10] fo*s, sia ab aquel ab cui venra, e totas las autres seinnorias d'aquel castel reteno es-[11] sems per quart. E fau se coveneusa entre lo*r qiie Siquai'dz de pug L. ni Isarns, sos frar[12]-re, ni Peire de Tripol ni R. de Dorna ni Guila- bertz de Pug L. non devo guerrega*r d'aquest [13] castel degu ome ni deguna femna qui son dreg no vol penre, e qui son dreg penre [14] no vo*l, deu demandar d'aquel castel totz sos dregz. E de las clausiiras d'aquel castel [15] deu far que*gs per destreig de I'autre, segon la part que i aura, e se tor faziau en aquel [16] caste*l, devo la far esse*ms per aital part qual i aurau, e se negiis d'aquels parcere*rs se [17] tarzava que no i volges metre sa part en aquela tor, deu la aquel lar ques volra et aver [18] la messio* sus en aquela tor, e deu la tener entro que li autri parcere*r li redesso lo*a mes-[19]-sio* d'aquela tor, e no i deman for lo cabal, et aquel que sa part redra de la messio* d'a-[20]-quela to*r, deu la cobra*r per aquela part que i aura. Testes sunt Unaudz del [21] Gua et R. del Gua et Peiro Malpel et Assaut et Pelegri et R. Aimerig et Lobenx et R. Arnaud. Facta [22] carta anno ab incarnacione Christi .M.C.LXXXIII., in mense augusti, feria .i. , rengnante Filipo, [23] rege Francorum, R, coniite Tolosano, Fulcranno episcopo. Bernardus Guo- tus scripsit. 204 Conoguda causa sia e saubuda que eu Ramunda Astruga e peire, mos fillz, nos ambi es-[2]-sems, donam e laudam lo nostre ort d'a Cambo que es denant la porta de la cavallaria e la nostr-a [3] maiso ques te ab la gleisa d'a Cambo, tot aissi enteirament o meilz nos o i avem ni o tenem, o donam [4] e o laudam a Deu e a sancta Maria e als fraires del Temple de Jherusalem, ad quelz que aras isso ni ad-[5]-enant isserau, que tot sia lor de bo dreig e de bona rado tota hora entro que .XXX. sol. [6] de melgoires bos et a dreigz lor aiam redutz, et aquestz. XXX. sol. devem lor redre [7] a terme de paschas e .II. ans, e se ladoncs nols podiam redre, d'aqui enant de .II. [8] en .II. ans, e se blat ni espleita avia e I'ort, que aquella'n traissesso, e devonz laissar [9] la terza part de la maiso en que tengam nostra vaissella entro que patz sia que la poscain [10] en autre loc tener. E nos, qui re lor i emparava ni lor i forzava, serem lor ne guireng [11] tota hora a dreg e a rado. E se de re de tot aizo sobrescriot desacordavam entre nos, devem [12] nos en acordar per cosseil d'en Bertran de paulin. E tot aizo nos avem fait e la ma d'en Peiro [13] de Cabannas que era comandaire de la baillia d'Albejes. E d'aizo avem nos una carta et eil [14] au ne autra. D'aizo so testimoni fraire Miquels e fraire Bernadz Szabaters e fraire [15] Ramuns d'Am- bilet e'ns Bertrans de paulin e'n Bernadz Reigz e peire de la Val lo [16] capellas que aquesta escrios anno ab incarnatione Domini .M".C.LXXXIII. 205 Notum dit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXXIII. Eu peire Aenrics et eu [2] Adalmus, sa moiller, nos amdui essems, bonament essas engan, metem em peinnora a te, March delz [3] Ortals, et a ta moiller et a tos efanz et a totz aquelz homes a cui tu o volrias laissar o empeinnorar, [4] las doas partz de tot lo quint que nos avem ellas Pinedas et en tot lo terrador et el lavoriu erm e [5] vestit que s'i apertain, e las doas partz de tot aquo que nos avem el mas de la Forcada. Aquestas dos [6] partz de tot aquest quint et aquestas doas partz sobredichas de tot aquo que nos avem en a-[7]-quest mas de la Forcada et en totz los terradors et elz lavorius erms e vestitz que s'i apertainno, on [8] que i sio, deus Revel entro el Vorz e deus la gleisa de la Cisterna entro em Peiro Ficha, tot ais-[9]-si t'o metem em peinnora per .CL. sol. de melgoires nous o per .III. marchs d'argent fi se li melgoires a-[10]-follavo ni abatio. E per aquesta terza part sobredicha que nos i retenem avem ti per covinent aban-[11]-do- nadas totas las Pinedas e totz los terradors erms e vestitz on que tu et hom per te i lavores, e de [12] totzlos pis que serau ellas bodigas devon aver li lavorador la meitat et entre nos e te l'altra. E do-[13]-nam ti e volem que aias de bon dreig tota la gaudida e la dissida que d'aquesta peinnora auras, si que [14] res non t'en posca ni t'en deia esser comtat em paga d'aquest aver sobredig. Et eu peire Aenrics ai [15] ti jurat sobre s. evangelis tocatz et eu Adalmus covengut que en aquesta peinnora sobredicha re not [16] removam ni t'anparem, nos ni hom ni femena daus la nostras partz, per nostre grat ni per nostre cos-[17]-seil, e que t'en siam guirent qui ren ti anparava, si que, se ren perdias per anpara- ment que hom ni feme-[18]-na ti fedes, devem t'o emendar al teu somo- niment, e donam t'o a vida et a mort, e nostre aver et e [19] nostra honor, e per nom en aquesta terza part sobredicha que nos i retenem. Et aquesta peinnora non devem [20] redemer entro .VI. anz I'aias ten- guda, e seguentrelz .VI. anz, es lo termes cad'an a Karesmantrant. [21] Et aizo fo faig el mes de febreir. Et avem ti covengut e donat que d'ar tant quant tu d'aquestz [22] terradors sobredigz lavoraras o hom per te a tos ops de ta maiso, nonz en deus, tant quant aquesta pein-[23]-nora tenras, neguna ren donar. Autor Ugo delz Ortals e Raimun Aldeguer e Guillem, so fraire, e Raimun Ricart [24] d'a la Roca e Ricart Fabre e Guillem Gaugi e Deusde Cabanneir. 206 Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXX. et .III. ansz. Conoguda causa sia a totz [2] omes que aquesta carta audirau que eu R. ponsz et Biatris, ma moler, et nos-[3]-tre efainz P. et ponsz, nos tutz catre essemz, per bona fe et sas engan, donam et au-[4]-torgam a Deu et a sancta Maria et a I'ospitalz de Jerusalem et alsz fraires que ara i so ni per [5] adenant i serau, totz aquo que avem em peret ni em perelet, et aquest do avem [6] faitz per amor de Deu et de redempcio de nostres pecastz, so es a saber la meitat [7] del feuz que nos i demandavam, et avem digz et covengut que jamais re non i que-[8]-iram ni demandem, ni om ni femena per nos, et quicque o fedes, que nos e siam gur[9]- rent a dreitz et per nom de nostre filz. Et totz aquest1 do et aquest covr ent avem jurat [10] sobre sansz evangelis toquastz. Aquest dos et aquest autorgamens fo faitz e la ma [11] de R. de Cornus que erat comandaire de la maiso d'a Boloc et el ansz en do-[12]-nat de be et de caritat .XL. sol. Autorsz Guirbert I'ospitaler et P . Bernart, Rr[13]-cart del Ram, Jorda de Segurz. Et aquestz plaitz fo faitz ella ma de Ricart [14] et de Jorda et Bego, lo filz de Ricart del Ram, et P. Fabre et Guil- lem, so fraire, et D. [15] de las Viletas. 207 Conoguda causa sia que eu Uc coms de Rodes, et eu A. com-[2]- tessa moiller, donam et autorgam a Deu et a I'ospital de Jherusalem [3] et als fraires que ara i so ni adenant i serau, los mases ellas a-[4] darias de Nozeiras, tot aquo que nos i avem ni om [5] de nos, per totz temps, per las armas de nostres paires e de nostras ma-[6]-ires- E Guir- bertz I'ospitalers donanz en .C L. sol. de rode-[7]-nes, e se plus val, donam o per nom de do a Deu et a I'ospital [8] et als fraires sobreditz- Et aquestz diners agro P....[9] ... de que redemero lo mas del Fraisse ... [10] ... redero se per autors eis P.... sobredigz [11] e'nz Raustitz. 208 ....e tot aquela seinoria que eu ... [2] en aquela onor sobredicha que ... de Roqua-[3]-gel donet a I'ospital on que re n'i doncs fors [4] lo cors del castel de Roquagel, sas tota reteguda [5] que no i fez, qualque ces ni qualque servizi eu [6] en aquesta onor sobredicha ages ni om m'en de-[7]-ges far, done e laise a I'ospital ab .I. liura de [8] pebre que I'ospitals ne deu donar cad'an a la [9] festa Tot Sains, et ai dich e quo- veingut per me [10] e pelz meus e jurat sobre s. avangelis toquats [11] que jamai re no i queira ni i deman, ni eu ni oni [12] ni femena per me ni daus la mia part, e qui que [13] o fezes, dech n'esser guirens e deven- deire a la [14] maio de I'ospital. E qualque alo ni qualque [15] drechura eu agues ni aver poges e la terra que [16] I'ospitals a quoinquista de D. Isimbert ni de [17] sa moiler Estefania, tres pezsas de terra que son [18] entre la Cadeneda et Espiafolet, sas tot rete-[19]-nemein que no i faz de re. Et eu Mabilia, [20] moiler Ugo de Levezo, ai tot aquest sobre- [21]-dich don lauzat et afermat e dich e quo-[22]-veingut per me e per tots lo meus e pres e fe et e [23] merce I'ospital que jamai re noi queira ni i [24] demande, ni om ni femena per me, en tota a-[25]-questa onor sobredicha. Et eu Uc de Levezo [26] e ma moiler, amdoi essems, avem donada [27] tota aquesta sobredicha onor a I'ospital per am-[28]-mor de Deu e de salvament de nostras armas [29] e de nostreliinatge. E tots aquestz sobredich [30] dos fo fachs sus a la porta del Castelnou, [31] e la ma de R. de Cornuz qu'era comandaire [32] de la maio de Boluc, e R. de Cornuz donet [33] nos en .CC. sol.; et eu Uc de Levezo ai dich e quo-[34]-veingut e ma moiler e jurat sobre s. avangelis [35] toquats que tot aquest do aisi quom aisci es sob-[36]-brescriuts ferm lo fazsa estar per tots tems [37] per me e per tot mo liingnatge. S. W. de Maliras, [38] prior d'al Castelnou, et Austorcs d'Albiinac qu'a-[39]-quest plach adobero. Autre Bereinguirs d'Auriac, [40] W. d'Auriac trenquirs, Austorcs d'Albiinac e [41] D., sos fiils, e W. Raimons e W. Bec et Aldoarts [42] Folc, D. Almeras, G....itains, D. Teiseire, Uc [43] Ber- nats d'a las Cunabeiras e Brus e Serrailers [44] e P. Bernarts d'a Cam- bolazs, W. Maltems presbiter, [45] Esteves Duguirs presbiter, B . Gariga, P. de [46] Marcils e P. Riols que la carta escrius. 209 Conoguda causa sia que% eu Biatriz, que fui moiller de Steve Guitart, solve e de-[2]-sanpar e faz guerpido bona essas engan a Dominideu et a s. Johan et alz paupres [3] de I'hospital de Jherusalem, ad aquelz que aras isso ni adenant isserau, e per nom a te, [4] Guichart de Deissinas, que es maistre de la maiso de I'hospital de Rodergue, [5] de tot aquel ,as e d'aquellas apendarias, sia una o doas, e d'aquelz boscs e [6] d'aquellas tenenzas que son alla Vileta, eissez lo mas sobeira. [7] Aquestz solvemenz et aquestz desamparamenz sion en erms o vestitz ai [8] fagz e vista et em presenza de Raimon ponzo e de Ricart Alaman, mos [9] oncles, e de peiro de Mostojol, li qual conogro em dissero que eu drechu-[10]-ra no i avia ni demandar no i podia. Autor Bernart Ros- tain e Guirbert, fraire [11] de l'hospital, e Raols Vergili e Guillem Bertranz d'a Peira Lada e Raimun [12] Saisset e W. de Causac e Guido de Peiraleu e Guillem Durant e Raimon [13] Curel e Deusde de Castel- mus e Ricart del Ram e Bernart de Boloc e Peiro Ricart. 210 Notum sit omnibus ominibus quod Matfrenus de Mopezat et Fliis et fliabus ejus, so es assaber Azemar e Matfre, na R. Arnalt e W. Griu, et omni ordini eorum dederunt Deo et militie Templi lerosolimitani e a la maiso de Montsanes le casal de W. de Caraola et omes e las feminas e totas las tiencias que al casal s'apertien. Aques dos fo feit e aquel temps que n'Auger des Cun era comandair de la maiso de Montsalnes. Aquest dos fo feit a n'Auger e a R. Amil d'Ardiega e a Bernart d'Osas e als frais qui sunt ed als altres qui deuant i vindrant e la maiso que I'a feita de caritat .LXX. sols de morlas .XII. dies. Aso fo feit en la ma del comte de Comenge, a Sen Gauzens, el coms que deu esser garenz e fianza. Testa sunt Sans Garsie d'Aura, Arnat W. de Linac e'n Gasto de Ganac e'n Au[s]tor, W. Alecher, Ber. Aueler e Per Corb e R. Ber- nat de la Lana e W. de la Bartera fianza. Regnante Filipo Francorum, episcopo Arssiu d'Albino, Bernardo comte de Comenge. EI mes de mai fo faita, feria .v., luna .vii.x., anno ab incarnatione Domini .M.C.LXX.VIIII. W. de pentex glerge scripsit. 211 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXX.IIII. Eu Deusde Raimunz, bonament e senes enguan e senes rete-[2]-nement que no i faz de re, solvi e desampar e ma de te, B. Eschafre, maistre de la maio de Sancta Eulalia, la maio del Temple, per aras [3] e per totz temps, de tot quant a me era tenguda per alcuna maneira, e done e i lauze ses tota retenguda, per totz temps, et ab aquesta present [4] carta i liure perfechament lo mas del Molar ab totz aquelz dregz et ab aquellas razos que eu i ai et aver i deg, e Nadal ab totz sos par-[5]-cei.ers et ab tot quant teno de me Et aquest solvement et aquest do sobredig faz a la maio per amor de Deu e per .CCC.L. sol. melgoires nous [6] que valiu tretzes a raimundencs que n'ai avutz e receuputz em paz de te, B. denant dig, e m'en tenc per be paguatz, los qualz ai donatz [7] ab me medeis per fraire a Deu et a la maio de Sancta Maria de Tineret et ai jurat sobre s. evangelis tocatz que contra aquest solvement ui [8] otre aquest do no vengua deus aquesta hora enant, ni hom ni femena per me. Et eu Berenguers Raimunz, sos fraire, bona- ment e senes en-[9]-guan e senes retenement que no i faz, done e laude, desanpar e liure, per me e per totz mos fraires e per totz nostres suc- cessors, tot aquest do [10] sobredig, et ai jurat sobre s. evangelis tocatz que tot aquest fag sobredig aia totz temps ferm e que encontra no ven- gua, ni hom ni [11] femena per me ni pelz meus. E sia conoguda paraula que aquesta denant dicha honors escazec a ma part per frairesca. E se alcus [12] o alcuna estrainz o de mo linatge alcuna causa vos anparava eus tollia e'n portava denant vos en dieg d'aquesta honor sobre-[13]- dicha, eussous en bos guirenz sas enguan al vostre entendement e redeire de que qu'en pertces, e doneus o en tot quant ai a vida et a mort [14]. Et en quant que peccaraz en elz de tot aizo denant dig, eu Peire de Montesquiu et eu Raimunz Frotartz et eu Guillems de Maires sem [15] vos en bonas fermanzas senes enguan e refazedor de totz los daunz, e donam vos o en tot quant avem, a vida e pos mort. Et aizo fo fag [16] a Lodeva, e la cort del Temple. Autor Peiro del Castelnou Ricart de Cornuz, Guillem de Barre, Guillem de Narbona, B., prior de Tine- [17]-ret, B. de Cabreira, P. Costa, Guillem de Rocosel, Peiro d'Al- verngne, G. del Mercadil, Estolt de S. Cabrari, Esteve de Pojols, Deusde Glandiz [18] e P. Gervais lo capella que aizo escrius. 212 Li cavaler del Temple au el mas de Marradal lo meg quart e l'alo, et e las Ause-[2]-datz lo meig quart, et el meig mas d'Arnalzas tot lo quart et .I. vaciu ab [3] l'aus et .I. agnel elz .II. anz et .vi. d. a Kalendas et alberc ab .I. cavaler et ab .I. [4] sirvent et .VI. d. a meisos e mannjar quartarenc, et en1 Cogulla tot lo deme, et [5] ella Blaqueira lo meig deme, et el capmas de portas lo meig deme, et ell'a-[6]-pendaria delz Molineirs tot lo deme, et en aquo que eis li Molineir teno [7] de Ber- nart de Montorseir tot lo deme, et el mas de l'Escaillo tot lo deme, [8] et el mas del prestin tot lo deme, et en tot quant Esteves de la Blaqueira [9] ni sei nebot teno de la moiller que fo de Bernart de Cabreira ni teno delz [10] Galteirs lo meig deme, et el mas de I'Erm et e las Clapairedas tot lo deme. 213 De*nombrement des cens et des usages de la maison du Temple a* Sainte- Eulalie. Conoguda causa sia del cesses e delz usatgues della maio de S. Eula- lia. En primas G., del capmas, e p. Duranz, del mei mas d'Arnazas, [2] lo cart et .I. arberc a .III. homes e .VI. diners de ces a meissos e .VI. d a Kalendas et .l. arberc a .i. cavaller et a .l. sirvent e meia e-[3]-mina de civada al caval e .i. vaciu ab I'aus cad'an e'lz .ii. anz .l. aneil. El mas Razal, lo mei cart e .lili. sts. de froment mercadals [4] e .i. molto ab I'aus cad'an e .liil. d. de I'ort. Ellas Ausedatz, lo mei quint. EI mas de las Claparedas e en aicel de l'Erm, tot lo de-[5]-me. De la Blaqueira, tot lo deme. De la apendaria de portas, tot lo deme. Del mas del Pris- tin, tot lo deme e .i. emina d'offerenz. Et en tot quant [6] te Esteves . della Blaqueira ni sei nebot della molleir que fo d'en B. de Cabreira, tot lo deme. E d'aquo que fo de B. de Montorser que [7] te S. della Bla- queira e sei nebot, tot lo cart e tot lo deme. Ella apendaria delz Molr ners, to lo deme. E del mas de I'Escalo, tot [8] lo deme. E del mas de Flaujac, lo mei cart el mei deme. E della apendaria de Massenal que teno li Moliner, .IIII. st. et emina [9] de froment mercadals; li Moliner devo .I. emina d'offerenz e .V. sol. de ces cad aa, del pargue, sel fau, donar d'eissament, e D. de pug Agut d'eissament, e Deudonatz .V. sol., enz Uc Blaqueira e sos [11] fraire .V sol. e .I. emina d'offerenz li Gauzfre .V. s. e .I. emina d'offerens, Estevena Titbalda e sci effant .V. s. e emina d'ofe-[12]-renz, e B. Forners .V. s., e na cadenada .V. sol., e Uc Salvaire .V. s., e se parrec faziu, de quec .I. molto ab l'aus, dellas cabanas, .I. [13] fromatgue. Enz S. della Blaqueira e sei nebot devo .I. aneil del mas Airaldenc, e l'us deu a I, .I. an ell'altre a l'al-[14]-tre an. p. Blaqueira e D., sos frairc, .VI. d. mg. ccssals a mag per la lur part del sobredig aneil del mas Airaldenc. [15] E l'alre escusa si sobre la maio per aquo qu'en te. En Pug Blos e la parroquia della Panosa, .XII. d. mg. [16] cessals per B. de Revel de cui es alos, et Amatz de Tornamira tenia lo feu de lui. 214 Accord de Peire Ramon de Ruejol et autres avec Bertran de Viltemur et son fre*re, au sujet du fief de Magnanac tenu de Bertran de Brassol. Sabedor es que peire Ramunz de Rojol e ponz Gairaud e Gairaud, sos frairc, e Brus vengo ad acorder ab [2] Bertran de Vilamur et ab. W. l'acorderz fo ar[3]-talz que si pecava Bertranz de Vilamur ni W. At, feu de Mananac, devo passar per R. de Rojol e ponz Gairaud c Gar raud, sos fraire, e Bro*s ab .IIII. [5] mergoires d'oblias a Nadal et ab .X. sol. m. de reire acapte quan si escazeria, et ab aico an lor mandada leial [6] guirensa per lor e per lor orden de toz emparadorz lo prediz Bertranz de Vilamur e W. At, sos fraire, al prediz [7] P. R. de Rojol et a ponso Gairaud et a Gairaud, so fraire, et a Bru et a lor orden per bona fe*, senes [8] engan. Testimoni so n'Ysarnz de Vilamur, Sicarz, sos fraire, B. Uge de Mohagel, Azemarz, W. [9] de Rabastengcz, B. Arib., n'Ugc d'Ausacamba, p. Gralz, B. pagas, n'Ugc praderz. Facta carta mense [10] octobri, feria .V. , anno Domini .M.C.LXXXV., regnante Phr lipo, rege Francorum, R., Tolosano comite, episcopo F. C. scripsit. 215 Accord de P. Ramon de Rue*jol et autres avec Bertran dc Villemur et son fre*re, au sujet du fief qu'ils tiennent de B. Restol. Sabedor es que P. Ramunz de Rojol e Ponz Gairaud, sos fraire, e Brus vengo ad acorder [2] ab Bertran de Vilamur et ab W. Ato*, so fraire, del feu que teno de B. Restol e de sos parcenerz [3] que lor en devo dar .V. sol. mergoires d'oblias quad'an a Martror, et ab aquez .V. sol. an los [4] afranquiz querre no lor i demando a lo*r ni a home ni na femna per lor per aquez prediz feu, [5] e sil prediz B. Hes- tolz ni sei parcener desbargavo lo prediz feu de Peiro R. de Rojol [6] ni de ponso Gairaud ni de Gairaud, so fraire, ni de Bro*, serio sout per R. e ponz Gairaud [7] e Gairaud, sos fraire, e Bro*s d'aquez .v. sol. e tenrio lor feu e toz lor dreiz. Et aico fo faiz [8] ab cosse*l et ab voluntaz de Bertran de Vilamur e de W. Ato*, so fraire, et il que lor o dero e lor o autre-[9]-gero a lor e a lor orden per bona fe, senes engan. Testimoni so n'Ysarnz de Vilamur, Sicarz, sos fraire, [10] B. Ugc de Moihagel, Azemarz, W. de Rabastengz, B. Arib, , n'Ugc d'Ausacamba, p. Gralz, Bernad [11] pagas, n'Ugc praderz. Facta carta mense octobri, feria .V., anno Domini .M.C.LXXV., regnante Philipo, rege [12] Francorum, R., Tolosano comite, episcopo F. C. scripsit. 216 Vente e terres a Negoussat faite*e par Isarn, vicomte de Saint-Antonin, a* Raimon Raimonde et son fre*re Isambart. ...que Isarns lo vezcoms vendidit a'n Ramun Ramunda et a n'Isam- bard, so fraire, a tot lor deveziment, per pretz de .CC.L.VII. sol. de mel- goires quos habuit de ... [2] ... senes tota retenguda que no i fe*tz, aquellas terras de Negozac on meilz son, ab totz lor apertenemenz, et on meilz cis Isarns las havia e las tenia o hom ... [3] ... tenezo, las quals terras so intre la vinea de Ponzo Canuol e la terra de Peiro de la Carreira e las condaminas que foro d'en Guiral Ramunda, lor paire, si que ab ellas se teno, sol u broal et u valla ... [4] ... de terra d'en Ponzo de Fontanas que es entre aquestas terras sobredichas, e non es ges en aquesta compra. Et eissas aquestas terras sobredichas d'aquesta com- pra duro des la strada publ[ica] ... [5] ... Castulz entro en aquella altra via que passa sotz la vinea d'en Peiro Cogul e sotz la vinea d'en Guil- lem Bonifaci et entro el ramdal d'aquella vinea que fo d'en Borel --- [6] ... tene*r li canorgue de sant Antoni e de totas aquestas terras sobredr chas que lor vendec promes eis Isarns guirentia a dreig de totz homes e de totas femenas ad eis ... [7] ... [Isambard, so fraire. e se ges las terras sobrediehas d'aquesta compra valio plus quel pre*tz sobrescriutz que ... eis Isarns lo vezcoms d'en R. Ramunda e de n'Isambard lo ... [8] valenza d'eissas las terras lor donuvit eis Isarns per ben e per amor. Peire Guirbertz et Joans Ramunda W... [9] [d]e Granollet, filius Poncii, et Persia qui hoc scripsit anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXX.V., indictione .IIII. mense octobris, Lucio papa Ro- mano .III., Philippo regnante. 217 Don a* l'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem, par Guilhem de la Vernhe et sa femme de leurs droits sur la terre de Pui Sembaut et la forge de Nohic. Sabedor es que G. de la Verna e sa moler na Maenza au donaz et assouz tot aquel dreiz [2] e aquela razo que avio ellaterra de poiz Sem- baut ni en la faurga de Noihc, o melz o i avio ni aver [3] o i devio per deguna mesura, a Deu e a s. Maria e a l'ospital de Jherusalem e alz abitadorz [4] de la maiso de Fronton, a per nom a p. de S. Andreu et a'n Bouvila e a toz lo-s autres que ara i [5] sun ni ja i seran, ab .XL. sol. mergoires que n'ago*. Et aquez do* et aquest assouz feiro per la amor de [6] Deu e de lor animas e de lor paires e de lor maires e detoz fidelz christias. De tot [7] aico sun testimoni peire, lo priorz de S. Joan, Ga- larz de Malac, B. Arib., n'Ugc d'Au-[8]-sacamba, n'Ugc praderz. Facta carta mense novembri, feria .II., anno ab incarnacione Domini [9] .M.[9].C.LXXXV., regnante Philipo, rege Francorum, R., Tolosano comite, episcopo F. C. scriipsit. 218 Don du fief de Gabausse par Rainal, prieur du Se*gur, au chapelain Uc Tinel, sa vie durant. Conoguda causa sia a ttoz homes que aquesta carta veirau ni auzirau que eiu [2] Rrainalls, priors d'al Ssegur, ab cosseil de mos clerges e del covent de la maio, ei donada [3] la honor de Guavauzas ad Uguo Tinell lo capella a ssa vida, e ell es se donaz de lai maio d'al [4] Segur et ai donaz .X. sols e deu traire d'en ponzo Rrater e dc na Girmunda, sa moiller, [5] la peinnora dels .VI. st. del froment que au em peinz e la part de la gleia per .C. sols de raimondencs [6] per terme de Rram- palm, e quant la aura trahca, deu cad'an donar .I. st. de ffroment de ces [7] per meissos a la maio d'al Ssegur. E d'aquesta peinnora e de las autras que trairia d'en ponzo [8] Rrater ni de sa moiller, se mai ne tra- zia, a donada la terza part a Deu et a ssain Peire [9] et a la maio d'al Ssegur seguentre sa fi, e mai neguna re no lor a a ffar mor per sa vuo- lun-[10]-tat a ssa vida ni a ssa fi. S. Uguo de la Vaisseira lo capela e P. Vidal e Guizo de la [11] Preveira lo capela. Anno .M.C.LXXX.V. anz. Guillelmus scripsit. 219 Don d'une rente par Guilhem Cabrie*re aux fre*res du Temple. Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXXV. eu G. Cabreira ab co-[2]-seil et ab voluntat d'Ala- manda, ma moiller, done et autorc et ab aquesta present carta liure [3] bonament e senes enguan, per aras e per totz temps, a Deu et a sancta Maria et alz fraires del Temple, ad [1] aquelz que aras i so e per ade- nant i serau, e per nom a te, B. Eschafre, maistre de la maio de Sancta [5] Eulalia, .V. sol. et .I. st. de froment a mesura de Cornuz cad'an per alo sobre peiro de las Mol-[6]-leiras e sobrc sos fraircs c lurs eres e sobre lur tenenza, zo es sobrel mas Folcoaldenc e so-[7]-bre las lur par- zos del mas de las Molleiras. Et eu B. sobredigz eil maios de Sancta Eulalia [8] devem los homes e lur causas razonar e mantener aissi con homes de la maio, segun l'orde [9] e la costume de la maio. Et eu Guil- lems ai juiat sobre S. evangelis tocatz que aizo non remova ni [10] en- contra no vengua d'aquesta hora enant, ni hom ni femena per me, e qui o fazia, que guirenz et aju-[11]-toris en sia a la maio. Et aizo fo fait el portgue a Sancta Eulalia. Autor Oliver lo capella e Joan [12] capella e Bernart capella, G. de Sancta Eulalia, G. de Limosa, G. del Mercadil, G. Echor, G. de [13] Maillac, P. Andreu. et aizo lauzet e juret altra vez G. a Lodeva, e la maio del Temple. Au-[14]-tor G. de Rocosel, G. de prunet, P. Gervais, G. Boiseira, maistre peiro, P. Cornet. et eu [15] Alamanda lauze et autorc e jure sobre s. evangelis tocatz tot aizo sobredig davant la [16] porta del castel de Fontes. Autor G. de Sancta Eulalia que pres aquest sagrament, R. de Mo-[17]-reze, Dalmaz, B, de Cabrairola, G. Seguer, R. Berenguer de Cornuz, P. de Caucenojol, P. [18] Morrut, R. de Liura. 220 Don aux fre*res du Temple, par Peire des Mollie*res, ses fre*res et sa me*re, de leurs personnes et de leurs biens, Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarna-[2]-tionis .M.C.LXXX.V. eu peire de las Moller[3]-ras et eu Esteves et eu Guiralz ct cu Deusde, tug [4] quatre fraire, et eu Guillema, lur maire, nos [5] tug essems, bonament e senes enguan, ab volun-[6]-tat et ab autorguament de G. de Cabreira e d'A-[7]-lamanda, sa moiller, donam et autorguam et ab aques-[8]-ta present carta liuram per aras e per totz temps a Deu et [9] a sancta Maria et alz fraires del Temple, ad aquelz que aras [10] isso e per adenant isscrau, e per nom a te, B. Eschafre, [11] maistre de la maio de Sancta Eulalia, nos e totas nos-[12]-tras drechuras e de nostres heres per homes e per [13] servidors, e donam et autorguam per totz temps a Deu et [14] a la maio sobre nostras causas e sobre nostras tenenzas [15] .V. sol. de bona moneda e de percorrevol et .I. st. de [16] froment a mesura de Cornuz cad'an. Et eu P. e mei [17] fraire sobredig e nostra maire donam a Deu eta la [18] maio en present .LXXX. sol. raimondenx veilz de be e [19] de caritat. Et eu B. Eschafres, ab cosseil et ab volun-[20]-tat delz fraires de la maio, de G. de Sancta Eulalia, [21] de G. de Limosa, d'Oliver lo capella, de B. lo capella, e [22] delz altres, pren aquest do et aquesta caritat de vos et a-[23]-coil vos el befag esperital de la maio e promet vos queil [24] maios vos razo eus manteinna aissi co sos altres homes. [25] Et aizo fo fag el portgue a Sancta Eulalia. Autor G. de [26] Sancta Eulalia e totz aquestz sobre- digz e P. Andreu, Ugo Za-[27]-bater, G. mel Mercadil, Joan capella, G. Echor, G. de Maillac, [28] G. de Barre, G. de Monteilz 221 Engagement d un four et d'un bois auxfre*res du Temple, par Aimeric de Clermont et sa femme. Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.LXXXV. eu Aimerix de Clarmont, [2] filz d'Amabilia, et eu Maria, sa moiller, nos cssems, bonament e sencs engua e senes retene- ment que [3] non i faim dere, metem em peinnora, per aras e per ade- nant, per nos e per totz homes deus las nostras partz, [4] a Deu et a sancta Maria et alz fraires dcl Temple, ad aquelz que aras isso e per adenant isserau, e per nom a te, B. [5] Eschafre, maistre de la maio de Sancta Eulalia, lo form del castel de Clarmont el bosc Laujardenc [6] d'a S. Marti que es el termini de Cannet ab tot zo que al forn et al bosc apertain et ab totz aquelz dregz et ab aquel-[7]-las razos que nos i avem et aver i devem, per .M.D. sol. raimundenx bos e percorrevols o per argent fi a razo de .IX. [8] sol. lo marc troa paguat vos axem aquest dig aver em paz, aital covenenza auda entre nos e la maio [9] queil maios aia e prengua, o aquil a cui ella o volra, per tota sa voluntat, totz los frugz e las azissidas que d'aquest [10] forn e d'aquest box sobredig issr rau o de caza o d'alre eutroa sia paguada em paz al seu bon entende- ment [11] a desissida de tot aquest aver denant dig, et aizo deu esser fag per albire e per conoissenza d'eisses los fraires de [12] la maio e de G. d'Albaigua, e nos avem los ne a creire elz en devem. E seil maios podia conquerre lo feu d'a [13] Fonzcais que Peire de Monbru te de me Aime- ric, laudam lo a Deu et a la maio per totz temps ab .CC. sol. d'aquest 14å sobredig aver queis devo per aizo escusar. et avem jurat sobre s. evan- gelis tocatz que d'aquesta hora enant nos [15] ni hom ni femena per nos re no i queiram ni demandem troa aquest avers sia paguatz aiss con es dig, e qui o fa-[16]-zia, que guirent vos en siam de totz homes si dreg, et en quant de tot aizo pecaraz en elz, eu P. de Moreze [17] et eu P. Raimunz de Nebia et eu peire de Clarmont et eu peire ponz et eu tug essems, em vos en tengut e bonas fermanzas sas enguan e rededor de que [19] qu'en pertcez, et aizo avem jurat sobre S. evangelis tocatz, e donam vos o en tot quant avem a vida e pos mort. Et aizo [20] fo fag e la caminada a Clarmont, em presenza et en autorici de R., abbat de Lodeva. Autor Guillem de la Riba, [21] peiro Guauzfre, peiro Bedoz lo diague, Bertran de Casols, peiro Cambiador, G. Aicele, Bernart Amal- bert, Deusde peire d'a [22] Monpao, p. Roca Longua, G. del Mercadil. Et eu Maria laude tot aizo aissi con es sobredig a Deu et ala maio, [23] e jure sobre S. evangelis tocatz que contra aizo no vengua, ni hom ni femena per me. Et aizo fo fag el portgue, [24] a poig Lacher. Autor R., abbat de l,odeva, e Maria, seror n'Aimeric, Bernart de la Costa d'a Clarmont, G. del Mercadil, [25] Deusde peiro, Deusde Rigual, troter de l'abbat, B. Eschafre, en cui ma et a cui fo lauzat e jurat. 222 Don de divers mas aux fre*res du Teniple par Peire Aenric et sa femme- Not[um]... bus quod anno doniinice incarnationis .M.C,.L.XXX... eu peire Aenrics et Azalmus, sa moil-[2]-ler, n.....s e pelz nostres, bona- ment e ses engan e ses retenement que non i faim de re, donam et autor-[3]-gam et a ... present carta liuram per aras e per totz temps, a totas lur voluntatz a far, a Deu et a sancta Maria [4] et alz frai[res del B. Eschafre, que es maistre de le [5] maio de Sancta Eulalia, totz aquelz dregz et aquellas razos quc nos aviam et aver deviam el mas del Fenairet et el mas de [6] na Bertranda et en aquel delz Gresors et en aquel de las Claparedas et el terrador qu'es entre la via de las Olmeiras el [7] cami dreg que va ves l'Olm del Farao o hom de nos i tenia, esters lo servizi delz feusals solament del mas del [8] Fenairet e d'aquel de na Bertranda que reteuem a mostres ops, et aizo teneni de la maio e'n sem sei feusal, mas seil maios [9] vol delz feusals conquerre zo que i au, non o deu per nos giquir. Et ab aquest sobredig do donam et autorgam e liuram [10] a vos eisses et a totz vostres successors, a totas vostras volun- tatz, per totz temps, totas aquellas peinnoras et aquelz dos et aquelz [11] coniquistz queil fraire de la maio Loc Deu e de Bonas Valz au faitz de P. Aenric, paire de me Peiro, e de mo linnat-[12]-ge e de me eis, per qualque guisalz aio avutz de nos o delz nostres. Et ab aizo donam vos totz los pasturals que nos avr[13]-am et aver deviam o tenia hom de nos deus Dorbia en oltra ves Jarzac e tot aitant ad alcinnament et a bastir quant a... [14]-roi et a lus Forcas aura ops en totz nostres bosc d'eissa Dorbia cn oltra mas se niases nostre si vestia ... aquestz --- [15] ... o aissadcrs i volia lavorar, noill o devez vedar ni pastural alz homes estanz en aqucl mas. Et eu B. Eschafres [16] ... et ab voluntat delz fraires de la maio de Sancta Eulalia do vos per totz temps totz los dregz e las razos queil maios [17] avia el forn d'a Compeire el fornil aissi con esta, ab .VIII. diners de ces qu'en devez quec an donar a'n Raols de peira o [18] a cel a cui o volra, e perdo vos los mals elz tortz que aviaz faitz a la maio, mas li maios deu bastir la talpeua del so-[19]- ler sus el ladrcr del fornil que garda ves el, sol l'aiga no i noza. Et eu B. sobredigz e li altre fraire avem vos ab aizo do-[20]-natz .CC. sol. melguires per aquestz dos que vos avez faitz a la maio, e trazem de pein- nora lo mas del Fenairet dc .CCLX. sol. melgoires [21] et aquel del Gre- sor de .C. et aquel de las Claparedas de .CCCC. Et eu p. Aenrics ai jurat sobre s. evangelis tocatz et eu Azalmus promes [22] e covengut que en re de tot aizo aissi con es sobredig, d'aquesta ora enant re non queiram qui o fazia, que guirent ne siam a dreg. Et en quant que failliraz en P. Ug de peira Lada et eu Ber-[25]-nartz Malias sem ne bonas fermanzas ses engan, e donam o e nostr' aver et e nostra onor, a vida et a mort. Et aizo fo fait de [26] peiro Aenric ad Ameillau, e la maio del Temple, autor P. del Poig e Raimun e Raimua Esteve e Guillem e Raimun Alde- bert [27] e Raimun de la Roca e G. del Mercadil e G. de Sancta Eulalia e B. lo capella e G. de Barre e Marco e Bernart de Mairois; [28] e d'Azalmus a Lumenzo, autor eis B. de la Treilla e R. del poig e G. de Barre e R. Esteve e R. de la Roca e B. lo capella [29] e G. dc Sancta Eulalia e G. del Mercadil e Bergenger del Paisel. 223 Vente de divers mas par Guilhem Aimueis aux fre*res du Temple. Conoguda causa sia a totz homes que eu Guillems Aimois, per boiia fe e sas cnguan von et ab aques-[2]-ta present carta liure per aras e per aquelz que aras isso ni per adenant isserau, lo mas Aimoincnc d'a las Olmeiras per feu e per alo, [4] el mas d'al Noguairol per cart e per benifizi el mas Guigonesc per cart e per benifizi, cl mas de l'Es-[5]- cosseira per cart e per benifizi, e totz aquelz dregz et aquelas razos que eu avia en aquestz sobre-[6]-digz mascs ni aver i devia, per .CXX. sol. melgoires nous que n'ai avutz per prez, e se plus val, done o per [7] amor de Deu ...ma et ai jurat sobre sainz evangelis tocatz que eu ni om ni feme-[8]-na, per me ni per mon cosseil, re d'aquesta ora adenant no i queira n i deman, e qui o fazia, a me adess [9] guirenz de totz homes. Autor Olivers lo capellas e peire de Gresas e Guiralz de Limosa [10] et Esteves de Castelboc et Aldebertz de Leucos e Bernartz d'Estain e Guiralz de Larzac et [11] Esteves, pairoler d'anant, e peire de Roco- las et Uc Esteves e Deusde Gineis et Escortgua. 224 Engagements divers entre les mains de Guiral du Mercadial Eu Deusde de Corri... pignora a te, Guiral del Mercadil, et a ta moleir et a tot's aquelz [2] homes a cui vos o volraz, lo prat e l'ort de Mal Vilar per .XXV. sol. de melgoires nous ne meig quart [3] de la comba d'a Mal Vilar per .XL. sol. de melgoires nous. Terme a paschas. [4] Eu Raimunz de S. Gregori met em pignora a te Guiral del Mer- cadil, et a ta moleir et a totz [5] aquelz homes a cui vos o volraz, lo camp del Lobao per .XXX. sol. de melgoires nous ella costa [6] que es sobre l'ort de n'Auztorc per .V. sol. [7] Eu na Maria de Monferrer, ab autorgament de n'Emeno, mo fil, met pignora a te, Gur[8]-ral del Mercadil, et a ta moleir et a totz aquelz homes a cui vos o valraz, la costa d'al Vinnal [9] per .XXX. sol. de melgoires nous e per .II. st. d'ordi. [10] Eu Esteves Gaietz met em pignora a te, Guiral del Mercadil, et a ta moleir et a totz aquelz [11] homes a cui vos o volraz lo terz de la mia vinea de Fontaneillas per .X. sol. de melgoires nous, e qui [12] re vos i anparava, eu Peire Joanz sos en bona fidanza. [13] Eu Aicfies del Mont met em pignora a te Guiral del Mercadil, et a ta moleir et a totz aquelz [14] homes a cui vos o volraz, lo terz que eu ai ella vinea de Guiral de Fontaneillas per... sol. de [15] melgoires nous, e qui re vos i anparava do vos o e mon aver et e ma honor. [16] Eu Peire Montelz met em pignora a te, Guiral del Mercadil, et a la moleir et a totz aquelz [17] homes acui vos o valraz, la parra d'a las Airas per... sol. de melgoires nous. [18] Eu Berenguers Raimunz d'a Creissel ab cosseil de ma maire, met em pignora a te, Guiral [19] del Mercadil, et a ta moleir et a totz aquelz homes a cui vos volraz, lo cambo d'a [20] Olit per... sol. de melgoires veilz. [21] Eu Deusde Rigalz met em pignora a te, Guiral del Mercadil, et a ta moleir ct a totz aquelz [22] homes a cui vos o volraz, lo camp de Prat Lone per .X. sol. de melgoires nous, e qui re vos i anpa-[23]-rava, fidanza Raimun de la Tor, prior de la Veirna, et Bernart Ricart. [24] Eu Uc de la Roca et Uga, me moleir, metem em pignora a te, Guiral del Mercadil, et a ta [25] moleir et a totz aquelz homes a cui vos o volraz, lo prat de Bramafam per .XI. sol. de melgoires [26] nous. [27] Eu Guillems Saissetz et Duranta, ma moleir, metem em pignora a te, Guiral del Mercadil, [28] et a ta moleir et a totz aquelz homes a cui vos o volraz, lo meig prat d'a las Airas el [29] meig prat de prat Redon per .XXX. sol. de melgoires nous. [30] Eu Deusde de Corri met em pignora a te, Guiral del Mercadil, et a ta moleir et a totz aquelz [31] liomes a cui vos o volraz, la parra d'a Unia per .XII. sol. de melgoires nous. [32] Eu Raimunz de la Tor, prior d'a la Veirna, ab cosseil et ab bona voluntat delz mornques [33] e delz preveires de la maiso e delz veguers, met em pignora a te, Guiral del Mercadil, [34] et a ta moleir et a totz aquelz homes a cui vos o volraz, totz los camps que ... al mas [35] delz Jatguers ella comba que es desobrc Costa Iga, tot aizo vos met sane quart e sane [36] deime e sane tot usatgue que no'n devez donar, per .CXL. sol. de melgoires nous, e qui re vos [37] i a*nparava, eu Bernartz Ricartz et eu Uc de la Rocheta sem vos en bona fidanza que tota [38] ora vos en siam guirent de totz homes e delz benefidiers. Autor Steve de Cairac et per[39]-ro Beuedeg de Lopiac et Guillem Ricart et peiro Gorgoil et Raimun de la Roca. [40] Eu Steves de Noviz e mei fraire e ma sorre met em pignora a te, Guiral del Mercadil, [41] et a ta moleir et a totz aquelz homes a cui vos o volraz, las parras d'a la Rocheta per ... [42] sol. de melgoires nous, e qui re vos i anparava, eu Guillems de Roca Arnal sos en bona fidanza e do [43] vos o e mon aver et e ma honor. [44] Eu Bernartz Bellida met em pignora a te, Guiral del Mercadil, et a ta moleir [45] et a totz aquelz homes a cui vos o volraz, lo prat d'al Moli Rainart per ... sol. de melgoires nous. [46] Eu Esteves de Cairac met em pignora a te, Guiral del Mercadil et a ta moleir et a totz aquelz [47] homes a cui vos o volraz, la terza part del prat del prada Verneisa per ... sol. de melgoires nous. [48] Eu Bernartz de Rocolas met em pignora a te, Guiral del Merca- dil, .IIII. galz et .I. st. de civa-[49]-da ella pendaria de Rocolas per .IIII. sol. de melgoires nous el prat desoz la font per .IIII. st. [50] de seguel. 225 De*nombrement des possessions en Pe*rigord de la famille Clarol. Sancti Spirituc adsit nobis gracia. [2] Hec carta est de la terra et las rendas et deus hoc et deus feuatges que il de Clarol [3] an en Peiregorc. La ochena part de la desma de la parrofia de S. prieth, que Helias [4] seschal de Beus plas recep, es lor, de blat et de lana et de galinas, et no la an d'ome si de lor lr[5]-natge no, et lo seschalx reconoc lor o en Salmor, auvent nun Guio deu Barri et G. [6] Gau et He. Bernat et He. deu Brol et so fil meeis. E eus mas de las Bordas dejosta Foeu, en la [7] parrofia de Firbes, an .IIII. s. de civada de ces. Et en las vinadas de Born, en la part He. de Mal [8] Mont, de Chaslut, an tres mois de vi quant que n'i aia, et deu los redre lo linatgues Ramnolf [9] Marbos o cel qui recebria la part ne Helias de Mal Mont. Et eu mas deu poi Apansols .XII. d. de [10] ces, et .XII. d. en la boria Cosavi, et es lor lo mas au lonc de Bria, qui es en la parrofia de Champa-[11]-gnac, et deven aver tot quant n'eis et deu esser lor la tenesos aut Chavasols deu nas deu [12] merchat de Chaslut, e il deven esser lor ome et lor servisi far, et deven aver .III. sol. en la part [13] Elias de Mal Mont deu pascher ,de Bainac, quant que n'i aia. Aiso lor reconoc He. de Mal Mont lor on-[14]-cles, eu mal de que murit, quant il lo rasoneren de la frairescha lor mair, que devien aver, et el co-[15]- mandet que aguesen aiso en pat, auvent P. de Mal Mont de Brusac et A. de Noseiras d'Aissa et sos [16] fils et sos omes. E es lor lo mas de las Chesas de Milac, en alo et en domengadura, e sei una partida [17] deu borc de Milac, et es chap de lor terra et lor estatga, et a lor bailes et a lor sirvens et a lor omes, et es [18] lor gaanaria, e no i deu om retener si ostals et mainamens o feus non es, siil gaanar o volen, et [19] sil que en aquet mas estaran deven ,lor talada et civada et servisi a lor plaser, et an las lor terras a gaa-[20]-nar, las unas a meitas, las autras a quart, las autras a quint, quant il no las gaanaran. Et li Gar denc [21] sun lor ome litge et lor baile e lor forester et lor sirvent, e an a recebre los blat deus gaanadors e fielment [22] a portar eu seler aut senors et non alors, et an a levar los ces et las taladas deus omes, et an a comptar ab [23] los senors et a redre o ab lor mesatges, e non an re a retener, ni blat ni deners, ni far contralia aut omes [24] ni querre per forsa, si il o li senor de grat no lor o donaven que la stivutga e los feus n'an alors per que o de-[25]-ven far, et an los a recebre et a conrear ab lors companos onradamen lo premer jorn quant il venran [26] en la terra, de tot quant obs lor aura, et lor mesatges, quant iran et quant veran, e an lor omes a amar et [27] a chaptener e a rasonar e tener ab eus, o que il los aen, de totas lor naugas, e tan cum li senor estaran [28] en la tcrra, an lor a servir et a manlevar et lor afar a far. E aquet mas de las Chesas te de la una part [29] de la virja de l'eg- gleiga d'Oscha que en la via qui vai ves lo Deves, e de l'autra part d'Oscha que en la via [30] qui vai ves la Salvania, e vai d'Oscha qu'a a la font deu Colomber, e sun en las terras de la petinola d'Os- [31]-cha que eus box, e li prat e las vinas deu claus deu Pescher. E an a Charreira .II. sol. de ces a Na-[32]-dal, e lor taladas e lor servisi de civada e d'al, a lor plaser. La terra deu chause davan las Faurgas [33] es lor, e P. deu Bordec deu lor en .XII. d. de ces a la Sant Marti d'aquo qu'en te, e deu lor o tener vestit e re-[34]-dre as codumpnes deu mas las Chesas, de taladas e de civada e de servisis, et lo pluis deu chause bar[35]-la om a gaan. L'accessamens Godet deu .XV. d. de ces a la S. Marti, e talada e civada e servi. Et G. Seguis [36] deu .IIII. d. de ces a la Si Marti de I'eschamne que ac per la pleidura G. Davi. E P. d'Aissa deu .IIII. d. de l'ort [37] G. Geissa a la S. Marti, et en la teneso Albet .XIIII. d. de ces a la S. Marti, e talada e civada e servisi, e en [38] la teneso P. Tort .XI. d. de ces a la Si Marti, e talada e civada e servisi, et en la teneso Barriler .IIII. d. de ces [39] a la S. Marti, e talada e civada et esplet. E P. d'Aissa es lor om et deu lor servisi cum a senors et per las [40] chausas que a d'eus, et deu lor deu sol e de la scura e de l'ort e d'u solar qui es dejosta .VIIII. d. de ces a la [4] S. marti, li .VI. a la S. Johan, et .III. d. de la maizo de la peira, et .XII. d. deu chasal de la Rocha, a la S. Marti, [42] de ces, e deu .III. sol. a la S. Jolian de loger deus prat Onrat et d'aqueu de Columber, e no i a ten- guda, [43] [ni] ...[e]ret, mas au plascr aut senors. Li Gaidene deven .III. d. de ces de la maiso terrada qui fo P. Cimeu [54] e an aqui la stiuvotga deu mas las Chezas, et devn .XII. d. de la vina deu claus deu Pescher e d'aquela [45] de la petinola. La maizos P. de Guerra deu .III. d. a la S. Michel et servisi. La maizos a la fila Wilelmus Salvan [46] deu .II. de ces a la S. Johan et servisi. Lo solars Este de Laga deu .IIII. d. de ces a la S. Marti e servisi. Lai [47] ..... [T]ocha Prea deu .VIIII. d. de ces a api euni e talada e civada e esplet, e deu una emina de froment [48] .. [p]ortada de la cumba de Chantegreu. E l'airalas a las Seguinas deu .VII. d. de ces a la S. Marti e talada e cr[49]-[vada] e esplet. E I'airals Helias Davi, autrcs .VII. d. e talada e civada e esplet. E l'airals Rotberto deu .X. d. e ta-[50]-[lada] e civada e esplet, e deu .II. d. de la terrade la Roch. He. deu perer e Esteves de la Rochai deven .XXII. d. la [51] ... es et .IIII. gaus, deus airals e deus autres aces- samens que au, e talada e civada e esplct. Li Do[et] au [52] d'eus una pessa de terra, la Ostra, josta lo semeteri, e deven en omenatge et .XII. d. d'achapte e servisi. P. [53] Desmers lor deu .II. sol. d'achapte e omenatge o servisi d'aquet feu, bales es de la Seguinea e de la Ver- no-[54]-la, [e] es la stiuvotga sua, e a a levar los quart e a portar eu seler de Clarol e non alors, e cs bailcs de la lor part [55] deus quart de Puigac et de Negra Bola. E lo fils Wilelmus Rainau de Nontron e d'eus las doas part deu quart [56] ..... dos mas, e il an lo d'en Gaucelme de Milac, e deven l'en .V. sol. d'achapte, e re pluis no. E lo fils Wilel- mus Rar[57]-[nau] .... vesat servir e audar a l'achapte redre. De las autras terras que li senor de Clarol an per Manach [58] ... ach deu P. Des- mers los gerbatges e lo vi levar, d'aqisi o vinas aura, et redre fielment aut senors [59] ... de ces an, a la S. Marti, la Manac. Li fil He. de Milac an a feu d'eus de Clarol las maizos e los orts qui sun [60] [eu borc] de Milac, de la scura P. d'Aissa d'Osclia qu'a a la niaizo Tocha Prea, e au en la meitat deus quart [61] ..... sis de l'alo et de las vinas e de las te ras deu Poi, e l'autra meitat es aut senors et li Gaidenc sun en [62] ..... [an e to]t a levar e aii o deus senors. E an d'eus .II. sesters de civada eu chasal de Bona Font e l'al que hi [63] .... [senor] an hi .II. sesters de ivada e -.I. d.e lo quart d'una pessa. E an ce ums de iPi Roclhu e eu deves e cus [64] .... [de Laja] la meitat d'aquo que li senor hi aut e aquo es la tersa part deus ces e deus gerbatges e de [65] las taladas, si li ome hi eren, de tot lo mas de poi Rochau, e anni anchaps deus autres senors la bordaria [66] de la Charreira e autras doas. E an [d'eus autra måeitat d'aquo que il an en la forest de Bainac ni eus [67] autres bors dejosta, e aquo que es la tersa parts de las doas parts de tota la forest de Bainac, de civada e [68] de paschers e de senorias, mas lo paschers es tot a eus de Milac, de lor feu, e per aquet feu deven esser [69] lor ome litge e mais amar que autres senors, e quant iran e venran onrar e servir e donar secun las [70] chochas que il auran. E an en mais de feu la meitat de la tersa part de la bordaria de Marazols que li [71] [Bon]ome de Boc Chal tenen d'eus, e deven en li Bonome .XVIII. d. de ces portat a Milac ala S. Thomas, aut [72] ... Et aquo que an eu mas Chalob, e la meitat que li senor de Clarol an en las apsalas qui sun entre los [73] deves de Milac et de Bainac et de la Jauna, fors los anchaps que li senor hi an. La bordaria de la maizo [74] ...ria es lor dominia e la Johania e autra bordaria dejosta. E an anchaps de tot los senors una1 [75] talada l'an en totas las bordarias de Marazols e de la Barrilaria e de la Senegundia e de las autras de-[76]-josta, et per aquet onrat feu deven tota la terra c los omes a eus de Clarol chaptener e defendre a lor [77] poder de tot omes, e si li ome eren penorat, an las penoras a segre, e si plat ni messios se sorzien [78] en aquestas terras, an a far las messios perlo feu que n'an en per autre achapte. Lo mas deu Rore de peret [79] de la bordaria de S. Amant an a feu deus senors de Clarol et sun en lor ome litge G. Lapoia e si nebot [80] ,.. de la Ver- nola et li fil A. de peret e lor parcener, et deven lor en .XXX. sol. d'achapte et .IIII. sol. de ces [81] .... e li .II. sol. son S. Sicari de Bran- tolme, de lor almona, e li .XII. d. son a eus deu poi de feu e li .XII. [82] aut senors; e deven lor en servisi de menjar e de benre e de civadas e dener donar segon las cochas que [83] [il] auran. E la Poja es lor receps e lor chanibra, e deu los hi om recebre quant iran e quant venran ni o [84] mandaran, e lor companos recebre, e deu lor om donar a menjar e a sopar, e aut chavaus civada, e [85] il de Si Amant tot aissament. E la ecclesia de S. Amant e lo reduzatges e lo borcs et li prat e li moli e li [86] ort e las vinas sun d'aquet feu, a eus de Clarol, e aquet feu an d'en Wilelmus de Sarnac, e deven l'en [87] .XXXIIII. sol. d'achapte et re pluis no. E aquit afeuat de la poja e il de S. Amant an mais de feu deus [88] senors los ces que an en las terras absas de la Jauna, e una bordaria que n'an, e deven en .XII. d. d'achap-[89]-te. Il de la poja deven .IIII. d. de ces deu boc desos la vinas e en las terras qui sun entre aquet bocs e las [90] Vernolas an una emina de froment de ces. Las doas part de la Seguinea et de la Vernola es lor de [91] quarts e de talada e d'es plet, e an hi .II. d. de ces e mart. E eus .IIII. mas A. Flamenc de Bona Font e de Maint [92] Bocs en lor vigaris e lor destreit e lor espleit de chauls e de pala eu brer e deven lor servi e per eus destre- [93]-ner deus clams que auran li ome qui en anques quatre mas estaran. E li fil Helias de Bencha an d'eus [94] a feu .ll. sol. de ces a las Bessas e a las Faurgas josta peyrosa, e la bordaria de la Mosateira que li fil Falveu an [d'eus], [95] e un solar josta la ecclesia de Milac, aqui ol vis Costeat es, e deven lor en omenatge e servisi de chavaler, [et] [96] He. de Bencha, lor pair, fes en l'omenatge n'Aimiric de Clarol eu bor de Dornarat. E la ecclesia de Milac ... [97] de Clarol solars josta aquet, e quars eu claus deu pescher, e deu lor en servir lo prestre de Chaud ... [98] e d'al, quant venran en la terra. E es lor la meitat de la desma deu vi de tota la terra que il an en la parro-[99]-fia de Milac, quant vinas hi aura, e deu en He. de pot .v. sol. d'achapte, non ges per feu, mas per plat qu.. [100] fait dc corela que avia d'una lor terra. Et li Gaidenc an d'eus ab los autres feus la bailia de Marazols [101] de la Barrilaria e de totas las absalas de la Jauna e lor forestatge de Bainac e de Chabrolenc o il.. [102] lor part deu Pascher e de l'al e deus autres box, e an a amassar las civadas e las issisos d'aqucs bo[x,] [103] [e] a redre e a cuntar ab los senors. Ja masoaria dejosta la Jauna es lor, e no hi a baile ni prebost, e deu [104] lor .II. sesters de segle et .II. sesters de civada a la mesura vela de Milac, portat, e lor taladas e lor espleit. [105] Lo box de la Faja dejosta la Jauna es lor dominis e lor deves senes autres parcerers. E la bordaria de Grena-[106]-van es lor e quela de la Genest mas .III. d. .. a S. Sicarii de lor almona. E lo mas [l]o [fo]res- ter de Vauchaum [107] es lor, e no l'an d'ome, e deu lor .[I]II. sesters de segle e .III. sesters de civada a la mesura vela e .VI. chapos porta[t] [08] a Milac e .iIII d. de ces a la S. Johan Degolaci e .vVI d. a Nadal e tres taladas ifirals a pasches e en estiu e a Na-[109]-dal, e esplet a lor talan de civada e d'al. E G. de Mairavent e li fil P. Arnau an la baila qu'en P. d'Aissa te d'eus, e deven en omenatge e [111] servisi e .XII. d. d'achapte. E Steves de Melaguet es lor om per la terra de Vaucelor e per autres feus, a deu [112] lor en .II. sol. d'achapte, e fes l'omenatge A. de Clarol en la schala de la maizo P. de Lajao, a Rochaart, [113] vehent P. Bru d'Aissa e maint d'autres. E il de Chapchac an d'eus de Clarol .IIII. sesters de blat e .IIII. d. [114] eu mas deu Brol de la parro- fia de Biac, e deven en omenatge e servisi de chavaler. Et P.. Raina[us] [115] de Nontron a d'eus en aquet meeis mas .VIII. sesters de blat e .VIII. d. de ces, ab los quart que ... [116] En la parrofia de Milac e en aquela de Vilars, e en la desma de la parrofia S. Marti de Freicen[jas], [117] e en servisi de la ecclesia e en l'omenatge e en l'achapte e eu ser- visi deus desmers, an atreta[nt cum] [118] an il de pot ab eus de Milac, qui o an d'eus, de. blat, de vi, de lana, de galinas. E il de La[ja sun] [119] lor ome litge e lor forester e lor baile, e deven lor l'an .III. sesters de blat a la mesura vela, e .X[II. d. de] [120] ces, e atretant d'achapte e de servisi cum He. de pot ab eus de Milac, qui o an d'eus. E a[n unaå [121] bordaria en la parrofia de Vilars, e a num la Chavalaria, e an en la parrofia d'Abjac, a .... [122] ... e a peirac, ces de blat, de segle e de civada, e deu l'om portar a Milac, a la S. Marti ..... [123] Item, notum sit que tuit li home qui estaran eu mas de las Chezas an lor chalfar ..... [e] [124] lor bastir e lor esplet eu box de Bainac. 226 Engagement par Tibour d'Orange et son fils, a* Raimon de Me*vouillon, du cha*teau et du village du Barret. Titburs de Aurenga e Wilelmus, suus filius, de Aurenga, laudan e meton en gnatge a Raimon de Medollo et a sa moller et a sos filz, lo cas- tel de Barret [2] e la vila, per cinc milia solz e per cinc milia soldadas, sens son engan de Raimun de Medollo e de sa moller e dc sos enfanz, si menesfallia de sa filia [3] sa moller de Wilelme de Aurenga, o de lui, sens legal here. E jura li Wilelmes de Aurenga lo castel e la vila de Barret qui lo li renda [4] sens son engan infra caranta dias quet el o sabria, o el o unus de sos filz l'en somonria o somonre l'en faria, e que non lo li tolla ni to re non lo li faza, [5] ni non lo li garrei ni guarejar per els ni perlur consentiment. Et aisi o tenran e li o atendran [6] sens son engan. E fan li jurar lo castel e la vila de Barret az caslans, a Raim- baut et a Bermon e ad Ugo e a Bertran, [7] que lo li rendan sens son engan e que non lo li tollan ni tolere non li fazan ni non lo li guarrejan. ni guarrejar non lo li fazan e neguna guisa, e qui lo li tollia [8] nil li guarreava, sens engan l'en ajudesan. E quet aizo atendut li sia, donan l'en ostatges Guinant, Lonz de Montdracon, Wilelme [9] de Cadarossa, Wilelme Lautant, Raimun de Cortedo, Raimun Isnart, Raimun de Me- rindol, Wilelme de la Claustra, Bertran de Sant Christovl, Wilelme [10] de Sant Michel. E juran li aquist ostatge rcturn in la ciutat de Aurenga infra caranta dias quet li sabrian quet aizo non li fos atendut, o el o unus [11] de sos filz los en somonaria o somonre los en faria, sens son engan. 227 Don a* l'Ordre du Temple par Be*raut, neveu de dame Marthe, de ce qu'il avait a* Saint-Gaudens et sur la dime de la Tour, et par Ber- nart, comte de Comminges, de ses droits sur les biens ce*de*s. Notum sit homnibus ominibus tani presentibus quam [2] futuris qe Berald, lo nebs na Martra de Sent Gaudenz, [3] dec si medes e tot l'aperteniment qe Berald ni na [4] Martra auiant ne auer deuiant a Sent Gaudenz [5] ni en la dezma de la Tor. Tot ahcest don fe Berauzl [6] a Deo e a la maiso del Temple e a' n W. de la Gariga, [7] qui era al dia comanai de Montsalnes, e als fraires qui [8] i son ne qui i serant usque in finem seculi. Aquest do feit1 [9] deuant lo portal del mas de Sent Gau- denz. Videntes [10] et testes sunt Girald Barrau, Azemar d'Argelers, A. Gilem de [11] Linac, P. de Castans, Gaston penabaira. Hoc fuit fac- tum [12] recnante Filipo, rege Francorum, B., comite Convenarum, [13] episcopo Arsitu. Anno ab incarnacione Domini millesr[14]-mo. [15] Bera paraula qe B., lo coms de Comenge, lo nebs del comde [16] de Tolosa, de a Deu e a la maiso del Temple e a n'Auger des Cuin, [17] qui era al dia comanai de Montsalnes, e als fraires qui i son ne qui [18] i serant usque in finem seculi, toz los dreiz que auia ne auer [19] deuia per si ne per son linage en la terra Berald e na Matra de [20] Sent Gaudenz. E aqnest do fe B., lo coms de Comenge, [21] per amor de Deu e per la arma de som pair e per perdo [22] de sos pecaz e per .CCCCC. solz enter solz e soldadas de [23] qe n'ac de caritad, e deu n'este bos guarenz e bos am-[24]-parai de omnibus ominibus. Aqest don fo feit el capitou [25] deSSent Gaudenz, en la ma Assiu d'Aubino, [26] abesche de Comenge. Testes sunt B. de Malleu, [27] Garmon de Sent Bead, B. de Benca, Girald Barrau, [28] Brun Girald, A. deSSent Just, S. deSSent Just, P. [29] Americ, A. Gilem de Linnag. 228 Me*moire de diverspre*ts sur gages. N'Esteve Gasbert e na Beatrid, sa moler, .CC. sol. de morlas a pas- chas e .XXX. sol. de morlas d'esida [2] an cad'an, e a o lauzad e la maio en que esta e en tot quant au dereire a far ni en autres [3] logs, e a o fac lauzar a'n R. de Cantamerle de qui te la maio, qu'en deu ser gur rens de tots [4] omes ab .XII. d. oblias e ab .V. sol. acapte, e s'il volio lor aver cobrar e trobavo a cui la [5] enpeneso, devo lo lauzer tuds la en aquest embarg a'n R. del Faed la mitad. T. W. [6] de Mont Corbel e'n P. de Maroc e n'A. Paismainada e' n Benech del Castel. Aquesta [7] barata fo facha el portal W. Bernad. R. Manent e na Ramonda Bausana, sa moler, [8] .C. sol. de caorcencs a paschas e au m'o lauzad en tot quant au dis esta vila ni defora, e a pernum [9] en .II. sol. oblias quel deg de la maio en que estau e e la tcra que a e la carera que fo de n'Ug [10] Arcman, e a o fac lauzer a'n R. de Fijac de qui la te, que m'en deu eser guirens, e' n R. [11] de Fijac es m'en intrads mandaire e deveire, si en re pecava, que m'o deu far. [12] T. A. Paismainda e' n Benech del Castel e' n R. de Rater le saliner e' n Forts Vidal e n' [13] Ug Daide. Joan Ros m'a enpenad de las oblias que le a far .II. sol. per .VIII. sol. [14] de morlas. T. G. de Monvalra e' n pons de Paratge e' n G. dela Mora. Joan Canel [15] e sa moler au plevids .XXVIII. sol. de mor- las a meg mars et au m'o lauzad elav[ila] [16] e en la tera de la Vouta e e la maio que a devant la maio que fo d'en B. Monge, e a o fae [17] lau- zar a n'A- Mazeler de cui mou, qu'en deu eser guirens de tots omes ab .II. [18] sol. oblias e .IIII. sol. mudas, e es m'en intrads mandaire s dee- veire Olivers e' n G. Gar-[19]-ner. T. G. de la Mora e' n R. Aissa e' n Gasbert Sabater e' n Ramon, G. le veguer. [20] W. Arnaud .XX. e .II. sol. e .X. d. morlas al digous de la Sena e'l mes .X. d., e a o autreiad dar a' n P. Segur e en [22] la tera de Corbio ques te ab la n'Ug Daide e el vinal R. Arnaud ques te ab lo prad G. [23] Bateiad, en que G. Ar- naud avia .XX. sol. de morlas, e d'aisso fas .VIII. d. oblias a'n Laurens. T. Ra-[24]-ter e' n P. de Mezenes e' n R. de Regicastel e n' A. Ebrard e n' A. Mazeler e las oblias e [25] sul pens. B. Joan e n' E. Joan .XXIIII. sol. de morlas a Caramantrant e au m'en lau-[26]-zads .XII. sol. e la vina de la Vouta de que tenc poder, e a o fac lauzar a n'Amel de Tofalas, [27] e .XII. sol. en la maio en que estau, e a o fac lauzar a'n G. Proome, e dono m'en .X. sol. [28] de pojes an cad'an. T. Rater e n'A. Mazeler e' n B. de Monvalra e' n D. de la Mora e'n [29] B. de Moizag. 229 Sciendum est et notum tam presentibus hominibus quam futuris quod A. R. des pest se daz a Deo e a sancta Maria e a la maiso [2] del Temple e a la maiso de Monzalnes, en la ma del frair R. de Caneg, qui era maeste e comanair de las maisos [3] de Guascuina ad dia, e frais n' Auger dez Cun, que era comanair de la maison de Monzalnes, [4] e frais Bonsom d'Orlers e n'Amil de Monpesat et alii multi, ab aitanta de carltat che i a dada lo [5] casal deSSess ab totas las tienzas e ab les bechers qui ahcti ien qui era sai omes, el casal d'Arrot ab totas las [6] tienzas, e R. Ors et frater ejus Willem Ors, e las erbas per las suas terras e las aiguas e las lenas els pasturals [7] els jazers de lors pre- zas de la maiso de Monzanes. Achest dos e"sta caritat fo feiz en la sala [8] a prat, en la ma R. de Caneg, qui era maeste e comanair, e'n la ma n'Auger dez Cun e deuant [9] Bonso d'Orlers e n'Amil de Mopesat qui eran frais de las maisos del Temple. Achest dos fo feiz en la [10] sala a Prat, deuant na Matelz. per achest do che a feit a Deo e a sancta-Maria e a la maiso de Monzal-[11]-nes, I'an arguelet els bes che om fara* ni dizera deza mar ni dela mar, per las maisos del Temple. 230 Quonoguda causa sia que eu Bernadz Maestre et Guillems, Mos fraire, [2] nos donam nostres corses e totz nostres avers per homes a tu, R. de [3] Dorna, et a tota ta posteritad, e nostras molers e nostres efantz, per far [4] tota ta voluntad, ct eu Ramons de Dorna doni a tu, Bernad Maes-[5]-tre, et a'n Guillem, to fraire, et a tot vostre hordeing, per lo bon cor e per [6] la bona fe que trobi e vos tota la honor que fo dels Rodils c la parro-[7]-chia de S. Jerma, sc%o cs a saber terras e pradz, boscs e bartas, erm et con-[8]-dreig, d'aquo e fora que obs seria al barri del castel de Montcuc [9] que reteni a mos obs. Et eu Bernadz Maestre et Guillems, mos frar[10]-re, donem acapte per aquesta sobrediga honor a tu, R. de Dorna, .II. sol. [11] de melgoires c donarem t'en per cad'an de servizi per estiu .I. ss. de froment [12] a la pilal et a Nadal Domini .VI. sol. de tolsas. Et R. de Dorna deu esse gur[13]-rentz de [14] tota aquesta sobrediga honor a' n Bernad Macstre et a' n Guilleni, so [15] fraire, et a tot lor hordeing. Testimoni so Guillems de Mala Val et Joh-[16]-uans Godz et peire de la Gleisa et Amels de Frontorgue et Estheves Jhouanz [17] et Bernadz Jordas et Bernadz Godz qui aquesta carta escrius, el mes oc-[18]-tubre, feria .i., rengnante Filipo, rege Fran- corum, R., comes Tol., F. episcopo, an-[19]-no ab incarnacione Christi .M.C.L,XXX.VI. 231 Conoguda causa sia a toz omes que A. Grimoarts, lo priors de Cau- sada, donec lo casal que es entrel mercat el ca-[2]-sal P. Ferrer, a Ber- nat de la Trelha e a son ordeig per bona fe ... Bernaz dec li'n .L. sol. e .VI. sol. d'acapte e .VI. sol. de ces ... [3] a Martror e a li'n mandada guirentia a dreit. Aiso fo fait e la gleia de Sancta Maria de Causada. D'aiso es testimonis W. [4] Artmans e R. Gui e Bernaz Pradella e R., sos fils, e Aimars de Causada e G. Rotberz e A. de la pradella. Anno ab incarna-[5]-tione Domini .M.C.LXXX.VII., regnante Phylipo, rege Francorum, R., comite Tolosano, G. , Caturcensi episcopo. A. scrip- sit feria [6] .iii., luna .iii. 232 Anno ab incarnacione Christi .M.C.LXXX.VII., in mense aprilli, feria .vii., regnante Filipo rege, B. comes Tol., Fulcranno episcopo. Aiso es carta d'acorder que fa R. de Dorna et peire de Tripol ab Unaud del Gua [2] et ab sa moler Bernada, de tot lo castel des Corcenx e de tota Is honor d'Escorcenx, e que reconoiso us quegs a I'autre totas las dreju- ras que i au. Et es a saber que Unaudz e sa moler [3] Bernada au en queg ma*s .VIII. d. tolsas a Quaramantrant cad'an, e per estiu .IIII. s. de civada a mesura vela, et en quegua bordaria .IIII. d. tolsas et .II. s. de civada, e totas las rezeu-[4]-sos de las femnas, et en queg mas et en quegua bordaria au .III. d. tolsas per foguassas, et en totas las questas et en totas las toutas lo .XIII. d., et en totz los paschers lo .XIII. d. [5] e tot lo reirepascher; et Unaudz e Bernada, sa moler, devo metre lor sir- vent en aquesta sobrediga honor qiie tragua los servizis e las questas e las toutas als seinnors, et R. de Dorna [6] et Peire de Tripol devo aver lor sirvent, ses volo, els autres lors afars del castel; e quan R. de Dorna ni Peirer de Tripol ni Unaudz del Gua ni Bernada, sa moler, volrau alberguar [7] e la prediga vila, que alberg us quegs perla vila a bc et a fe, per cossell del sirvent de n'Unaud del Gua e de sa moler Bernada. Tota aquesta sobrediga honor i a* Unaudz et Beriiada, sa [8] moler senes part de R. de Dorna e d'en Piere de Tripol, dels plaigs de las sangfor sos e fora e dels esquoguossamentz, en que a R. de Dorna et Peire de Tripol la meitad et Unaudz e sa [9] moler Bernada I'autra meitad et Unaudz e Bernada, sa moler, devo penre las fiausas e far plaejar los plaigz e lor ma e devo o far saber a'n R. de Dorna o a'n Piere de Trr pol, e que i [10] siau, se esse i volo, als plaigz de las sangfoiso*s e dels esquoguossamentz, et aqueill plaig de las sangfoisos e dels esquoguos- samentz devo esser plaeja*g el castel des Corsenx, e, for [11] lo clams ne seria issidz, no' n devo far fi meins de quossell de R. de Dorna o d'en Peiro de Tripol, e totg li autri plaig de la vila so endomerga*-ig de n'Unaud del Gua e de sa moler [12] Bernada. Et en totas las taschas de las bordarias de la prediga vila* a Unaudz e Bernada, sa moler, las .II. partz et Ramons de Dorna et Peire de Tripol la tersa, et en totas las autras [13] taschas des Corcenx a R. de Dorna et Peire de Tripol la meitad et Unaudz et Bernada, sa moler, l'autra meitad, et en totas acaptes de las honors de la prediga vila a Unaudz et Berna-[14]-da, sa moler, las .II. partz et R. de Dorna et Peire de Tripol la tersa. E totas las honors de tot I alo des Corcenx deu Uiiaudz donar e sa moler Ber- nada. d'aquo e fora que obs aura al cas-[15]-tel des Corcenx ni el barr et aquo que dono esscms e totas las autras donazos defora deu Unaudz donar e sa moler Bernada a be* et a fe; e se R. de Dorna ni Peire de Tripol tro-[16]-bavo degu ome in deguna feuina que mais volgues donar Bernada. Et tot lo castel des Corcenx e tot lo [17] baii e totas las autras seinnorias de totas las davant digas honors au essems per meitad et es a saber que R. de Dorna et peire de Tripol i au la meitad et Unaudz et Bernada, sa moler, [18] I'autra meitad. E li feu dels cavalers so de R. de Dorna e d'en peiro de Tripol senes part de n'Unaud del Gua* e de sa moler Bernada, e se R. predigz ui Peire de Tripol tornavo degu [19] dels feus a lo*r, deu i aver la meitad Unaudz e sa moler davant diga e la meitad metre el cost que R. de Dorna ni peire de Tripol i fariau a be* et a fe. Et en totz los avendrices del [20] castel, se lor omi endomer- gaig non erau, a R. de Dorna et Peire de Tripol la meitad et Unaudz et Bernada, sa moler, l'autra meitad. E se degus om ni deguna femna que lor fos en-[21]-domergadz venia per estar el sobredig castel e terra i tenia, aquel servizi que faria per la terra deu aver R. de Dorna et peire de Tripol la meitad et Unaudz et Bernada, sa moler, I'autra [22] mer Unaud del Guaet a sa molerBernada que tot le lor tenguau a be et a fe, et Unaudz e sa moler Bernada ad els per [23] eisa covenensa. Et Ber- nada jura sobre .IIII. euvangelia corporalment toquadz de sas ma*s qu'aisi o tengua quo es escriut en aquesta carta, et R. de Dorna et peire de Tripol jurau [24] sobre .IIII. euvnngelia qu'aisi o tengua quo es escriut en aquesta carta. E tot aquo que Unaudz ni Bernada, sa moler, au el castel del Corcexs ni en tot I'alo d'Escorcenx, tot o teno [25] de R. de Dorna e d'en peiro de Tripol, eisez la veguaria e tot aquo que Unaudz ni Bernada, sa moler, au el castel des Corcenx ni en tot I'alo des Corcenx denant R. de Dorna ni [26] denant peiro de Tripol, tot o au per la veguaria. Tot aquest acorders fo faigz e la ma de R. de Dorna, I'abad de Sant pouz, lor avoncle, e d'en peiro, lo sagresta de S. pouz, e d'en Beguo, lo [27] prior de Lavaur, e d'en R. de Miraval, so fraire, e d'en Bernad de pug Laureuz e d'en R, del Gua e d'en Guillem Matfre e d'en Bonhome e d'en Ramon de Frontorgue. Testimoni so R. Ar-[28]- naudz et Guilabert de Foisag et Isarns, sos fraire, et Azemars Guiraud et peire Malpels et peire de Montaucher et R. Audebaudz et A. de Ro- vered et Bernadz Godz qui aquesta carta escrius. 233 Engagement par Peire de Tripol a*, Sicart Pe*licier et sa femme, de la moitie* du quart de Naunias. Anno ab incarnacione Christi .M.C.LXXX. VII., in mense septimbri, fe*ria .II., rengnante Filipo, rege Francorum, R., comes Tol., Fulcranno episcopo. Sabedor es que Peire de Tripol met em peins [2] per .C. sol. de melgoires de bos, a'n Siquard pelicer et a sa moler et a lor efantz et a lor hordein, la meitad de la quarta part del Nou Mas, per tota lor voluntad a desplejar, [3] e deu lor ne esse guirentz ad els Peire de Tripol et a tot lor hordein de tota la sobrediga peinnora. Si verament Siquardz predicz ni li sei voliau1 empeinnorar la da-[4]-vant diga pein- nora per los .C. sol. sobredigz, deu la lauzar a tot ome Peire de Tripol a cui Siquardz volgucs ni li sei. Terminis de la peinnora traire de la festa S. Sn-[5]-dreu en autra. Testimoni so Gausfres de Verdala et R. de Frontorgue et Wuillems de Mala Val et Guillems Siquardz et Bernardz Godz qui aquesta carta escrius. 233 Me*moire de possessions du chapitre de Moissac. ...Sais [2] donet a deo e a sancta Maria e alla maio della claustra los orts d'al mercat, e quella [3] maios los traises dc .XXXX. e .VII. sol.; R. del Brol empenet a'n Pouzo lo prat d'al-[4]-la Folada per .XX. e .V. sol.; auditures sunt Peire de Noig, Arnals del Montat, Deide della Cort; [5] el terminis es a pcntacosten. Es lo niorgues pons conques duas borda- rias, la una es del prat [6] e l'autra de Montanag. Es lo morgues pres em pens la terra de n'Arcman della Val d'alla [7] maio peiro del Fraise per .XX. sol., el terminis es a Marteror. Testimoni Ar. del Montat, [8] Deide della Cort, P. de Noig. Del Aiemarencs conquereg las candelas que avio ella [9] gleia per .XXXX. sol. que lor en donet. La terra del Fraisse pres empennet eis Pons per .XX. e .VI. [10] sol. del Conteras e del senor Las Bramarellas es alos de S. Maria, eis pons conques las. [11] Ella terra d'alla Burguieira d'al Soc li deu hom, a'n Pouzo, .IIII. d. e ces alla S. Maria de [12] meih aost-. L terra d ' pPa UDrant -.VI.dd. ceces de pouzo Vassal. 235 Notices rapportant l'achat d'une aire fait par Pons, moine de Caussude, a* Pons Rainon et l'engagenient au me*me moine, par Guilhem de Montagnac, de sa part du moulin de Solacrop. Notum sit omnibiis hominibus tam presentibus quam futuris que pons, lo monjes de Causada, compret l'airal [2] delaz la sua maio, de ponso Raino e de sa moler e de sos efans, per bona fe. Aquesta compra fo far [3]-ta e la claustra a Causada, e pons Raines mandet ne garentia de toz omes e de totas femnas. Testimoni [4] Arnal del Montat, peire de Noic, Bernart de la pradela, Daide de la Cort e Bernarz de la Boaria [5] que estava alera e la maio. Costantinus scripsit. W. de Montanac empenet a'n Ponso lo morgue la sua part del moli d'a Solacrop per .CC.L. e .IX. sol. 236 Profession d'Uc Tinel comme fre*re de l'ho*pital Saint-Jean de Je*ru- salem. In nomine domini nostri Jhesu Christi. Anno ab incarnatione ejus .M.C.LXXX. VIII. Conoguda causa sia als homes [2] que aquesta carta veirau ni audirau que eu Ug Tinels doni mo cors e m'arma a Deu et a l'ospital de Jherusalem [3] per fraire e per obedient e per far los coman- damenz a la maio de l'ospital aitant cant viurei, e doni de caritat .CC. [4] sol. de r., los cals meti e la maio de Monester. Et eu Frotartz de la Roca, maestre de las maios dels ospitals [5] d'Albeges, ab cosseil et ab voluntat dels fraires e dels donatz, de Guillem Deimer e de n'Ato de Candor e de n'Ugo de la Nau-[6]-sa e de Guillem, so fill, e d'en Guillem Peiro, lo bisbe d'Albi, e d'en pouzo de S. privat recebi lo per fraire e la maio [7] de l'ospital e doni li aquella part que us bos fraire deus aver dels bes faigz que so faig els ospitals desa mar [8] ni dela otra e comandi li la maio de Monester e la quista que a la maio s'apertain, que la aia e la tenga a sa [9] vida segon las bonas costumas de la maio, cel doncas forfaig no fasia per que el aquella maio ni autra [10] non degues tener, ab aital coveneussa que d'aquella maiso e de la bailia ue s' i apertain deu redre per ces cad' anz [11] al maiestre .L. sol. de m. a Pantacosten, e seguentrels dias dc sa fi, de Ugo lo capella deu tornar ad Ugo de la [12] Nausa et a Guillem, so fil. De tot aico so autorici Guil- lems lo bisbes, ponz de S. Privat e li frairei que so denant dig, [13] Guillems Deimers e'ens At de Candor e'n Peironetz e n'Ug de la Nausa e'n Guillems, sos fils, e'n peire Guilabertz e'n Bernatz [14] Guilabertz, Johannes scripsit in mense september. 237 Engagement par Peire de Premiac ct ses filles a* Sicart pelapol d'une dime et d'une borderie. Anno ab incarnacione Domini .M.C.LXXX.VIII. Eu Peire de Pre- miac e mas fillas Ramonda et Ermengartz [2] metem em peins a'n Sichart Pelapoll et ad aquellz a que ell giquir o volria, tota aquella deimaria que nos avem e la parroquia de [3] podols o meilz la i avem ni om de nos, a tota aquella peinnora que Ugs de Bossegui avia de nos de la bordaria que [4] Ermengaus Jatguiers contec, tot aico sobrescriot li avem mes em peins per .C.IIII. sollz de re. de meitat, e d'a-[5]-questz .C.IIII. sollz deu traire de peins Sichartz Pelapollz la peinnora que i a Ugs de Bos- segui de .XX. e .IIII. [6] sollz de r. meins .II. diners, et entre tot a i .C.IIII. sollz de re., et aquesta peinnora es per terme de Meig [7] Kareime d'an en an, et avem covengut que guireing li'n siam per be e per fe, e tota la adissida que d'aquesta pein-[8]-nora issira avem li donada que sia sua de bon dreig, que noill pusca esser comtat e luinna part dels .C.IIII. [9] sollz al traut de la peinnora. Testimoni Pouco Ramon e'n Daide Garengau e'n Guillem Auranier e'n Bernat, [10] so fraire, e'n Bernat Fornier e'n Peire Fornier e n'Ermengau de Clausatz que aquesta carta escrios, mense septembris. 238 Conoguda causa sia a toz homes que aquesta carta veirau ni audirau que eu Reinalls, priors [2] d'al Ssegur, ab cosseill de mos clergues e del covent de la maio, ei donada Ila honor de Gua-[3]-vauzas ad Uguo Tinell lo capela a ssa vida et el apres so Iloc e la maio d'al Ssegur, et ai do-[4]-naz .X. sols e deu traire d'en ponzo Rrater e de na Girmunda, sa moiller, la peinnora del-[5]-s .VI. st. del froment que au em peinz e la part de la gleia e del preveire per .C. sol. de ramondencs per terme [6] de Rrampalm, e quant la aura trahca, deu cad'an donar .I. st, de ffroment de ces [7] permeissos a la maio d'al Ssegur. E d'aquesta pein- nora e de las autras que trairia d'en pon-[8]-zo Rrater ni de ssa moil- ler, se mai ne trazia, a donada la terza part a Deu et a ssain Peire [9] et a la maio d' al Ssegur seguentre sa fi, e mai neguna re no lor a a ffar mor per sa voluntat [10] e ssa vida ui a ssa ffi S. Uguo de la Vais- seira lo capella e P. Vidal e Guizo de la preveiria. [11] E d'aizo agro paraulas Rrotbertz lo priors e Uc Tinellz e la ma del bistbe d'Albi Guillem [12] peiro, mor Uc se ffo donaz a I'Espital, e vengro ne ad acorder, e I'acorders fon aitals qu'el [13] autorguet aquesta carta sobre- dicha en aital guia per ssi e per aquellz que sseguentrei [14] Ilui ven- rrio e pel covent de la maio d' al Ssegur, e ss'ell se metia en autre orde, que non te-[15]-gues la onor de Monester ni de Guavauzas, que la terza partz de las peinoras que trachas i auria de la [16] onor de la gleia remaseso a la maio d'al Segur. S. Guillem P., lo bistbe d'Albi, e P. Bernat lo canor-[17]-gue e'n Guaillart, lo prebost de S. Salvi, e Durant de Montauti e n'Uguo de la Vaisseira e P. Vidal [18] e'n Guizo de la Previeiria. .M.C.LXXXVIII. annis. Guilelmus scripssit. 239 Sabedor es quod anno ab incarnatione Domini .M.L.LXXXVIII, [2] r. Philippo, rege Francorum, R., comite Pictavensi, G., Caturcensi episcopo. [3] Arnaudus Escrivas compret per si e per tot son ordeng .V. sol. e .VI. [4] d. d'oblias e totas las senorias que s'i aperteno, de Will. Torner [5] e de sa moler Peironela, e donet lor en .L. sol. de caor- cens [6] gueritz, et au I'en mandada garentia de totz ampa-[7]-radors, a per nom dels casals e de tota la terra que avien e te-[8]-nien de Guil- lem de Castilo d'a Castel Serrazi entre la vinea [9] Arnaud Escriva e I'ort Bernard d'Anglars, e deu n'om far [10] a'n Guillem de Castilo sobrcscrig .II. sol. oblias a Nadal et [11] .II. sol. e .VI. d. mudas. De tot aiso sunt testes Pons de [12] Paratge, Wll. de Castilo de Moysac, Ramons de Pelicer, [13] Guillems Bernart, mancips d'escriva, Berna de Monvalra, [14] Brus de Monvalra, Ramon de Beneeg, Rotbert de Ma-[15]-estre, Ramon de la Tapia. [16] D'aquestas oblias deu Guillem Teisenders .XVIII. d. [17] oblias a la S. Maria de fevrer et .III. sol. mudas. [18] Esteves de Sautarel .XIIII. d. oblias et .II. sol. e .IIII. d. [19] mudas. Sans, .XX. d. oblias et .III. sol. e [20] .IIII. d. mudas. Esteves Teisenders, .XIIII. d. oblias [21] et .II. sol. e .IIII. d. mudas. De I'autreg dels feusaters [22] sunt testes Este Augers, Guira de S. Maurizi, Ranions [23] de la Tapia, Guillem Esteves, Arnaud Caercis, Ebrart [24] de Boloc. Totas las oblias so a la S. Maria de fevrer, [25] mas de .VIII. d. a Nadal. Arnaudus communis notarius [26] de Moysiaco scripsit. [27] Et in eodem anno Arnaud Escrivas compret per si e per so-[28]-n ordeng .II. d. d'oblias e las senorias que s'i aperteno, de [29] Guillem Evas e de sa moler na Guirauda, et au I'en [30] mandada garentia de totz amparadors, a per nom del [31] casal que fo a'n Donadeu de Boloc e que es a meteis Ar-[32]-naud Escriva, e doned lor ne .IIII. sol. de caorcencs, [33] e tenia lo de lor Guiraud proshom ab .II. d. oblias a Mar-[34]-tror et ab .IIII. d. mudas. E donet Guira proshom lo [35] dreg que i avia a n'Arnaud de Sancta Gimbera ab sa filia [36] Peironela et ilg devol tener d'aici enant d'Arnaud Es-[37]-criva e de son ordeng. Hujus rei testes sunt Guillems Bernard Escrivas [38] e sos filgs Guillems Berna, Brus de Monvalra, Ramons de [39] la Tapia, Esteves Teisenders, Peire Elias. Arnaudus, com-[40]-munis notarius de Moysiaco, scripsit. 240 Sabedor es que Arnaudz de Muntagut, per si e per so ordein, a Deu et a sancta Maria et S. [2] Johan Baptista et a l'ospital de Jherusalem, a assout per totz tempz tot cant requer-[3]-re ni demandar podia per degu dreith ni per deguna razo e la maio de l'ospr[4]-tal de Frontoin ni en tota la vila de Frontoin ni els omes ni e las femnas [5] que aoras hi estau ni adenant hi estarau, so es a saber lo captein e l'al-[6]-berg que i demandava. Aquest assout tot enaisi co sobrescriut es a faith [7] Arnaudz de Muntagut ad Aimerig que es fraire de l'ospital de Jheru- salem [8] et es comandaire de la maio de Frontoin, e per aquest assout tot enaisi co sobres-[9]-criut es, fraire Aimerix a'n donadz ad Arnaud dat a fraire Aimerig per l'o-[11]-pital de Jherusalem que de tot aquest assout sobrescriut sia guirentz e la maio de [12] Frontoin et a totz los omes et a las femnas que e la vila de Frontoin estau ni ad-[13]-enant hi estarau, de Bernard d'Astafort, so fraire. Aquest assout, tot enaisi co sobres-[14]-criut es, a faith Arnaudz de Muntagut a totz los fraires de I'ospital de Jherusalem, [15] ad aquels que aoras hi so ni adenant hi serau. Aquest assoutz et aquest manda-[16]-mentz, tot enaisi co sobres- cruit es, fo faith a Muntalba, e la cort de Arnaudz [17] Gausber, e ma e vezensa e auzensa de Ramun de Planels que veguers e se-[18]-iner es de Muntalba, e vezensa e auzensa Arnaud Boc e Arnaud de Lerida [19] e Scicard d'Ambres e Peir abbas e Johan de Sazeiras e Arnaud de .iiii., luna xv anno [21] ab incarnatione Domini .M.C.LXXX.VIIII., regnante Philippo, Francorum re-[22]-ge, et in Tolosa R. comite et Fol- crando episcopo. Ug Andreus esta carta escrius [23] per autreiament de Arnaud de Muntagut. 241 Anno ab incarnacione Christi .M.C.LXXX.VllII., in mense je-[2]-no- harii, feria .vi., rengnante Filipo rege, R., comes Tol., Ful-[3]-cranno ephiscopo. Sabedor es que pous Guairaudz se dona per [4] ome a'n Ramon de Dorna e totas sas causas. Testimoni so [5] Ramons del Gua et Arnaudz de Monteschiu et R. de Fron-[6]-torgue et Johuans Guodz et R. Claretz et Bernardz Godz qui aques-[7]-ta carta escrius. 242 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis M.C.XC. Eu Guillems de Cums, ab cosseil et ab autor-[2]-gament de mos fraires, de Bernart e de ponzo, bonament e sas engan, met em peinnora a te, Deusde Vinnias, et a ta [3] moiller et a tos efantz et a totz aquelz homes a cui tu o volrias, totas aquellas maisos e tot aquel cortil que m'escadec [4] a ma part partida, que eu avia delonc aquellas de Peiro Bernart, mon cosi, lasquals maisos el quals cortils si ten [5] ab aquel de Peiro Tifi et es decontra aquel de Esteve Benastruc e de Peiro Blaveir. Totas aquestas maisos e tot aquest [6] cortil sobredig ab tot zo que s'i apertain te met em peinnora per .DCCC. sol. de melgoires nous, los quals ai avutz [7] e receubutz de te, Deusde Vinnas, si que m'en tenc per ben pagatz, e se li melgoires afollavo ni abatio, deig ti redre [8] per aquest aver sobredig .XVI. marcs d'argent fi, e don ti e voil que aias de bon dreig tota la gaudida e [9] la dissida que d'aquesta peinnora auras, si que res non t'en pusca ni t'en deia esser cumtat em paga ni essolta d'aquest [10] aver sobredig, e se conderseirs ni meillurament y avia ops, en cobrir et en altras causas, deig lo eu far al [11] teu somo- niment en que que ops y agues, e se eu far non o volia, voil que tu o fazas, et autorg ti totas las messios [12] que i faras desobre eissa aquesta peinnora sobredicha per laus de .II. maistres comus, et ai ti jurat sobre S. [13] evangelis tocatz que en aquesta peinnora sobredicha re not remova ni t'anpar, eu ni hom ni femena daiis [14] las mias partz, per mon grat ni per mon cosseil, e qui ren ti anparava, deig t'en esser gur rentz, si que, se ren [15] perdias per anparament que hom ni femena ti fezes, deig t'o emendar sas plaig al teu somoniment, e don t'o e mon [16] aver et e ma honor, a vida et a mort. Et eu Bernartz de Cums et eu Peire Fabre Austris, per mandament de Guillem de [17] Cums, fam bonas fermanzas sas engan de tot aizo sobredig, quecs per lo tot, a te Deusde Vinnas et alz teus, e [18] donam t'o en nostre aver et en nostra honor vida et a mort. Terme de redemer.de la primeira festa de S. Johan Babtista [19] que ve en .II. anz, e seguentrelz .II. anz es fines cad'an a la festa de s. Johan Babtista, et ai ti en covinent que [20] quant volrai redemer aquesta peinnora sobredicha, que t'o faza saber enant a Paschas, e se non la redemia aquel an ad aquel [21] terme de S. Johan Babtista que t'o auria faig saber e'n fazias dam ni messio, autorg te tot quant ne perdrias desobre [22] eissa aquesta peinnora sobredicha. Et aizo fo faig et mes de juil, lo dia de la festa de S. Bene- deig. Autor [23] Bernart de Laizao, Esteve Bordel, Bernart Fromenti, Deusde de Montsalvi, Bernart del Vilaret, Esteve Bernart, [24] Ugo Folcran, Nicholau, Gormun qui hanc cartam scripsit. 243 Na Maesa de Causada donet a sa fin a la gleia de Sancta Maria d'a [2] Causada .VI. d. de ces e .VI. d'acapte e la vina que R. Gui ten de lieas. [3] Testimoni so d'aiso B. Raines, R. de la pradela, B. Engel- Filipo, rege Francorum, R. Tolosano [5] comite, G. Quatursensi epis- copo, feria .ii., luna .x. Deide, ipsius eclesie capellanus, [6] me scrip- sit. Conoguda causa sia a totz omes, als presens et aquels que so a venir, [7] que Peire Raines laised a sa fin, per so formiment, a la gleia de Sancta Maria d'a [8] Causada, .II. sol. de ces e .II. d'acapte els tres cambos d'ala Tonela que li ome d'al [9] pont tenio de lui, e la gleia quels traisses de .XII. sol. de mergoires de peins, [10] e Arnals Grr moarz, lo privols d'a Causada, a traiz aquest pens de Arnal del Pont [11] e de Guiral del pont, At. e de Deide del pont, e a lor ne pagaz .XVI. sol. de ... [12]-sencs. De tot aiso so testimoni At de Castaneda e W. Arcmans e G. Mas-[13]-carans. Anno ab incarnacione Domini .M.C.LXXXX., regnante Filipo, rege Francorum, R. [14] Tolosano comite, G., Quatursensi episcopo, feria .ii., luna .x. Deide capellanus ipsius eclesie [15] me scripsit. Conoguda causa sia a toz omes que B. de I'Airal e Arnals de I'Airal e W., [16] lor boz, so venguz ad acorder ab la cleia d a Causada d'una mina de nosz quel devo [17] donar an cad'an. 244 Sabedor es quod anno ab incarnatione Domini .M.C.XC., r. Phr lr[2]-po, rege Francorum, R., rege Anglorum, G., Caturcensi episcopo. Arnaud Escrr[3]-vas compret per si e per tot son ordeng de n'Ugo de la Garda .II. sol. [4] e .VI. d. d'oblias e las senorias que s'i aperteno e tot lo va-[5]-lat si cum es boulaz dejusta la vinea que fo a'n Dona-[6]- deu de Boloc sobre la degitaria, e d'aquestas oblias sobre [7] escrio- tas devia meteis Arnaud Escrivas .XVIII. d. [8] de la vinea que fo a'n Donadeu de Boloc sobre la degr[9]-taria, dejusta la via co om va a S. Germa, e .III. sol. [10] mudas, e del casal que tenia Bernart Asautz ques te [11] ab lo valat aqui meteis .XII. d. oblias a la S. Miquel [12] e .II. sol. mudas. Totas aquestas oblias e las senorias que [13] s'i aper- teno el valat compret Arnaud Escrivas per si e per son or-[14]deng de n'Ugo de la Garda qui l'en mandet garentia [15] de toz amparadors e I'o autreiet en tot quant a e I'o [16] douet a feus e l'o afranqui ab .I. d. oblias a la S. Joan [17] et ab .II. d. mudas. E Arnaud Escrivas donet ne a n' [18] Ugo de la Garda .IIII. lioras e .V. sol. de caorcencs [19] e si que per pagaz s'en tenc. De tot aiso sobrescrig [20] so testimoni Berna de Fumel celarers, Pons Fortaiz, Pons [21] de Paratge, Bonetos, G. Proshom, Brus de Monvalra, Wll. [22] Berna Escrivas, E Augers, R. de la Tapia, Guira de la Mora, [23] Ramon de pelicer, Berna Asausd, Ramon de la Garda. Ar-[24]-nfaudus, communis notarius de Moysiaco, scripsit. [25] Et in eodem anno Arnaud Escrivas s'acordet ab ponso For-[26]- taiz et ab Peire Pons de la vinea e de la terra d'a la Croz [27] ques te ab la'n Wll. de Castilo que devia donai .I. carteira [28] de civada oblias a mesura vela anciana, et ilg ambedoi [29] an l'o afranquid e mandada garentia de toz ampara-[30]-dors ab .III. d. oblias a Martror et ab .VI. d. mudas, e [31] devo lo far autreiar a'n Duitran de S. Circ cant sera [32] a Moysac. De tot aiso testimoni Pons de paratge, Gur[33]-raud Proshom, Ramon de Pelicer, WII. Berna Escrivas, R. de la [34] Garda, Berna de Cam unaud Este Melo maestre Aemar. [35] Arnaudus, comr munis notarius de Moysiaco, scripsit. [36] Et in eodem anno gaanet Arnaud Escrivas per si e per tot [37] son ordeng a feus de mcteis Ponso Fortaiz e de Peiro Pons la [38] terra que es laz la sua vinea a la Croz, que fo a na Ramon-[39]-da de Guilaran, et an lai afranquida ab .III. d. oblias [40] et ab .VI. d. mudas, e mandada garentia de toz ampa-[41]-radors. Testes sunt Pons de Paratge, Guira Pros-[42]-hom Ramon de Pelicer, WII. Berna Escrivas, Berna [43] de Campunaud, Este Melo, R. de la Garda. Aquesta [44] terra lauzet e autreiet Ramon de Fiac e sa moler e Dura, lor [45] filgs, e'n mandero guerentia per lors ereters a n' Arna [46] Escriva et a son ordeng ab .IIII. sol. de caorcencs que n'ago. [47] Testes sunt Este Augers, Ramon Esclers, A de Bergono Este [48] de pescadoiras E. porters, Imbert P Oalrics. Arnaldus [49] communis notarius de Moysiaco, scripsit. 246 Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXXX. Eu Raimonz Ot, per [2] me e pels meus, per bona fe e ses engan, done e liure et autorc e per totz [3] temps desanpar las maisos els ortz queis teno ab aquellas que foro de [4] Raimon Gairau e son ella carreira d'a S. Just, so es assaber a te, Bernart [5] Gausbert, et als teus et ad aquels a cui tu donar ni laissar o volrias, per totz [6] temps, e desvest ne me e vest ne te. Et es assaber que aquestas maisos [7] sobredichas et aquest ortz donet a ma maire enz Uc Bernartz, vostre [8] bels, em peinnora per .D. sol. de rodenes, dessa heretat, et es assaber que [9] ma maire esca- dec a me a tener quant parti ab mos fraires e fig li sas [10] messios e son obs e vida et e mort per que m'escadegro aquestas maisos et [11] aquest ortz. E tota aquesta carta, enaici con es escriuta, es vera, et aquest [12] dos, e tenrai o et en contra no venrai, eu ni om per me, se Deus m'ajut, et ai [13] t'o plevit per ma fe de mon cors. S. P. Bernartz della Bar- reira et Uc [14] Esmergaus, Bernart Galaubia e Maurels, Gui della Gumba, P. Fabre [15] Lanbertz, Uc Guirba, R. Bornadels que la carta fez. 246 Conoguda causa sia qu'enz Uc, lo co*ms de Rodes, e'nz Ricartz, [2] sos fraire, e'nz W. della Roca e'nz Bernartz Gauzbertz feiron a-[3]-cor deirr per dreig entrelz fraires de Bona Ciimba e n'Ugo Brunenc [4] de contrast qu' avio entre lur della gleisa de Sang Ylari e del mas [5] gleiastgue, quar enz Uc Brunencz dizia quella gleisa de Sang Alari era [6] el mas gleiastgue e per aizo demandava ella gleisa l'alo* et alberc ab .V. [7] cavallers et ab .I. sirvent. Li fraire sobredit razonavo quella gleisa de Saing [8] Alari era el mas de Causill, e per aizo dizio qu'enz Uc Bru- nencz en aquesta [9] gleisa non avia alo* ni non crczio que i agues alberc, quar lo mas de Causill [10] el mas gleiastgues era lur alo*s, lo qual alo lur avia donat enz Ricartz. [11] Sobre aquest contrast feiro Alari era el mas de Cauisill e dissero que I'alo*s [13] del mas gleiastgue e del mas de Causill fo del comte el feus prevei [14]reills della gleisa era del seinnor del Ram, e per aquest feu avial [15] seinner del Ram en aquesta gleisa alberc ab .V. cavallers et ab .I. sirvent, [16] et el mas gleiastguel cart, esso vegueir, ellas oblias ellas maisos et [17] elz ortz. Testes sunt Ugo comesjunior, W. Daurde, Bernartz Gaillartz, [18] Uc, lo priors de mezeis lo loc, Ademarus Raols e Beruartz quill'escriius. 247 Breu que far Deusde Rotbertz de congquistz que fez alla ecclesia [2] de San Vincenz. En .III. mases eLLuguet congquis la meitat [3] del detme de Bernat Curel, e Bernartz Curelz compret o de [4] Guido Ebri, ell'al- tra meitatz era en domini della eclesia, [5] e d'aquestz .III. mases es I'us aquel delz Lodetz ell' altre [6] aquel de Talafer ell' altre de Deusde Austri. Et ab aizo cong-[7]-quis d'el eis, de Bernat Curel, la meitat del detme de tot Luc [8] e de .VI. mas e Serra. Et aquesta compra fez quant venia [9] de Jerussalem, el port de patmos in insula, e donet I'en [10] .X. e .VIII. marabotis. Autors Guiralz, lo capellas d'Amelau, [11] e Ber- natz Ricartz, Peire de San Esteve e Peiro Bego del Ram [12] e'n Gur ral del Bal essa moler Ricartz e n'Ugo Ebrart e Deusde [13] de Mala Sana e Bernatz Pal. 248 Breu que fez far Deusde Rotberz del conquist de la honor della [2] gleisa qu'el li a fach. Lo mas Rotgaireg a conquistad de Raimund [3] Rotguer e de toz aquelz que% re i demandavo e d'Ugo del Caslar e de asqiiest plai [5] las obleias delz orz e de las maisos elz galz perorz e per paras. Doned [6] a R. Rotguer quant anned in Jherusalem .C. sol. et a P. Raimund et a Guillem [7] Raimund pel detme del mas, e foro diner vel, e guirpi o el e tuc [8] se efant. Autor Oalrig I'archediague et Echer Deusde que prested los [9] diners e D. Beralz et Ug Bonafos c'o adobed. Compred de Bertrand Gafr[10]-nel .X. sol., qu' avia e la gleisa d'a pal- maz .L. sol. e .II. mois de plad. [11] S. Ademar lo bistbe, Oalrig I'arche- diague, B. Ugo d'a Eranag et Ugo [12] Odo e B. Gafinel. Et ab aquest aver guirpi o et o desanpared e sei frraire [13] e raso de sa carta, e sos fraire. La meia apendaria d'al Perer que fo d'U-[14]-go Odo, lo cart el ces el detme e benefidi d'Ugo Bernard e de sos fraires, [15] .XX. sol. et u moi de blad, aizo es alla gleisa ajasse. L'altra meitad de [16] I'apen- daria te P. Lagetz et Ug Bicocs e dona cart a P. Esteve, la car-[17]-ta part e I'altra carta part a Raols Esteve et aici a pcnora .XXV. sol. [18] de P. Esteve e de Raimund, so fil, e de Gaucelm e d'Ugo Raolf altres .XX-[19]-V. sol. a penora. Aldiarz, li moller Arnal Rostan, laised zo que avia el [20] detme ella parochia de Palmaz quant anned e Jherusalem, il e sei efant [21] Ademars e Raolf, e sos mariz. S. Raolf de Trescas et Esteve Benedech [22] e P. de Vong, S. Corntallad e Rotbert Corntalad. Eisament laised P. [23] de Vong tot quant avia el detme. S. Raolf e B. Deusde, S. Corntallad. [24] Atrestal fez Amelz de Favars quant anned e monester, la soa [25] part, e Guillems d'Estan, quant anned a monestiri, laised la soa [26] part, la quarteira. Del mas Colendeg, li donna d'Agazag [27] laised lo mei dezme, il e tuch sei efant. Compred D. Rotbertz [28] d'en Bernard Curel lo detme de Guido Ebri, .CC. sol. de velz, [29] lo mei dezme de Lug e de Luguet de .VI. mas, et eSSera [30] la meitad de .VII. mas, et en eisa Serra la meitad del detme [31] de mas de Sancti Sepulcre, ag ne plai ab Guido paganel el por-[32]- ted I'en en dreg quat non pog monstrar que I'agues am lo concili de Clarmont. [33] Et en eisa Serra, el mas Aquiloneg et e Filonenc, com- pred [34] la quarta part del detme dc Guilem Parald, quant aned en [35] Jherusalem. B. del Clocher laised sos detmes ad opi de mort [36] a la gleisa d'a palmaz, tant quant i avia, pois D. Rotberz ported [37] I'en plai que I'en mog Raters de Compeire. Guilems P. de Ram [38] lar sed la terza part del detme qu'avia e la parochia. Al Cas-[39]-lar, el mas Galfredenc, .I. angnel, e Maismag, a Breunaz, el [40] mas D. de Vimened, .VI. d. raimundencs per porc, e Molenas, el cam-[41]-bo a Font Mora, .IIII. d. laiscd Guiralz Bernarz a la lume-[42]-naria quant aned a monestiri. Malez laised el seu mas .XII. [43] d. raimundencs a san Vincenz a jase. A Molenas, Ug Guiralz [44] laised .I. st. de civada per ges el seler Bernard de Julangues. 249 Conoguda causa sia que eu Raimonz de Mandagot done mon cors [2] e m'anina per totz temps per home e per fraire a Deu et a sancta Maria et a la [3] maio del Temple, e doni ab me per jasse de be e de caritat, per salut de m'a-[4]-nima e de mos pairos, I'alo del mas de pardinas el benefizi el feu e la ve-[5]-garia el meg deme que hom tenga de la maio aissi con om fazia de [6] me, e cant lo mas er tengutz per erm, a i li maios aitant d'estmanza [7] quant hom i semenara, e quant es vestitz, .I. porc de .VI. sol. melgoires e sa [8] quista, et e la vinna d'al pradet d'eissa la maio, que ac delz mongues d'a la Ro-[9]-ia, arberc ab .III. cavallers de .II. en .II. anz, e I'alo el feu de lavinna [10] d'az eis lo ra- det Muel maios avia de Ugo de Montorseir em pennura per [11] .CCC. sol. melgoires, la qual nom podia hom redemer mas nos, e .D. sol. [12] melgoires ad ops de maio a conquerre a Mairois, et e las pinedas d:az eis Mar[13]-rois aitant quant n'er ops a tot lo bastir et a totas las aizr nas de la [14] maio a jasse. Et eu Mandagoda done el molide Monblanc per totz te[mps] [15] a Deu et a la maio .I. eminu de froment a mesura d'a Mairois de ces cad'an. Et [16] eu eissa et eu Mandagotz, sos filz, et eu Aldebertz donam et laud-am [17] per totz temps tot aquest sobre- dig do a la maio e donam eissament a la maio [18] tot quant conquerria de nostres feusals, e per aizo em receubut el be ... [19] de la maio. Joan de Mairois, P. de Senaret, Pelagal, B. Ca... [20] de la Costa, B. de Mairois, A., so fraire, Raine de Mairois, P. de Montalt, [21] B. Rar mun, G. de Treve, Ponzo Godafre, B. de Merlet. [22] Et eu Aldebertz de Mandagot demandava alla maio de Sancta Euladia... [23] d'al pradet alberc ab .III. cavaders de dos en dos anz que i avia, et eu Aldebertz ... [24] de bon dreg, per aras e per totz temps, a te Guillem Arnal, comandador de la maio ... [25]-ladia et a totz los fraires que aras i so ni per adenant i serau ... et autorg ... [26] tota aquesta carta sobredicha. Et aizo fo faig em presenza et e vedenza ... [27] Monnar e de n'U. de Belveder e de n'U. Benastruc lo jove e d'en Beringuer ... [28] vel e de Guillem Aldeguer d'a la Roca e de Eraino. 250 Conguda causa sia que eu Peire Porcelz et eu Bernartz, sos fraire [2] nos donam e nostra salut et en nostra bona memoria, pertotz temps a Deu et a [3] saiicta Maria et a la maio del Temple, per homes e per fraires, e donam i ab nos [4] de be e de caritat, per totz temps, per salut de nostras animas e de nostres par[5]-res, lo meg feu en domini del mas major de pozols delonc Cassanojol, [6] el meg mas de Cas- sellas que tenc Raimonz Lachenz per feu e per alo [7] e per benifizi, et a Roca Fort lo celeir de la balma el vinnal e I'airal el pail-[8]-leir el camp que s'i te el quart c fogaza a .II. homes et .I. pa cessal [9] e meia emina de civada c la vinna de la Vaisseira e la quarta part del [10] mas Alvern- genc per alo e per feu e per benifizi, et el mas de Voglanz Guirber-[11]- tenc .IIII. st. de froment a mesura veilla d'a Lozatge et .I. annel e .XII. d. e la [12] quarta part del mas delz eissartz d'a Calz per feu, lo qual mas teno li Fal-[13]-co, el casal delonc lo pla d'a Castluz que devo bastir aquil de Triargues [14] et Uc e peire, et aun i lur messio e mais .X. sol., eil maios pot las ab aizo [15] quant o volra recobrar, e tant quant il las tenraii devo'n donar cad'an [16] .I. emina de civada. Autor Ponzo de Monlaur, Bertran Rotbal, Peire, et aun i lu messio e mais Peire Raimonz, Peire de S. Amanz, Sicartz de [18] Castluz, Bernart Duitran, eusde del Camp, Ermengau, fil Peiro Raimon, [19] Deusde de Treiargues et Ug e Peire e Bernartz e Guillems, sei fraire. 251 Aizo es carta de la honor queil maios del Temple a conquista de Berengueira, filla que fo d'Aicfre d'Albinnac. En primas, la terza part del cemiteri de S. Esteve de Jarzac [2] a feu, et aizo acabtet Guitbertz d'Aldebert, e donet I'en .XL. sol.; e pois conquis d'eis Aldebert lo mas de Terra Roja a feu, e donet I'en .LX. sol.; e pois conquis d'eis Aldebert [3] totz los oferenz a fen que pertainno a la gleia d'eis S. Esteve, e donet I'en .C. sol.; et altra vez acaptet Guitbertz d'Ugo Aldebert e de Nize, so fraire, lo cemiteri d'eis S. [4] Esteve a feu, e donet I'en .I. auzberc e .XL.II. sol. de raimundex; et en altre loc acabtet eis Guitbertz d'Ugo Aldebert tot lo ces del mas qu'es apellatz de la gleia d'eis [5] S. Esteve a feu e pos la mort Guitbert lo preveire, .I. porc et .I. molto et .I. ain- nel; et en altre loc e la parroquia d'eis S. Esteve, el mas de Flaujac, acaptet d'eis Al-[6]-debert lo deme delz ainnelz e delz porcelz e de fro- matgues e de lana e dc gallos, e det I'en .LXXX. sol. raimundenx; e pois Ug e Nize et Aldebertz tug .III. fraire donero o a [7] feu a Guitbert. Esteves Comarcs conquis la gleia de S. Esteve de I,arzac, la meitat a feu; del mas d'eissa la gleia, la meitat a feu; del mas Aicfrezenc, la meitat a feu; [8] del mas Botlarenc, lo meitat a feu; de I'apendaria d'Airal, la meitat a feu el quart el deme; lo quart de Mas Senal a feu; e delz molis d'a la Doz, lo quart a feu; de pog [9] Brudol, la meitat del quart e del deme ; del mas de Conilleiras, tot lo quart el deme; del mas de Caucenojol, la meitat; del mas de paznac, la meitat; de la [10] cast- lania de Revel, la meitat; de la gleia de Revel, la meitat; et ad eis S. Esteve, .I. maio dinz la porta e .II. logals, .I. soz la talpenna et altre a la porta; la vega-[11]-ria de tota la vila de S. Esteve sobrelz homes e las femenas que serau, e las maios delz clergues e delz morgues, vega- ria se mal faziu alz homes de la vila; [12] el mas de la gleia d'eis S. Esteve, .L. sol. per peinnora. Ces del mas de la Vaisseira : .II. porcs .lII moltos e .lII"ainnelz e .lIII sol. et .lI mog de sal e .lII mogz dee civa-[13]-da de taverna. Del mas de la Clapareda : .I. porc de .XII. d. et altre de .VIII. d. et .I. ainnel et .I. mog de civada de taverna. Del mas Chauzunesc, atretant. Del mas del [14] Gr[e]sers, atret ... de Carom ... ainnelz et .I. aus de lana, Del mas Botlarenc, atretal. Del mas del Rocadel, atretant. Del mas de paznac, .XII. [15] ....X. d. a meissos et a ....VI. d. et .I. molto et .I. ainel et .I. porc et .I. alberc ab .V. cavaller s et .I. mog de civada de ta-[16]-verna. Del mas Aicfrezenc, .VIII. d. a meissos et a Kalendas .VI. et .I. molto et .I. ainnel et .I. receut ab .V. cavallers. De Caucenojol, .XII. d. a meissos, a Kalendas .VI. et .I. molto [17] et .I. ainnel et .I. receut o .IIII. d. E I'apendaria d'ala Doz de Sarno, .III. d. et .II. st. comols d'annona e .II. gallinas et alberc ab .II. cavallers. De Mas Senal, .IIII. ainnelz. Del cabmas [18] de Conil- leiras' .VI. de. Del mas d'az eis S. Esteve que tenia Guitbertz Regortz, A la Cisterna en un quec foc .I. st. [19] de civada e .II. gallos et .I. d. raimundenc, esters el preveire. Em Peira Ficha, atressi. EI Vorz, atressi. Elz Falconers, atressi. E las Balmas, atressi. E la vila de Solatgue, atressi. Et en [20] aquest ces avia la meitat G. Ricartz. 252 Conoguda causa sia que eu Ricartz del Ram [et eu Uga sa1] moiller, e nostre efant, Peire Beg e Beg et Ugoles [e Beren]-[2]-gueira, sorre de Ricart, et eu Bertranz Lops, sos maritz, e Frotartz, nostre filz, nos tug essems, per bona fe essas engan, [3] avem fag aital plaig et aital acordament ab Guichart, lo maistre de I'hospital de Jherusalem, et ab Guirbert I'ospitaleir [4] et ab Bertran d'Ameillau, de totas aquellas rancuras e d'aquelz demanz que fadiam ni far podiam en qualque maner[5]-ra o fetcem elz mases et ellas appendarias que hom appella d'a la Vileta, sia elz homes o ellas femenas que aras isso [6] ni adenant isserau o ellas maisos o elz terradors o elz boscs o elz erms o elz ves- titz o ellas tenenzas que ad aizo [7] apertainno, tot aizo sobrc dig nos tug essems donam e desamparam, sas retenguda que non i fam de re, a Dominideu [8] et a s. Johan et alz paupres de I'hospital de Jherusalem, ad aquelz que aras isso ni adenant isserau, e per nom ella ma de [9] te, Guichart de Deissinas, maistre de I'hospital de Rodergue, e de Guir- bert I'ospitaleir e de Bertran d'Ameillau. E per [10] aquest do e per aquest desanparament eu Ricartz et eu Uga, sa moiller, e nostre efant, Peire Beg e Beg et Ugoles, ab [11] cosseil et ab mandament de Beren- gueira e de Bertran Lop, so marit, e de Frotart, lur fil, avem ne avut e receu-[12]-but de be e de karitat, de I'hospital, per nom d'escambi, lo mas de Fontanillas que Bertranz d'Ameillau donet [13] a I'hospital e lo mas del Molnet que Ugoles donet a I'hospital. Et eu Ricartz del Ram et eu Uga, sa moiller, [14] e nostre efant, Peire Beg e Beg et Ugoles, et eu Berengueira et eu Bertranz Lops, sos maritz, c Frotartz, nostre filz, nos [15] tug essems, avem jurat sobre s. evangelis tocatz que nos jamais daus aquesta ora adenant en aquesta honor ni en a-[16]-questa fadenda sobredicha re non queiram ni demandem, nos ni hom ni femena per nos ni daus las nostras [17] partz, pcr nostre grat ni per nostre cosseil. Autor Bernart de la Costa e Mataro e Ponzo Raols e Peiro Frotart e Guillem Du-[18]-rant e Guillem Galter d'a Nemsc et Esteve de Cumba- leiras e Raimun Veiadeu e Deusde Guiral d'a S. Africa et Ar-[19]-nal Pelacur e Johan, son coinnat, e Michel de Sarnonencca, Durant de S. Esteve, Guillem Gairau d'a peira Lada e [20] Bernart de la Grava. [21] Et eu Ademars del Ram, qualque rado o qualque drechura que en agues ni demandar pogues per me ni per Beren-[22]-gueira, ma seror, en aquesta honor ni en aquesta fadenda sobredicha d'a la Vileta, tot o do et o sol et o desampar, [23] per amor de Deu e per la anima de mon paire e de ma maire, a Dominideu et a s. Johan et alz paupres de l'hospital de Jherusalem, [24] ad aquelz que aras isso ni adenant isse- rau, e per nom ella ma de te, Guicharet, lo maistre de Rodergue, e de Guitbert l'ospr[25]-taleir e de Bertran d'Ameillau, et ai ne avutz de I'hospital .XXXV. sol. de be e de karitat, et ai jurat sobre s. [26] evan- gelis tocatz que eu ni hoin ni femena per me ni daus las mias partz Jamais re no i queira ne i deman. [27] Autor Deusde de Castelmus e Mataro e Bernart de la Costa, Guiral Lescuder et Ugo de la Vileta e Deusde, so fil, e Canet. 253 Conoguda causa sia que eu Peire Arlanz guerpisc e desanpar a Domr nideu et a s. [2] Jolan et alz paupres de I'hospital de Jherusalein, ad aquelz que aras isso ni adenant isserau, e per nom [3] ella to*a ma de te, Guichart de Deissinas que es maistre de la miaiso de I'hospital de Ro-[4]-dergue, tot quant eu avia ni demandava, fos per peinnora o per alre, elz mases de la [5] Vileta, zo es assaber en aquelz que te Uc de la Vileta e Deusde, sos fraire, ellur nebot. Aquest [6] do et aquest desam- parament ei fag ab .XXX. sol. de melgoires que n'ai avutz de l'hospital [7] et ab lo meg quart que ai retengut del blat et ab la quarta part d'un ainnel de [8] .VIII. de. et ab dirnar de .III. cavallers quant hom quartara lo blat. Aquestz [9] plaigz et aquest acordamenz fo faigz ella ma de de Peiro de Mostojol e de Bernart Mataro [11] e de Raimun Curel e de Bermon de Veireiras e de Raimun d'Albiac e de Eblo [12] de Monfer- rer e de Raimon Ricart e de Ugo de la Vileta e de Deusde, so fraire 254 Conoguda causa sia que Galferis de Vertfoil essa sorre Galferina ven- dero e donero a Deu [2] et a I'ospital de Ga Francesc lo feu de I'Albaret cin cenz solz de melgoires, e na Mandagoda o laudet [3] et o autreiet. Aquist venda et aquest dos fo faitz a Mairois, sus el castel, e la sala d'en Man-[4]-dagot, e Galferis e sa sorre e na Mandagoda jurerunt sobrelz sanz evangelis que fos ten-[5]-gut sas tot engan, et eseguentre Manda- gotz lauded o et autreied o. D'aquesta venda e d'a-[6]-quest autreiainent so garentias Giralz de Sanz Amanz, Raines de Mairois, Ge. de Treve, [7] Raimunz Froterz, Raimunz de la Roca, R. Guillems, Uc, sos fraire, Folc d'a Vellac que era bar[8]-les. W. del Tornel que era bailios o lau- det et o autreiet a Vertfoil, ella maiso de P. Maistre. [9] Guirent Rar munz de Muntalt, W. del Vilar, ponz del Vilar, Folc de la Costa. P. de la Garda o lau-[10]-[det] al Fraisse, e la maiso de I'ospital, e Tic- bal del Tornel receup los dinerz, cin cenz solz de [11] melgoires. Gur renz R. Ataina, Bern. Raol, W. del Tornel, pascals, Aimerics, Ponz del Poi, Jo. del [12] Soleir, Aldebertz, P. Bodola, Tomas de Portas que paiet los dineirz. [13] S. de Cavanno o laudet a Fraissenet, lonc la gleisa d'amunt, entrellas doas acoas de la gleisa. [14] Garentias Jo. lo Preire, Bern. de Feniletas, P. Engelvis, Vezias de Roca Blava, S. Albarics, Bern. [15] del Vilar, Bern . Teissers, W. Engelvis. Aquesta venda et aquest autreia- mentz receup fraire [16] Thomas que era comandare della maiso de Ga Francesc. Garentias Ponz del Poi, P. Bodola, [17] Jo. clergues, Alde- bertz, Ge. Airas. [18] Galfiris e Galferina, sa sore, venderunt e donerunt e dezampa- rerunt a Domideu et a l'ospital [19] de Jerusalem Geralt de Toreiras e totas las drechuras qu'avion e lui, e jureront sobre sancz [20] evangelis tochatz que jamaiz e lui re no i demandesont, et agron .C. sol. de mel- goires de I'ospr[21]-tal, de ben e de charitat. E tug aquil que son sobre escris son garentias. 255 Anno ab incarnacione Chrisi .M.C.XC. et .I., in mense novimbri, feria .iiii., rengnante Filipho rege, Raimundo, Tolosano comite, Ful- cranno ephiscopo. Aisc%o es carta de bescambis que fa R. de Dorna [2] ab Peire de Tripol. Et es a saber ue Peire de Tripol dona per escam- bis a' n Ramon de Dorna tot aquo que a en totala parrochia de S. Cerni des Corcenx ni e la vila des [3] Corcenx, ni om ni femna de lui i te, tot erm et condreig, els omes e las femenas qu'en so, ab totas lors teneusas els servizis que far devo, ab intrars et ab issirs' [4] e tot aquo que a e l'alo de Moscalo ni e la parrochia de Sancta Cecilia ni om ni femna de lui i te, tot ve ad aquesta part, eisez la seinnoria que rete peire de Trr [5]- ol el castel des Corcenx aital qual Siquardz de pug Jaureus la i a* per si eiss. Ad aquesta part, eisez la seinnoria que rete Peire de Tripol Pouz de Lobenz e la parro-[6]-cia de Sancta Maria de Blan, e tot lo feu que tenia de lui Guilems Bernadz de palaiag a Moscenx. Et el feu del Nou Mas que Siquardz de Rossilas te de lor, rete Peire de [7] Tripol lo seu quarto. Tot aisc%o predig ve a la part de R. de Dorna per escambis, eisez aquo que Peire de Tripol i a retengud que es nomenativad desus, e deu li'n esse guirent [8] Peire de Tripol. [9] Testimoni so Siquardz de Pug L. et R. del Gua et Arnaudz de Monteschiu et Guillems de Mala Val et Guilabertz de Foisag et Bernardz Guodz qui aquesta carta escrius. 256 Anno ab incarnacione Christi .M.C.XC. et .I., in mense novimbri, feria .iiii., rengnante Filipho rege, Raimundo, Tolosano comite, Ful- cranno ephiscopo, Aisc%o es carta de bescambis que fa R. de Dorna [2] ab Peiro de Tripol. Et es saber que Ramons de Dorna dona per escam- bis a'n Peiro de Tripol tot aquo que a* e la parrochia de Sancta Maria de Saguornag, ni om ni femna [3] de lui i te, tot erm et condreig, ab intrars et ab issirs, els omes e las femenas qu'en so, ab totas lors teneu- sas els servizis que far devo, e tot lo feu que Ermen-[4]-gaus de Saguor- nag ni sos fraire Guillems ni lor sor paguana teno de lui, tot ve ad aquesta part, o mels lo teno e la vila de Saguornag ni els terminis de la [5] vila, et una cuisa de vaqua que dona per cad'an lo mas d'Estravols, et Guirauda ab sos dreigz, la seror de Wuillem Brus, e tota laveguaria de S. Jerma que pe-[6]-legris tenia de lui, e la vila de S. Jerma, e tot lo feu e totas las taschas els capos els pas, et Bernad Morud e sos fraires e sas serors ab totas lors teneusas els ser-[7]-vizis que far devo, eisez Arnaud Morud e sos efantz solament senes teneusa de tot aquo que tengro de Pelegri. Et Arnaudz Morudz e sos fils assolvo a'n Peiro* [8] de Tripol et a tota sa posteritad tota la lor part que aviau e la lor teneusa que tengro de n'Arnaud Bernad ni d'en Pelegri, so fil, e la vila de S. Jerma. Et Arnaud Isa-[9]-rn ab tota la teneusa que te de R. de Dorna, aitant quant tnia de Pug Udolo vas la vila de S. Jerma, sia ad aquesta part. [10] Ad aquesta eissa part ve la pesza de la terra que fo [11] de la teneusa de n'Arnaud Isarn que es entre lo riu de Costanza et aquel riu de Merdalo. E tot lo feu que teno de R. de Dorna e la vila [12] de S. Jerma ni e la vila de Celairols Bernadz de Vila Nova ni sos fraire Vidals sia ad aquesta part, e tot aquo que Arnaudz de Guariguas ni Isarns [13] de Vintro teniau de lui ni tengro e la parrochia de S. Jerma, tot ve ad aquesta part, et tot aquel espleiu que R. de Dorna avia a Celairols ni a Pug [14] Udolo* ve ad aquesta part. Tot aisc%o predig ve a la part de Peiro de Tiipol per escambis, eisez aquo que R. de Dorna i a retengud que es nomenatr[15]-vad desus, ec%o es a saber Arnaud Morud e sos efantz, e deu li'n esse guirentz R. de Dorna. [16] Testimoni so Siquardz de Pug L. et R. del Gua et A. de Mon- teschiu et Guillems de Mala Val et Guilabertz de Foisag et Bernadz Guodz [17] qui aquesta carta escrius. 257 Conoguda causa sia quod Sicardus de Poi Laurenz et Petrus de Tripol et Raimundus de Dorniano so [2] vengud ad acorder entre lor del cas- tell de Dornia e dels fornz e dels homes avenedizis. L'a-[3]-corders es aitals quod Sicardus de Poi L. deu tener lo castell de Dorna de festa s. Julia entro al dia d'An [4] Nou et R. de Dornia deu lo tener d'A Nou entro a festa s. Audard' et de festa s. Audard deu lo tencr [5] P. de Tripol entro ad festa s. Jolia, et en aisi per u quec an, e quecs d'aquestz senors deu tener [6] los fornz de Doria e la sua tenedo del castell a be et a e el castell. Dels homes de Dornia e dels [7] homes avenedizis fau aital acorder Sicardz et R. de Doria et Petrus de Tripol ue totz hom [8] que venria el castell de Dorna, si lor om endomer adz non era o de lor onor o dellor adem-[9]-priu, que i sia ab aquel senor tota ora a cui primeirament venra o ab so sirvent. Testes sunt [10] Raimundus del Gua, Guilabert de Foisag, A. de Roveret, R. de Frontorgue, Guil- lem de Mala Vall. [11] Facta carta anno incarnationis Christi .M.C.XCI., feria .vi., mense novembri, Filippho [12] rege regnante, Raimundo, Tolosano comite, Fulcrando episcopo. Petrus de Cauce scripsit. 258 Conoguda causa sia a totz homes que Arnal del Montat pres em peings dels Ramonencs e [2] de lor maire .IIII. sol. de ces que hom lor deu dels ortz darera per .XX. sol. de caorcencs. [3] D'aizo so testimoni Guil- lems Artmans, P. de Noic e Daide de la Cort. [4] Conoguda causia a totz homes, als presens et aquels que so a venir, que Ar. Bernat de S. Circ lo [5] guingnaire assols e donet a Deu et a Sancta Maria de Cauzada tot quant querre ni [6] demandar podia el bosc de Gausfrezenc ni e la terra ques te ab lo bosc ni en aco que la [7] gleia demandava per seu. Aquest do sobredig fetz a Arnaut Grimoart qu'era [8] seigner de la glea, e per zo que no pogues esser tornat areire, juret lo sobrel s. en-[9]-vangelis. Enqueras i donec mai que, se efant non avia de moiller, tota la sua [10] part de tot lo bosc de Gaus- frezenc donec a Deu e a la gleia et al seignor present [11] per s'arma. De tot aizo so testimoni R. At, Guillenis Artmans, Ug Joh., R. Raines, [12] P. Joh., Daide de la Cort, R. de la Pojada. Aquest acorders fo faigz e la gleia a Cauza-[13]-da, anno ab incarnatione Domini .M.C. LXXX.I., regnante Philipo [14] rege, R, comite Tolosano, G, Caturcensi episcopo. R. scripsit feria ii. 259 Reconnaissance de divers gages par Guilhem Raimon aux fre*res de la maison de Sainte-Eulalie. Anno ab incarnatione Domini .M.C.L.XXXXI. Conoguda causa sia a totz omes que eu W. Raimunz co-[2]-nosc e laude a Deu et alz fraires della maio de Sancta Eulalia, ad aquelz c'ara i so e per adenant i serau, .CC. [3] sol. de mergoires em penora ellas .III. partz del deme de Nogairol, de la Senarel atretal, dellas Taladas atre-[4]-tal, de Cal Vilar atretal, de puch Blacos atretal, e Famulescas e la meitat las .iii. partz d'u [5] carto atretal. esseil moneda abatia,.IIII. mares d'argent fi a razo de -L- sol- lo marc- Et eu W. Raimunz ai [6] jurat sobre sainz avange- lis tocatz que re no i queira nit deman entro aquest aver sobredich aia re-[7]-dut alla maio em paz, e per aizo ai receuput della maio .l, sest. dc froment et altre d'anona em prez de .x. [8] sol. Autor Noirit B. Rr cart encqui poder fo plaejat, B. lo capellas, B. porcel, B. d'Arnuja, P. de Sorga [9] P. de la Cobertoirada, Bertran della Cobertoirada, B. Rainal. Et eu W. Raimunz conuc aquetz .cc. sol. [10] essagrament, a' n B. Escafre, maistre de Sancta Eulalia, et alz fraires. Et aizo fo fach davant la gleia de Sancta [11] Maria dc Larzac. Autor B., lo prior d'a Boiza, Noirit, Bego de Molnar. Et eu W. sobredich conuc essagra- [12]-ment que plaejat n'avia eu e ma maire e mos fraire Folc altra vegada en eissa las gleia de Larzac, [13] e conosc que nos .III. o aviam jurat tro aquest aver sobredich acssem pagat. Autor P. de Rocolas, Ugo Es-[14]-teve, B. Ricart, n'Escortga, W. de Sancta Aulazia, B. lo capellas, G. de Larzac. 260 Don aux fre*res du Temple par Bernart Curel, de ses droits sur diverses vignes et rives du Tarn. Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.XCI. eu Bernartz Curelz, bonament e senes [2] [enga]n1 e senes retenement que nom faz de re, done, solvi et ab aquesta present carta liure e desan-[3]-[par], per aras e per totz temps, a Deu et a sancta Maria et alz fraires del Temple, ad aquelz que aras isso e per ad-[4]- enant isserau, e per nom a te, Bernart Eschafre, maistre de la maio de Sancta Eulalia, totz los dregz [5] elz demanz que eu per alcuna maneira podia far e la Vinna Redonda d'oltra Tarn et en aquella de peiro [6] de Cainnac queis te ab ella et ella vinna de peiro de la Font, et en totas las ribeiras que so soz aquestas .lll. [7] vinnas entroa en Ta*rn, las quals vinnas e las quals ribeiras son termenadas aissi col rius de Lonc Bu' [8]-del s'en deissen troa en Tarn e desus o clau li via que passa soz Pog Negre e va ves Cainnac, e daus [9] I'altra part tessi ab la vinna d'Esteve del Bosquet et ab lo camp de B. Gauzfre, et aissi col caps sober[10]-ras de la vinna de peiro de la Font eil ribeira desoz si parto ab la ribeira d'eis B. Gauzfre e [11] deissen troa en Tarn, et en totas las ribeiras que hom tenia de R. Curel, mon oncle, d'oltra Tarn, [12] zo es a saber Raimunz peire, peire Bernartz Biquembe, Guiralz Amatz, Bernartz Azam, Guillems Ug et eu [13] eisses B. Curelz, fors las .III. partz de la fusta que retenc solament en aquesta dicha parzo que eu en tenc, [14] e totas aquestas dichas parzos d'aquestz digz donz e de me son termenadas aissi cois part desus ab [15] las ribeiras de G. Malca e desoz ab aquellas de B. Gauzfre, e que que pogues demandar e l'ort de la ca-[16]-pella queis te ab eis lo vostre et ab aquel de G. Brunenc, e generalment en que que R. Curelz, mos oncle, aia [17] avut e tengut e possezit per alcuna maneira o hom per el. Las quals vinnas e las ribeiras e l'ortz conosc [18] e sai que era dregz e razos de R. Curel, mon oncle, fors la ribaireta desoz la Vinna Redonda que era [19] mia, et ai la donada a Deu et a la maio per totz tenips. Et eu aissi con es sobredig i done e i laude que que po-[20]-gues demandar per alcuna maneira en re de tot aizo. E per aquesta ribaireta ai aut e i'eceu- put .c. sol. melgoires [21] de la maio, de be e de caritat, e m'en tenc per bc paguat et ai jurat- sobre s. evangelis tocatz qiie contra aquest fag [22] non vengua per mc ni per altre, ni hom ab mo vol ni ab mon grat. Et aizo fo fag eu eissa la ribcira soz [23] la vinna p. de la Font. Autor Guillem de Malvas et Esteve Ricart per cui arbire fo acordat et adobat [24] entre B. Curel e la maio, e Noirit, Marco, Deusde Gervais, G. Liazabata, P. Fabre Austri, ponzo de Coms, [25] Bertolmeu lo fabre, Guillem Rater, Tornabosc, Durantet Zabater, Blaqueira, G. del Mercadil. 261 Vente a* Jean d'Ouche par Arnuut de Boussagues, administrateur en Rouergue de I'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem, d'une vigne que ledit ho*pital avait aux Olmie*res. Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.XC.I. eu Arnalz de Bozagas, seinner et amministraire [2] de l'hospital de Jherusalem de Rodergue, ab cosseil et ab voluntat delz fraires de l'hospital sobredig, de Raimun de Cornuz e de Guillem Mal- [3]-teing e de Peiro Aimeric, bonament e sas cngan, done et autorgue et ab aquesta present carta liure, per aras e per jasse, a te, Johan d'Osca, [4] et a ta moillcr et a tos efanz et a totz aquelz homes a cui tu o volrias per far totas tas voluntatz, aquella vinna que eu e l'hospitals [5] sobre- digz aviam a las Olmeiras, laquals vinna si te daus la una part ab aquella de Deusde Biquembe e de so fraire e daus l'altra [6] part te si ab lo pailleir e daus I'altra part te si ab I'estrada publica. Tota aquesta vinna sobredicha tot essems enteirament, [7] ab tot zo que s'i apertain, te done et liure per .c. sol. de melgoires que n'ai avutz e receubutz de te, Johan d'Osca, per nom de prez et per nom d'a-[8]-capte, en aital guisa que per mo mandament I'as redemuda de Bernart de Sablo de .L.XXX. sol. de melgoires et a me as en donat [9] e liurat .XX. sol., et enaici as me complitz aquestz .c. sol. sobredigz, e se plus val o plus pot valer d'aquest prez sobredig, don [10] t'o de bon dreg per nom de do, e qui ren ti amparava, deg t'en esser guirenz a dreg, e don t'o e las causas de l'hospital so-[11]-bredig, e d'aquesta vinna deus do aportar cad'an lo quart e l'hospital d'Ameillau a me et ad aquelz que seguentre me venrau, [12] si que re non deu costar d'aportar a l'hospr tal sobredig, e sas vendas, se per adenant vendre o volias. [13] Autor Deusde de la Cadeneda e peiro, so fraire, e Johan Certa e Bernart del Vilaret e B. Birombal e Guillem de Cabimont e p, de Boderre qui hanc cartam scripsit [14]. 262 Vente de maisons et d'un jardin par Guilheme, fille d'Uc de Coudols, a* Peire de Sivrane. Notum sit omnibus hominibus ... [2] ,.. Ilema fil ... [3] ... retenement que ... faz de ... carta ... [4] ..., per aras e per totz temps, per me e per totz homes daus las mias partz, a te, [5] peiro de Sivrana, et a ta moiller et a tos effanz et a totz aquelz homes a cui [6] vos o volrez, per totas vostras voluntatz a far, aquellas maisos et aquel cortil [7] que eu avia lonc aquellas que foro d'Ugo de Codols, mon paire, et eu ... [8] de Peiro de Codols, mon cosi, las quals maisos si teno dau ... part [9] ab aquellas de Deusde de Mostojol e deus I'altra ab aquellas que foro de mon [10] paire, et teno de la una carreira troa e I'altra. Totas aquestas maisos et aquest [11] cortil sobredig, ab totas sas drechuras et ab tot zo que i apertain, vos ven eus [12] do eus liure e'n desvesc m[e c']n revesc vos per .CCCC.LXX. sol. raimundencs [13] bos e percorrevols que n'ai avutz e receuputz, e m'en tenc per be paguada de te, [14] Peiro, per nom de prez, e se plus val o plus per adenant pot valer d'aquest prez [15] sobredig, doneus o de bon dreg, et ai jurat sobre s. evangelis tocatz que [16] d'aquesta hora enant re no i queira ni deman, ni hom ni femena per me ni daus [17] las mias partz, per mon grat ni per mon cosseil, e qui o fazia, que eu guirenz vos en sia [18] de totz homes a dreg, e que qu'en pertzez o per aizo messez, doneus o en tot quant [19] ... [p]os mort. Et aizo fo fag c I'obrador delz mor-[20]-gues que tenia Esteves de Monteilz denant la claustra. Autor so de tot aizo pre-[21]- guat e mandat daus quegua part Ug Esteves d'a la Cavallaria Bernartz de Coms, [22] ... Ferro, Esteves de Ferro, Guillems de la Ugonia, Per [23]-re de Cainac, Deusde ... Monteilz lo clergues. [24] Et eu Peire de Codols conosc e sai quez es vers que eu vendei aquestas maisos et aquest [25] cortil sobredig ab totz sos pertenemenz, senes tota retenguda, a Guillema, ma cosr[26]-na, et ad aquelz a cui le o volria e lau ... autorc a te, P. de Sivrana, et ad aquelz [27] ... Guil- lema I'a, vezent me et ab mon [28] autorguament, vendut. Et se ... i podia aver, done t'o de bon dreg per nom [29] ... sobre s. evangelis tocatz que d'aquesta hora enant rc no i queira ni [30] ... fcmena per me, ab mo vol ni ab mon grat. Et aizo fo fag el cor-[31]-til que fo de Benezeg Fabre. Autor ... Bernart del Vr[32]-laret Bernart de Vezo- bias ..., Fabre [33] lo diague, Guiral del... 263 Accord entre Sicart de Puylaurens, Raimon de Dourgne et Peire de Trr pol, au sujet de la garnison du cha*teau de Dourgne. Anno ab incarnacione Christi .M.C.XC. et .II., in mense julio, feria .vii. rengnante [2] Filipho rege R comes Tol Fulcranno ephiscopo. Aisc*o es carta d acorder que [3] fa Siquardz de pug L. ab R. de Dorna et ab peiro de Tripol de la tenezo del [4] castel de Dorna. Et es a saber que us quex dels seinnors predigz deu tener .vi. [5] omes bos e valentz a la sua tenezo* el castel de Dorna per jasempre a guarar a be [6] et a fe, e deu les i tener us quex per destreig de I'autre. E se degus dels [7] sobredigz seinnors se tarzava que los predigz .VI. omes non tengues el [8] castel de Dorna per guara*r, li autri seinnor devols i tener ab lo cost d'a-[9]-quel en cui romanria. Et aisc*o lauza us quex a l'autre en tot quant [10] au el castel de Dorna ni per azenant i aurau ni en tota la seinnoria, ni [11] om ni femna d'els i te. Testimoni so R. Arnaudz Malpels et Arnaudz [12] Malpels et R. de Frontorgue et Bernadz Guodz qui aquesta carta escrius. 264 Accord entre R. de Fontanes, prieur de l'e*glise.de Saint-Antonin, et les fre*res du Temple, au sujet des di*mes de Montricoux et Cabannils. Notum sit omnibus hominibus presentibus et futuris qu'en R. de Fon- tanis, prior ecclesie* Sancti Antonini, et conventus ejusdem ecclesie se rancuravo dels frar[2]-res del Temple que tenio et avio tengudas Cas- tras et Mairessi et Mont Ricolf et autras terras d'eissa la gleisa de Sancti Antonini, et las ran-[3]-curas et las corillas ero aitals quel priors sobre- digs et li canorgue de Sancti Antonini se rancuravo dels fraires del Temple sobredigs quar no lor [4] avio redutz los deimes de las terras de Mont Ricolf et de las terras et de la onor que om apella dels Caban- nils, et aquestz deimes querio de la [5] ora en za qu'en Fortz Santz et li autre fraires del Temple conquesero aquestas terras et aquestas onors sobredichas del prior et dels canorgues de Sancti Anto-[6]-nini, et li fraires del Temple respondio ad aizo d'aital guisa que zo dizio que de las terras de Mont Ricolf ni dels Cabannils no lor devio donar [7] deime, quar vas autras partz lo lor era avengut a donar, el priors et li canorgue de Sancti Antonini no lor en avio facha guirentia. Et d'aques- [8]-ta rancura et d'autras eissament quel priors et li canorgue de Sancti Antonini fazio dels fraires del Temple sobredigs fecerunt fi et acorder per conoissen-[9]-za d'en p. de Moillac et d'en B. Frotard et d'en per- sia en cui s'en ero mcssi. Et li fraires del Temple sobredig que feiro aquest acorder et aquesta fi foro a per [10] nom P. de la Casa et W. Macips quc o feiro ab-cosseil et ab autorgament d'en Doat d'Ahas et d'en Bertran Bonafos et de n'Ugo de Moillac. Et [11] la fis et l'accorders es aitals quel priors et li caiiorgue dc Sancti Antonini lor feniro et lor assolsero tot quant querre ni demandar lor [12] podio d'aqui a d'en reire dels deinies de las onors sobredichas de Mont Ricolf et dels Caban- nils, et li fraires sobredig del Temple feniro et [13] assolsero per lor et per los autres fraires del Temple al prior et als caorgues de Sancti Antonini que jamai neguna re no lor queiro ni lor deman-[14]-do de tot aquo que mes ni perdut n'avio d'aqui a d'en reire per ocasio dels deimes d'aquestas onors sobredichas de Mout Ricolf et dels Cabannils. Et en eissa [15] aquesta fi fo acordat que d'aqui enant li fraires del Temple reddant cad'an al prior et als cauoi'gues de Sancti Antonini los deimes a be et a fe de las terras et de [16] las onors sobredichas de Mont Ricolf et dels Cabannils de tot aquo que eil ne aurau de qiie devo dar deime segon los acorders que escriut so en lor autras [17] cartas que foro fa*ctas de totas aquestas onoi's sobredichas ab Fort Sanz el priors et li canorguc dc SanctrAntonini devo far guirentia a dreig a be et a [18] fe als fraires del Temple d'aquestas sobredichas onors de Mont Ricolf et dels Cabannils et li fraires del Temple no devio uerre emenda al prior ni als canorgues [19] dels deimes d'aquestas onors, si autre los i avio naturalment ni per razo, enant qu'en Fort Sanz et li fraires del Temple conquesesso aquestas onors del prior et dels [20] canorgues de Sancti Antonini, mas d'aquo que li fraires del Temple n'aurau devo donar deime al prior et als canorgues, et ges per ocasio d'autre deime qui per [21] razo li avia no devo contrastar al priorni als canorgues lo lor deime, et sil priors et li canorgue de Sancti Antonini la guirentia d'aquestas onors sobredr[22]-chas de Mont Ricolf et dels Cabannils no la fazio a dreig aici co far deurio, no devo pignorar ni destrenger los fraires del Templc per aquest deime [23] dc Mont Ricolf et dels Cabannils entro que la guirentia fezesso aici co far deurio. De tot aizo so tcstinioni li prohome sobredig scilicet B. Frotards [24] et Persia et P. de Mollac et Ug de Mollac et G. Ramonda et P. Macips et G. Alamans et Campaniacs et Geraldus Bontos qui hanc cartam [25] scripsit. Anno incarnationis Domini .M.C.LXXX.II., in mense julio, Celestino papa Romano, Philippo rege regnante. 265 Don par Robert de Castelmary, sa soeur et sa me*re, a* l'abbaye de Bon- necombe, de trente-six deniers de cens sur trois mas a* Cince*s. Anno incarnationis Christi. M.C.XL.II. Sia causa conoguda a totz [2] homes qui aquesta carta auzirau que eu Rotbertz de Castelmari et eu Agnes, sa [3] sorr, et eu Auzilenz, lur maire, donam et autorgam a Deu et a [4] Sancta Maria de Bona Cumba et a Bertran I'abbat et alz altres fraires [5] della maiso, ad aquelz qui ara i so ni per adenant i serau, .XII. d., los-quals [6] cessals aviam en tres mases de Cince*s zo es a sa- ber en Ermerguill et [7] el Bagueth et en Calmeillz, en quec .XII. d., esse ren alres en aquetz [8] mases aviam o deviam aver, o hom o femena per nos o de nos, [9] e qualque causa per aquestz .III. mases sobreditz n'avem e Cinces, delz quals [11] .VIII. vos donam eus autorgam las her- bas elz herbatges elz boscs a [12] vostres us, pero* se i laoravatz, rete- nem en quadau mas que laoraratz [13] d'aquestz oig, .XIL. d. de ce*s. Dam vos euz solvem part tot aizo lo [14] conquist que avetz faig en aquestz mases de nostres veguers .ni per ad-[15]-enant i faretz. E juram sobre sainnz evangelis toquatz que tort [16] nouz i fazam e queuz ne siam guirent a dreig. E per aquest do [17] aguem de vos en caritat .LX. sol., los quals nos paguetz ella sala [18] d'a Castelmari. De tot aizo son testr moni W. Ademars, Bernarz [19] W., Duranz Emengauz, Daurde de Cropfol, enz Daurde de Cais-[20]-sac, peire Raines, enz Gui de Nova Cella. [21] E conoissem vos essagrament qu'aizo vos fazam autorgar, eu Au- [22]-zilenz et eu Rotbertz et eu Agnes, a Rotbert, quant sera vengutz1. 266 Legs par dame Ugue Averouse, aux fre*res de l'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem, de ses droits sur le jardin de la Rivie*re. Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnacionis .M.C.LX....[2] eu Uga Averosa, viva et em bona memoria, don e lais per bona fe ... [3] bona voluntat a Dominideu et alz fraires de l'hospr tal de Jherusalem, ad a-[4]-quelz que aras isso ni adenant isserau, tota aquella rado et aquella drechura [5] que eu ai ni ai tenguda en aquel ort della Ribeira, el qual eisses l'ospit-[6]-als avia .XII. d. melgoires de ces. Aquest ort et aquesta fadenda sobredicha ab to-[7]-tz sos apertene- meinz voil que sia de l'hospital de Jherusalem totz aissi enteira [8] con eu l'ai avut e tengut de I' i riu tro e I'altre Aquest dos et aquesta laissa [9] fo facha e la ma de Guichart de S. Germa que adones era maistre de l' [10] hospital et el receup mc per seror elz befagz de l'hos- pital de Jherusalem, et [11] eu donei lur aquest ort per amor de Deu e per redemcio de mos pecatz. Autor [12] ponzo de Sils et Esteves, sos filz, e Raimunz Colenz et Esteves Colenz, [13] Deusde Grailla, Duranz et Uc fraires, Esteves Arnalz Raols Ucbertz, Uc Ben-[14]-[a]strucs, Bernar...., Raimunz Aldebertz e Bernart de la Grava e Po-[15] ... de S. ... riz de Sils aigui dcsacordi ab la maiso de l'hospr[16]-tal d aquest ... [v]engutz ad acordament et a defeniment ab l'ospital [17]... ab Raimun de Cornuz qu'era comandaire de la maiso d'Ameillau, e se eu [18] negun deman ni neguna drechura avia en aquest ort sobredig que Uga so-[19]- bredicha donet a l'ospital, tot o do e o laude a Deu et a la maiso de l'hospit-[20]-al per aras e per totz temps, et ai dig e covengut que jamai re .no i queira ni demr[21]-an, eii ni om ni femena per me, e s'altre o 6 fadia, deg ne esser guirenz a dr-[22]-eg a l'ospital, et ai jurat sobre s. evangelis tocatz que enaissi o tenga con [23] desobres es escrig e que ja escontra aquest acordir non an. Et aquest acordamentz [24] de me 1. Bernart sobredig fo faig ad Ameillau, e la cort de l'ospital, per laus d'Ugo Ge-[25] --- en cui poder nos en siam mes, e ma de Raimunz de Cornuz, et eisses Raimunz [26] det m'ent .XIIII. sol. de be e de caritat. Autor Raimun peiro et Ugo Grailla [27] e peiro pelicir e Joan d'Osca e Ricart de la peira e Raimun de Cornuz e [28] Rotbert lo capella e Guil- lem de Cabimon lo capella e Durant Colom e Joan Cer-[29]-ta e Esteves de Combaleiras e peiro Blavir e Deusde Adalbert e Guillem Donadeu. [30] Anno ab incarnacione Domini .M.C.XC.II. 267 Accord devant Uc, e*ve*que de Rodez, entre Aimeric de Monferrier et sa femme, d'unepart, et l'archidiacre de Rodez, de l'autre, a* propos de l'e'glise de Palmas. Anno dominice incarnationis .M.C.XC.II. Conoguda causa sia que Aimerix de Monferrer e na Doneta, sa moiller, vengro ad acordament et a de-[2]-feniment ab W., l'arqucdiague d'a Rodes, denant n'Ugo, l'avesque de Rodes, de rancuras que avio ab lui : Ai. essa moiller dizio que G. Echer [3] retenc servizi ella gleia de palmaz quant vendet lo meih carto della dezmaria, e l'arquediages negava o tot; Ai. essa moil- ler [4] razonavo que de l'arquediague avion em peinz lo feu del mas della gleia, et entro que redemutz fos, deniandavo lo cart dellas terras [5] cartivas et arberc ab .v. cavallers e .I. sirvent e .III. sol. e demeih, e que hom lor devia tener .I. sirvent las meisos al cart levar, e de-[6]-man- davo servizi sobre homes de Gua Carrer e sobrelz altres tenedors del mas, e l'arquediague negaval servizi del mas. De totas [7] las rancuras dis n'Aimerix essa moiller que passario per la guarentia de R. Corn- taillat e d'Esteve Fabre e de B. d'Olmeiras [8] e d'Esteve Cavilla, li cal jurero sobre sainz avangelis que disscsso veritat del tot pel mandament de n' Ugo l'avesque, e dissero pel [9] sagrament que avio faih que Ai. ni sa moiller non avio servizi ella gleia d'a Palmaz ni G. Echer no l'i ac ni l'i retenc quant vendet [10] lo dezme alla glcia, mas el mas que avia per peinz lo feu avia lo quart ellas terras quartivas et arberc ab .V. ca- vallers et ab .I. sirvent [11] e .III. sol. e .VI. d., e deviaill om tener- .I. sirvent las meisos al quart levar, e li home laorador del mas devio ab lor bestias [12] portar lo cart alla maio n'Aimeric et el devia lor dar a man- jar, e negun altre servizi non avio el mas ni elz tenedors [13] del mas, et aizo devia aver Ai. essa moiller pel feu quc avio a peinnora de l'ar- quediague. Testes Uc Baldois, P. Austris, Rainalz d'a [14] Laizac, Mr ravalz p. della Garda p. Teilletz R. Bodetz Coderx, W. Corntaillatz e D. e Berengers, p. Nivelz, G. d'a [15] Gazac, Esteves Belz, P. Lajetz, R. de Gabriac, D. d'Olmeiras, Gozis, R. Engelgers. 268 Dons par Uc, comte de Rodez, son fils Uc le jeune et autres aux pauvres de l'ho*pital du Pas de Rodez. Anno dominice incarnacionis M.C.XC.II.Eu Uc, per la gratia de Deu coms deRRodes, et [2] eu Uc, sos filz, coms joves, per nos e pelz nostres et ab aquesta carta donem e laudem et [3] autorg.uem per totz tems, ses reteguda que no i fezem, per amor de Deu e de nostras armas [4] e de nostre linnatgue, a Deu et alz paupres de l'hospital d'al Pas, ad aquelz que ara i so [5] ni adenant i serau tota la leida della frucha que venra aRRodes, tot quant i avr[6]-am. S. enz W. l'abas, enz Rr cartz sos fraire, W. della Barreira, B. Gauzbertz, Ber-[7]-tranz Mala- mosca, Duranz Aicelis, R. Cordura, Galabrus, Ponz de Panat, W. de L-[8]-estroa, p. de Loisagas, Uc Joquetz. Et aquest dos fo faihz ella ma de n'Ugo della Com-[9]-bella que era teneira de l'hospital. Eu Esclar- monda, moiller d' en Ponzo Ferreir, done per totz temps, [10] per amor de Deu e de ma arma, .III. d. cessals, los quals avia e l'ort que te na Vedella en la ciutat al liim [11] dels paupres de l'ospital d'alpas. Eu W. de la Brugueira done per totz temps a Deu et al lum dels paupres [12] de l'ospital d'al pas, .I. d. cessal cad' an e l'ort lo qual te Martis Aerra. 269 E*change de rentes entre Raimon de Dourgne et Peire de Tripol. Anno ab incarnacione Christi .M.C,XC. et II, in mense martio, feria .vii. rengnante Filipho rege, R. comes Tol., [2] Fulcranno ephis- copo. Aisc*o es carta de bescambis que fa R. de Dorna ab Peiro de Trr pol de .XIII. d. tolsas que [3] avia per cad'an R. de Dorna de servizi a Pug Agud, sc*o es a saber el logual que fo de n' Azemar Re-[4]-vul et en aquel que te R. de Frontorgue .VII. d. tolsas on soliau estar li Cogul, et .VI. d. el logal [5] que fo de n' Isarn Lagier ques te ab lo casal de Guil- lem Estheve. Tot aisc*o predig ve a part [6] de peiro de Tripol. Et peire de Tripol dona per escambis a'n R. de Dorna aquels .XIII. [7] d. tol- sas que avia el logual de Bernad Pouz ni de na Boteira ni de l'Ol- [8] a Pug Agud, e deu ne esse guirentz us quegs a l'autre. Testr[9]-moni so Guillems Rogiers et Bernad de Fazeneiras et [10] R. de Frontorgue et Bernadz Guodz qui aques-[11]-ta carta escrius. 270 Engagement a* Galhart de Lombers, par G. Aze*mar et son neveu, d'une maison et d'un casal a* Beissan. Sabedor es que W. Azemars e Ramuns, sos boz, meiro em penz per .XL. sol. mergoires .I. maio et .I. [2] casal que s'i te a Beisa, a' n Galart de Lumbers et a son orden, ab tot l' intrat e l'issit et ab tot aquo que s'i aperte, [3] o melz i es ni esser i deu per deguna mesura, e manderoll en be bona e ferma guirenca de toz amparadors [4] lo prediz W.. Aze- mars e R., sos boz, al prediz Gualart de Lombers et a son orden, e'n Bertranz de Vilamur [5] eihsamen mandec l'en bona e ferma guirenca a Gualart de Lombers et a son orden. E si conderser i [6] fasia, deu l'aver sus per bona fe, e deu la tener tres ans, d'aqui enan podo la traire e San [7] Johan e San jJhan, e devo lo dizer d'u mes quan la volrran traire. La qualz mazos el qualz casalz es soz la gleia [8] de San Michel devas lo barri. Veden et auden de tot aico peiro de Vilamur, pons de Malag, B. de Malag, [9] Bernad de Montoli. Facta carta mensejunii, feria .III., anno ab incarnacione Domini .M.C.LXXXX.III., regnante Filr[10]-po rege Francorum, R. Tol. comite, episcopo F.; G. sempsit. 271 Enchance entre Raimon de Dourgne et Peire de Tripot qui refoit divers droits de quint sur des vignes contre une jeune vigne sise le long du fosse* de Puylaurens. Anno ab incarnacione Caristi .M.C.XC. et .III., in mense decimbri, feria .III., rengnante Filipho rege, [2] R. comes Tol., Fulcranno ephis- pol. Et es a saber que Ramons de Dorna dona per escambis a Perio de copo Aizo es carta d'escambis que fa R. de Dorna ab peiro [3] de Trr Tripol tot lo quint [4] de la vina d'en Capul et aquel quint de la vina de na Donada et aquel quint de la vina [5] de Gausbert Celarer e d'en Peiro Bernad e d'en Bernad de podiz el quiut de la vina [6] de R. de Frontorgue que fo d'en Maurcomba, e per aquestz escanibis dona Peire de Tripol a R. [7] de Dorna per escambis tot aquel malol que a* delaz lo valad del castel de pug Laurens [8] ques te ab eiss lo malol de R. de Dorna. Testimoni so Guilabertz de Foisag et Guillems [9] de Mala Val et G. Claretz et R. de Frontorgue et Bernadz Guodz qui aquesta carta escrius. 272 Engagement par Aimcric dc l'Avellan a* Arman de Cazals, de ses droit a* Oursairoles. Notum sit que n' Aimerics de l'Avella mes em peinz per bona fe, per .C.XX. sol. de melgoires, a n' Archman de Casals, son oncle, et a tot [2] son deveziment tot lo dreg e la razo que el avia ni aver devia en totas Orssairolas, on que i sio, si que n' Aimerix se teng per be paga-[3]-tz d'aquestz .C.XX. sol. sobredigz, audcnt los testimonis, e mandet ne bona e ferma guirentia de totz homes e de totas femenas [4] a n' Archman et a tot son ordein, per bona fe. Se melgoires abbatiu, deu hom traire la peinora de la meillor moneda que hom trar[5]-ra las autras peinoras a penna. Termes es de Marteror d'an en an. Testimoni pregaig d'ambas partz Bernatz de Penna, en Matfres [6] de Monteils, en Mota, en W. An- dreus, en Bernatz de la Vaurella que la carta fez anno ab incarnacione Domini .M.C. et .III. Bernardus scripsit. 273 Achat par Guilhem Beneg a* l'abbaye de Moissac, d'un terrain pour y ba*tir une maison. Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.C.XC.III., re- gnante Philippo rege Francorum, [2] Ricardo rege Anglorum, G. Catur- censi episcopo Guillems de Beneg compret del senor abat Ber-[3]-tran e d'en Bernard de Fumel lo cellarer la terra devant la soa maio e la [4] ferma del mur per far maio e per aitul covent que la aga de la soa [5] maio deves la carreira ab aquela dels obradoirs deu caer en [6] l'erbo- lari, e'n Guillems de Beneg deu tener condersa la goteira co-[7]-ma li autre, e donet lor en .XL. sol. dc caorcencs, e gaanet la a feus [8] Guil- lems per se e per son orden del senor abat Bertran ab .VI. d. oblias a Pascas [9] et ab .XII. d. d'acapte, et au l'en mandada garentia amdoi de toz [10] amparadors, e redom las oblias al se ... stra . Testes sunt Rater, G. Prosom, [11] Ramon del Faet Guillem de Moncorbel, Brugeiras, Rotbert de Maestre, Ar-[12]-naud Oalric, Vidal de la Obra, Ar[n]au Calvet, Guillem Esteve, Caer-[13]-ci so fil, Reinau de la Ribeira, Ar... Beneg, Peire Beneg, Adema-[14]-rus, communis notarius de Moysiaco qui scr[ipsit]. 274 Accord entre Guilhem Bernart Escrivan et Pons Fortais, a* propos d'une terre tenue en gage d'Uc Baudoin. Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.C.XC.III., re- gnante Philippo rege Francorum, Rr[2]-cardo rege Anglorum, G. Ca- turcensi episcupo, Guillem Bernard Escrivas s'acordet ab ponso For- taiz de la [3] terra que avia pengs de n'Uc de Baudoi detras la soa maio Sabedor es que ... [don]adz e autreiadz a feu dos mazes de terra, on meils hi so, bosc [2] e plas et erm e co[ndreig] ... [Willem del] Cas- lar et a Willema, sa moiler, que es filha ditha de Willem Ramun [3] de Valaribos, et alo... [on m]eils anc Willems Ramuns de Valaribos ni omes per lui los tengro, et ambedoi [4] aquesti mas teno se, e teno se de la una part ab la terra et ab lo bosc que apella om lo bruil de picha Coss, [5] e de I'autra part teno se ab la terra et ab lo bosc que apella om lo Mespolet, e de I'autra part te se la us d'aquest [6] mas ab la tenesa del comte que te Arnaudz dels Esrus, e de I'autra part te se ab la nauza Albonen-[7]-ca entro sus e la terra que apella om a la Boaria, e dejos teno enaisi co li vallat la serro entro el flum [8] d'Avairo, et aquestz dos mas sobrescriutz apella om la un mas lo mas d'al Bosquet e I'autre mas noria en aquestz dos mazes sobrescriutz on meils hi so ni es-[10]-ser hi devo, per si e per sa moiler na Gausida, .V. sol. oblias per .I. queg an la vespra de Nadal e .V. sol reiracap-[11]-te aqui on s' avenra, e Wil- lems del Caslar e Willema, sa moiler, devo donar e pagar cad' an per covenensa [12] aquestz .V. sol. d'oblias a Muntalba a'n Grimaud de l'Ar- tiga et a Gauzida, sa moiler, et a lor ordein cant los lor [13] deman- darau, e devo los lor donar e pagar cad' an aquestz .V. sol. d'oblias d'aital moneda cal om me-[14]-tra comunal e la vila de Muntalba a pa et a vi et a carn et a drapz. Et ab aquestas seinorias sobrescriutas que re-[15]-te Grimaiidz dc I'Artiga en aquestz dos mas sobrescriutz per si e per na Gauzida, sa moiler, an mandad bona guirentia [16] far a Wil- lem del Caslar et an Willema, sa moiler, et a lor ordein. Aquest dos et aquest autreiamentz et aquest man-[17]-damentz, tot enaisi co sobres- criut es fo faith e autreiadz a Muntalba el mercadil denant la maio de n'AEsteve [18] de Cost. Vezent e testimoni ne so Guiraud de Sapiag e Arnaud Segui e Ramun de las Volven-[19]-as e Ponso Autguer. Sabe- dor es que na Gauzida que es moiler de Grimaud de I'Arti a e fo fila [20] ditha de n' Izarn dc picha Coss, a donadz e autrciadz a feu aquestz dos mas sobrescriutz a Willem del Cas-[21]-lar et a na Willema, sa moiler, que es filha ditha de Willem Ramun de Valaribos et es a lor ordein, [22] ab aquestz .V. sol. d'oblias sobrescriutz que i rete cad' an per si e per so ordein, tot en aisi co sobrescriut es, e .V. sol. [23] reira- capte aqui on s'avenra, ct ab aquestas seinorias sobrescriutas que rete na Gauzida, que es moiler [24] d'en Grimaud de I'Artiga e fo filha ditha de n' Isarn de picha Coss, en aquestz dos mas sobrescriutz, [25] an manda bona guirentia far a Willem del Caslar et a na Willema, sa moiler, que es filha ditha [26] de Willem Ramun de Valaribos, et asso orden. Aquestz dos mas a donadz e autreiadz a feu na Gauzr[27]-da, que fo filha ditha de n' Isarn de pica Coss, a Willem del Caslar et a Willema, sa moiler, et a lor orde-[28]-in, e la costa a picha Coss, pres del cabmas en que na Gauzida estava, a ditmengue ..... e tes-[29]-timoni ne so Grimard Segui e Bernard Autguer e Pons Autguer e Peiro Alegre e ..... del So-[30]-ler. Facta fuit carta ista in mcnse aprili, feria .ii., luna .vi., anno ab incarnatione Domini .M.C.XC. [31] .IIII., regnante Philippo Francorum rege et in Tolosa R. fil na Costansa coms, G. Ca- turcensi episcopo. Ug An-[32]-dreus que esta carta escrius per autreia- ment de Grimaud de I'Artiga e de na Gauzida, sa moiler. 277 Sabedor es que n' Ug de Rocha Fort a dith e autreiat a Peiro Aime- rig que fermansa e deveire li es a lui et asso ordein per [2] .L. sol. de melgoires e per lo gadain que faith au ni per adaenant farau per Ramun Raines, tot a sa merce de peiro Aime[rig], [3] et a los li faith mandar a donar cabal el gadain per Ugo de Rocha Fort, so fil, e per Willem de Coss, so jendre, a [4] Peiro Aimerig et asso ordein. Vezensa et auzensa Ponso Folcaud e Peiro Beg e W. Folcaud e Brus [5] Folcaud. Facta sunt carta ista in niense decembri, feria .iiii., luna .xxvii., anno ab incarnatione Domini [6] .M.C.XC.IIII. regnante Philippo Francorum rege, et in Tolosa R. comite., G. Caturcensi episcopo. Ug [7] Andreus esta carta escrius. 278 Sabedor es que n'Ug de Rocha Fort a dith e autreiat a Peiro Ar merig que .XX. sol. li presteg, et aquest [2] .XX. sol. a la faith mandar ad Ug de Rochafort, so fil, et a Willem de Coss, so jendre, tot a meins de so [3] engan de Peiro Aimerig. Vezensa et auzensa Ponso Folcaud e Peiro Beg e Willem Folcaud [4] e Brus Folcaud. Facta fuit carta ista in mense decembri, feria .iiii., luna .xxvii., anno ab incar-[5]-natione Domini .M.C.XC.IIII., regnante Philippo Francrum rege et in To- loa Raimundo cominte, [6] Geraldo Caturcensi episcopo. Ug Andreus esta carta. 279 Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M.C.XC.IIII. eu Bernartz d'Ameil-[2]-lau, prior et aministraire que so de la glieisa de S. Amanz de Boissa, per granz obs c per grau neces- [3]-sitat de me e de mos clergues, bonament e sas engan, met em pein- nora a te, Bertran Joveu, et ad [4] Hermesenz, ta moiller, et a totz aquelz homes a cui tu o volras, tota aquela honor et aquela fazenda que [5] eu avia e tenia en deslieure per la glieisa de Boissa sobredicha en aquelz .VIIII. mases de Larzac que [6] son a Solatgues e d'en eveiro, zo es totz lo quartz el miegz demes elz .VII. d'aquestz mases sobredigz [7] e totz los pasturals e las aigas, et elz altres dos mases .VIII. sestiers de civada cessals a mesura [8] vieilla el miegz demes et .I. molto cessal e totz los pasturals e las aiguas, et aquist .VIIII. mas [9] sobredig teno de la fazenda de Fabregas entro el mas de las Concas. Tota aquesta honor et aquesta fazenda [10] sobredicha, ab tot zo que s'i apertaing d'erm et de vestit et ab sos intrars et ab sos issirs, tot essems, entr[11]-eirament, vos o* met em peinnora per .D. sol. de melgoires nous los quals ai avutz e receu- butz de te, Ber-[12]-tran Joven, e de Ermesenz, ta moiller, si que m'en tenc per ben pagatz, que res non remas en deute ; e si melgoires afo-[13]- lavo ni abatieu, deg vos redre .X. marcs d'argent fi. E do vos e voil que aiaz de bon dreg tota la gau-[14]-zida e I'azissida que d'aquesta pein- nora sobredicha aurez, si que per renou ni per decretz ni per clam de glieia ni [15] per neguua manieira re no vos en puesca ni vos en deia esser comtat essort ni em paga d'aquest aver [16] sobredig per neguna manieira; e qui re vos i amparava, deig vos ne esser guirenz; e done vos o en [17] totas las causas de la glieisa sobredicha. E se neguna legz o alcus dregz o alcuna costunies es escritz [18] o no escritz que vengues contra aquesta peinnora sobredicha, eu Bernartz d'Ameillau sobredigz renuncie per [19] me e per la glieisa sobredicha ad aquella leg et aquel dreg et ad aquela costume, si que a te, Bertran Joven, ni ad Er-[20]- mesenz, ta moller, ni ad vostres res non puesca nozer per neguna ma- nieira. Terme de rezemer cad'an [21] a la S. Elari. Autor Duran de S. Esteve e Guillem so fraire, Guillem d'Aurllac, Bernat Adam, Esteve [22] Benastruc, Guillem d'Altairac, Peire Ginieis qui hanc cartam scripsit. 280 Anno dominice incarnationis .M.C.XCIIII. Eu Peiro Guilalz Soma et eu Uga, sa moiller, [2] donam a Deu et alz paupres d'a I'hospital d'a l'Almora per servir, nostres cors e nostras ar-[3]-mas, e donam i .D. sol. de rodenes, zo es a saber sus e la maio soteirana et el sotol que avem a pein-[4]-nora de n'Ademar de la Barreira et e la parra que es denant Ia gleia de Sain Just que ai a pein-[5]-nora d'en Peiro Ugo; e se aquesta honor sobredicha redemia hom, devon aquest .D. sol. [6] sobredig es- ser mes en honor segon mon cosseil ad ops delz paupres de I'hospital. E [7] segucutre nostres dias donam i totas nostras causas movenz o no movenz, on que sio. [8] Et ab aizo enz Uc de las Cumbelas, que es maestre de I'hospital, e tug li altre fraire au [9] nos receubutz per fraires, e podem lai intrar cora quenz plaza. Et aquest do avem fag [10] ab cosseill et ab volontat d'en Raimon Gafart, lo capela de Sainh Amanz, e delz altres [11] clergues. E d'aquest do son autor W. de la Barreira e Jordas, sos fraire, Bernartz Gauzbertz, [12] Bertranz Mala- mosca, Ademars de la Barreira, Raimonz Cordura, Duranz Aicelis, Mor-[13]-railla, W. Bertranz, Peire Fabre d'a Crojols, enz W., enz Bertranz sei fraire Bernartz Bau-[14]-gilz, Bernartz W., enz Peire de Loissagas, enz Uc joquetz, euz Guiralz Belz, enz Per[15]-re Lambertz d'a Tolosa. 281 Eu Ramons de Guanobre, per mi e per mos ereters, meti em peinz la mia vinna d'al Mal-[2]-guaircsca, e la mia terra d'al Soler que i ten, e mo domergue que es delatz la terra de Sr[3]-card de Guanobre, et autra peszca de terra aqui meteis que ei em peinz dels omes d'al [4] Soler ni d'autres omes, on meills i o ei, per peinnora ni per endomerguadura, ab totz [5] los albres que i so e meti em peinz Ios vinnalls d'als Uguo- nencs, tot aissi enter[6]-rament o meti em peinz a tu, Guilabert Bo- quart, e a ta moiller et a tos effanz e a [7] cui que donar ni empeinno- rar o volguessetz, per .XVI. sol. e .III. d. de melgoires [8] de bos, entre forcapi e tot, e per terme de Martror e .X. anz, e d'aqui enant, d'an en an, [9] esse blatz ni guaraitz i avia, quc no traissessetz a be et a fe, esse- rei von guirentz [10] de totz servidis ab la octava part di la gualina que om ne dona.Aizo lauda [11] Karles de Lautrec ab so forcapi que n'ac et ab totas sas seinnorias que i rete. S. [12] peiro Bover. S. Isarn poza- Domini .M.C.XC.IIII. 282 In nomine sancte et individue Trinitatis. Noscant presentes et futuri quod ego Petronilla de Buillo hanc cartulam memorialeni ultime volun- tatis mee fieri facio et in vita et post mortem meam firmiter ob-[2]-servari volo. In primis heredem mihi instituo karissimum generum meuni Rot- bertum de Maensac, donans ei mas maisos proprias de Clarmon, e ma treilla, e una vigna que es antre la crots de la Peira e la ciptat [3] que gaaigna Vidila e Julias Rainals e Aimes Boniols e S. Boers a meitat, e altra vigna que es aqui mezeus que gaagna D. de Vernet a meitat, e altra vigna a I'orador de las Salas que gaaigna J. Emas al cart [4] e a .IIII. d. d'obleas, el prat de prat Lonc que es costal prat P. G., e .X. sisters de fromen deptals el .VI. sisteir sunt als Ventadors el catre sunt antr' Er- bers e Gandaliac e P. Ranols deu en .II. sisters e .III. quartas, [5] Rot- gers lo teissers .III. quartas, li efant J. de Barneir .V. quartas, Amoros V. quar, W. del Claus .I. emina, Raols Brachets .I. emina, portacoita .III. quar, G. Cartals .I. sisteir lonc la treilla d'Erbers e'n I'ort Garneir a Erbers .I. sisteir, [6] Girmos .I. quar. E de .XX. e .IIII. sol. que ai els orts de Segur lasse li los .VIIII. sol. e la seignoria del altres .XV., e el o aquel que portara la maiso e las seignorias que sunt deitas d'aquesta laissa deu metre davant I'autar mr[7]-dons saita Maria de Clarmon .I. chandela que arda de noits e de jorns des lo sapte davan Caresman- tran lo don dissi al lus de Paschas. E laisse li plus la seignoria de las maisos P. Amiar de la Baireira dels Grats [8] e d'Ugo de Serra e de G. de Maignac e de G. de Limotgas e de Folco Piliceir e d'Auzola e del ros Amblart, aquestas maisos donont de ces .VIII. sol. e .IIII. diners e li .VI. sol. sunt a la luminaria Sait Marti e'n Rotgers del [9] Port deu los levar que el a feu d'en R. de Maensac .I. sisteir de vi e .IIII. pas d'um dineir en las maisos Auzola a la festa d'aost. E laissc li lo feu Ugo Lau- rens, dus estreups de .II. sol. de mudatge, d'un champ que es en la via de [10] Monferrant el feu S. Chasla que dona .II. sol. e .VIIII. d. de Bossangas ont a omenesc, e tal dreitura com eu ai a Lozos e de torn, isters los profe-[11]-rencis el champ menor de Chadeiras e .II. sisters de vi a la Gona e .I. eminada de terra a planchabruidor que laiss als chanonis de Lozos per mon anoal, el champ de Font Ermenjaut que laisse midons saita Maria e sait Jorge. A la gleisa [12] de Clarmon laisse er m"'uoal la lista de la coonamina cd Cromced cdvce meidia, el desme de la vigna de las Salas que gaaigna J. Emas, el desme de la vigna D. Ullet a la raia d'En, el desme de la vigna W. Maigna. A Sait Iliri laisse per m'a-[13]-noal e per las armas de mo linatge tota la vila de Sait Amans e la gleisa c tot aquo qec s'aperte a la gleisa ni a la vila, e en la carta lista de Gromeda .I. sisteir de fromen. E laisse a la luminaria e al sievizi del mosteir Sait Iliri .V. sol que deu J. de Sait Iliri la [14] vespra de Chalendas, e .II. trossas de fe, e tals sirvizis cum s'apertenont en unas terras que sunt pres de Putas Gignas que donont .XII. sol. de mu- datge. Al port laisse per m'anoal lo desme de la vigna B. de Sait Aju- dor, el desme de la vigna W. Malpoit [15] e .I. emina de palmola que deu Andrevets de desme de .III. pessas de terra en Paulinas, e Folco del Palais .I. emina de palmola e .VII. d., e I'Amorosa .XIIII d e J. de Barneir .VII. d. e .I. emina de palmola d'un ort a Chatuz; e a la lumr naria de la Sosterrana del port .I. quarta de froment que es en [16] .I. terra antre Monferrant e Gorsac dunt es vigers Arberts de Vertaiso. A Sait Gineis laisse per m'anoal lo desme de la vigna D. de Vernet a la Croz de la Peire, e .I. emina de froment que deu Arnaus de l'Evescat en Claus Belvia, mas li seignoria rema e ma maiso de Clarmont. [17] A Belmon laisse per m'anoal lo desme de la vigna Benisme de Claus Belviam e ma dreitura del champ d'Arteira, e .I. sisteir de palmola que deu Bertrans d'Atberts e .I. jalina, e D. Bonaloita .I. emina de palmola .VI. d..I. ja- lina, e J. Bonaloita .I. emina de palmola .VI. d. .I. jalina. E lais-[18]-se aa a Folosa la lista apres aquels de Clarmont. A Monpeiros laisse per==--------- ------------------------------------------------------------- 10 m'anoal lo champ del Vilar d'Ergno e la mcitat de la tersa lista, e a Se- gur laisse I'altra meitat. A Sait Andreu laisse per m'anoal e per mo lr natge lo champ de Croela, e la terra d'Orsinas, e las vignas [19] dels Caires, e la peazo que G. Dalmaz a de me, e .IIII. sisters de fromen en la carta lista de la condamina de Cromeda. E si esdevenia que R. de Maensac non agues efans de moiller, laisse a Sait Andreu lo prat de Prat Lonc e la treilla de Clarmon. E la luminaria de la chape -[20]-la que eu i basti laisse .V. sol. e .X. jalinas en .V. orts a Chantarana, e deu en chantar messa .I. dels seignors del mosteir chasque jorn per me e per mo linatge. A Corpeira laisse la parceira de la vigna Fadat el desme, e de la vigna B. de Doma a las Chambretas. A ponrateir [21] laisse .I. sis- ter de civada e .XII. d. a Espinet que deu Rafaels e Guitberts. A la Sal- vetat laisse .I. sister de fromen que deu Raols Aim. A Saita Martina laisse per m'anoal .I. sistairada de terra sobrel bancilo el cuing desobre la condamina, e al pont bastir .I. pessa de terra al poi Lizargue e .I. prat [22] a Ferintrar. A la luminaria Saita Martina laisse .I. eminada de terra sobre la font de Salvaignac. A Lozois laisse per m'anoal los pro- ferens que eu i ai el menor champ de Chadeiras, e .II. sisters de vi a la Goina, e .I. eminada de terra a Planchabruidor. E midons saita Maria [23] e sait George cuminalmen lo champ de Font Ermenjaut. A la Vena laisse per m'anoal e per ma fila Willema .VIII. sisters de fromen deptals el mas de Ribeira, e .X. sol. plus e mezeus lo mas, e per ma fila de Tur rec .I. sisteir de fromen a Enazac en las terras als Godails. A E-[24]-na- zac laisse per m'anoal .II. sisters de palmola en la terra als Godails, e la parceira de la vigna D. Ulliet e de la vi a B. Maigna. A Sait Amans laisse per m'anoal .III. d. de ces .I. carta de civada e .I. jalinaen I'apen- daria als Chidrax, e .XVILI. d. els prats Gal-[25]-tairencs. A la luminaria Sait Marti laisse .I. quarta rasa de civada e .I. d. en I'olcha P. Morgue. A la luminaria Sait Bonet de Cromeda laisse .I. quarta de civada e .II. d. en I'aise peironel. Midons saita Maria de Teissoneiras laisse la mia part del [26] desme Sait Laure. E al pont de Beassat .I. emina de fro- men que deu Barrabas el prat de Sait Laure. Al conre del preveire de la Chalms laisse mo dreit del desme de las Chalms. A Bonaiga laisse .XVIII. d. de ces e la seignoria en la [27] vigna P. Andreu. A I'Esclacha laisse per m'anoal ma dreitura de I'ort que gaainunt li efant J. de Bar- neir e de I'ort Folco del palais, e .XII. d. de ces en I'ort Imbert. A la Vaissi laisse la parceira de la vigna Benisme en Claus Belvia. Al celeir de la Cha-[28]-sa Deu laisse per m'anoal en I'ort que Correoners gaar gna .XII. d., e I'ort que gaaigna Barreira al ters a Chatuz. Al mosteir de aensac laisse per m'anoal .lI emina de fromen e .iII d. de ces que deu W. Rotgers en la pratleta, e per ma fila Builona lo champ de Chas- [29]-sanolas. A Erbers laisse .II. sisters e .I. emina de fromen en la treilla lats lor moli, e .I. emina de palmola e .VI. d. e .I. jalina que deu J. Deas. En l'espital als paubres de Monferrant laisse .XII. d. que deu P. Uchadre de Chantoen, e .XVIII. d. de mudatge que deu Andreus [30] de Chatuz d'una terra d'Ergno. Als fraires de I'espital de Clarmon laisse .XVIII. d. per m'anoal en la vigna B. de la Treilla en Croela. A la Charr tat de Clarmon laisse .I. emina de palmola en la maiso a la Barastela de Chantoen e .IIII. d. a Chalendas e .IIII. d. [31] e mars e .I. Jalina. E laisse a l'abat de Cluinec e al prior de Rius e al prior de Chavaros la seigno- ria de las maisos que foront P. Soleir. A la luminaria Sait P. de Chastel laisse .XII. d. que deu Astorgues Chapus en Jalde. A la luminaria midons saita Maria [32] de Coliimbeir .XII. d. que deu D. Arnals d'un ort en Jalde. Aqui on mos cors er sibilits laisse mais que non i avia laissat .XII. d. quu deu P. Andreus e Jacmes sos fraire e .I. emina de palmola, e en l'aize D. Teisseir .VIII. de. .I. quarta de palmola, e en l'aize Filip .VIII. d. .I. quarta [33] de palmola, e en la treilla Astorgue Chapus .XII. d.; Girbert d'Ergno laisse la terra d'Ergno, isters lo champ del Vilar, e .I. emina de palmola e .I. jalina e .VI. d. que deu P. Bons, e en la vigna Auzola la primeira sauma d'ubleas, e la meitat de la parceira e del des- me, e .VI. sol. [34] en las inaisos G. Dalmaz, e .XVIII. d. de gardas en Valeira, e .VI. d. que deu Pons de Perpezac. E laisse S. de Mezesc lo feu Guitbaut de .XV. sol. de mudatge, e la civada que ai a Cromeda e al Vinac e al Cengle, e .VII. d. ab los Rotgers, e .V. d. e Mars ab W. Gr [35]-rart. E laisse als efans P. Morrala .X. sol. els orts de Segiir. E laisse Falco de Creven la terra que Pons de perpezac ha* a gatge. E laisse Mes- chi d'Enazac lo meu dreit dc la terra de Peira Corba. Al fil e a la fila Roals d'Ergno laisse lo ters de la vigna Amado, [36] e .VI. d. e mars el chasel Bonet Correoneir e .VII. d. a la Sait Michel. E laisse als Escots .III. sol. en Champ Aucheir e .XII. jals que deu W. Girarts, e .V. d. e mars e .V. sol. de mudatge que deu W. pilicers el poi de Lumac. A la moler Raimon portafais laisse [37] .VI. jals que deu Escarpils. W. de Val e Arbert Morralalaisse .VII. charra de Icigna e .VII. cartos de civada e .XIIII. d. a Chanac. En Arbert laisse plus .I. emina de palmola a Chan- toen ab los diners que s'i apcrtcnunt, que deu P. Ranols e Arberts de Sait Dieri el [38] Bcrgers. P. del Monteil laisse .II. sol. e .VI. d. els orts de Segur, e no i a venda ni seignoria. E laisse S. de pratloba .V. sisters de fromen a la pratleta, e .V. sistcrs meins .I. quarta que deu li Toala, e .V. quartas que deu Girmons e m'aira de Clarmont. R. d'Ergno laisse a [39] Vila Nova .III. quartas de palmola ab la Barasta e .VIIII. d. a Cha- lendas e .VIIII. d. e mars e las parceiras e .I. jalina e dimeia. Falco de la Tor laisse .I. emina de palniola en un aise a Gandaliac, e .XII. d. en .I. maiso a Sait Iliri. B. de Sait Roma laisse .XII. d. e .I. emina de pal- ola [40] que deu D. Aldis e 8Srventos. pPnso de pratl obal aisse a Vila Nova .III. eminas de palmola ab la Corriola, e .III. jalinas e las parcer ras que ai ab la Corriola, e .XVIII. d. a Chalendas, e .XX. d. e mars, e .I. quarta de palmola, e .V. d. a Chalendas, e .V. d. e mars, e dimeia jalr [41]-na e las parceiras B. Astorgue, e en I'aize Bonet de Cumbas a Chan- toen, .I. emina de palmola, e .VI. de. e mars, e .VI. d. a Chalendas. W. de la Rocha laisse .I. emina de palmola e .VII. d. en I'ort Correoneir de Chatuz. G. de Banso laisse .I. quarta de palmola e .III. [42] d. el verdieir Arbert de Sait Dieri, e .II. d. el verdieir J. Dea e .I. quarta de palmola. Guit- baut e aus seus laisse per amor de Qeu .I. agnel e .IIII. d. e mars quem devia de vigairia de la terra de Sal. Rotgeir del port e als seus laisse .I. emina de palmola e .IX. [43] d. quem devia de ces de sa maiso, e altra quarta deu en redre e ma maiso. Et ut hec mee voluntatis sententia fir- man semper et stabilem soliditatem obtineat, ego ipsa juravi tactis sanc- tis evangeliis, me ipsam in perpetuum observaturam [44] et nunquam eam inmutaturam. Insuper paginam presentem ad indubitabile testimo- nium, sigillis domini Gillaberti episcopi et capituli Claromontensis feci consignari. Testes sunt hujus rei Arnaldus, abbas Sancti Illidii, et Du- rannus, abbas Sancti [45] Andree, Eldinus cantor et R., archipresbiter Claromontensis; Hcnricus, archipresbiter Limannie; Aimericus, Ebrar- dus canonici; Ugo Revels, Ugo d'Oltramona, Ugo de Cussac clerici; Gir- berts d'Ergno, S. de Cussac, Ugo Odo, milites. S. de La-[46]-moil, n'Amix, B. Airaus, J. Drac, P. Solers, Eldis Chaulets, Chatarts Chau- lets, Amblars de Charmentaso, Aimerix Batsola, P. de Regnac, S. Char- boneus, Ugo de Chadaleu, Boeir, J. de Gondeirac, R. del pont. Actum [47] est hoc e ma maiso de Clarnion anno incarnationis dominice .M.C. .XC.IIII., mense januarii, regnante Philippo rege Francorum et Gil- laberto episcopo Arvernorum. 283 Eu Duranz Malivernat, ab cosseil de ma moller c'o ve, et eu S. fraire de Durant, solvem e gurpem e desemparam lo demandamen [2] que fa- ziam em Bona Val, zo es assaber alberc de .X. cavallers, el camp d'al Castaner, el bosc ella terra entro el Caucillol et entro [3] em Borno... elz fraus, cise*z I aleinamcnt de nostre foc des Peira Bruna entro em sam e desemparam alla maiso de Bona Val, que jamais no i queiram re ne i demandem, [5] et aizo juram sobrel sainz evagelis, e per aizo rece- bem de Folco lo prior .X. sol. rodenes. Et eu Raimonda que fui moller d'Ug Ma-[6]-livernat, et eu W. filz d'ella tot aizo sobrcdig solvem e desemparam ab sagramen, et aguem ne .V. sol. poges. D tot aizo son [7] autor Folc lo prior, W. de Broet, Uc Durant, Ponz Malcortz, B. Rasa, P. de Mossaur, Macennac baile de Calmont, en [8] cui ma fo fag in mens febroario anno .M.C.XC.IIII Aizo fo adobat alz Mainils. Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.C.XC.V., regnante Ricardo rege Anglorum, G. Caturcensi episcopo, .ii. idus octobris, [2] n'Orgols cuniprec e gazainec a feus, per si e per son orden, de n' Ug de la Valeta, lo cazal qui fo dels [3] Andrevencs, que es denant lo portal de Guilaran, e n' Ugs de la Valeta a'n mandada garentia [4] a n' Orgol e a son orden ab .VI. d. d'oblias que n' Orgols ne deu far a paschas a n' Ug de la Valeta, [5] e ab .XII. d. d'acapte. Testes sunt Bernard de Lan- ars, Guirau proome, Bonet, n' Esteve Guilaran, [6] Ramon Brus, BMru gueras, Stephanus, communis notarius de Moysiaco, qui scripsit utrius- que concensu 1 . 285 Don par Alimonde et ses fils, aux pauvres de l'ho*pital du Pas de Rodez, de la combe sise sous la fontaine du mas de l'Aumo*ne. Anno dominice incarnacionis .M. C; .XL. V; . Eu Alimonda et eu R. de Savarzac et eu Fortaners, [2] sei fill, per nos e pelz nostres et ab aquesta carta, donem e laudeni et autorguem per t-otz tems, ses re-[3]-teguda que no i fezem, per amor de Deu e de nostras armas e de nostre linnat- gue, a Deu et alz paupres [4] de l'hospital d'al pas, ad aquelz que ara i so ni adenant i serau, la comba que es sos la font del mas [5] de l',Al- morna, e per aquesta almorna enz Uc dellas Combellas, que era minis- tri de l'hospital sobredih, [6] e donz Alzaram, quc era menistri de l'hos- pital de ma dona s. Maria della Tregena, receubro nos [7] el befaih d'aquestas maios sobrescriutas enz asolsero totz los demanz que far nos podio e nos ad elz. [8] S. Uc Joquetz, P. de Loisaguas, p. Guillems lo canorgues, p . dellas Formas, B. de Boscuz, B. Ga-[9]-fors, p. Bonecis qui cartam scripsit. 286 Don par Raimon de Rodez, sa femme et ses filles, a* l'abbaye de Bonne- combe, du demrfief du mas majeur d'Otenx et du demrfief du mas de la Carrie*re. Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXX,XX.V. Eu Raimonz de Rodes et cu Uga [2] Atizailla, sa moillcr, ct eu Brunixenz et Alazais, lor fillas, et eu Golfers, maritz de [3]-Brunixenz, donam et autorgam e de- sanparam e Deu et a s Maria de Bona Cumba [4] et a Bertran l'abat et als fraires quc ara i son ni per adenant i serau, per amor de Deu e del- las [5] armas de nostres paires e de nostras maires, so es assaber lo meig feu del mas major d'O-[6]-tenx el meig feu del mas della Carreira e tot quant nos i aviam a far ni om ni feme[na]1 [7] dc nos et aquest do faim senes eugan, a la lor bona entencio, e tot aizo enaici con es so- br[es]-[8]-criut tenrem per jasse, e serem vos ne guirent a dreig, e toig nos sobredig avem o jur[at] [9] sobre s. evangelis tocatz. E d'aizo au nos donatz .CC. sol. de rodenes de caritat si due [nos] [10] en tenem per pagat que ad els non remas rcs en deude e se plus val donam vos o per a[mor de] [11] Deu per nom de do. Et aqueig mas sobredig ero a peinnora per .VIII. marx e demeig [d'ar]-[12]-gent fi, et Esteves de Las- troa avia aquesta peiunora, e donet la a Bona Cumba ab tot ... [13] qu'el i avia et ab son cors que i donet. S. W. della Barreira, R. lo ca- pellas de S. Amanz, B... [14] della Barrcira, D. Malamosca, Esperos, Aldebertz de S. Just, Andreus lo capellas, Bernartz [15] Guillems, Deusde della Barreira W. Rotbert e Peire Odembels et Uc lo priors de Bona Cumba, que aquest [16] do receub, e Raimonz Bornadels quella carta escrius. E de toz aizo au donat Ugo, lo comte de [17] Rodes, per fianza. 287 Don par Ve*zian Guigon, a* l'Ordre du Temple, de sa personne et de trois sous de cens a* Cressels. Conoguda causa alz presenz et alz esdevenidors que I'an della Incar- natio .M.C.LXXXX.V. eu Vezias Guigo done mon [2] cors per home e per servidor a Deu et alla maio del Temple, e donei .III. sol. cessals los quals eu avia a Creisseil, el forn que ten [3] Berengers Corbelz, et aquetz .III. solz donei per bon cor e per bona voluntat, per aras e per totz temps, per me e per totz los meus pre-[4]-senz et esdevenidors, a Deu et alla maio de S. Eulalia. Et eu Gaucels, fraire de Vezia, laude tot aizo aissi con [5] es sobredig, et autorgue a Deu et alla maio, per aras e per totz temps, per me e per totz los meus presenz et esdeven-[6]-idors, per bon cor e per bona voluntat, et aizo ai jurat marves sobre sainz evangelis toquatz. Et aizo faig fo ella [7] ma dc n' Aimeric de Salas qu'era comandaire della maio de S. Eulalia. Hujus rei testes sunt p. lo capellas, [8] R. de Tornamira, p. Andreus, Guillems de Lodeva, R. Jo- lias, Deusde lo diagues. Et aizo fo faig ella gleia [9] d'a S. Eulalia. 288 Don par Raimon de Saint- Ve*ran, a* l'Ordre du Temple, avcc sa personne, de droits sur des maisons a* Saint-Ve*ran et d'une vigne. Notum sit omnibus hominibus quod anno dominice incarnationis .M. C.XC.V. eu Raimunz de S. Vera, [2] de bon cor e de bona voluntat, done mon cors e m'anima per donat e per aderzer a ma fi e per esser a [3] ma vida amix et ajudaire e valeire de tot mo sen e de tot mom po- der, a Deu et a sancta Maria et alla [4] maiso del Temple et alz fraires que i so e per adenant i serau, e per nom ella ma de te, Raimun de la Selva, [5] comandador de la bailia de Larzac soz Aimeric de Salas, maistre de la maiso de Sancta Eulalia, e do-[6]-n i et ad aquelz a cui il o volrau, per totas lur voluntatz a fa*r, ct ab aquesta present carta i liure per aras e per [7] totz temps, per me e per totz homes e per totas feme- nas daus mas partz, senes tota retenguda que non i [8] faz de re, per emenda delz granz mals e delz granz tortz qu'eu i ai moltas vez faigz, las maisos el [9] cortil ab tot zo que s'i apertain que Johanz della Ver- dala acaptet de me R. el castel de S. Vera ab .i. st. [10] de civada a mesura mercadal que m'en devia dar cad'an de ces, e d'aizi enant quel done cad'an alla dicha mar[11]-so del Temple, e las vendas del sol..i. d. qui o vendia. E don i atressi c i liure per totz temps, senes tota reten- [12]-guda, al vinna dominia que eu avia el mas Engelfre ab la ribeira et ab tot zo que s'i apertain, per alo e per feu [13] e per benefizi e per totas res, laquals vinna si ten ab eissa la mia fazenda desus e daus l'u ladreir, e daus [14] l'altre e dcssoz, ab la vinna et ab la ribeira de Guil- lem de Verdu eil ribeira es entre aquesta dicha vinna d'eis [15] Guil- lem de Verdu c Dorbia. Et ai jurat sobre s. evangelis tocatz que d'aquesta hora enant, per me ni per altre, en [16] tot aizo sobredig re non quiera ni deman, ni contra aquest do ni contra aquest faig no venga per alcuna maner[17]-ra, ni hom ni feinena per mo vol ni per mon grat, e qui o fazia, que guirenz en sia alla maiso et ad aquelz a cui il [18] o volra per totas sas voluntatz a far de totz homes, e reddeire de que qu'en perdes o per aizo meses, e doneit o* [19] en tot quant ai et aurai a vida et a mort. Et en quant que peccaraz en el de tot aizo sobredig, eu Rar[20]-munz de Peiralba sous en tengutz e bona fermanza, senes vostre engan e doneus o* en tot quant [21] ai et aurai a vida et a mort. Et eu digz Raimunz de la Selva, ab cosseil delz altres fraires de la maiso, [22] recep te dig Raimun de S. Vera per aderzer a ta fi se i potz venir ses clam essenes daun della maiso. [23] Et aizo fo faig ad Ameillau, ella maiso del Temple. Autor Peiro porcel, Guiral del Mercadil, Marco, Peiro [24] Pelliceir d'a Nant, Guillem Durant, R. d'Espinet, R. de Codols, Guirbert del Salez, Ugo de Monmeja, Johan de la Verdala, [25] Vezia de Monferran, Ugo de la Capella, Ugo de las Forcas, Peiro Gineis. E tot aquest do et aquest gerpiment aissi con es sobres-[26]-erigz aun o laudat et autorgat e gerpit e desamparat Riquarz et Audilenz e Guil- lema, serors d'en R. de S. Vera, [27] totas tres per se e per totz homes, a Diu et alla maio davan dicha, senes tota retenguda, tot enaissi con R., lur fra-[28]-ire, o avia dat et autorgat, et aizo feiro e la ma R. de la Selva, et aun o jurat marves sobre s. evangelis toquatz. Et aizo [29] fo fag a S. M. allas Trelas, ins ella gleia. Autor P d'Evet lo capella, Joan de la Verdala, Guillem de Verdu e Guillem sos [30] filz, R. d'a l'Airola, Guillem Savina, Ugo de pardinas lo clergue. 289 Don par Uc Veguier de la Fouzette et les siens, a* Sainte-Marie de No- nenque, de droits sur divers mas. In nomine domini nostri Jhesu Christi. Notum sit quod anno incar- nationis ejusdem .M.C.XC.V... [2] Uc Veguers d'a la Fozeta et eu Maria, sa moiler, et eu Bernatz, lur filz, et eu Uc, [3] lur filz, et eu Bona- sias, lur filla, et eu Bernartz Cabrols, maritz de Bonasias, et eu Rar [4]-monz, filz de Bernart Cabrol e de Bonasias, nos tuig essems sebres- criut, cadaus ab coseil [5] et ab voluntat de l'altre, donam e solvem et autorgam et ab aquesta present carta liuram per [6] aras e per jasem- pre, a Deu et a sancta Maria d' Elnonencha et a te, Bellixenz prioressa, et [7] a tot lo covent, ad aquel qiie aras i es e per adenant i sera, totas las dreituras que nos aviam [8] ni querre ni demandar podiam, ni om ni femena per nos, el Mas Andral et el mas de [9] las Sainas Escodacanen- cas et el mas de las Aussedatz et el mas de Casellas, zo es asaber [10] la terza part de tota la vegaria del Mas Andral e dc las Sainas Escodaca- nencas e de las Aus-[11]-sedatz e la terza part del feu del mss de Casel- las e la terza part .I. ainel que aviam el mas [12] de Ramas e la terza part .I. ainel que aviam el mas vestitz de Talamar, e se altres cesses [13] o altres usatgues i avem, totz los vos donani els vos solvem per jasse, que ja per paisser ni per tail-[14]-lar que vos fazaz el mas vestit de Ta- lamar re nous queirani neus demandem, ni om ni [15] femena per nos. Tota aquesta onor sebrescriuta vos donam eus solvem bonament e ses tot [16] engan, e desvestem ne nos e tot nostre linnanatguez per jasse, e revestem ne lo monester [17] e totz los abitadors que aras i so e per adenant i serau, et ab aquesta present carta vos en [18] metem en drer tureira possessio per jasse. E per aquest do e per aquest solvement re- ceubem [19] nos tuig essems sobrescriut .L. sol. de melgoires de carr tat, e se re valia plus d'aquest [20] prez, tot vos o solvem per amor de Deu e de redemptio de nostres peccatz. E juram sobre [21] s. avangelis tocatz de nostras mas que jamais re no i quieram ne i demandem, ni om [22] ni febena per nostre cosseil e jasempre screm vos en guirent a dreig. Aquest dos [23] et aquest solvemenz fo faig a sainh Bauzili, el cemiteri denant la leia S. P. [24] de Gincstos lo capellas, P. de la Vilela, Duranz sos fraire, Guillems de Ginestos lo [25] glergues, Maria de la Villa, Maria Argmanda, Maria de za Balma, P. Jorda-[26]-na, Ma- ria de magalaz, garsenz de Cabestain, Aldiartz de subs., Aldiartz [27] de Vendelovas, B. Ciretz, Raines lo covers, P. Uc. 290 Don par Sibille, femme de Peire Elias, et les siens, a* Sainte-Marie de Nonenque, de leurs droits sur les mas de Soulatgue. In nomine domini nostri Jhesu Christi. Anno incarnationis ejusdem .M.L.XL.V. [2] Eu Sibilia, moiller de peiro Elias, et eu peire Elias, sos maritz, et [3] eu Uga, moiller qui fui de Ugo de la Roca e maire de Sibilia, et eu [4] Guillema et eu Bernarda, serors que sem de Silibia, nos tuig esems, bonament [5] essas engan essas tot retenemein que no i faim dc neguua re douam [6] e solvem et autorgani et ab aquesta present carta liuram per aras e poer totz temps, [7] a Deu et a sancta Maria d'Elnonencha et a te, Bellizenz prioressa, et a trastot [8] lo co- aquclas [9] dreituras que nos aviam ne querre ne dcmandar podiam assaber tota la terza part de tota la [11] vegaria e la terza part del cart del campas d'alla Treilla, et eu Sr[12]-bilia done tota aquesta honor sobredicha per heretat de m'arma. et [13] eu Sibilia et eu Peire Elias, sos maritz, per aquest do et per aquest solvement [14] que nos tuig essems sobredig, cadaus ab coseil et ab volluntat dell' atre, [15] avem faig a Deu et a sancta Maria et al inonester d'Elnonencha, avem autz [16] e recebutz .LX. sol. de melgoires de bc e de karitat de te, Bellixenz eprio-[17]-ressa, e de tot lo covent d'Elnonencha, e dos sesters de fro- ment. Et eu Sibr[18]-lia et eu P. Elias, maritz de Sibilia, et eu Uga, maire de Sibilia e de Guillenia [19] e de Bernarda, et eu Guillcnia et eu Bernarda, serors que sem de Sibilia, nos tuig [20] essems juram sobre sainhz evangelis tocatz que jamais en aquesta honor sobre-[21]- dicha re non queiram ni demandem ni contra aquest do sobredig no vengam per ne-[22]-guna maneira, nos ni om ni femena daus las nostras partz, per nostre grat [23] ni per nostre cosseil, e se om re vos i aparava, nos vos eii serem totz temps [24] guirent a dreig. Et eu Bellixenz prio- ressa e trastotz lo covenz, per aquest [25] do e per aquest solvement que vos sobredig avez faig a Deu et a sancta Maria [26] et al monester d'El- nonencha, avem receubuda te, Sibilia, en tot lo be que [27] dizerem ni farem, et a ta fi deveni ti sebelir onradament. Et aizo fo faig el [28] poig de l'Assiza, contra Cat Usclat, e vista et em presenza de na Garsenz de [29] Boissazo, Garsenz de Montainol, Maria dc Magalaz, Sibilda d'Avena, [30] Ymberta de Colnaz, Giullema de Roca Fort, Johan de Lunel, Dias d'Arago, Aldiar [31] de l'Estain, Garsenz de Cabestain, Berengueira Garssabalda, Ricatz Boca-[32]-dos, Alfanza d'Auriac, Raimunda d'Ameil- lau, Ermesenz d'a Brinnac, [33] Arnalda de Montainol, Berengueir Ciret, Guiral Layainna, peiro de [34] Solatgue, Raimunt de Sancta Maria, Deusde de Lecolas, Ugo painnic, Ugo [35] de Rodenla. Eu Bernarda sobrescriuta, filla d'Ugo de la Rocha e de na Uga, sa [36] moiller, e sorre de Sibilia e de Guillema, donei e lauzei al monester d'Elnonencha [37] tota aquesta honor sobrescriuta, per nom ins el celeir d'Elnonen- cha. S. R. [38] de Taiseiras d'a Manevabre, B. Ciret, P. Rigalz, Ber- nartz Rigalz, W. Lavar[39]-na, Guiralz Lavaina, P. Uc. 291 Don a* l'ho*pitul Saint-Jean de Je*rusalem, par peire de Clarensac, sa femme et ses enfants, de leurs droits sur Camp-Usclat. Anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXX.V. Notum sit omnibus hominibus quod ego Petrus [2] de Clarensac e ma moller e mei efangh Mir e Bec donam e desanparam a Deo e a sancta [3] Maria et a s. Johan et alz malautes de jherusalem et a te, arnal de Bosagas, maistre de l'os- pr[4]-tal de Jherusalem in Rodergue, et a te, Bernart de Lodeiras, quo- mandaire de la maio d'a Pruvinas, [5] tot lo deman que faziam in Camp Usclat e rezebem ne de caritat de vos una peinnora [6] que avia l'ospr tals de nos a Combret et u porc que aguem de vos quan fazem aquest do. [7] Et eu Arnals sobredigh acolis vos e tot vostre linnatgue en tot lo befach de l'ospital [8] deza mar e de la otra, del comensamen tro a la fi. Et eu peire sobredich e ma moller [9] e mei efangh juram sobre s. euvangelis tocats que nos en aquesta honor mai no queiram [10] re, ni hom per nos, a l'ospital ni als fraires que aras i so ni per adenaut i serau, e qui o fazia, [11] nos devem vos eser guirent a drech. Hujus rei Sunt testes Guillcms de Rocoscl sos connaz, [12] P. de Causereinna, S. lo capela, P. de la Cobertoirada, B. d'Espinos, R. Pelardit [13], D. de Balma Lardet, P. de Virenta, R. de Croset. 292 Accensement a* Bertran de Lacapelle par Arnaut de Boussagnes, prieur en Albigeois et Rouergue de l'ho*pital Saint-Jean de Je*rusalem, du village de Lacapelle, alors inhabite* et d'une fortification voisine Eu Arnautz de Bossaigas, priors de la bailia de l'ospital de Jherusa- lem d'Albeges e de Rozergue, ab cos-[2]-seil et ab volontat de n' Ato de Candor e d'en Peironet, doni e lauzi et autorgui a vos, Bertran de la [3] Capella, et a vostres efantz et a tot vostre eres a cui vos o volratz, la vila de la Capella e la forssa [4] que es entre lo castel de S. Marcel el castel de la Guepia tota enteirament, o meilz l'ospitalz la i [5] avia ni la i tenia, els intrars els issirs e tot cant l'espitals i avia ne i tenia a far i avia e la [6] vila de la Capella ni e la parroquia, ni hom o tenia de l'ospital cd Jherusalein, so cs a saber los ideimes [7] e las terras els prats els boscs e las vinnas e l'erm el condreg e vila e la forss e totz sos aperteins. E per [8] aquest do sobredig a* agutz I'espitals de Jheru- salem de vos de prim acapte .C. sol. de melgoires, et eu e I'espr[9]-tals tenem non per pagag. E vos Bertran de la Capella o li vostrei devetz ne donar cad'antz de ces [10] a I'espital de Jherusalem per terme de Pascas .X. sol. de melgoires, senes tot autre servizi e senes totas autras sein-[11]-norias que eu ni I'espitals non i retenem de re, foras de .XII. d. de reire acapte melgoires cant si ende-[12]-venra. E cant vos Bertran de la Capella o* vostrei efang tenrau conduig e la vila de la Capella, devetz [13] albergar lo prior de I'ospital ab .i. cumpaiuno una vegada I'an, quan lo priors passaria per la vila de [14] la Capella. E tot aquest do sobredig avia vos donat Eicher de la Roca, priors de I'espital de Jherusalem [15] de la bailia d'Albeges, ab cosseil et ab volontat de n'Ato de Candor e d'en Frotart de la Roca e d'en Gur[16]-zo de Lavainna e de n'Esteve Amblart e d'en Jhoan Amic e de na Berengueira. E cant aquest dos [17] fo faitz la vila de la Capella era erma e no i estava hom nifemenaet avia estat erma lonc [18] termini. S. Guillem Ug, peire de Gresellas, maestre Richart, Bernat Jove, Raimon Ermen-[19]-gau, Jhoan Cavaller, Guillem Aurlut, Guillem de la Fabria, Armoaut Aimeric de Foissenx, Raimon [20] de Campainnac. Et ab aquesta carta ei voin messes en tenezo. Et aquest dos fo faigz ad Albi, a la mar[21]-so de I'ospital. Petrus scripsit anno Domini .M. C. XC. V. 293 Liste de redevances. De las oblias dels Gavaudas deu Ar. Seguis .III. sol., Peire Grimautz .VIII. d., [2] n'Audiartz Calchieira .VI. d., Guirautz Bonitos .III. medal- las Davi .VI. d., [3] Vidals de la Obra .XII. d., Peire de S. Audart .VI. d., peire de Gozinac .X. d., [4] Ramunda Cauleta .VI. d., Bertranz de Forabosc e R. de Forabosc sos fraire .XII. d., [5] e Bernadz de Fal- gairolas .III. sol. mengz .II. dos, Gauzbertz dels plas .XX. e .II. d., [6] P. Marcis .IIII. e medalla, W.de Salas .VI. d., W. del Podz .VI. d., Ricartz de la Nauza [7] .XII. d., W. de Maireci .I. d., Peir Esteves .XII. d. Guirautz Merciers .XII. d., [8] Gauzbertz de Castillo .III. d., R. de Tavernas .XII. d., la donna d'Eusna .XVIII. d. 294 Don a* l'ho*pital de Je*rusalem, par Ce*le*bru, sa fe*mme et ses enfants, de l'alleu, de la seigneurie et de la moitie* des autres droits qu'ils avaient aux Olmie*res. Conoguda causa sia que eu Celebrus et eu Aladaiz, sa moiller, e nostre efant [2] S[einnore]tz e Guillems e Guiralz, nos tug essemps, per bona fe e sas engan, donam e de-[3]-[samparam] ... a l'ospital de Jhe- rusalem, alz fraires que aras isso ni adenant isserau, e per [4]--- de te, Guichart de Deissinas, que es maistre de Rodergue, tot l'alo [5] el seinnoriu que aviam ni deviam aver allas Olmeiras ni el terrador que [6] allas Olmeiras s apertain, e de tota l'altra adeissida, sion quart o ces o que que [7] i a, deu esser la meitatz de l'hospital sobredig e l'altra meitatz deu esser [8] nostra, et aquesta nostra meitat deveni aver e tener a feu de l'hospital, sas [9] altre servidi que non avem a far, e l'ospitals deu i aver ort e maiso, e uos tot [10] eissament ort e maiso, e se nos uuil altre demaii ni altre emplagiment de [11] gleisa a far ni de ren alre podiam far, per paraulas ni per covenenzas que [12] acsem avudas ab Rostain de Monpeiros ni ab fraires de l'hospital, tot o sol-[13]- vem e tot o desanparam per aras e per jasse. E per aquest do et per aquest acordament [14] e per lo solvement d'Ugo Aldeguer e della soa causa, tu, Guichartz, as nos [15] eu donat de bcn e de karitat .CXX. sol. ,,,,,,,,,,= de melgoires nous. Et eu Celebrus [16] ai plevit per ma fe e mei efant, Seinnoretz e Guillems e Guiralz, jurat so-[17]-bre s. evangelis que aquest plag et aquest acordament tengam e fazam [18] estar aissi cun en aquesta carta es escriut. Aiitor Esteves de Cairac et Este-[19] delz Ortals e Guillem Durant e Bernart Raimun d'al Molnar e Bernartz de la Grava, [20] Raimunz Uc, Uc Bozuga, Michels, Uc Aldeguers. 295 Don d'un mas a* l'ho*pital de Je*rusalem, par Gac de Peirebrune, sa femme et sa me*re. Conoguda causa sia a tots omes quez eu Gag de peyra Bru-[2]- et uxor mea Adalays et mater mea Bernarda donam et ab [3] aque- present carta liuram lo mas del Mont ... [4] e Bernart Azalbert e sos efans per be e perfe e sas engan, [5] a Deu et a la mayso de l'ospital de Jherusalem, per nostras armas [6] etparentum nostrorum. Aquest do fez Gag ella ma de Bertran d'A-[7]-mellau et el receup o per se e per sos fraires, per aquels c'ara y so [8] ni adenant y serau. E Gag jurat ... aquest do [9] que mays re no y deman. S. P. d'Ol ... R. de Monfer- rer, [10] R. de pinet, Guido de Cher, R. qui hanc cartam com-[11]-po- suit, Vassal, Ugo de Pinet. 296 Vente par Peire de Conques et sa femme, .a* P. G., chanoine, et Uc, son neveu, de ce qu'ils avaient au mas d'Albespeyres. Conoguda causa sia a totz homes que Peire de Conquas e Ponza, sa moller, vendero e [2] donero a P. W, lo canorgue, et ad Ugo, son bot, tot quant avion a far el mas d'Albas Peiras, [3] zo es a saber la quarta part del quart e d'un arberc de .v. cavalleirs e d'u sirvent, per .XC. sol. [4] rodenes delz quals eil se tenegro per pagat. Et aquesta honor sobre- dicha rederon a p. W. et Ugo, son [5] bot, peire de Conquas e ponza, sa moller, solta e desliura de n Ugo de S' Feliz e de peiron [6] Austri que l'avion a peinnora,e degro lor en far guirentia a dreih de totz homes e de n' [7] Ugo de S Feliz ed'en R son cosi a tort et a dreih e se mal i fazia negus d'aquestz dos, [8] donero lor o Peire de Conquas e Ponza, sa moller, sus el camp d'al Pertus, e jureron [9] amdoi sobre s avangelis que jamai re no i quesesso ne i demandesso, ni hom ab lor [10] cosseil e que contra aquestz covinenz sobrescriutz non anesso. Et aizo fo fait e la [11] claustra el covent, em presenza d'en R. Jorda, D. de Pomeirs, G. Tropel, W. [12] Gauceran, Bertran de Padeirs, Pe- lagut, R. de Combas, P. Guirbert, U. Bertran, [13] R. de Cartlat e de P. clergue que la carta escrius. 297 Re*ception par Bernart Gausbert, pour la cour du comte de Rodez, de te*moignages a* propos d'un proce* entre Guilhem de Lestroa et Pons de Pant d'unc part, et les fre*res de l'abbaye de Bonnecombe d'autre part. Conoguda causa sia que plaig hac Guillems de Lestroa e Ponz de Panat ab los habitadors della maiso [2] de Bona Cumba que demando alla maiso a meitat del feu del mas dels Masels, e dissero per sa-[3]- grament que creziau que lor drechura fos,e fraire Gui de Noa Cella juret d'aquest plaig per la maiso [4] de Bona Cumba e dis per sagra- ment que no lor i conoissia rado, que vendut e donat aviau tot quant [5] hanc i agro ni demandar i podiau ni eil ni lor aoncle als fraires della maiso de Bona [6] Cumba. E ponz de panat e Guillems de Lastiraa dis- sero per sagrament que non o crediau et eil traissero [7] guirentz. E dis enz Uc lo priors per sagrament quel VI et audi que Guillems de Lastroa lo donz e Ber-[8]-nartz de Lastroa e Ponz de Panat e Guillems de Les- troa, lor nebot, vendero e donero tot quant [9] aviau a far el amas dels Masels, el feu, e se en aquest mas aviau neguna altra drechura, [10] aquo donero e guerpiro a Deu et alla maiso et als abitadors de Bona Cumba perjasse. Deusde [11] Bellias dis per sagrament atretal de totas res, et Uc de Granfoil dis per sagrament atre-[12]-tal de totas res. Et aquestas rados daus ambas partz et aquestas guirentias que [13] aici son escrichas audi e receub Bernartz Gausbertz per la cort del [14] comte. 298 Enque*te sur la possession, par les fre*res du Temple, du mas de la Brito- lia, contenant le texte des donations du village de Drulhe faites en 1166 par Hector et D. Mirabel. Conoguda causa sia a totz homes que eu Echera de Mirabel, filz d'en P., doni [2] per Deu e per m'arma e per l'arnia de mon paire e de mi maire, a Deu et alz fraires del Temple [3] que aras isso ni per adenant isserau la vila de Druilla ella parroquia ella honor e tot quant [4] eu i avia ni hom de me, el cossatgues per alo, et aquesta vila sobredicha, per nom Druilla, [5] es bastida el capmas Guillemenc et ella Britolia et e l'Engorgadenc, el fieus della Brr[6]-tolia dona .XII. d. alz semnors per alo' et aquest dos es fahz e ma d'en S. de Mala Vila lo maies-[7]-tre. Autre n'Escafre d'Albi e'n Berenguers de Salas e7n S. del bosc e'n P. della Roca d a peirusa [8] e n'Azemars della Garda e'n G. Gauzbertz e'n p. Barasc e n'Eccher Erois e'n P. Mercaders e'n P. lo [9] capellas que la gleia tenia- Regnante Lodovico, rege Francorum. En P. es avesques de Rodes e n'Uc lo [10] coms, lo filz n'Ugo. Anno ab incarna- tione Domini .M.C.LX.VI. [11] Prepauset n'Amans e dis per sagrament que sa crezenza era quel mas della Britolia avia la maios [12] del Temple, l'alo ella vegaria mundana ella pagesia e .XII. d. el fieu cessala. En P. della Roca desdis [13] tot aizo assagrament estiers que ben conoc que la gleia i avia .VI. d. cessals alla lumena*ria, e dis [14] mai P. la Roca quel mas della Britolia era seus e l'avia agut e tengut .XXX. ans e mai el et hom [15] per lui. E tot azio assagrament, estiers que ben conoc que la gleia i avia ment. [16] Bos dis per sagrament qu'el e auzi tener lo mas della Britolia al Temple, l'alo ella vegaria mondana ella pa-[17]-gesia e .XII. d. el fieu cessals per semnoria. Foil demandat se i sabia ren ni luina drechura a'n P. la Roca, ni [18] li vi anc re tener, et el dis que no, ma,s aco que i vi tener Domergues Crestias e'n Gauzelms. [20] G. Ameilz dis per sagranient qu'el vi e auzi queil fraire del Temple avio l'alo ella vegaria ella pagesia el mas [21] della Britolia .XII. d, cessals el fieu per semnoria, e d'aquelz prendia .VI. d. lo capel- las per la gleia, et azio vi d'a .VIII. [22] anz tro a .XII., et aizo vi ab luina drechura [23] a'n P. della Roca, et el dis que no, mos per forsa. [24] P. Andreus dis per sagrament eis aco quel capellas e mai qu'el o vi donar alla maio del Temple a'n D. de Mirabel. [25] Foil demandat se i sabia luina drechura a'n P. la Roca. Dis que no, mas queill o avia vist penre, ma'm Miquelz de Ros [26] ac facha bastir Druilla. [27] Domergues Crestias dis per sagrament eis aco que P. Andreus. [28] D. de Cavain dis per sagrament qu'el vi e auzi qu'en P. de Druila donet .XII. d. de ces del mas della Britolia et [29] el los ne pres los .VI. d. per la gleia elz autres .VI. d. pel Temple, elz .XII. d. donava per I'alo, et aizo fo de .X. anz ad essa, [30] Foil demandat se i sabia luina drechura a'n P. della Roca, et el dis que no. [31] Fraire Gaucelms, somonitz de son abbat que disses vertat, dis que n'Eccher de Mirabel e'n D., sos oncle, do-[32]-nero lo mas della Britolia per alo a Deu et alla maio d'al Temple, e .XII. d. el fieu. [33] B. Amblartz dis per sagrament qu'el vi et auzi que pel fieu do- nava hom .XII. d. de ces alla Cavallaria, et es [34] sa crezenssa quel'alos fos d'en P. de Mirabel, et era es della Cavallaria, et aizo es lo mas della Britolia, elz .XII. d. [35] donet el alla Cavallaria elz vi donar asson paire, et aizo a be .XXXV. anz. [36] prepauset P. la Roca e dis per sagrament quel mas della Brito- lia avia agut e tengut, que el que hom per lui, .XXX. anz o mai e presa [37] I'azissida ab .VI. d. qu'en dava alla luminaria della gleia de Druilla cessals. Enz Amans desdis tot aizo assagrament que non o crezia. [38] En P. la Roca pres ne dia per monstrar alla S. Vincens. [39] Rigals de Bes dis per sagrament qu'el vi tener lo mas della Brr tolia que es entrel vallat ella Gaucelmia, a'n P. la Roca et alz seus, [40] de .L. anz a essa, e vi qu'en P. la Roca o donet assa filla per heretat asso fraire n'Odo, e'n P. la Roca sos filz cobret o de n'Odo [41] ab .C. s. queil redet. Foil demandat se i vi rc penre a'n P. la Roca, et el dis que no, ma'n P. la Roca i metia son tenenzer que s'en tenia [42] per pagatz. Foil demandat se i sabia luina drechura al Temple, et el dis que no, mas .VI. d. alla gleia per la luminaria. [43] R- Ameils dis per sagrament qu'el vi e auzi qu'en P. la Roca lo donz prendia la issida del mas della Britolia, e vi lail prendre d'a .II. vegadas [44] tro a .III., et el iffo ab el d'a .I. vegada tro a .II., ella issid a redia li P. Eccher que fazia lo mas, e'n P. la Roca, aquel que era es, [45] a presa la issida, e redia lail P. Andreus. Foil demandat se i sabia dreh ni razo al Temple, et el dis que no, mas .VI. d. alla [46] luminaria della gleia de Druilla, et a be .L. anz c'o vi penre a'n P. la Roca lo don, e de I'autre a be dc .XL. anz tro a .XLV., et a o [47] vist redre a'n P. de Druilla c'o redia a'n P. la Roca, ad aquest. [48] P. de Druilla dis per sagrament qu'el vi penre la issida del mas della Britolia a'n P. la Roca et el que lail redia, et aizo a be vist .XXX. [49] aus, et a'n P. Andreu auzi dire que loil redia denant lui. Foil deman- at se i sabia dreh al Temple, et el- is que no, mas [50] .vVI d. qu'en donava hom alla luminaria della gleia de Druilla. [51] Guiraldis dis per sagrament qu'el vi et auzi que na Florenza, la sor P. la Roca, prendia tota la issida del mas della Britolia car sos [52] paire lo empennet per .C. sol. per sa heretat, so dizia ella, et aquest mas es a Druilla, et aizo vil penre be .X. anz, e vi o ab el Rigalz [53] de Bese'n B. Uc e'n D. Boquers, e vi mai qu'en P. la Roca s'en acordet ab na Flo- renza, sa sor, ci qu'ella lo sols. Foil demandat se i vi [54] anc re querre al Temple, et el dis que no, mas .XII. d. i demandava be. [55] G. Auztorcs dis per sagrament qu'el vi et auzi qu'el meteis pren- dia la issida del mas della Britolia pen P. la Roca, et aizo pres d'a .X. vegadas tro en .XL. et [56] era i ab el D. Moliners e'n P. la Roca e'n P. Andreus queil redia lo blat. Foil demandat se i vi anc re penre al Temple, et el dis que [57] no, mas .VI. d. que vi penre alla gleia. [58] P. Ovirlans dis per sagrament qu'el vi et auzi que na Flo- renza, la sor P. la Roca, se rancurava d'en P. la Roca del mas della Britolia, de forsa que li fazia, e p-[59]-ois auzic dire a'n Guiraudi que adobatz los n'avia e que renias lo mas a'n P. la Roca. Foil demandat se i sabia luina drechura al Temple, et el [60] dis que no, et aizo a be .XVI. anz ue fo et ad aizo era G abas e d'autres ran massa [61] G. abas dis per sagrament qu'el vi et auzi que na Florenza, la sor P. la Roca, fazia rancura dellui, del mas della Britolia, que dizia que sos paire loil [62] donet per .C. s., et auzi dire a'n Guiraudi que adobatz los n'avia, et aizo a be .XV. anz o mai. [63] Et apres tot aizo li fraire del Temple monstrero lor cartas e dis- sero aizo. Eu D. de Mirabel, pro salute anime mee et parentum [64] meorum, done et autreie tot quant avia a Druilla, ella parroquia et ella honor, peralo, e tot quant eu i devia aver per paire ni [65] per maire ni per natura, elz feuzals, els pages, elz veguiers, ellas terras hermas e vestidas, elz boscs, ellas aigas, ab lors intrars e ab [66] lors issirs, e tot aizo ai agut, eu e ma natura, e tengut per sennoria e per alo, e tot aizo doni et autrei e redi a Deu et [67] alla maio del Temple et alz fraires que aras isso ni per adenant isserau. Et aquesta vila sobredicha, per nom Druilla, es bastida el [68] capmas Guillemenc et ella Britolia et e I'Enegorgadenc, el fieus della Britolia dona .XII. d. alz sennors per alo. Enz P. de Mirabel, [69] uios fraire, donet los .VI. a Deu et alla gleia de S. Privat, elz .VI. d. retenc peralo. EI capmas on so li ort donet .I. [70] agnel, et prat della Britolia que hom apella la Mezaillada ella terra. 299 Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.C.XC.VI., re- gnante Ricardo rege Anglorum, G. Caturcensi episcopo, .iii. kl. aprilis, [2] Arnau de Gui reconoc e autreiec que n'Arnau Blancs cumprec de lui per si e per son orden las doas partz de la [3] vinha ques te ab aquela que fo a' n Daide de Vezia a pug Terme, a per nom las doas partz d'ar tanta canta Guis [4] Mercers n' i ac ni n'i tenc. E n'Arnau Blancs donec lui .XL.V. sol. de caorcencs garidz e gazanec tota la vinha [5] a feus per si e per son orden d' en B. de Vezia que la i a autreiada per asout de n' Arnau de Gui ab .XII. d. d'oblias, [6] los .IIII. d. a Rampalm els .VIII. d. a Martror, e ab .III. sol. mudas. Testes sunt Johan Guillem del Burc, [7] R. Guillem de Segur, Bernard Auger, G. de Favars, Stephanus com- munis notarius de Moysiaco qui scripsit utriusque consensu. 300 Conoguda causa sia a totz homes que aquesta carta veirau ni audirau legir qu'en Peire Malpels essa moiller na Guillema e lor effant, letz assaber Peire e [2] Guirautz e Ramonz, tog essems, senes retenement que no i feiro de neguna re, vendero et assolsero e liurero e desampa- rero a'n Gauter de Lavaur [3] et asso ordeng, tot aco que avio ni aver devio, ni hom ni femena de lor, de Pog Arziler tro a Vilamur e de Giro tro ad Agot. Tot quant dinz aquestz ter-[4]-minis predigz avio ni aver devio, ni hom lor, tot li o an vendut et assout e liurat e desamparat, letz assaber los castellz e las forzas que dinz aquestz pre-[5]-digz ter- minis avian ni aver devian, e las terras hermas e condreitas, els boscs e las bartas e las rocas els plas e las aigas, els homes e las femenas [6] e lors tenenzas, on que li homi ni las femenas sian que d'aquestas pre- dictas honors so ni esser ne devo, on quessio, els cesses als usatges els espleitius e las seino-[7]-rias els feus dels cavallers e dels autres homes, e totz los demanz els devendementz que a las predictas honors s'aperteno. Tot quant dinz aquestz terminis [8] predigz avian ni aver devian per lor ni per autrui, tot o an vendut e liurat e desamparat, senes retenement que no i an fag de neguna re, a'n Gauter predig [9] et asso or- deng, et au ne avutz de lui .III. milia e .CCC.XL. sol., melgoires, dels quals se tengro be per pagag d'en Gauter. Essc las predictas causas re valian mais [10] oltrals predigz .III. milia e .CCC.XL. sol. tota aquella mais- valenza donero ad escicnt a'n Gauter predig et asso ordeng. Esse na Guillema predicta nuill dreg ni [11] nuilla rado avia ni aver devia ab que pogues venir encontra la predicta venda, tot aquel dreg et aquella rado se tolc ad escient, que jamais valer noill [12] pogues, e donec lo a'n Gau- ter et asso ordeng. E na Guillema predicta diss que la predicta venda fadia per som bo saber e per sa boiia voluntat. Essi na Guillema ni sei efant [13] predig re e las prcdictas honors avio einpcnorat ni laudat aver ad home, devo esser guireng d'aco a'n Gauter et asso ordeng. E Essi'n Peire Malpels re avia [14] empegnat ni aver laudat ad home el gadang que avia fag d'en Bernat Ponz d'Auriac que es e la predicta venda ni el gadang que avia fag d'en Guillem de [15] Jonqueiras que es e la predicta venda, deu n'esser guirenz a'n Gauter et asso ordeng. E las cartas que n'avia Peire Malpels d'aquestz gadangz predigz, liurec las a'n [16] Gauter predig e mes lo'n en tenedo ab aquellas cartas. E na Guillema essei effant predig liurero a'n Gauter las cartas de las honors quesso de la predicta venda [17] et ab aquellas cartas mesol ne en te- nedo E'n Peire Malpels e na Guillema covengro a'n Gauter que se a lors fillas avio re laudat ni autorgat e las predic-[18]-tas honors, que o fa- rian sout a'n Gauter e coveugroill ne guircntia de lors fillas e de tot home e de tota femena que per las fillas re i demandess ni contrast [19] i fedes a'n Gauteret asso ordeng. E'n Peire Malpels e na Guillema e lor effant predig covengro a'n Gauter que eu re encontra la predicta venda no vengan [20] ni encontra las predictas covenenzas no vengan, eill ni hom ni femena per lor geng ni per lor cosseill, e pleviroill o per fe e jureroill o sober s. evangelis. Essia cau-[21]-sa conoguda que totz los gadangz els conquistz qu'en Peire Malpels avia faitz dinz aquestz pre- digz terminis, aissi quo es de pog Arziler tro a Vilamur e de Giro tro [22] ad Agot, totz los li a vendutz en aquesta predicta venda a'n Gauter predig et asso ordeng. Facta carta mense aprili, feria .VI., anno Christi incarnationis .M.C.XC.VI., regnan-[23]-te Philippo rege Francorum, Raimundo comite Tolosano, Fulcranno episcopo. Hujus rei testes sunt Guilabert de Pog Laurenz, Guillabert de Foissac, Guillem Matfre, Ponz de Lobenx, Bernat de [24] Mont Auquer, Peire de Castlar, Gauter Lusz, Guillem Saisset, Rigaut Saisset, Bernat Ponz, Peire Gag, Oalric de I'Anglada, Bertran Malamosca, Bernat Malamosca, [25] Bernat Ebri, Peire d'Airos, Guillem de Juill, Marti de la Bastida et Guillelmus scriba qui hanc cartam scripsit. 301 Sabedor es qu'en Jordas, nebs d'en Sicard de Vilamur, deg e solc e relinqui per .XX. sol. de melgoires quel ne deg om, a'n P. de [2] Cor- bariu, comandaire de I'ospital de Fronton, et a toz los habitadors de la maizo, als presens et als endevenidors, tot [3] aquo que avia ni demandar podia per deguna messura, fos torz fos dreiz, en tota la paisseira d'a Orgul ni e I'aiga que [4] s'i aperte ni e las ribas, ni apertener i deu per eguna messura, senes tota retenguda que hanc de re no i fe nii re-[5]- teng, e mandeg ne e'n coveng qu'en fos bos guirens de toz amparadors qui re per lui ni davas luii deman-[6]-desso ni amparesso e la paisseira, et a per nom de na Bertranda, sa seror, a'n P. de Corbariu et a toz los habitador-[7]-s de l'ospital, als presens et als endevenidors. D'aiso so testimoni'n Sicarz de Vilamur e'n P. sos fraire et [8] G. Catz e'n P. Forners e'n Ponc de Bouziag e'n G. Escrivas que esta carta escrius mense decembri, feria .iii., [9] regnante Philipo rege Francorum et R Tolosano comite et F episcopo anno .M.C.LXXXX.VI. ab incar- natione Domini. 302 Anno dominice incarnationis .M.C.XC.VI. Eu R. della Garrigua et eu Beatriz, sa moiller, et eu Berengers de Cannac vendem [2] e do- nam e g[uir]pem per tots temps, a Deu et alla maio de Bona Comba et a te, ertran abat, et alz fraires que son ella maio ni adenant [3] i serau, los cambos elz pratz que aviam sobre las maios d'at Otenx e tot quant aviam a far ellas ausedatz d' at Iz. Et [4] es assaber que per aquest do e per aquesta venda avem receubut u caval de vos quenz avez donat per caritat, et avem jurat [5] tuih trei sobre sainz avangelis tocatz qu'en aquesta honor sobredicha jamai reno queram ni demandem, ni hom ni feme-[6]-na ab nostre cosseil, e que guirent vos en siam a dreih de totz homes, et aizo fezem denant n'Ugo, l'avesque de Rodes, queus [7] en dem per fianza e'n mandet sagellar aquesta carta ab so sagel. S. enz W. l'arquediagues, B. Rigalz lo cellarers de [8] Bona Comba, fraire Gui de Noa Cella, fraire Uc Cornetz, Corbeira lo donz de Rama, D. della Barreira, Bec del Vilar, [9], del Vallat. Aquest do et aquesta venda fez et autorguet na Raimonda de Cannac. 303 ...Jhesu Christi. Anno incarnationis ejusdem. M.C.XC.VI. Eu Guil- lems [2] ... Guillema, sa moller, amdui essems, per bona fe e ses engan, ca [3]-daus ab cossel et ab voluntat de I'altre, donam a Den et a sancta Ma- ria d'Elnonenca [4] nostres cors e nostrss armas, e donam i per eretat de nostras armas .ii. modios [5] de blat cesals, .I. de froment et altre de pal- mola, los cals aviam el mas de Vila, [6] et eretam ne nostras armas e vis- tem ne lo monestier d'Elnonenca e devistem ne tot [7] nostre linnacgue, sanes tot retenement que no i faim. Et es asaber que las do-[8]-nnas del sobredigh monestier redemero aquestz dos muetz de blat de Bernat [9] de Roais de .CC.X. sol. de melgoires. Et eu Galartz d'Auriac et eu ponz, sos fraire, [10] amdui fil de Guillem d'Auriac e de na Guillema, sa moller, laudam a Deu et a sancta [11] Maria d'Elnonenca et a te, Belixenz prio- ressa, et a tot lo coven c'ara i es e per [12] adenan issera, aquestz dos muehtz de blat, et aizo juram los sainz avangelis to-[13]-catz de nostras mas que jamai re no i queiram, ni hom ni femena per nos, e desvis-[14]- tem ne nos e tot nostre linnacgue e vistem ne lo monestier d'Elnonenca e las [15] donnas, e jasse serem vos ne guiren a razo de dreitura, et ab aquesta presen [16] carta metem vos ne en dreiturieira possesio. Et aizo fo faih el cellier [17] ... enca, en guirentia et e vezenza de Garsenz de Boisado, Flos de Vendolovas, [18] ... de Creisel, Arsenz de Montanuol, n'Amada, n'Amabilia, Rainalz lo [19] [cape]llas, G. Olumbelz, P. Rigalz, Guillems Lavanna, Guiralz Lavanna, Bcrnat [20] Rigalz, P. de Solatgue, P. Carriers, P. Uc. Et eu Serena, filla de G. d'Aurr[21]-ac sobredihg e de na Guillema, sa moller, e sorre d'en Gallart e d'en ponzo, [22] doni e laudi tot aizo, et ai juratz los sainz avangelis que jamai re no i qer[23]-ra, ni hom ni femena per me, e jasse serai ne guirenz per razo de dreitura. [24] Aquestz dos et aquest laudamenz fo faih a Solcorn en guircntia de Bernat Folcran de [25] Goso, Raimun Gabia, Ademar de Solcorn, Pecol de Solcorn, Bego de Cassanuejol, [26] Guillem Olum- bel, Daurde de Len. 304 In nominie domini nostri Jhesu Christi. Anno incarnationis ejusdem .M. [2] .C.,XC.VI. Eu P. Davis et eu Ricartz, sa moiler, nos am-[3]- doi essems, per bona fe esses engan, quadaus ab cosseil et [4] ab volun- tat deIl'altre donam a Deu et a sancta Maria d'El-[5]-nonencha et a te, B. prioressa, et a tot lo covent que aras i es e [6] per adenant i sera, totas las dreituras que nos aviam ni querre [7] ni demandar podiam, ni om ni femena per nos, el mas de [8] Malbosc, zo es assaber la .VIII. part del feu e de totz [9] los usatages, e totas las dreituras que avaim el mas de Poih [10] Calm e de la Broa e de la Calmezella, zo es assaber la [11] carta part del deme, e tot aizo donam per amor de Deu [12] e per here- tat de nostras animas. Et eu Ricartz don o propriament [13] per l'arma de ma maire Brunixenz e de P. Davi, mo [14] marit, e despoil ne me e abitadors que aras isso [16] e per adenatz isserau, et ab aquesta pre- sent carta met vos [17] en dreitureira possessio, e jure los s. avangelis [18] tocatz que jamais re no i queira ne contra aquest do non [19] ane, ni om ni femena per me, e jasse serai vos en guirenz [20] a dreit. E per aquest do e per aquesta caritat deve mi sebe-[21]-lir a ma fi, ses messio que no'n faszaz. Et aquest dos fo faiz [22] a la Roca Trebolo, el pla, a la peira. Autre Berengueirs [23] d'Auriac P. Elyas P. de la Roca bertz de Galz, Bernartz de [25] Galz, Raimunz pezabosc, P. Sebengs, B. Ciret, Guillems [26] della Roca- 305 Don par Guilhem de Montale*dre, a* Sainte-Marie de Nonenque, de ses droits sur le mas d'Olcahaz et divers autres mas. In nomine domini nostri Jhesu Christi. Anno incarnations [2] ejusdem .M.C.XL.VI. Eu Guillenis de Mont Alegre, [3] per bona fe e ses tot engan, done a Deu et a sancta [4] Maria d'Elnonencha et a te, B. prio- ressa, et a tot [5] lo covent que aras i es e per adenat i sera, totas [6] las dreituras que eu avia el mas d'Olcahaz quc fo dc [7] Daurde porcel, zo es a saber .II. sesters d'anona et [8] .I. sester de vi e .II. dners de castlania, e tot aquo [9] que avia el mas Abonenc, zo es a saber la meitat de [10] las tres partz de I'alo e del feu e del benifizi, [11] e tot aquo que eu avi' el mas de Vila que fo de Mat-[12]-fre Arimant e de Guillem, so fraire, e tot aquo [13] que eu avia el capmas d'Endenavas et el mas delz [14] Boiseirs et el cap d'a la Cot, zo es a saber totas [15] lasvega- rias, e las quals vegarias Guillems de S. [16] Johan a la carta part. Et es a saber que eu Guillems [17] de Mont Alegre ai a peinora aquesta carta part [18] de Guillem de S. Johan per .LXX. sol. de melgoires e [19] per .I. moig de seguel e per demei moih de froment. [20] Et es certa paraula que eu Guillems de Mont Alegre [21] done e solve et ab aquesta present carta liure e [22] lauze, per aras e per jasse, a Deu et al monester d'El- [23]-nonencha et a totz los habitadors que aras isso e per [24] adenant is- serau, tota aquesta honor sobrescriuta [25] e la peinora e totas las dreitu- ras que eu i podia [26] querre ni demandar, ni om ni femena per me, e des-[27]-vesc ne me e tot mo linnatgue perjasse, e per amor [28] de Deu e per heretat de n'Aicelina, ma maire, e de [29] redemptio de mos pec- catz, revesc ne vos eus en met [30] e*n dreitiireira possessio, e jure los s. avangelis [31] tocatz de mas mas que jamais re no i queira ne i de- mant, [32] ni om ni femena per me, e jasse serai vos en a dreith [33] gur renz. Et aizo fo faih en Elnonencha, denant l'uis [34] del celler, daus la claustra. S. P. Ebrarda, Ada-[35]-laiz Aicbranda, Flors, Veziana de Monpao, Garsenz [36] de Boisazo, Alamanda de Monpao, Maralda de Cast-[37]-luz, A;diartz de Vendelovas, Adalaiz d'Altinnac, [38] B. Cr ret, W. Amat, P. Rigalz, Bernartz Rigalz, [39] Daurde Peire d'Olcaz, P. Brus de S. Bauzili. Et [40] eu Guillema, fila de Guillem de Mont Alecre e d'Aicelina e [41] moiler de Daurde Esteve, et cu Daurde Esteves [42] maritz dc Guillema, amdoi essems, bouament e ses engan, do-[43]- nam e lauzani tota aquesta honor sobrescriuta a Deu et al [44] mones- ter d'Elnonencha, et avem jurat sobre sainhz [45] evangelis tocatz de nostras mas que jamais re no i [46] queiram ne i demandem, ni om ni femena per nos, e [47] se om tort vos i fazia, jasempre vos en serem guirent [48 a dreih. Et aquest dos fo faih a Bornac, el Bescalm, Õ49] denant la sala S. Maria de Castulz. Guillem d'Auraic, [50] P. Maiafre n'Aim de Bornac, Bernart Gavalda, [51] Garscuz de Montanol, W. de 306 Accord entre le conseil et les prud'hommes d'Agen pour maintenir les droits et les coutumes de la ville. Conoguda causa sis a totz omes qui son e serau quel cossels d'Agen e li proome so acordat cum mantengo los dregs e las costumas [2] de la vila a bona fe e ses enguan, e deu ne estre creutz lo cossels que o autreje sober lor sagrament, salva la seihnoria dc lor seinor lo [3] rei d'Engla- terra e de totz los autres. E si li seihnor ni om per lor faziu tort ni forsa a ome de la vila ni a femna, lo cossels e li proome l'en devo de- fendre, [4] e si far no o voliu o no podiu, lo dan que l'om i auria lo deu om emendar o s'amor aver o redre som puder dins .XL. dias. E si ncgus om de la vr[5]-la ni om ab lui defendia lo tort ni la forsa que veiria far al seihnors, ni altre ome defora, lo dan que i auriu los deu om cmendar o rendre [6] son poder o s'amor aver dius .XL. dias. E si om d'esta vila volia far tort l'us a l'autre e no l'en volia far dreit per las costumas de la vila e pel [7] dreit, deu s'en clamar al seihnor sis vol, e sil seuer no l'en volia far dreit o no podia, lo cossels de la vila l'en deu enquerer, e si no volia far [8] per lor far dreit, devo l'en destreihner tant que o fasa, e si far no o podiu o no voliu, devo l'adobar lo tort que aquel l'au- ria o son poder redre o s'a-[9]-mor aver dins .XL. dias, si aquel remania en la vila per estar quil tort faria. E si sener ni autre om marcava ni predia negu ome de la vila ni [10] son aver per defendement que negus agues fait, deu l'om emendar lo dan que i auria o s'amor aver o som poder dins .XL. dias. E si om d'esta vila auciia [11] autre e n'era ocar sonatz e l'om lo demandava, lo cossels o la mager partida conoisia so- ber lor sagrament que el tort n'agues, no l'en seria om de [12] ren ten- gutz d'emendar, e si conoisia lo cossels o la majer partida que el tort non gues sober lor sagrament, e sober aquo lo forsava om, lo dan que el [13] i auria l'emendaria om o s'amor aver o son poder dins .XL. dias. E si neguna messio ni neguna emenda fazia om per totas aquestas causas que son escriutas en a-[14]-questa carta ni en las autras, devo far la vila comunalment, e si de la vila no o podia om traire o no volia, ades lo cos- sels e aquist que aisi so escriut o paguesso per [15] liuras cadaus per so que auria per sagrament a l'emplajament que om los ne faria dins aquestz .XL. dias o auziriu per crida. En totas aquestas causas que so escriutas en aquesta [16] carta ni en las autras so acordat lo cossels e li proome que o faso e o tenguo per totz tcmps senes tot contrast. E si negus d'aquestz qu'en aquesta carta so escriut en-[17]-contra so anavo, que aissi no o fesso e no o tenguesso cum aissies escriut, per fuls e per prejuri e per ditat de testimoni autrejero que remagues per totz temps, si adobar [15] no s'en volia a conoisement del cossel ades o dins .VIII. dias, el seihner agues sobre IIII .CCCC. sol. o som poder, e fos la meitat al procehn de la vila, e sil se-[19]-ihner trair no o volia, lo cossels el i autre proome los ne traguesso dins .XL. dias, e fos al procehin de la vila. D'aiso foro faitas cartas totas acordans, que aisi fos [20] tengut e fait cum aisi es escriut, ab qual que om pogues aver d'aquestas cartas que om proes aquestz acorders e aquestz fagz senes tot contrast. Aisso ju-[21]-rero sober sains lo cossels e li melor .C. ome de la vila ab volun- tat del poble que aissi o feesso e o teuguesso scnes tot contrast, e sil cossels ni aquist proome [22] conoisiu sober lor sagrament que ren poguesso adobar al proceihn de la vila, en totas aquestas causas ni en autras que o feeso. E de neguna causa que fos deman-[23]-dada ni faita d'aqui en reir, no em tengut d'emendar, mas d'aquo que faria om d'aisi enant. E se nuls om de la vila avia obs ni coita d'aquestas cartas, [24] aquel a cui la demandaria lal bailes ades. P. Peitavi e A. Peitavi, U Per tavi, S. peitavi, Ui Joan, p. de Sent Avid, p. de Tonencs, W. Bertran, Duran Marti, S. [25] Mostet Duran, B. Mostet, A. Topina, n'Aimar de la Casaihna, W. de la Casaihna, G. de Sent Avid, n'Albenca, B. d'Es- termes S. de Montanolf u'Aciu [26] Aizel G. del Mas, Duran de pelo- quer, prat de Cavaer, Ui del Mas, Gausbert Guirbert, S. Joan, W. pe- licer R. de las Vihnas S. de la Marca, eu [27] P. so fil, Ui de Mon- pesat, B. Sabata, n'Elias Bordela, Folquer Troset e so fil Folquer, R. Blae, Gauter de la Casaihna, R. Bernard de la Casaihna, A. de la Casana, [28] U. de la Casaihna, W. de Sent Avit, S. P. Moliner, B. de Metges, B. de Monteraigo c so fil, W. Aramon, Ui Pelicer A. de las Farguas, Vivens Baze, B. [29] Titbaud, G. Ortola, C. de Bona Val, Joan de Mostet, S. p. Bernards de la Casaihna, Toset, A. de prada, P. Bret, Marti, n'Azam, B. de Sent Avid, R. Bernart Sal-[30]-monct, S. Calvet, B. Esquivat, P. de las Vihnas, A. de Canu, B. de Giraria, S. Uc e Seisas, n'Elias Arcambaut, R. de Tornadel, U Roca, Joan Refait, B. de [31] la Gorga, A. Arotbert, Gausbert Mercer, n Anr sans, R. Amil, S. R. Beraud, en Beraud, Galcelm d'Agaunet, W. de Doat, A. Mainart, P. de Merencs, [32] R. Barrau e P. sos fils, P. de l'Obrador, n'Espaihnol, G. Vezad, Grimaud, A. de Senta Gimbeira, P. de la Reula B. del Fosar A. Bonafos, A. Bruna, B. Arcam-[33]- S. d'Aguanet S. Fortz del Columber, A. W. del Gresel, B. Esquivat, R de Frihnac Bertolmeu de Sang Antoni, S. V. Elias, W. Delevitca Joan de Reisac, Ui d'Espiencs, Gauter de [35] Lavihnac. Aquest acor- ders et aqucst covens fo fags a la Sancta Maria Caudeleira, segon dia de feurer, e que fos tengutz d'aqui enant. Anno ab incarna-[36]-tione Domini .M.XC.VI. 307 Achat par Aimeric Tessendier, a* dame Franque, d'une terre et d'une maison rue Sainte-Jacques. Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.L.XL.VII., re- gnante phylippo rege Francorum, R. Tol. comite, G. Catiircensi episcopo, kl. maii, [2] n'Aimerics Tesenders cumprec per si e per son orden, de na Franca que fo moller a'n Guillem Vet., la terra e la maio ques te ab [3] aquela de mezis n'Aimeric Tesender, en la careira de S. Jacme, e donec li'n .C. sol. de caorcencs garidz, e gazanec la [4] a feus per si e per son orden d'en Ramon Bernard de Prohome de cui na Franca la tenia, que lai a autreiada per asout de na [5] Franca ab .VI. d. d'oblias a la S. Sist e ab .VI. d. mudas. Testes sunt pons Fortaiz, Guirau pro- home, Ramon [6] pelicer, R. Guillem seg., Arnau Blanc, en Guillem del Burc que aquesta cumpra autreiec e asols, Stephanus, communis notarius [7] de Moysiaco, qui scripsit utriusque concensu. Aquesta cujnpra sobredicha fedz n'Aime-[8]-rics ab autreiament de peirona, la filha Guillem Vet.; testes R. de Proome, Guillem del Bosc, Ug de Boloc, R. Aster, Stephanus d'Aisa. 308 Achat par Vidal de l'Obre, a* pons de Gazanhabe, d'un casal rue Saint- Michel. Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.L.XC.VII., re- gnante Phylippo rege Francorum , R. Fol. comite, [2] C. Caturcensi epis- copo, mense augusto, Vidals de la Obra cumprec per si e per son orden, d'en pons de Gazanabe, [3] lo cazal que es en la careira S. Miquel, dels valads vels enins, aquel que fo a'n G. Gaza-[4]-nhabe, tot entegrament, de la careira tro sus el valad de Monjarzi, aisi cum G. Gazana-[5]-be mels l'i ac ni l'i tenc, e donec li'n .CCC.L. sol. de caorcencs, e'n pons a li'n mandada [6] garentia de totz sos fraires e de totz amparadors ab .II. sol. d'oblias qu'en Vidals ne deu [7] far a n'Arnau Guillem a Mar- tror e ab .III. sol. mudas, e .I. d. d'oblias qu'en deu far a'n G. Vezad e [8] .II. d. mudas, c ab aiso deu li n'esser bos garentz, e a o autreiad sobre la maio d'al Pla tro [9] que a sos fraires o aia fag autreiar. pero pagad Bonet. D'aquestz .CCC.L. sol. sobredigs foro [10] pagad li .CC.L. sol. a'n Bonet per n'Esteve del Verdier qiie n'avia la maio en pens.E aqui [11] mezeis Vidals de la Obra gazanec a feus per si e per son orden de n'Arnau Guillem tant cant del cazal [12] deu hom tener de lui, que l'o a autreiad per asout d'en Pons de Gazanabe ab .II. sol. d'oblias e ab [13] .IIII. sol. mudas, sas autras segnorias salvas. Testes sunt B. de Fumel sellarer, Rat. B. de Lan-[14]-tars, R. de la Garda, Johan Guillem, P. Aug., Guillem de Castilo, Guillem de Moncorbel, G. del Luc, [15] B. de la Mora, pons de la Mora, B. Ramon, Guillem del Castel. E a l'autreiad G. Vezadz aco [16] que de lui i deu hom tener ab .I. d. d'oblias a la S. Sist e ab .II. d. mudas. Hujus rei testes sunt [17] Guillem Ais, Stephanus, communis notarius de Moysiaco, qui scrr psit utriusque concensu. 309 Vente par Bernart Raimon et sa sceur, a* Peire d'Auriac, des droits pos- se*de*s par leur pe*re a* Saint-Sernin de Samisac. Conogud sia que Bernads Ramons he sa sor Rica, filii dicti Bernad Ramon qui fo, [2] huendero e vendents solsero e derlinquiro per .XII. sol. tolsas a'n Peire d'Auraig, fil [3] dit Arnal d'Auriag qui fo, e al seu orden, tot aquel deime et aquela seneria et aquel dreit [4] que Bernads Ramons, paire dels sobredits vendedors, avia ni aver devia en to-[5]-tas las onors que Arnalds d'Auriag, paire dits del sobredit comprador, hav-[6]-ia hel deimari ni e la paroquia de Sent Serni de Samisag, tot aisi co per[7]'re d'Auriag sobredits te la sobreditas onors, ni om ni femna per lu, quals [8] que onors sian, per deguna manera, aisi co ara las i a ni azenant las i aura, el [9] sobredit deimari, et tota la laboransa que el ara i a ni azenart i aura [10] oer deguna manera, ni om ni femna per lu, tot li o vendero et o dero en do. [11] E si mais valia oltra sobre- dit prez, le sobredit vendedor al sobredit com-[12]-prador e al seu orden senes tota altra retenensa que aqui no fero per los sobredits [13] .XII. sol. tolsas. De rescabz le predit vendcdor afranquiro de deime la sobre- ditas onor-[14]-s per le sobredit prez, aisi co mels afranquir ho pogo, al sobredit Peire d'Auriag [15] e al seu orden, per tots tems. De rescabs Bernads Ramons e la sor de lu Rica dev-[16]-o e covengo et autreihero bona et firma girensa far de la sobredita venda [17] he del sobredit do al sobredit Peire d'Auriag e al seu orden, de tots ampa-[18]-radors. Henaisi fo acordad. Facta carta mense septimbri, in die sabato, [19] Philipo rege Francorum regnante et R. comite et Fulcrando episcopo, anno ab in-[20]-carnacione Dominii .M.C.LXXXX. VII. Hujus rei sunt testes Bertrans Baiona, fils dits [21] Arnald de Fegervila qui fo, et W. de Balazvila et Peire de Sent Anatoli et R [22] Amelius qui cartam istam scripsit per mandament d'una quega de las parts. 310 Conoguda causa sia a totz homes que aquesta carta veirau ni audirau legir qu'en Peire [2] Bernat de Lavaur vende e liure et assols e desam- pare a'n Gauter de Lavaur et asso ordeng, [3] per .D.L. sol. tolsas dels quals se tenc be per pagatz de lui, tot aco que avia ni aver devia, el ni [4] hom de lui, e la parroquia ni el deimari de S. Laurenz d'Avedac, esters una femena per nom [5] peirona Antonia. E vendec li lo predigz Peire Bernatz eill liure eill assols eill de-[6]-sampare, al predig Gauter et asso ordeng, tot aquo que avia ni aver devia ni hom de [7] lui e la par- roquia ni el deimari de S. Marti de pauling, e totas las seinorias que avia [8] ni aver devia els predigz locs, els cesses els usatges els espler tius els homes e las fe-[9]-menas ab lors tenenzas que de las predictas honors so ni esser ne devo, on que sio. E tot [10] que que issia, herm e condreg, tot li o a vendut e liurat et assout e desamparat, senes [11] retenement que uo i fe de re, for de la predicta fcinena. Esse la pre- dicta venda valia re [12] mais oltra los predigz .D.L. sol., tota aquella maisvalenza lo predigz peiie Bernatz li done [13] ad escient, al predig tota lapre-[14]-dicta venda de totz amparadors al predig Gauter et asso ordeng. Et ab las cartas qu'en [15] Peire Bernatz avia de las predictas honors queill ne liure, et ab aquesta present carta, mes [16] lo'n en tene- do, lo predig Gautei', de tota la predicta venda per far tota sa voluntat del pre-[17]-dig Gauter e de so ordeng a jasse. E'n Peire Berntz jure sobrels sanz evangelis corporal-[18]-ment ab la sua ma tocatz a'n Gauter predig que en re encontra la predicta venda vegu-[19]-na ora no venga, el ni hom ni femena per son geng ni per son cosseill, e que tot enaissi [20] quo desobre es escruit lio atenda et en re no li o pass. Facta carta mense octobri, feria .iii, [21] anno Christi incarnationis .M.C.XC. .VlI., regnante Philippo rege Francorum, Raimundo comite [22] Tol., Fulcrando episcopo. Hujus rei testes sunt Peire de Castlar, Ramon Berenger Peire Gag Isarn [23] Ademar so fraire, Peire de Gavarret, Bernat Sicre, Bernat de Camarada et Guillelmus scriba qui [24] hanc car- tam scripsit. 311 Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.C.XC.VII. re- gnante Phylippo rege Francorum, R. Tol. comite, G. Caturcensi epis- copo, mense octobri, [2] Ramons del Faed mandec a'n B. Ugole fil n'Ae- lias, .III. sol. d'oblias quel deu far a Martror, e .VII. sol. [3] e demeg d'acapte de las doas estatgas que cumprec de niezis Bernard Ugole a per nom de las .IIII. estatgas [4] que foro a'n B. Ugole lo don, de la careira de Guilaran, las doas megloganas e las telas davas [5] ambas partz so per meg. D'aquestas doas estatgas sobredichas deu far plus Ramon del Faed outra [6] aquest servezi sobredig .VI. d. oblias cada an a la Candela de la Roda e donarla meitat de tot [7] lo vi que obs aura a paschas a cumengar en la gleiza de S. Miquel totz temps. Testes sunt B. [8] de Fumel sellarer, Rater G. prohome, Guillem de Castilo, R. de la Garda, pons de paratge, R. B. de Prohome, [9] B. Ramon, Guillem Bernard, en Guillem so fil, G. peitavi, p. Esteve, Vidal de la Obra, Brus de Monvalra, [10] ...1 de la Mora, Ug de la Valeta, Arnau de la Mota, p. Auger, R. de la Mota, Johan Guillem, G. del [11] ... com- munis notarius de Moysiaco, qui scripsit utriusque concensu. 312 Don par Arnal de Talama a* Sainte-Marie de Nonenque, pour e*tre ense- veli dans cette e*glise, de la moitie* du be*ne*fice qu'il avait a* Talama. Anno dominice incarnationis .M.C.XC. VII. Conoguda cau-[2]-sa sia a totz homes que aquesta carta auzirau que eu [3] Arnalz de Tala- mar doni mon cors e m'arma a Deu [4] et a Sancta Maria d'Elnonencha per sebellir, e per redemptio [5] de mos peccatz donila meitat de totlo benifizi que [6] eu avia en Talamar. Et eu Ricartz, moller de lui, [7] et eu Uc de Talamar, lur filz, et eu Bernatz, filz d'Ar-[8]-nal de Talamar e de Ricartz, nos tug essems, quecs [9] ab cosseil et ab voluntat de l'altre, donam lo meg [10] benifidi de Talamar de que nostre paire heretet s'ar- [11]-ma a Deu et a Sancta Maria d'Elnonench et a te, Bellixens [12] prioressa, et a tot lo covent que aras i es e per adenant issera. E [13] nos tug trei juram los sainhz evagelis tocatz de [14] nostras mas per nos e per totz los nostres que jamai re no i quer[15]-ram ne i demandem, ni hom ni femena per nos ni per nostre [16] cosseil. S. Daurde de Marna- guas, Uc de Marnagas, [17] Folcranz del Breto, p. Uc, ponsz Gaihz, Daurde del [18] poig lo capelas, p. Daurde de Marnagas. 313 Reconnaissance fe*odale donne*e par Guigue de la Roche a* Aimar de Por tiers, comte de Valentinois, pour la seigneurie de Baix. Conogua chausa sia a trastos aqueus que son ni an a venir qu'ens Guigo de Rocha [2] es om de n'Aemar de Peiteus, conte de Valentr nez per la seinoria de Bais mels que [3] d'altre seinor e te las forssaz; de Mont Agu de lui' aquelas quc i a n'i poiria conquerre, c fai I'en [4] homenes e feeutat e juras las li per redre a totas sazos qu'el las li querra per se o per so [5] fiel mesatje, ni per redre que I'en fassa non deu desa- eissir de la feeutat, e al redre non deu [6] metrc desla ni dan tenir al mesatje. Don te de lui d'aital maneira que quan [7] I'en fai primeira- men homenes, lo li deu rendre e deu lai levar sa seneira, e pois deu l'e-[8]-n davalar, et el reman en seus ab ajuda que I'en deu far ab fe e ses enjan de tots hom-[9]-es de que l'aia at I'ajuda de Don; si no I'en volia ajudar, deu loil rendre per at de sa gue-[10]-rra e I'autre non I'en deu malmenar, mas, per so qu"a bona fe I'en ajut, non loil deu querre si non [11] o fai per mudamen de seinor o d'ome, ni I'altre non I'es ten- gus de redre. Mezelac ten de lui aisi co [12] Mont Agu e lol jura per redre aqui ont es ni aqui on muar la volria. Aquist covenen foron fait [13] entre Grana e Chabreila, [14] Silvio de Torno, W. de Torno, en Secha Matheu de Chabreila [14] Silvio de Torno, W. de Torno, en Girart Barreira, peire de Clavenaz, W. de Mont Agu, Raymons [15] Olr vers de Don, Aemars de Rocha Pons le vescoms de Poomnac, Ug de Fraissenet prior de Vessaus 1. [16] Hoc factum fuit anno ab incarnatione Domini .M.C.LXXXX. VII. Al recebre de Don [17] foron Pons de San Prieit, peire de Torno, Ug de Torno, Rostans de Vibia, Guirauts peire, Peire del Fue-[18]-llar, Esteves Bernarts, Raimons W., Petrus Guigo qui hanc cartam scripssit et sigillavit, Pons de Cheis, [19] n'Olivers Cortiola e pons sos fils, Guigo de Mont Agu e sos fils Carborneus, Esteve Brus, Peire de [20] Chams le preire, en Peire de Chams, Jeuns de Ruisalamo, W. Neiraz. [21] Amen. 314 Don par Vidal de Viaroje, aux pauvres de l'ho*pital du Pas de Rodez, d'une e*mine de seigle chaque anne*e sur le mas de la Salesse. Conoguda causa sia que eu Vidals de Viaroja, ab cosseil et ab autor- gament de totz los fraires e de [2] las donnas della maio, done e laude per totz tems, a Deu et alz paupres de l'hospital del Pas, ad aquelz [3] que ara i so ni adenanti serau, una emina de seguel cad'an el mas della Saleza. S. p. de Lor[4]-sagas, Johanz sos fraire, Uc Joquetz, P. Ber- nartz, P. Aicelis, P. Guiralz de Vila Nova, Ademars sos filz. 315 Vente par Isarn, vicomte de Saint-Antonin, aux habitants de la ville, du grand pre* de Saint-Antonin. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Notum sit omnibus homr nibus hoc scriptum legentibus et audientibus que n'lsarnz [2] lo vezcoms, fraire d'en Frotard et d'en Sicard, vendec et donec et guirpic et assols Deo et sancte Marie et beato [3] martiri Antonino et a totz los habita- dors de la villa Sancti Antonini presentibus et futuris et a tot lo comu d'eissa la [4] villa, per boua fe senes engan tot lo prat major que hom apella de Saint Antoni que es juxta lo riu de Bonncta, [5] enteirament, ab totz sos apertenementz et ab tot los dreig de totz homes et de totas femenas a totz los homes et a totas las femenas de la villa de Saint [7] Antoni presentibus et futuris. E li prohome d'eissa la villa, zo es Johanz de Fontanis, n'Isumbardz, S. de Cais-[8]-sac, W. Bernardz, Bernardz Frotardz, P. Bernartz de Najac, Ug de Moillac, P. Guibertz, Pouz de Fontanas, Bertranz [9] de Fontanas, R. Folc, que ero cossol et cosseillz d'eissa la villa de Saint Antoni, donero per aquest prat sobredig a n'lsarn [10] lo vezcomte .M. sol. de caorcencs, si que ell s'en tenc per be pagatz, et paguero li aquestz aver per lor ineteisscs et per totz [11] los homes et per totas las femenas d'eissa la villa, de l'aver comunal d'eissa la villa et outra aquestz .M. sol. feiro lo [12] assolvre de .CCC. sol. que ell devia allz peingnaters a cui ell n'avia empeingnat aquest prat; et ab aizo tenc se per be [13] pagatz de tot lo pretz d'aquesta venda d aqiiest prat, e tot quant mai valia lo pratz d'aquest pretz sobredig ad ensus, [14] eis n'lsarnz lo vezcoms per sa propria voluntat et per amor de Deu et de Saint Antoni donec a tot lo comu a pro et [15] ad honor et ad es- plecha et a deleig de totz los homes et de totas las femenas presentibus et futuris de la villa Sancti [16] Antonini, a tota lor voluntat, per totz temps, salva la drechura de la canal de Bonneta aici co reiretermini a estat [17] .. pratz eissement que aia sa drechura aici co reiretermini a* estat. Aquesta venda et aquest do et aquest desissiment [18] d'aquest prat sobredig lauzcro ct autorguero eis Isarnz lo vezcoms et Frotardz, sos fraire, et Isarnz, lo fillz d'eis Frotard, [19] et Arcmanz lo vezconis et p., sos fraire, et Ademars Jordas, lor cosis, allz proshomes sobre- digz et a tot lo comu de la villa [20] Sancti Antoni de seembre o en autre termini, d'aquellas causas que en aquest prat serau vendudas, de [22] que eill deio aver lor leida enaici co usat ct establit es. E se negus hom ni femena fazia tort ad aquest prat el comns [23] sobredigz ne fazia clam a seignor, aquell clam retenc a sos ops n'lsarnz que hom a lui lo faza. Et juret n'lsarnz super sancta [24] evangelia que aquesta venda et aquest do et aquest desissiment tenga fermament per totz temps aici co sobredig es, et donet [25] per testimonis omnes qui hic subscripti sunt : G. Bontos, Bernat de Caissac, W. Garsias, W. Bo- nome, S. de paris, W. de Gra-[26]-noillet fill d'en R. Berenger de Fontanas, S. de Moillac, Johan Cogul, Faidit, p. Bonome, J. Rater, P. de Moillac, Bernat [27] Uc, Grimal de Valantres, Matfre Adam, G. B. fill d'en S. Bernat, p. pastard et Rotger so fill, p. Reig, Bernat so fraire, p. Bo-[28]-cart, J. de Bonneta, p. de Granoillet fill d'en Ber- tran, W. de la Barta, R. de Mazerac, G. Fuser, R. de Cregoalla fill d'en [29] Matfre Favar, et Guirbert qui hanc cartam scmpsit, que fuit laudata in cimiterio juxta capellam Beate [30] Marie, anno ab incar- natione Domini . M . C.LXXX. VII. , indictione .i. , mense febroarii, in die dominico, ad festum Cathedre [31] sancti Petri, luna .xiii ., Celes- tino papa Rome, Philippo rege regnante. 316 Vente a* Ratier de Caussade par Frotart, vicomte de Saint-Antonin, et sa femme, de leurs droits sur le cha*teau de Caussade et la ville de Saint-Cire. Conoguda causa sia qu'en Frotartz, lo vescoms de la vila de S. Antoni, vendec et assols e gurpic, per bona fe, senes engan, tot aquel drig et [2] aquella razo que avia el castel de Causada ni en la honor, a'n Rater de Causada, a tot so deveziment. E sia saubut que na Bertranda, moil- ler [3] d'eis Frotar, vendec et assols et gurpic a'n Rater sobredig, so fill, tot lo dreig c la razo que avia el castel de Causada e neguna guia, [4] ni en la honor. E de tot aiso eis Rater sobredigz donec a'n Frotart et a sa moiller .III. melia e .CC. sol. de caorcencs per aquesta ho-[5]-nor sobredicha. E per aquest pretz mezeis vendec li eis Frotartz tot lo dreig que avia e la villa de S. Circ ni en la honor, vas on [6] que fos, entro al cairo la honors de S. Circ els homes e las feminas d'eissa la villa. E sia saubut que eis Rater de Causada do-[7]-nec e covenc a n Frotart so- bredig que, se el moria senes efant de leial matrimoni, que el lo tor- nava en aquel mezeis dreig et en aquella [8] razo que el i avia quant la venda fo facha, ab que el li redes lo pretz sobrecriut1, s'en Raters lais- sar no loil volia. E sia saubut qu'en Frotartz so-[9]-bredigz retec en aquesta ve[nda] que, se li fraire del Temple ni aquel de Bel Loc avio re conquist eu la honor de S. Circ ni hom lor o avia donat per almoina, que rema [10] ad eis Frotart qu'en Rater ... deu destreiner ni forsar de re, mos que d...r d'en Frotart com a estat reire termini. E sia saubut [11] S. Cire ni [13] far la i podia, pot n'i far... en .XII. pareils de bous, que ja a'n Frotart no'n servia, e se mai n'i volia metre, deu s'en acordar am Frot-[14]-art. E sia saubut que s'en [R]atcr volia tener oeillas en la honor de S. Circ ad obs de sa maio, pot n'i tener .D. que no'n servia a'n Fro- tart, [15] e se mai n'i volia tener, deu s'en acordar am Frotart. E sia saubut que tota la maivaleussa d'aquesta venda sobredicha, se mai valia, donet [16] Frotartz e na Bertranda, sa moiller, a'n Rater sobredig, per be e per amor e per carnal amistat. E tot aiso jurero Frotartz e na Bertranda, sa moiller, [17] e n'Isarns, fils d'eis Frotart, a tener ferm, que jamai er dceu gien re no i queiro n'i demando, ni hom ni femna ab lor gien ni ab lor conseil [18] per neguna razo. De totz aquestz acordiers son testimoni pregaig d'ambas partz R. Ameils de penna e na Rainfres de Mont Pesat.e'n [19] R. de Montagut e n' Aios de Cadaloin e n' Ameils Audeguers e'n W. de la Val e W. de la Roca de poig Celsi e'n p. At ... [20] e'n Bos de Castaneda e n' Aimerics de I'Avela e n'Ug Johan e'n p. Johan e'n R. Gui e'n B. de I'Alo e n'Arnals de l'Alo e n' Aimaret [21] de Causada e W. de la Gorsa e'n Gausbertz Marcairans e'n B. Sa- veniers e n R. Marcairans que hoc scripsit e'n R. Bec que lail dic-[22]- tava. Aquesta carta fo lauzada a la cuberta de Causada, anno dominice incarnationis .M.C.LXXXX. e . VII., mense fe*broarii, [23] Philipo rege regnante. 317 Garantie donne*e par peire Malpel et les siens, a* Gautier Menudel de* La- vaur, au supet des re*clamations que pourraient e* lever sur un fief vendu a* celurci, R. Aton de prunet et les siens. Conoguda causa sia a totz omes que aquesta carta veirau nila audirau ligir qu'en peire Malpels [2] e'n Guirautz, sos fills, per lor e per los autres efans d'en p. Malpel, aizo so a saber P. Malpels macips e R. [3] sos fraire, au mandat e covengut a'n Gauter Menudell de la Vaor et a tot son ordeng, que d'aquela [4] onor que li aviau venduda li serau gur reng devas part de R. Ato de Prunet e de sa [5] moler nai A. e de lor efans, de tot aqiiel denian que R. At de prunet i fadia a'n Gauter per si ni per [6] sa moler nai A. ni per lor efans; e se P. Malpels ni sei efang no podio far aquesta guireuza [7] ct aquest asolvement a'n Gau- ter et a tot son ordeng devas part de R. Ato de prunet e de sa [8] moler nai A. e de lor efans, tot per conoiceuza d'en Gauter, devo redre P. Malpels e sei [9] efang .D.XXV. sol. de melgoires a'n Gauter Menudell et a tot son ordeng, tot per sa conoiz-[10]-ceuza d'en Gauter e de son ordeng. E de tot aizo aici quo es davant dig so intraig fidauzas e deu- tor [11] Guillems de Serpl. e'n Guilabertz de Serpl., cadaus del tot, a'n Gauter Menudell et a tot son ordeng, [12] et aull o laudat en totz lor destregz d'aver e d'onor, en aquels que aras au e per adenant [13] au- rau, tro faig li sia per tota sa conoiscenza d'en Gauter e de son ordeng, e se R. At [14] avia mandada aquesta guireuza et avia faig aquest asol- vement predig a'n Gauter, [15] deu eser soutz P. Malpels e sei efang e aquell que per lor so en aquest mandament davas part de [16] R. Ato que Gauters pi sos ordengz no lor ne demandes re d'aqui enant. E se li efang [17] de R. Ato e de sa moler nai A. ero d'etat de laudar ni d'asolvre et aviau aquesta [18] prediga onor asouta bonament a'n Gau ter et a tot son ordeng, devo cscr souig [19] P. Malpels e sei efang et aquell que per els so en aquest mandament qu'en Gauters ni sos ordeng [20 ] no lor pusca luingna re demandar d'aquest afar d'aqui enant. E'n P. Malpels e'n Guirautz, [21] sos fills, per lor e per P. Malpel macip e per R., so fraire, e per tot lor ordeng, au mandat e covengut [22] a'n Guillem de Serpl. et a'n Guilabert et a tot lor ordeng que ell los gitarau de tot aquest afar [23] senes tot daun, et au lor o laudat en totz lor des- tregz d'aver e d'onor, eu aquels [24] que aras au e per adenant aurau, tro gitatz los n'aio senes tot daun. E de tot aizo [25] aici quo es sobre- dig so testimoni P. Gaig fraire de n' Isarn Azemar, Gauters Lusz, [26] Vaor, n'Isarns de Reisac [27] de Serpl., B. Forner, R. P., Guillems P. Leider, R. Leider, B. R. Leider, B. Fabre Roig, [28] R. Fulla, P. de Munt Auquer d'a Puglaureusz, Guillems de Causac et Ar. Vell. que aquesta [29] carta escrius el mes de juu, feria .VI. regnaut Felip rei de Frauza, R. conte de Tolusa, [30] Folcran lo bisbe de Tolosa. Anno ab incarnacione Domini que ero .M.C. [31].,XC.V.III. 318 Engagement pris par Guiraut Saquet et autres, de garantir P. d'Auriac de tout dommage quipourrait lui advenir a* propos d'une caution donne*e. Couogud sia que Girauds Saquets deu e coveng gardar de tot daun P. d'Auriag el seu orden de [2] tota aquela fizansa en quel mes per .CC. sol. tolsas e per le gazan que fait an ni faran ves Bertran de Monts [3] per aital gazan co atermena e la carta qu'em Bertrans de Mont a de la sobredita barata. De rescabs [S] Ramons Unalds masips es intraz fr zansa e deveire e pagaire ha Peire d'Auriag qu'el fa gardar [5] de daun lu el seu orden de tota la sobredita fizansa. De rescabs Girauds Saquets et Ramons Unal-[6]-ds masips lauzero o en tot quat an ni auran tro p. d'Auriag hol seus ordens sia gardaz e gita-[7]-z de tot daun de tota la sobredita fizansa cm paz e senes plag, a la sua conoisensa. Facta [8] carta mense julii, fo*ria .II., Philippo rege Francorum regnante, R To- losano comite et F episcopo, anno ab incar-[9]-nacione Dominii .M.C.LXXXX.VIII. Hujus rei sunt testes Ramons Unalds mager et Peire Sancti Anatoli et R. [10] Amelinus qui cartam istam scripsit. 319 Don par Bernarde, veuve d'Escafre* de Montolieu, aux pauvres de l'ho*pr tal du Pas de Rodez, de ses droits sur le mas de l'Aumo*ne. Conoguda causa sia que eu Bernarda, moiller que fui d'Escafre de Montoliu, ab cosseil de mas fil-[2]-las, de Bernarda e de Rixenz e de Guillema e de Sebilla, donei mon cors e m'arma a Deu et a s Maria et [3] alz paupres de l'hospital del pas, ella ma de n'Ugo dellas Combellas, que era adonc maestre de l'hospital, [4] e donei i ab me, per amor de Deu e de l'arma d'Escafre, mo marit, e de tot nostre linnatgue, tot quant [5] aviam a far el mas de l'Almorna qu'eis l'ospitals avia a peinz de nos per .XVIII. marx d'argent fi, per totz [6] tems, ses reteguda que no i fih de re, e jurei sobre sainz ayanpelis, eu Bernada e totas .IIII. mas fillas que son [7] aici sobrescriutas, qu'en aquest mas sobredih jamai re i queiram n'i demandem, ni hom ab nostre cosseill. [8] S. P. Guillems lo canorgues, R..... Ademars della Barreira, Uc de Granfoill, Uc Jo- quetz, Ademars [9] ..., P. Bonecis qui cartam scripsit, anno dominice incarnationis .M.C.XC.VIII. 320 Don par Uc, conite de Rodez, et son fils, a* l'ho*pital du Pas de Rodez, Anno [dominice incarnationis] .M.C.XC. VIII. Conoguda causa sia a totz homes qu'enz Uc, per la gracia [2] de Deu [coms de Rodes], e W., sos filz, donero per amor de Deu a l'hospital d'al Pas d'a Rodes, per totz [3] tems, [l'alo et tot] quant avio a far ella vila de Salars ni e I'hospital d'al Pont, ses tota reteguda [4] que [no i feiro, et donero] lor alo de tot quant poirio conquerre eviro la gleia e d'eviro I'ospital. Et [5] aquest dos fo faihz ella ma d'Ugo della Combella que era comandaire del sobredih hospital [6]-de Rodes. S. B. G[u]alartz, B. Gauzbertz, P. I'archipreire de Cambolas, Bec della Barreira, Ade-[7]-m[ars della] Barreira, D. Mala Mosca, Uc Joquetz, O. Soma. 321 In nomine domini nostri Jhesu Christi. Anno ejusdem incarnationis .M.C.XC.VIII. Eu Guillems Arnalz d'al [2] Molnar et eu Guillema, sa moiller, nos amdui essems, de bon cor e de bon grat, per amor de Deu e per salva-[3]-ment de nostras animas, donani et autorgam et ab aquesta present carta liuram e desanparam, per aras e per totz temps, [4] a Dominideu et a sancta Maria et a la maiso del Temple que hom appella de la Cavallaria et alz fraires et als [5] habitadors que aras isso ni per adenant isserau, e per nom ella ma de te, Frotart de Rocosel, que es comandaire [6] et aministraire de la maiso de Sancta Eulalia tota aquella vinna ah tot zo que s'i apertain que nos aviani el claus [7] decontral castel del Molnar ques te ab eissa la vostra vinna de la Caval- laria, e donam vos atressi tot a-[8]-quel camp e tota aquella ribeira ab tot zo que s'i apertain que nos aviam desotz aquest claus sobredig, lo quals [9] camps ella quals vinna ella quals ribeira ten desus de la car- reira publica entro aval e I'aigua [10] de Dorbia. E donam vos i atressi ab aizo medeus tot lo mas que hom appella de Cumba Redonda ab tot aquo [11] que nos i aviam ni demandar i podiam, zo es totz I'alos e totz lo feus e totz lo benefidis. E donam vos atres-[12]-si pastural solament en aquel nostre mas que hom appella del Jonquet. Et en tota aquella fadenda que nos [13] aveni alla Cisterna donam vos atressi los pasturals e las aiguas et alleinnameinz. Et en a-[14]-quella fadendas que nos avem elz mases de la Rovoira e d'a Doas Serors et em Bosc Bistbal, donam vos [15]... pasturals e las aiguas et aleinnameinz. E donam vos atressi aquel ort que nos aviam alla [16] ..., zo es assaber aquel que nos aviam avut d'eissa la miaso per escambi. Totas aquestas honors et [17] aques- tas fadendas sobredichas vos donani eus liuram eus desamparam per aras e per totz temps, ab los [18] quals honors et ab las quals fadendas mi don em ret, ma anima e mon cors, eu Guillem Arnal, [19] per home e per fraire, a Deu et a sancta Maria et alla maiso del Temple. E per aquest do e per aquest befaig que [20] tu, Guillem Arnal, e Guillema, ta moiller, avez facha a nos et alla maiso sobredicha, eu, Frotartz [21] de Rocosel, ai pres e receubut per fraire de la maiso del Temple te, Guil- lem Arnal, et avem ti en covinent [22] que Guillema sobredicha, ta moiller, capdelem e metam el monesteir d'Alnonenca per morgua. Et eu [23] Arnalz del Molnar, fraire de Guillem Arnal, et eu Lormanz, fraire de Guillema sobredicha, et eu [24] Lormanda, sa sorre, nos tug trei essems, de bon cor e de bon grat, autorgam vos totas aquestas [25] honors et aquestas fadendas sobredichas que Guillems Arnalz e Guillema, sa moiller, au donat a Dominr[26]-deu et a sancta Maria et alla maiso del Temple, et avem jurat sobre s. evangelis tocatz, ella [27] ma de te, Frotart de Rocosel, que jamais d'aquesta hora adenant, contra aquest do sobredig no ven-[28]-gam per neguna maneira, nos ni hom ni femena daus las nostras partz, per nostre grat ni [29] per nostre cosseil. Autor Raimun de Tornamira e Guiral d'Arpaio e Berengueir [30] de Revel e Bernart Rateir e Peiro Merceir e Raimun so fil e Ugo de Belveder [31] e Peiro Guiral Metgue e Esteve de la Sala, lo canorgue d'a Pinet. 322 Conoguda causa sia que eu Adazaisz Merceira, bonament, per ma propria volontat, ei vendut, [2] donat, liorat, desanparat lo meo quasal d'ad Esquabring, per nom aquel quaisal ques te ab [3] la condamina que Bertolmeos de Baure a* em peinz d'en Frotart lo veszcompte, e de I'autra [4] part te se ab aquel quasal que eis Bertolmcos a* em peinz de n'Arnal del Mas e de so fraire, e [5] te se ab la terra d'en Beguo de Matinujol. Aquest quasal sobredig, on meills penutz ni boz[olatz] [6] i es, ab los albres que i so, ab so intrar, ab so issir et ab tota s'autra perte- nezca de que que i sia, on [meills] [7] i es, de la strada entro inz el rio de Brugdor, tot aissi enteirament on meills es, aizci s... [8] ... dig, I'ei ven- dut donat liorat desanparat per totz temps, ab totz aquells meilliura- mentz [9] que per adenant i avenrio, [a]quest quasal [sobr]edig ad eis Bertolmeo de Baure et a son ordeng et a cui [10] que desissir ne volgues, e serei li'n guirentz dreitureira. E Bertolmeos de Baure a m'en tant [11] donad de son aver que a mi n'es ada[u]tatz a penre, que aizo foro .LXXXX. sol. de melgoires de bos, [12] el forquapi al seiunor .XC. d. Tot aissi o a laudat Frotartz lo veszcomps ab so forquapi [13] que n'ac e sas seinnorias que i rete e so scsatgue per u quec an .II. sol. e .VI. d. rar mondencs, la meitat per [14] terme de la festa S. Maria d'auost e I'autra meitat a Quareimantrant. E lauda o eis Bertolmeos [15] que a em peiuz lo sesatgue e la seinnoria, et a aguda sa part del forquapi. S. Ramon [16] e la Val. S. RaiminBrus. S. CGillce dceBruguairos. jPncius scirpsii anno ab incarnacio-[17]-ne Domini .M.C.XC.VIII. 323 Eu Elias doni e lauzi a vos, Raimon de Cunibas, et a totz homcs a cui vos o volratz ab lo meu cos-[2]-seil, foras cavallers o clergue, una dinar rada de vinna ques te es part ab aquella de n'Ug de Fas, [3] que es el pela- pollenc tota enteirament, o meilz i es, ab los intrars et ab los issirs, ab lo quint et [4] .XII. d. de reireacapte cant s'i endevenra, senes autre ser- vizi, et ab mas autras seinno-[5]-rias se i avenio, e serei v[on] guirens, et avetz m'en donat de prim acapte .II. sol. e .VI. d. reimondenc [6] que ei agutz de vos, e teni m'en per pagatz. S. Azemar Elia, Daide Elia, Peire de Nes, Bernat [7] Elia. Petrus scripsit anno Domini .M.C.XC.VIII. 324 Conogud sia que Peire d'Auriag hab sa bona huolontad de a feu had Arnald Jhaule et a W., so fraire, he al lor hordein, .II. sestairadas de tera queso [2] hel deimari de Sent Serni de Samisag, hab I'intrad et ab I'isid, he so hentre la tera dels sobredits feuaters hel bosc lor heis he dels Jhaules, et apela i [3] om ha Costa Huoltoira, henaisi et en aital manera quel sobrediti feuateri devo haqiiest sobredit feu femar he tener femad per be he per fe, he [4] far saber per .II. dias hal senor quan huol- dran gegar he la tera a la sua maizo halantar. He de tota la espleiha que n'i sera de la sobredita tera cad'an, devol [5] redre le quint fizel- ment hel camp ho a I'era, leiha del senor, huzaihes fora de segar he de batre. Reirehacaptes cs del sobredit feu .IIII. d. tolsas can s'i endeven- [6]-dra, he de clam del feu fizansas n'aihal sener dels feuaters he justr zia .III. d. si per dreit so encolpad, dreit fait. De rescabs sil sobredit feua-[7]-ter hollor hordeins huolian aquest sobredit feu huendre he empenorar, sia fait ab cosel et ab volontad del sobredit senor, que si retener Ia vol, [8] que I'aiha haisi co altre, he si retener nol vol, quel lauze la on le feuater huoldran, retengudas las suas senorias he de cada sol. vendas .I. d. e de [9] cada sol. de la penera .I. mezala. He ab aquests seses et ab aquests uzaiges, le sobredits sener, retenguds hel sobredit feu, senes plus, deu he coveng [10] far bona e ferma girensa de tot le so- bredit feu hals sobredits feuaters he allor hordein de tots amparadors. Facta carta mense aprilii, [11] feria .VI., Philippo rege Francorum re- gnante et R Tolosano comite et F episcopo, anno ab incarnacione Do- minii .M.C.LXXXX. VIIII. Hujus rei sunt testes Arnalds Este-[12]- ves he Ramons Esteves he W. Bruna e Ramons Amels qui cartam istam scripsit. 325 Sciendum est quod Ramonz de Dorna maleva .CXX. sol. milgoires bos de Guillem Matre, e per aquestz .CXX. sol. milgoires deu li donar .V. st. de froment a la pila, de servidi, et deu li donar [2] aquestz .V. st. de froment de Nadal tro e Meg Careime cad'an, aitant cant los diners te- nira, et d'aquestz .CXX. sol. et d'aquestz .V. st. de froment de servidi so intrat fidejussor et deutor Arnaudz [3] Morrutz et Peire, sos filz, a'n Willem Matfre et a so ordeng, et au ho lauzat en tot cant au ni per aze- nant aurau, e per nom en tot aco que au el moli de Truissatan, et Ra- monz de Dorna lauza tota [4] aquesta barata, cabal et servidi, en tot cant a ni per azenant aura, e per nom sus en aquest moli et e I'aigua et en tota la boaria que a a I'Escout. Et R. de Dorna met in pignus per tota aquesta barata predija, per lo [5] cabal et per lo servidi, Arnaud Mor- rut predig et P., so fill, et tot aco que de lui teno, a'n Guillem Matfre et a so ordeng, per tota sa volontat a far, entro de tota aquesta barata sia pagatz, e tot lo mesfalliment que Willelmus [6] Matfres o sos ordengs fario en tota aquesta barata predija es li'n intratz fidejussor et deveire Sicartz de puglaurenz, et a li o lauzat en totz sos destregs que ara a ni per azenant aura e sos cavals e sos rocis et en tota [7] la boaria que a e la perochia de S. Jerma, et R. de Dorna deu ne gitar Sicart de pug- laurenz d'aquesta fidanza senes tot daun. Et Ramonz de Dorna et Sr cartz de puglaurenz et aquesti omi predig devo redre aquestz .CXX. sol. al como-[8]-niment que Willelmus Matfres lor faria .I. mes ant lo ter- mini, et qual que penores Willem Matfres, nos deu clamar I'u*s per I'autre. Terminus es dels diners redre a festa Sancta Maria de setembre. Testes sunt Ramonz del Gua, [9] P. de Mont Auquer, P. de Cauce capelas et Wil- lemus Stephanus. Anno ab incarnatione Christi .M.C.XC. VIIII., mense setembri, Filipo rege regnante, R. Tolosano comite, Fulcrano episcopo. Ramonz Alseus scripsit anc cartam. 326 Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.C.XC.IX., regnante phylippo rege Francorum, R. Tol. comite, G. Caturcensi episcopo, mense octobri, [2] Bernadz Gauters e'n Falquetz e'n Guillems de Castillo prezo em pens del senhor abad de Moysac Rotbert de la Bastida e del covent [3] de la maio de S. Peire tot aitant cant au a far en Izana e tot cant au a far oltra Tarn, terras e cartz e quintz e deimes e [4] oblias e totz altres ser- vezis, isters las senhorias si cum so acabte e vendas e empenhaduras, tot entegrament, tro sus el tein de [5] Gandalor e de Lairaguet, aissi cum se clau ab la nauza de pug Arotbaud tro en Garona, e tot cant au a far en la onor de [6] pertgua, per on que sia, de Tarn en sa e de Tarn en la, isters lo servezi que deu far lo prestre de S. Ausbert per I'afar de la gleia, e presteguo li [7] .M.M. sol. de tolzas ab aital covent que si tolza en re pejuravo, que hom lor ne redes argent fi a razo de .XXVI. sol. lo marc. [8] e totz aquestz sobredigs pens lor a mandada garentia lo predigs abas per si e per la predicha maio el coventz a lor et a tot lor orden [9] pero se il neguna mecio i fazio per niala garentia de lor, aco aurio tot sus el pens, o si fazio mecio per clauzura en la vinha [10] mongual que es sobre a riba, [aco] aurio sus el pens. Tug aquist sobredig pens devo estar .IIII. ans, si que dins aquestz [11] .IIII. ans no podo esser sout, e d'aqui enant pod lo solvre I'abas ol covenz de Martror en autre per lor mezeis e no per autrui, [12] e si'n B. Gauters e'n Falquetz e'n Guillems de Castillo volio cobrar aquest aver sobredig dels .IIII. ans enant, a lor mandad I abas el [13] coventz quel lor redo ab que il lor o fasso a saber per meg an, e si nol lor redio aisi cum cs dig au lor ne mandad azain a razo [14] de cada .C. sol. .VX., e au lor o autreiad en aquests pens e en tot cant au en tot aquest aver sobredig et en totz aquestz pens [15] e en totz los bes que n'issirau a'n B. Gauters lo ters e'n Falquetz l'autre ters e'n Guillenis de Castillo I'autre ters, e devo far [16] totas las cios que lor i endevenrau ters ters. Tot aiso fo autreiad el capital. Testes Sunt Costantis prior, B. de Fumel [17] cellarer B. de pertga R, B. de n Esteve Guiraud, Beraud, R. B. [18] de proome, R. Johan, Ug Marti G. de la Mota, Arnau so fraire, Vidal de Pena, Guillem Bernad Escriva, Guillem de Lizac, Arnau Beneg, Guillem [19] peitavi Stephaniis com- munis notarius de Moysiaco qui scripsit utriusque consensu. 327 Conogud sia que Arnalds de la Fraiseneda he peire Ramons he Mar- tis, sos fraire, fili diti d'en Peire R. qui fo, [2] ab lor bona huolontad, meso hem pens per .VIII. sol. de tolsas setes, ha'n Bernad Hug des Soler et al seu hordein, haquel [3] prad que es e la ribera de Saona, hab la tera en que es et ab I'intrad et ab I'isid, et es entrel prad d'en pons Ra- mon et aquel de n'Arnald Brus [4] he tes ab aquel dels Garners. De rescabs Bernads Ug sobredits hol seus hordeins deu tener et espleihar aquest [5] sobredit prad a sa volontad, aitant quant e la sua penera er ni del seu hordein. Terminis es de despenera-[6]-r la sobredita penera d'an en an ha Caramantrant. De rescabs Harnalds de la Fraiseneda so- bredits e P. R. e hla-[7]-rtis, sos fraire, devo e covengo esse guirenti boni e fermi del sobredit prad al sobredit Bernad Ug et al seu hor-[8]- dein de tots amparadors, aitant quant e la sua penera er ni del seu hor- dein. Hujus rei sunt testes Ramons d'Auri e pons [9] Auriols de la Sera he Peire de Campels e R. Amels qui cartam istam scripsit in mense febroar., in die dominica, Philippo rege Francorum [10] regnante et R Tolosano comite et F episcopo, anno Christi .M.C.LXXXX.VIIII. 328 Conogud sia que Ramons Huidals de las Fargas, hab sa bona huolon- tad, mes em pens per .VIIII. sol. de tolsas setes, a n'Armesen Laigera et a tots sos efants et allor ordein, la meitad d'aquel prad que es e la rr [2]-bera de Selona, ab la tera en que es, et ab I'intrad et ab I'isid, et es entrel prad de n'Austorga hel prad d'en Ramon des Bosquet, he devo le tener et espleihar ha lor volontad aitant quant el lor pens er ni del lor hor-[3]-dein. Terminis es de despenerar la sobredita penera d'an en an a Caramantrant. De rescabs Ramons Vidars sobredits deu he covenc esse girents de tota la sobredita penera de tots amparadors [4] a la so- bredita n'Armesen et a sos efants et allor ordein aitant quant ellor pens er ni dellor ordein, he si eser no lor podia girents Ramons Vidals de la sobredita pcnera del sobredit prad, lauza lor o [5] per penera hen tot aquel feu que te d'en Peire d'Auriag, on que sia ni que que sia, het aquo ab cosel et ab volontad d'en Peire d'Auriag, et en tot cant a ni aura, he si la sobredita n'Armcsens ni sei efanti pren-[6]-dian poder el feu ni Ramons Vidals no lor podia essegirents de la sobredita penera e per le feu lor avinava ha far servizi, devo aquo aver sus le feu, esters aquo de la pe- nera. Enaisi fo acordad [7]. Hujus rei sunt testes Peire de Sancti Ana- toli e W. de Balaidsvila e'n Jhaules de Bosc Aviher e Ramons Amels qui cartam istam scripsit in mense marcii, feria .iiii,, Philippo rege Francorum regnante et R Tolosano comite [8] et R episcopo, anno Christi.M.CLXXXX.VIIII. 329 Notum sit quod Unaldus del Gua et sa moler Bernada et Arnaldus Peire lor filz au [2] assoutas totas las baratas que demandavo ni de- mandar podio* a'n [3] Ramon de Dorna per Bernad de Castras ni per Ramon de Castras, so [4] fill. Testes sunt Raimundus del Gua et Willel- mus Slatfres et Poncius de Lo-[5]-benx et R. Alseus qui anc cartam scrip- sit, anno ab incarnatione Christi .M.CC., mense [6]junii. 330 Notum sit omnibus hominibus qui aquesta carta audirau quod Rar mundus de Dorniano ag plag ab Unaut del Gua et ab sa moler Bernada et ab Arnaud Peire, lo fill, et aquest plags fo e ma d'en Ramon del Gua et de n' [2] Ugo de Seissac et de Poncius de Lobenxs et de Willem Matfre et de peire Malpel, et aquest plags era de las fidauzas dels laironicis des Corcenxs que R de Dorna las demandava aquestas fidauzas per suas, et Unaldus del Gua [3] et sa moler Bernada et Arnaldus Peire, lor fills, demandavo aquestas fidauzas que dizio que lor ero per la veguaria, et R de Dorna reconoc et diss et autrege que aquestas fidauzas dels lairo- nicis des Corcenxs ero de n'Unaut [4] et de sa moler Bernada et de n'Arnaud Peire, lor fill, per veguaria, et B de Dorna et Unaudz et sa moler Bernada et A Peire, lor fills, reconoguo et disso et autreiro que las cartas que avio faitas del [5] bastiment des Corcenxs que bonas ero et veras, las cals cartas so per abeszendarium, et Unaldus del Gua et sa moler Bernada et Arnaldus Peire lor fills reconoguo et autreie*ro que la veguaria des Corcenxs [6] e las justizias tenio d'en R. de Dorna. Et tot aizo aissi co en aquesta carta es escriut fo fait ab cossel et ab volon- tat et ab laudament de n'Oliver de Seissac. Testes sunt hujus rei B de Puglaurenz, [7] B Alsipis, R. Aimerics, et aquesti sobredig, so es a saber R del Gua et Ug de Seissac et P de Lobenxs et Willelmus Matfredus et Petrus Malpel. Facta carta anno ab incarnatione Christi .M.CC., mense junii, Filippo rege [8] regnante, R Tolosano comite, Ful- crando episcopo. Rainiundus Alseus scripsit anc cartam. 331 Sabedor es qu'en W. Atz de Vilamur solc e degurpi [2] e deg a'n P. de Corbariu, comandaire de I'ospital de Fron-[3]-ton, et a totz los habitadors del prediz ospital, als prese-[4]-ns et al endevenidors, tot aquel dreiz et aquela razo e to-[5]-t a uo que avia ni aver devia per de- guna mesura ni dem-[6]-andar podia e la terra ni e la honor d'Espinas- ceiras, so [7] es a sabee de la bozola de la Bor, eissa terra de I'ospital, ad [8] en aval, per deguna mesura; aquo tot solc e deg Willems [9] At, lo tot aissi co sobrediz es, a senes tota retenguda [10] que anc no i fe de re ni i reteng, a'n P. de Corbariu et als [11] habitadors de I'ospital que i ero nii serio, e dis lo prediz [12] W. At que re no avia e la pre- dicha terra, el ni sos ordens, [13] quar aissi o reconog e o autregeg per sa bona propria [14] voluntad. De tot aisso sobrescriut so testimoni'n Ber-[15]-naz Ariberz e'n Ponc de Bouziag ospitalers e'n G. [16] A[i]- rauz de la Sala e'n Ponc Ortolas e'n G. Escriv-[17]-as qui esta carta escrius niense julii, feria .ii., regnante Philippo [18] Francorum rege et R Tolosano comite et F episcopo anno .M.CC. ab incarnatione Do- mini. 332 Conogud sia que W. de Balaidshuila hab sa bona et ab sa hagrada- bla huolontad, de ha feu ha'n Peire Bernad de Tridmilet al seu hordein, la meitad d'aquel [2] prad, hab la tera hcn que es et ab I'intrad et ab I'isid, que es he la ribera de Selona hes entre la paisera del moli de n'Izalger hel prad de lu eis, W. de Balaidsvila, [3] he te del prad de n'Izalger tro a la barta, hen aitalmanei'a quel sobredits eua s us hordeins deu le sobredit prad segar e deu redre [4] le ters del fe de be ha dreit he de costozid per bona fe hal sobredit senor ho al seu hordein cad'an en eis le prad, he deu le parar hen tres parts he dar leiha [5] de la una he deu lo far saber le feuaters hal senor can le voldra partir per .I. dia ho plus. Reireacaptes es del sobredit feu .IIII. d. tolsas can s'i endeven-[6]-dra, he de clam del feu fizansas n'aihal sener del feuater he .IIII. d. justizia, si per dreit hes encolpads. De rescabs sil sobredits feua- ters hol seus [7] hordeins huolia haquest sobredit fe*u vendre he empe- nerar, sia fait ab cossel et ab volontad del sobredit senor, que si retener le vol, que I'aiha [8] haisi co altre, he si retener nol vol, qu'el lauze la on le feuaters voldra, retengudas sas senerias, e de cada sol. vendas .I. d., he de cada sol. de la [9] penera .I. mezala. He si W. de Balaids- vila gazanava I'autra meitad del prad, deu le tener Peire Bernads hol seus hordeins de lu ho del seu [10] ordein haz aital heisa covenensa coma I'autre et ab tertantas de senerias. Et ab aiso que sobredit es, le sobre- dits sener, retengud el sobredit fe-[11]-u, deu ne esse girents hal sobre- dit feuater et al seu hordein de tots amparadors. Hujus rei sunt testes W. Rogs de I,antar he n'Arnalds Esteves he Ra-[12]-mons Amels qui cartam istam scripsit, in mense haugustii, feria .iii., Pilippo rege Fran- corum regnante et R Tolosano comite et F episcopo, anno Christi.M.CC. 333 Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.CC., regnante Phylippo rege Francorum, R. Tol. comite, G. Caturcensi episcopo, mense ... [2] lo senher abas Rotbertz ac plag am B. de Durfort Carapigna, a per nom del mas de la Vidalia que hom solia [3] apelar antigament Artiga Sordil, e dels homes c de las femnas que i ero ni esser i devio, e de tot cant i aperte, e las [4] razos auzidas d'ambas partz, e testimonis donadz e receubudz e jutgadz, e fags los sagramentz de I'abad e de [5] sos testimonis e receubudz, conoguo li jutgue, so es a saber Pons For- tais, Raters Bonetz, Guillems de Castillo, Falquetz, G. [6] proshom, e d'altres que n'i ac ab lor, quel mas sobredigs e tot cant i aperte era e devia esser a la maio de S. Peire, e'n B. de [7] Durfort asols e gurpic per si e per son orden tot cant i demandava ni demandar i podia. Testes sunt B. de Fumel cellarer, [8] n'Aimar so bod, B. de Santars, n'Arnau de la Clota, Guillem de hloncorbel e mezeis li predig jutgue, Stephanus communis notarius [9] de Moysiaco qui scripsit. 334 Sciendum est quod anno ab incarnatione Domini .M.CC., regnante Phylippo rege Francorum, R. Tol. comite, G. Caturcensi episcopo, mense octobri..., [2] n'lzarns de S. Andreu donec e asols e gurpic per si e per tot son orden, senes tota retenguda, a Deu, a la maio de S. Peire [3] de Moysac e a I'abad de la maio e al covent, ad aqiiel que i era ni que per aenant i sera, tot cant demandava ni demandar [4] podia per neguna razo en la terra e en la onor que hom apela Izana, e tot lo dreg e la razo que i avia. E per aquest do e per aquest [5] asolvement autreiec lo predigs abas el coventz a n'lzarn de S. Andreu, la terra e la onoi d'al a en savas Castel Sarazi que el o tenga e o possedisca als dias de la sua vida, [7] e apres la mort de lui e d'en Bertran de S. Andreu, so paire, que aquesta terra e aquesta onors sobredicha remanga tota souta [8] e de- liura de tot embarc a la maio de S. Peire ab tot lo mellurament que i sera ni qu'en Bertrans de S. Andreu ni sos fils [9] n'lzarns i aurau fag e ab totz los semenadz e ab totas las bestias que i seran. Aquesta terra e aquesta onor sobredicha deu [10] mostrar e deboular de .V. en .V. ans Bertrans de S. Andreu o n'Izarns, sos fils, a I'abad de Moysac e als sens- hors de la [11] maio. E au mandad e autreiad que negu alianament no fasson en aquesta sobredicha onor. E'n Bertrans de S. Andreu [12] do- nec e autreiec intrar e issir en aquesta onor per la sua terra, a bona fe, en aitant cant tenia. Hujus rey sunt testes B. de Lantars, [13] Falquetz, Bertrans de S. Andreu, R. Arnau de Lizac, n'Arnau Amaneu, n'Arnau d'Alarencs, Guillem de Castillo, R. de la [14] Garda, Vidal de la Obra, Esteve Port., Stephanus, communis notarius de Moysiaco, qui scmpsit utriusque consensu. 335 Anno ab incarnatione Domini .M.CC. Eu Atizalz, per bo cor e per bona voluntat esses re-[2]-tenement que no i fatz de re, ven e do et ab aquesta present carta liure a te U., [3] avesque de Rodes, et a tos suc- cessors, tot aquo qu'eu avia ni tenia ni hom per me [4] el Puig de Me- nascle et enaissi quo s'en davalla le rius d'a Mairas tro en Sarno [5] e daus I'altra part aissi quo s'en davalla lo rius de Cums tro en Sarno, [6] tot aquo que eu avia ni tenia ni hom per me dinz aquestz termes sobre- ditz, [7] ni tota la razo qu'eu i avia ui demandar i podia per qualque maneira, te ven [8] et do per .M. e .C. sol. de melgoires, los quals ai avutz erreceubutz de te, si que m'en [9] tenc per be pagat, esse plus val o plus pot valer d'aquest prez sobredig, done [10] t'o de bo dreg per num de do, e qui re ti amparava, det t'en esser guirenz a dreg, [11] e done t'o e mun aver et e ma honor. Et ai te jurat sobre s. evangelis to- catz que en [12] tota aqucsta honor sobredicha re no'n queira ni de- man, eu ni hom ni femena [13] per mo cossel ni per mo grat. Et eu Maria, moller d'Atizal, autorgue e lauze a te U., [14] avesque de Rodes, et a tos successors, aquesta venda el do sobredig errenuncii a to-[15]ta drechura scientalment per la qual en encontra pogues ve- nir, et ai ti jurat [16] sobre s. evangelis tocatz que encontra aizo no venga per neguna maneira. [17] Autor W. archidiagues de Rodes, P. archipreveire de Limenzo, G. Mauri, P. Atfre lo [18] capellas, Tor- tosa, S. d'lrnac, P. Saquet, D. Reg, R. Lauret, P. Bertran, D. de Car-[19]-lat, B. d'Arpallo, P. de Luzenzo, W. de Luzenzo, Bermun de Levezo, W. de Muntannol, [20] W. de Verdu, D. de Cumbaleiras, U. del Solier, S. Atfre, B. dela Panosa, et multi. 336 Anno ... Domini .M.CC. Conoguda causa sia que W. de Jaizac e sei fraire Arnalz [2]... vendero e donero e gorpiro e desanparero per totz tems, ses reteguda que no i feiro de re, per [3] amor de Deu [e per] redemptio de lur pecatz e de lur linuatgue, a I'hospital d'al pas d'a Rodes, tot [4] quant ... vila d'a Salars ni ella parrochia, e jure sobre sainz avangelis toih .IIII. [5] ..., lur maire, e na Fais, lur sor, e na Mr lianda e na Guillema, moillers d'en W. e de n' [6] Arual, qu'en aquesta terra sobredicha jamai re no queiro n'i demando ni hom ab lur cosseill, e que enaici [7] o teinno ses engan con es en esta carta escriut, e gur rent ne sio de totz homes a dreih. Et [8] aquesta venda et aquest dos fo faihz a Laizac, denant I'us della gleia, ella ma de n'Ugo dc las [9] Combellas que era comandaire del sobredili hospital de Rodes, e re- zemet aquesta honor sobre[10]-dicha d'en W. Creisent e de so fill, de .CC. sol. rodenes, e donet tant ad aquestz sobredihz per a-[11]quest do e per aquesta compre queill se tegro per pagat d'el e de I'hospital. S. R. jordas, Folquems, [12] poin de Vezin, P. della Grava, R. Rit- balz, R. de Gaihnac, Carbonelz, P. Rodenes, Ug Gauz-[13]-fres, Es- teves Coms, Bertranz Carbonelz, Ricartz Auretz, W. de Favars, Rar nalz de Rinnac. 337 Anno incarnati Verbi .M.CC. Conoguda causa sia que Vergilis e na Bridola, sa maire, vende-[2]-ro ... ro per totz tems, ses reteguda que no i feiro de re a I'hospital d'alpas d'a Rodes, I'alo que avio [3] el mas de Laizac que es ella vila de Salars, e jurero sobre sainz avangelis que jamai re no i quisesso [4] [n'i] demandesso, ni hom ab lor cosseill, e que guirent nc sio de totz homes a dreih. Et aquesta ven-[5]-da et aquest dos fo faihz a Laizac, ella maio W. de Favars, ella ma de n'Ugo dellas Combellas [6] que era commandaire del sobredih hospital de Rodes. Fianza per la guirentia a dreih W. de Favars, [7] Rainalz de Rinnac, S. W. Barrers lo capellas. 338 Anno incarnati Verbi .M.CC. Conoguda causa sia que ... d'a Gilenca e na Ugua, sa filla, e lor vida et ab [2] ... bona memoria, donero lor cors e lor ... Cabanes et alz paupres de I'hospital d'a Rodes, ella [3] ma de n'Ugo dellas Combellas que era maestre del sobredit hospital, e done- ron i, per amor de Deu e de redemptio de [4] [lor] pecatz e de lor paires e de lor maires, tot quant avio a far el castel d'a Gilenca, esters la tor ella sala, d'aital [5] ... d'aquesta honor .VI. sesters mercadals de segel quant n'isira [6] ... esse non ... deu aver aquo que n'issira, esse meillurava aquesta honors sobredicha, vestimenta segon [7] lo ... della maio. Et es assaber que na Rixenz avia en aquesta honor sobredicha .M. sol. rodenes per heretat e .CC. sol. rodenes [8] ... auzi. E na Rixenz juret sobre sainz avangelis que aquest do et aquesta covenenza teinna per totz tems que [9] ... per luinna ocaio. S. Ponz Roders, Esteves de Cabannes lo capellas, R. Cordura, Ademars della Bar-[10]-[reira], P. Ar celis, G. Somma, P. Poderos, Albiax, B. Brus, P. Bonecis qui cartam scripsit. 339 Anno incarnati verbi .M.CC. Conoguda causa sia qu'enz W. Ros- tainz, ab cosseil et ab autor-[2]-gament de Peiro, so fraire, vendet e donet per totz tems, ses reteguda que no i fez de re, a I'hos-[3]-pital d'al Pas d'a Rodes, una vaca et .I. molto que avia cad'an de ces el mas della Villa d'a Salars, e la [4] ma de n'Ugo dellas Coinbellas, que era comandaire del sobredih hospital, e jurct sobre sainz [5] avangelis que jamai non o quises ni o demandes e que guirenz ne sia per totz tems a I'hospital. W. Beren-[6]-gers fianza per la guirentia a dreih, e lauda o esson aver et essa honor. Et es assaber que per aquest do e per [7] aquesta venda receubro el befaih de I'hospital W. essom paire essa maire. S. P. del Bosquet, [8] ... ellas de Cambolas, Uc Guirartz, Aim de Cambolas, R. Cordura, Johanz Sala, Palios, [9] ... de Concohen. 340 Conoguda causa a totz liomes que e I an de I'encarnatio de Crist mil d donznenz, eu Raimunz de Saveirac et eu Gur[2]-llelms, sos fraire, bona fide et sine dolo, per nos e per totz los nostres presenz et esdevenidors, donam per totz temps [3] a Deu et a sancta Maria et a te, Bellixssenz prioress d'a Nonenca, et a tot lo coven d'a Nonenca presen et esdeve- nidor, zo es [4] a saber tota la cumba nostra queis toqua ab la onor del Mas Andral e daus megdia ab lo cemder que eis d'al Mas Andr-[5]-al e te alla Vilella e te entro ad un balcet lonc lo cal eu, Raimunz de Sa- veirac, mis una peira per bola, e daus [6] bisa tocassi ab I'estrada. Aquest cumba donam per alo e per feu e per benefidi, e tot aquo que nos i avem ni [7] om ni femena per nos ni de nos, sas retenemein que non i faim de neguna re, al monester et al covent [8] sobredig, per he- retat de Guillelma, filla de me, Raimun de Saveirac. Et eu Duranz de la Villella et eu Esteves, [9] sos fraire, per bon cor e per bona voluntat, donam per jassempre e desamparam per nos e per totz lo nostres [10] presenz et esdevenidors, lo benefidi que nos avem en aquesta cumba subredicha, a Deu et al monester sobredich. [11] Et ego Raimunz de Saveirac et eu Guillelms, sos fraire, et eu Duranz de la Vilella et eu Es- teves, sos fraire, tog essems, juram [12] sobre sainz evangelis que ja- mais en aquesta cumba sobredicha re no queiram, ni om ni femena per nos. D'aizo son guirent [13] P. de Cantaperdiz prior de Fundamenta, W. Ermengaus, Raimunz Aldebertz, Raimunz del Balz, Berengers Cr retz, W. de la Rocha [14] Olumbel, Peire Rigalz, Uc Veguers, Peiro- nella Ebrarda, petrus Carrers et na Vierna. 341 In nomine Domini nostri Jhesu Christi. Anno incarnationis ejusdem .M.CC. Cono-[2]-guda causa sia a totz omes que eu Bernartz Gavaldas et eu [3] Cedailla, sa moiler, et eu Bernartz et eu Berenguers, ambedoi fil [4] de Bernart Gavalda e de Cedaila, nos tuih esems, per bona [5] fe e ses engan, cadaus ab cosseil et ab voluntat dell' altre, ses [6] tot rete- nement que no i faim de re, donam e vendem et ab aquesta present [7] carta liurau1 per aras e per jasempre, a Deu et a sancta Maria d'Elno- [8]-nencha et a te, Bellixenz priorissa, et a tot lo covent que aras i cs e [9] per adenant issera, totas aqucllas dreituras que nos aviam ue querre [10] ne dcmandar podiam, ne om ne femena per uos, el meih feu [11] del mas de la Vila, e per aquest do e per aquest solvement avem receu-[12]-butz nos tuih esems sobredih .L. solz de caritat que anc [13] res no'n remas a pagar, e se plus valia d'aquest prez, tot o [14] donam per anior de Deu e de remptio de nostrcs peccatz, e des-[15]-poillam ne nos e tot nostre linnatgue, e revesteni ne lo mones-[16]-ter e totz los bitadors que aras i so e-per adenant isserau, et avem [17] juratz los s. avangelis tocatz de nostras mas que jamais re no i [18] queiram ne i demandem, ne om ne femeua per nos, e jassc screni vos ne [19] guirent a dreih. Et aquest dos fo faihz foras lo portal d'a Roca [20] Fort que te vas la fou, e guirentia et e venza de Guillem, abbat [21] de Selvanesc, Gago de Peira Bruna, Arnal Cedail, Daurde [22] del Can lo capela, Daurde Gavalda, W. Peire Amalvi, Jorda lo [23] plajes d'a S. Africa, Esteve de Sils d'Ameilau, W. d'Auriac, [24] B. Ciret, P. de Solatgue, Fizas que fo moiler de Berenguer de Mon-[25]-clarat, Valenza moler de Guillem de Vila. 342 Aiso es carta d'acordier que a faig n'Arnauts de Cabannas, lo priors de [2] I'Espital, ab na Gaudzio et am Peiro de Cabannes, so fraire, de totas aquellas [3] baratas ni de las pennoras que avia na Gaudios em peins per'n Rix, so [4] maridz, d'en Frotart lo prior ni d'en Guillem Deimier. Et es ne veng-[5]-uts ad acordier n'Arnauts de Cabannas ab na Gaudzio et am Peiro de [6] Cabannes, so fraire, de totas aquestas ba- ratas e de totas aquestas pennoras [7] sobrescriutas, et aquest acordiers es aitals que de .CCCC.LXXX. sol. de [8] melgoires que devo a na Gaudio de cabal, entre pennoras e deutes, I'Es-[9]-pitals e li abitador de I'Es- pital ne devo dar quad'ans per ses a na Gaudio, [10] eil e'ns Arnauts de Cabannas lo priors, .LXX. sol. de melgoires de bos et .I. [11] liura de pebre, los .XL. sol. e la liura del pebre quad'ans per ses a Nad-[12]-al els .XXX. sol. quad'ans per ses a la Sz. Vincens, e tots los autres [13] guadains e tots los autres demans que na Gaudzios ni om ni femena [14] per'n Rix podio far a I'Espital ni als abitadors de la maio de I'Espital, [15] tot o a assout na Gaudzios a n'Arnaut de Cabannas lo prior, d'aquestas ar- [16]-retengudas efforas qiie en aquesta carta so sobrescriutas. E d'aquests .CC[17]CC.LXXX. sol. sobrcscriuts so li .CCC. sol. per terme de paschas e li [18] .CLXXX. sol. so per terme de la Sz. Mic%hel. E tots los demans qu'ens Ar-[19]-nauts de Cabannas ni li abitador de la maio de I'Ospital podio far a na [20] Gaudzio ni assas fillas per'n Rix, per almoina ni per c%aritat ni per [21] marmessio, tot o au assout a na Gaudzio et assas fillas. E na Gau-[22]-dzios e'ns Peire de Cabannes, sos fraire, au mandat a n'Ar- naut de Caban-[23]-nas que aquest acordier sobrescriut farau tener a las fillas d'en Rix to-[24]-ta ora a be et a fe, tot on meils en aquesta carta es sobrescriut. E'ns [25] Arnauts de Cabannas a mandat a na Gaudio et a'n Peiro de Cabannes [26] que quora que eil I'en somonisco de dos mes davant aquests terminis sobrescriu-[27]-ts, lor redra aquests .CCCC.LXXX. sol. sobrescriut per aquests terminis [28] sobrescriuts, los .CCC. sol. per terme de pasc%has els .CLXXX. sol. per terme [29] de la S. Mic%hel, e lor dara lo ses sobrescriut seres nerameins que dat [30] no lor o agues. S. Guillem Ato e'n Guillem d'Autariba e'n Bereng-[31]-uier de Fares e'n Matfre Ramun e'n Ramun de Sz. projet e'n Ramun [32] Guillem e'n Guillem de Boissadzo. Anno ab incarnatione Domini .M.CC. Ce-[33]-raldus scripsit. 343 Aisso es remembransa de deudes e de baratas que ag peire d'Auriag ab R. Durau. E dis Peire d'Auriag a'n Ramon Duran quel prestas [2] .L. sol. tolsas que devia a'u Bernad de Teza, de quc cra austages, e dis li mais que una honor avia en peinz pcire de Sent Anatoli de lu per [3] .CL. sol. e n'Azemar del pont per autrcs .CL. sol., e pregeg le quels .CL. sol. de la onor que avia en peinz peire de Sent [4] Anatoli li prestes, car el li o fermaria per Bertran de Monz, e due aduela cissa honor li'n metria cn penhera. Ad aiso Ramons Durans [5] li respos e dis : << Anaz pen Bertran de Monz e amcuaz lem e acosselar nos em ab lu e farem beigent. >> E'n Peire d'Auriag ameneg li [6] Bertran de Monz, e can se fo acosselaz ab lu, R. Duranz li respos e dis aissi : << Peire d'Auriag, aquest .L. sol. d'en Bernad de Teza els .CL. [7] sol. que devez a'n Peire de Sent Anatoli vos prestare an aital manera, si vos malevaz de mi Ics .CL. sol. que devez a n'Azemar [8] dcl pont de que a en peinz dc vos la onor de Val Berald, e direi vos per que vol que d'aquest .CL. sol. de n'Azemar del Pont vos barataz [9] ab mi, car Aze- mar les ine deu e fa ni'eu tort, e vol mais la barata ab vos que ab lu. >> E'n Peire d'Auriag dis [10] que faria o. E apres aiso pauzero lor barata d'aquestz1 .CCC. sol., e'n peire d'Auriag deg l'en dar gazan a razo de dez e o-[11]-ches e del cab de l'an aenant, del cabal e del gazan, a razo de vinches, e can ven al cab del .II. ans, R. Duranz'li [12] demandeg la barata, le cabal el gazan, e acabaleg la a .CCCC.LXXXXVI. sol. e estero a razo de dez e oches, e del cab dc l'an e-[13]-nant a razo de vinches, le cabals el gazans, e al cab dels altres .il. ans acabaleg aquestz .CCCC-LXXXXVI. sol. a .DCC.[14]II. sol. tolsas entre cabals e gazans. E es- ces aquestas baratas fe mais baratas peire d'Auriag ab R. Duran de .XV. cartos de froment [15] per .XVIII. cartos al cab de l'an, e de .X. car- tos de segel per .XII. cartos al cab de I'an e de .XII. cartos de mestura [16] per .XIIII. cartos al cab de I'an, e can Ic froment ine presta, valialc cartos .VL. sol. c de la segel .IIII. sol le cartos e dc la mestura .III. [17] sol. e .VI. d.; e al cab dels .IIII. ans R. Durans demandeg so blad e comtero le froment a razo dc .XVI. sol. le carto e la segel a ra-[18]-zo de .XIII. sol. e la mestura a razo de .XI. sol.; e de .XXII. ans en sa so estas baratas estudas e tropas vez acabaladas si que [19] dc la barata dels .DCCII. sol. entro que fo pugada a .DCCC. sol., e de .DCCC. sol. entro a .M. sol. le fi dar de gazan .DCCC. sol. pcr partidas [20] dels cals le deg A. Ramon des Calquenes .C. sol. a .i. Vez e .CC. sol. a altra vez, e'n Joans de la Tor ad altre termini .cc. sol., e W. Brus Barano [21] a altre ter- mini .C. sol. en tolzas, pancossers de Montaigo ad altre termini .CC. sol. esters les gazans [22] que doue per las baratas del blad. E aisso sabo cavaer e altri [23] honic ondrad d'esta vila e de fora. 344 Notice des services que Raimon de Dourgne posse*de a* l'Escout. Aizo es carta del servizis del senor R. de Dorna, de l'Escout. Dels orz e de las [2] maisos qui so de la agueira qui eis del valad e dona e Sors entro a la carer[3]-ra del pozador .III. sol. de tolsas et .i. mezala, e de las maisos qui so dintz la vila [4] .XV. d., e de la condamina quis te ab las Cartairadas .VV. sol. e .VIIII. d., e de [5] la terra quis tae ab las Carr gas et ab las Cartairadas .IIII. sol. et .i. d. et .l. liura [6] de cera. Marca Fava .XII. d. Crivelers .VI. d., Bernada de Frejavila .VI. d., B. [7] Ger- ma .II. sol. e .II. sesters de VI et .III. galinas et .l. emina de civada, Bo- na-[8]-garda .II. sesters de VI et .i. sester de froment, el mas de la Ebrardia .IIII. calin-[9]-as et .i. emina de civada et .VI. d., Peire Aucel .IIII. capos et .l. emina de cr[10]-vada, e del servizis que part ab le se- nor Sicard, .VIII. sol. et .I. mezala. 345 Accord entre Ermengaut de la Capelle, moine de Gaillac, d'une part, Guilhem Aton de Ruzet et Pons, son fre*re, d'autre part, au sujet des maisons du de*chargeoir de la Barrie*re. Conoguda causa sia a totz omes qu'eu Ermengaus de la Capella, morgues de Gaillac, [2] agui plag ab Guillem Ato de Buzet et ab Pouzo so fraire, delz casals d'al descargua-[3]-dor d'a la Barreira el laitz fo aitals que il i demavo .VIIII. sol. de tolsas, et ero li .V. sol. [4] el casal desobre via d'als .III. Noguiers e li .IIII. sol. sotz via en aquel ail des- cargua-[5]-dor, et eu ne lor o conoissia car cil non o agro per lauzament de seinnor, e venguem ne [6] a fi et ad acordier, e la fis e I'acordiers fo aitals quc il m'au assout e gurpit tot cant [7] i podio demandar ni om per lor ab .VIIII. sol. de melgoires qu'eu Erniengaus lor n'ei donatz, [8] e teno s'en pcr pagat, et au m'en covenguda guirentia per lor e per lor parentor. Autorici [9] Vi Franc e'n B. Ivernat e n'Armau de Buzet e n'Uguo Sabatier. 346 Jugement desju es de Saint-Gaudens terminant un de*bat entre R. G. et les hospitaliers, a* propos du moulin de Bentolan et d'une terre voisine. Sabuda paraula es q'en R. W. de ... l'Ospital l'acapde q'en p. de [2] Castans e'n p. del Soler avian feit d'en ... la part qe avian el mol- nar de [3] Bentolan e .i. jornal de terra deuant la mola e en la irla, e'n p. de Joms dels ag [4] bonamenz per si e per sos frais per .VIII. sol. qe n'agren acapde e .II. de [5] cees qe n'an totz ans a Nadal, e R. W. forsals hi e ag nel pens, e per aqera [6] forsa qc R. W. los fazia ben- goren l'ospitalers ab R. W. deuant los jugges [7] de Sen Gauzenz, els jugges lauzaren a'n P. de Castans qc fes la beritad si terz [8] e ab atant qe fos tot de l'Ospital, pus los prosomes feren ne fin da R. W. e de I'Os-[9]-pital, e R. W. solbe el molnar e .i. jornal de terra e en la irla tot so qe i [10] domanaua ne domanar i podia per si e pels sos per .V. sol. qels ospitalers [11] lo'n deren. D'aqesta fin e d'aqest abiement qe R. W. fe ab l'Ospital [12] son bezenz adorgadz d'amas partz en Buau- mon, S. d'Aueron, [13] S. de Sen Just, Joan de Narricoiner qui eran jugges juradz [14] al dia. E'n R. Barrau e'n P. de Castans deren aqes .V. sol. 347 Notices de diverses transactions inte*ressant l'abbaye de Bonnefont. Sabuda causa es qu'en per de Bila camia* lo casau de Togorro aRRa- mon Sanz per la correga de la Glera. [2] Sabuda causa es qu'en Per de Bila- camia a Dolza Aranesa e a Maria, sa sor, e a Dolza d'Auos et a las filas de Bidal [3] d'Auos la cor- rega de Lana Grassa per la correga de la Glera. Sabuda causa es qu'en Per de Bila camia a Bidal [4] d'Aiios e a Dolza, sa so*r, la correga d'Aue- raned per la correga de Cap de Noge*r. Sabuda causa es qu'en Per de Bila ca-[5]-mia al Bare*s de Visa lo que auia aora ni agasaua per lo que el auia a Mont en Loron ni Armeter Bila. Fidanzas en Bernad, son frai, [6] en Bidal de Visa que assi sia tengud. [7] Sabuda causa es qu'en per de B a domana* part a'n Fortaner de Bine*g e a sos frais e a n' Arramon W. e als sons e a Giialart [8] de Ba- redga dels casteits de Bincg e de Tramesagas, e els quel dona*n lo quart els castels e'n las to*rrs d"aquera meitad quc els i avian [9] e d'e*rm e de poblad, en per que dona a'n Fortaue*r .C. sol. per que azo lo fes el e sos casalers, e n Arramon W..XII. dines de sens el casau [10] de Fanta de Salla*n e .L. sol. de morlans. [11] Sabuda causa es quel casau de la Sala d'Aulon a el casau de Br dallac .II. e mezala a Martror [12] et porin ct un cester de forment aguazier e .III. emias de ciuada a cester coser de begariu e un [13] for- madge totz ans et siest a Nadal de .III. emias de ciuada e d'obblia e meia. Sabuda causa es quel casau [14] de la Sala d Aulon a el casau d'Abadia dus e mezala a l'un un e tres dines a l'altre pel dia de Mar- tror e porin [15] e .III. emias de ciiiada de begariu e formadge totz ans. Bidal de Dolza de l'Escale*r .I. cester coser de [16] blad totz ans. 348 Accord entre Raimon Guilhem de Benque et autres a* propos du casal de Benque. [Sa]buda paraula es qe n'Arramon Gilem de Bencha e'n Bernard Od e'n [2] [Mat]fre de Montpesad e n'Azemar de Montpesad e Matfre e'n R. Ar-[3] nald e'n Gilem Griuu abengorcn a content del casal del Benchees [4] qe tenia per son n'Arramon Gilem e'n Bernard Od pels Boldardz. D'aquestas [5] arrencuras qe abengoren a fin e a acord ab .XII. diers qe des Peir del [6] Benches ab sos frairs. Aquest .XII. diers conqueri Bernard Od pels Bolarz e deu ne [7] ester guarenz dreiturers Bernard Od de todz omcs. D'aszi enant Beruard [8] Od ne nuls om per luur arren domanar no i deu. Ab tant an feita lor [9] [fin] n'Arran,on Gilem e'n Bernard Od e'n Matfre e n'Azemar e Matfre e n' [10] [Arramon Ar]- nald e'u Gileni Griuu. La fiis fo feita ab atals combenz qe [11] [si om] del casal n'Arramon Gilem ne d'en Bernard Od entra el casal d'en Ma[tfre], [12] [q]e ja n'Arramon Gilem n'en Bernard Od nol doman, sil casal descuberz non a[r]-[13]-mazia, n'en Matfres ne n Azemar n en Matfres ne n'Arramon Arnald [14] n'en Gilem Griu*u* a luur altramenz, ne las paiesas nos domanen l'uus [15] a l'alter- Aquesta fin fo feita der- rer la cleisa a Bosin e fe la n'Arramon Gilem [16] de Bencha e'n Matfre Laricsom e'n Bernard de la Torr e'n R. Bernard de Sa-[17]-lana. La fin adorga n'Arramon Gilem e'n Bernard Od per luur e pels luurs [18] [e'n Mat]fre per si e pels suuns. La fis fo feita a bezent d'en Bernard de Bar-[19]-era d'en Duran, d'en Brucal e de n'Arnald Gilem de Bosin e dels bezins [20] de la vela de Bosin. Aquesta karta fe Fors de Benzmal, e quan la ac feita ens en [21] la cleisa a Bosin, essi s'en defora a la porta del casted e lego la carta e [22] a bezent de Bernard Od, e Ber- nard Od adorga la. La fis fo fer[23]-ta ab atals combenz que si om del casal n'Arramon Gilem ne d'en Bernard Od el [24] casal d'en Matfre s'en bolia entrar per forza que negus fes a I'altre, qe [25] [j]a las ten- gudas qui aquesta bez eran no frangos l'uus a l'alter. 349 Accord entre Anselme d'Olby et le comte dauphin d'Auvergne au sujet de diverses terres. N'Aselmes d'Olbi avia grahusas de terras am lo comte dalfi e acorde- runt s'en, el conis covenc [2] li .i. sesteir de froment que devia J. d'Otme d'una terra de Clemensac li redria eil faria portar [3] lui e au seus e .V. sol. deptals que a a Boisojol el prat cuminal e .V. cartas de froment [4] que a el Prat Cairel e un coig de terra a Cussac, aiso es en la gua- tjeira de Chamaleira [5] que fei a l'evesque, el coms a o a mandar a l'evesque per sas literas e far prejeira de sa [6] bocha que reda la terra n'Aselme que soa es, e si non o fasia quant lo coms auria [7] Chama- leira, el lo redria e l'o faria aver e portar lui e au seus si non o avia fait [8] dins .V. ans, el l'en redria eschamnhe per valeisa lui e au seus en esta contrada. [9] Anquers li covenc lo coms mais qu'el lo manteria lui eii seus de sas queridas [10]. N'Aselmes d'Olbi laiset al comte Iui e au seus las terras d'Auzac, mas la carta part [11] en retenc sen e au seus. Anquers li laiset mais un chasal qu'era dins lo chatel de Mon-[12]-runho